bezoek overtrof alle
verwachtingen
Paviljoens worden aan de
lopende band weggeven
Nieuwe bestemming
Protestants paviljoen?
NEDERLAND SPRINGT ER GUNSTIG UIT
NOG een paar dagen en ook aan het avontuur van de Expo zal een einde zijn gekomen.
Een wereld stort dan in elkaar,
complete, zichzelf verzorgende wereld, die uit
eenenvijftig landen bestaat.
Het is een gedachte, welke weemoedig maakt en die de ogen nog ééi
drinken van alles wat vandaag is en morgen niet meer zal zijn.
Behalve het Atomium, dat maaksel van de mens, die naar de hemel reiken wil, en de drie,
thans met schijngevels overtrokken hoofdgebouwen, welke reeds voor de wereldtentoonstel
ling van 1935 werden neergezet, zal niets worden gespaard. De Heyselvlakte van 1958 zal
de Heyselvlakte van 1957 worden: een aangelegd park ter grootte van twee
honderd hectaren, dat aan de koning, de staat en de gemeente Brussel toebehoort.
Deze week zoemen de projectoren in de filmtheaters nog volgende week niet
Deze week ligt het zilverbestek nog in de restaurants te glanzen volgende
week zullen er niet eens meer tafeltjes zijn, Deze week drommen de bezoekers nog
door de paviljoens volgende week zijn er alleen nog slopers en demonteurs. Deze
week staat het geitje op de Nederlandse dijk er nog volgende week zal het ver
trouwde gemekker zijn verstomd.
,,'t Is mooi geweest", zeggen de Belgen. „Aan alles, ook aan
de Expo, komt een einde
Maar hiermee is niets gezegd van het knagende gevoel, dat
door het aanschouwen van een afbraak wordt veroorzaakt. Wij zijn men
sen, die graag willen behouden wat we bezitten, die heimwee hebben naar
datgene wat verloren gaat en wier herinneringen doortrokken zijn met
romantisch-sentimentele trekjes.
gretig doet DE (LANGE) WEG TERUG
D
E OPBOUW van de Expo, die op 17 april van dit jaar haar poorten transport der bouwmaterialen
opende, mag aan een nauwgezet tijdschema onderworpen zijn
geweest, met de afbraak is dit evenzeer het geval. Wanneer de verkoop
wereldtentoonstelling Brussel 1958 op 19 oktober voor goed zal sluiten,
zullen nog die zelfde avond de mannen van sloop en afvoer het terrein blicitcit rondom het gesehonkene
binnendringen. En binnen niet al te lange tijd zal het op de Heysel- fSÊ
vlakte weer één lange aaneenschakeling van vormloze massa's zijn
en zal nog weinig aan de trotse paviljoens van nu herinneren.
ZWARE VERLIEZEN OP LOGIESRUIMTE
HOOP /V BELGIË, MAAR NOG GEEN GELD
LIET Protestants Paviljoen op de Expo is een groot succes gewor
den Honderdduizenden hebben het bezocht, hebben er diensten
bijgewoond en er een soort oecumenische schok gekregen... Voor
België is het bestaan van dit gebouw van onschatbare waarde
De protestanten hier lijden vaak een verborgen leven, omdat ze zich
tegenover een overweldigende meerderheid van rooms-katholieken
geplaatst zien
Dit zei de Brusselse predikant ds. Fagel, die als voorzitter van
de Federatie van Protestantse Kerken in België zo veel gedaan heeft
om de totstandkoming van het Protestantse Paviljoen te bewerkstel
ligen en die het met de hulp van een kleine vierhonderd vrijwilligers
een half jaar lang op de Expo heeft gepresenteerd. Toen het plan
voor een protestantse vertegenwoordiging op de wereldtentoonstel
ling vorm kreeg, waren er slechts tweehonderd Nieuw-Zeelandse
ponden en tien gulden in kas. Negen-tiende van de zeven ton, welke
nodig was, is in de loop der tijd via giften binnen gekomen en het
nog ontbrekende deel zou eventueel uit de verkoop der demontabale
onderdelen kunnen worden verkregen.
Dominee Fagel zou het echter zeer jammer vinden, als de moge
lijkheden, welke het Protestants Paviljoen ook buiten de Expo zou
kunnen bieden, voor België
verloren zouden gaan. Het zou
het ideaal van de Federatie
van Protestantse Kerken in
België zijn het paviljoen in de
buurt van Brussel opnieuw op
te trekken en er een oecume
nisch centrum voor België van
te maken.
De grote moeilijkheid is ech
ter het gebrek aan middelen.
De afbraak, kosten van de
grond, wederopbouw, verbete
ringen etc. worden in totaal
op een kleine vijf ton geschat,
doch de Belgische protestanten
zijn alleen niet in staat dit be
drag op te brengen. Op de pro
testanten in andere landen is
dan ook een ernstig beroep ge
daan het paviljoen voor België
te trachten te behouden en van
het Nederlandse en Ameri
kaanse comité is al antwoord
binnen gekomen, dat zij met
hun inzamelingen voort zullen
gaan.
Dominee Fagel is optimistisch
gestemd, getuige het feit, dat
hij het paviljoen voorlopig laat
opbergen. Hulp is echter drin
gend gewenst, daar de opslag
van de onderdelen geen kwestie
van jaren kan worden vanwege
het zeker optredende bederf.
Is het de commissarissen-generaal
leze week reeds toegestaan nog niet
verkochte voorwerpen te prijzen en te
veilen, de volgende, week zal alles wat
van de hand is gedaan, moeten ver
dwijnen. Tot 15 februari 1959 zal dan
gelegenheid bestaan de gebouwen met
de grond gelijk te maken, terwijl het
terrein op 1 april daaraanvolgend in
zijn oorspronkelijke toestand zal moe
ten worden opgeleverd.
i interi
eurstukken wegen niet of nauwelijks op
tegen de inkomsten, welke men bij
■■riMpaHBverkrijgen. Het grootse ge
baar van een schenking is dan ook de
goedkoopste weg terug, terwijl de pu-
'tcit rondom het geschon"
grote, indirecte waarde i
De moeilijkheid is echter, dat het
beter is te geven dan te ontvangen
In de eerste plaats zal het toch zo
moeten zijn, dat de ontvanger Iets
aan het paviljoen heeft. En in de
tweede plaats zullen de kosten van
afbraak en wederopbouw, zomede die
van de latere 'exploitatie tegen het
gebruik ervan op moeten wegen.
Waardeloos
Probleem
bleem, dat het weggi
groot deel der opgetrokken pavil
joens eigenlijk waardeloos is. Japan,
Cambodja, de Philippijnen etc. zouden
hun gebouwen graag in België willen
achterlaten, maar tot nog toe zijn ze
geslaagd een instelling
beste oplossing wordt gezien. Dit geldt
in het bijzonder voor mogendheden,
welke op een grote afstand -
als de vinden, die zelfs bereid is
,"Ln.
liggen. De kosten van de sloop en het heel
king te aanvaarden. Met de Verenigde
Staten is het al net zo gesteld. Het
Amerikaanse paviljoen, dat in zijn ge-
HET stof van de warrelende
miljoenendans, die om de
Expo is uitgevoerd, is nog
niet opgetrokken. Vandaar, dat
Nog geen balans
mogelijk
woordigd te zijn geweest. Onmiddel-
v,j;. wuuiuigu LC zijji gewettii. unmiQQei-
het op dit moment nog niet daarna komen de Nederlanders
mogelijk is de balans op te en vervolgens de Fransen,
maken, met andere woorden:
vast te stellen, of België al dan
niet uit de kosten van zijn tiende ïtVuanën en Spanjaarden
wereldtentoonstelling gesprongen derd procent meegevallen en ook ovei
is. Het heeft om astronomische de Amerikanen, valt niette klagen. Ze-
arbeid) en 21 ju
li (nationale feest
dag) waren hoog
tijdagen met een
kaartverkoop van
respectievelijk
700.207 en 703.664
het totaalaantal echter tegengevallen
is door de in Frankrijk ingevoerde De negentien-
deviezenbepalingen. Het bezoek van de oktober de
T+oi'oj-- •- hon- jaatste dag, waar
op de Expo haar
poorten geopend
heeft, zal vol-
lueiioieii, uie uu ja<u CaUiupa oezocn- j.
deel in de Expo ten, zijn op de Brusselse wereldten- |.n rpknrddao
De slechtste dag voor de Expo
is 18 april geweest, de tweede
dag van haar openstelling. Er
werden toen slechts 41.271 bezoe
kers genoteerd, terwijl het gemid
delde voor april en mei honderd
duizend was. 1 mei (dag van de-
Ger Voorsteegh
maakte carrière
KEN LEGER VAN vijftienduizend
mannen en vrouwen is aan de
Brusselse wereldtentoonstelling verbon
den. Er worden de meest uiteenlopende
diensten verricht en de talen, welke er
gesproken worden, zijn velerlei. Straks
gaan al deze functionarissen naar huis,
na een half jaar lang de kleuren van
hun land vertegenwoordigd te hebben.
De een zal de toekomst met een opge
wekt hart tegemoet treden en de
Expo als een dankbare herinnering bij
zich dragen. De andere echter zal
teleurgesteld zijn, omdat de wereld
tentoonstelling niet gebracht heeft wat
gezocht werd en omdat er onzekere
dagen zullen aanbreken.
Tot de weinige jonge vrouwen die
via de wereldtentoonstelling een
aantrekkelijke baan gekregen heb
ben. behoort de Nederlandse Ger
Voorsteegh. die in de stand van de
ANVV in het Nederlandse paviljoen
tienduizenden gegadigden voor een
reis door Nederland van de nodige
inlichtingen heeft voorzien. Jac.
Kleiboer, de man van de E 55 en ook
een van de ideeënlanceerders van de
Expo heeft haar aangezocht tot zijn
staf van medewerkers toe te treden
en zich daar verder te ontplooien.
waarvan
zelf gestoken is en de rest in de toonstelling geweest,
aanleg van wegen, tunnels, ring-
lanen, bruggen etc., welke uiter
aard een profijt van zeer lange
duur zal opleveren.
Enkele cijfers demonstreren wel
zeer duidelijk hoe gecompliceerd de
verlies- en winstrekening zal zijn. Be
droeg het budget van de commissa
ris-generaal van de Wereldtentoon
stelling Brussel 1958 bijna hondervijf
tig miljoen gulden, de investeringen
op het gebied van vervoersverbete-
ringen beliepen bijna zeshonderd mil
joen en die op het vlak van gecon
strueerde paleizen en paviljoens on
geveer het zelfde bedrag. Als in
komsten moeten hier o.m. de en
tree- en pachtgelden, zomede de rest
waarde van de straks te demonte-
rekorddag
worden. Dit was
ook het geval op
de laatste dag van
de voorlaatste
wereldtentoon
stelling: die van
1935, eveneens op
de Heyselvlakte.
Wij willen
het geitje
lelgische staat is aange
boden, is niet door
de laatste aan
vaard. hoe sterk de
..Yankees" ook
hebben aangedron-
r gen.
Strop
Degenen, die bij
na tranen me tul
ten hullen, zijn de
Marokkanen. Met
oosterse slimheid
hadden ze hun pa
viljoen dusdanig
opgetrokken
het,
bet
gesteld
In leder geval kan wel gezegd
worden, dat het aantal bezoekers
de verwachtingen ver overschre
den heeft. Hoewel het op dit mo
ment nog onmogelijk is het totaal
cijfer te geven, staat vast, dat dit
boven de veertig miljoen zal komen
te liggen ruim vijf miljoen meer
dus dan waarop aanvankelijk ge
hoopt werd.
Minder gunstig is de exploitatiere
kening van de hotels en motels, waar
door de staat zich garant heeft ge
steld. Op de dienst Logexpo werd een
verlies van tenminste vijftien miljoen
gulden geleden, omdat het aantal
overnachtingen ver beneden de ra
mingen is gebleven. Een droevig voor
beeld hiervan is het Eden Motel,
dat enkele honderden bedden telt en
waar de prijs van logies met ont
bijt in de buurt van veertig gulden
per nacht ligt. Gemiddeld zijn hier
namelijk niet meer dan acht per
sonen per etmaal geweest
De Belgen schuiven dit enorme ver
lies voornamelijk op de prijzen, welke
berekend worden en op de omstandig
heid, dat veel van de geboden logies-
ruimte te ver van de Expo afligt,
duizenden mensen, die voor overnach
ting in aanmerking kwamen, zijn
verder naar Nederland „uitgeweken"
">f hebben het op de goedkopere par
ticuliere adressen gezocht.
Duitsers sterkst
vertegenwoordigd
yAN NEDERLAND kan ge-
zegd worden, dat hel on
verdeeld gunstig uit de Expo
gesprongen is. Volgens dr
commissaris-generaal, mr. H.
E. van Walsum, heeft een der
aantal personen verschillende
malen toegangskaartjes heeft
gekocht De roep van het
Nederlandse paviljoen is ver-
aaide geit
de volgende we.
omgeving terug;
half jaar een sue.
maticke missie t
vuld. Tientallen
vroeger zal gedragen.
i de wereld, zal onder
by de golfopwckkei
d, moet ze gezegd hebben
1 grote verschil tussen he
byna
als die
rekplei
de Expode
bouwen van de Sovjet Unie en
van de Verenigde Staten. Deze
omstandigheid kan als een
pluim op de hoed van de orga
nisatoren worden beschouwd,
te meer daar Nederland van
een derde tot een zesde van
het bedrag investeerde, dat de
andere, grote buitenlandse
deelnemers van de Expo voor
hun inzending hebben over
gehad.
f\E INVENTARIS en de
levende have zullen reeds
midden volgende week van
het tentoonstellingsterrein ver
dwenen zijn. Hel meubilair, de
'bedekking en de gordjj-
'I Meeste reeds
verkocht
I Nederland's grote gemeenten.
Dc Limburgse gemeente
g Bunde heeft het landbouw.
paviljoen aangekocht, ten-
i- einde het als streekpaviljoen
n in gebruik te nemen. De Bond
i van Rund veefokkers uit het
I-and van Cuyk heeft op de
■- grote, metalen stier beslag ge-
legd. die óf op hel Raadhuis
plein. öf op de Maasdijk zal
worden geplaatst, tegenover
de plaats, waar de rundvec-
fokdagen gehouden worden.
De VVV van Purmerend
heeft, geholpen door enige
irulie
Van Fanna kan namrlyk ge
zegd worden, dat zij door de
genoten belangstelling een
ijdel cn hooghartig wezen ge
worden is. Betwijfeld wordt
zelfs, of zij nog aan de een
zaamheid van een stal of een
erhte dyk zal kunnen wennen.
Meer dan eens heeft Fanna
blijk ge(
■twikkrld. Zij heeft
de golfgool, de koepel, een
golfopwekker en enkele ma-
quelles gekocht, zomede de
tafels, stoelen, gordijnen en
lapyten vai
en de kan!
Eet
gillen i
Als
i haar
'erkoop ter
De ram
die het
schip moe
het is he.
troepje personen tor
enkele
1 de ko.
HE BELANGSTELLING, wel- kon
ke het Nederlandse pavil- klol
joen by het Expnpuhliek
trein zal worden afgeh
en dc beiaard zal nat
Eusebiuskerk in Arnhen
huizen. De vuurtoren
-schynlyk in een mi
irht. WiLrhiii
ren- uitbreiding, in een !V
Dr -e kerk worden ini
uwd De Stirhting Were
de «telling Brussel 195
ver- Den Haag
lakte
rredsn
kket
lelijk hes!.
brengen van enkele
kleine wijzigingen,
als ambassadeurs-
woning dienst zou
kufinen doen. Maar
toen ze een zoda
nig verzoek aan
de Belgische rege
ring richtten kon
den ze niet anders
dan teleurgesteld
worden, omdat het
paviljoen van Ma
rokko zleh op ko
ninklijk domein be
vindt
Het Russische
paviljoen, dat bij
na honderd mil
joen gulden heeft
gekost het geldt
als het duurste ge
bouw van de Expo
gaat in stukken
en brokken naar
Moskou terug. Het
zal daar een plaats
krijgen op de per
manente tentoon
stelling van agrarische- en industriële
prdukten en het modernste onderdeel
ervan uitmaken.
Geslaagd
geslaagd zijn i
bouwen te verkopen Hun industriële
paviljoen zal naar Hilversum verhui
zen, waar het begin volgend Jaar als
sporthal in dienst zal worden gesteld.
Dit hele avontuur kost de gemeente
Hilversum overigens bijna anderhalf
miljoen gulden: zevenhonderdduizend
gulden voor het paviljoen namelijk
en de rest voor de afbraak, het trans
port en de wederopbouw
Ook de Noren hebben het niet al te
slecht getroffen. Hun paviljoen zal in
Livral. in Waals-Brabant, worden ge
plaatst en als ontvangstcentrum wor
den ingericht. Het aantrekkelijke ge
bouw. dat in zijn geheel van hout is
vervaardigd, heeft de Belgische staat
als enige schenking willen aanvaar
den. omdat het Belgisch-Noorse cultu
rele akkoord in het Jaar van da Expo
tien jaar bestond.
Het Atomium. dat vele miljoenen
mensen heeft getr kken, zal voorlopig
tien Jaar blijven bestaan en gedeelte
lijk als restaurant en uitkijktoren wor
den ingericht. Tegelegener tijd hopen
de Belgen er ook een wetenschappelijk
centrum in te vestigen. Hier en daar
wordt reeds gefluisterd, dat het mil
jard maal vergrote metaalkristal als
toekomstige plaats van vestiging van
Euratom is voorbestemd.
Het paleis Belvédère, welks
restauratie enkele miljoenen gul
dens heeft gekost en dat als ont
vangstcentrum van de commissaris-
generaal van de Wereldtentoon
stelling Brussel 1958, baron Moens
de Fernig. is ingericht, gaat ook
een nieuwe toekomst tegemoet.
Het ligt in de bedoeling er de
residentie van ex-koning Leopold
of prins Albert van te meken.
zodra koning Boudew(jn zich een
echtgenote gekozen heeft en het
paleis van Laeken alleen zal wil
len bewonen.
