Leidse Baptisten betrekken
vanavond nieuwe kerk
Uitnemende uitvoering van
s Die Jahreszeiten
üEJ
j Glimlach voor de compositie
verrukking voor vertolking
Verantwoorde artisticiteit en
degelijkheid gaan hier samen
Europees vacuum blijft
politiek vraagstuk
ET
NIEUWE LEEDSCHE COURANT
DONDERDAG 16 OKTOBER 1958
Oude Rijn 3 en 5
Amore excelleerde te Leiden
«j W
•r]
(dJ"17"OOR EEN talrijk auditorium gaf gisteravond de Chr. Oratoriumver-
)e. eniging „Con Amore" in de Stadsgehoorzaal een uitvoering van
es-Haydns bekende oratorium „Die Jahreszeiten". Als solisten werkten mee
®tjde sopraan Annette de la Bije, de tenor Wiebe Drayer, de bas Herman
'iïjScheij en de cembalist Hans Philips, terwijl de instrumentale begeleiding
"werd verzorgd door het Amsterdams Kunstmaand-Orkest Het geheel
rtond onder de beproefde leiding van Simon C. Jansen.
In deze tijd, waarin men allerwege
de klacht hoort dat de oratorium-ver
eniging ternauwernood zich staande
kunnen houden door gebrek aan jong
enthousiasme en door een al te zeer
opgeschroefde zucht met het grote con-
ei- eertleven te wedijveren, is het moed-
at gevend dat zulk een uitvoering mo-
jk gelijk was.
jje Eigenlijk hoort men tegenwoordig
jHaydns oratoria vrij zelden, men acht
"I ze wat uit de tijd en bovendien heeft
1 men ze vroeger te intensief uitgebuit.
Er valt ook wel een en ander tegen
„Die Jahreszeiten" in te brengen: de
I! typische 18de eeuwse tekst is wat con-
ventioneel, wat braaf en gezapig; men
or zag gaarne het jaar als een zinrijke
fj harmonische cyclus, symbool van 's men-
«en bestaan op aarde, geordend door
een wijs wereldbestel, waarin alles zijn
et; redelijk te begrijpen plaats had.
afl
il-
le
Glimlach
We moeten nu wel glimlachen
*val te vriendelijke lente, de zom
grote hitte en verkwikkende
je bui, de herfst waarin enigszins onver-
te wachts de liefde haar juiste plaats
schijnt te vinden naast de jacht en de
-I wijnoogst, en de winter met sneeuw.
die de huiselijkheid bevordert en die
tegelijk de mens maant aan de vergan-
kelijkheid en aan de deugd te denken,
welke laatste toch maar het langste
duurt.
Het moet evenwel worden opgemerkt,
I dat de 18e eeuw nog geen vakantie en
zomertoerisme kende, zodat
landleven alleen nog maar van de nut
tige en eventueel ook van de gezellige
kant zag. Beethovens Pastorale speelt
zich nog op hetzelfde vlak af. De ge
dachte om de jaargetijden in muziek
uit te beelden was zeer in trek in de
18de eeuw, Vivaldi deed het in een
reeks concerten, en ook in oratorium-
vorm was deze idee niet onbekend.
Muzikaal gezien is dit oratorium van
Baydn ongetwijfeld fris en rijk aan fan
tasie, vol afwisseling, doch wel wat
lang; sterke contrasten ontbreken, want
de tekst geeft daartoe geen aanleiding.
Ondanks het ernstige begin in c kleine
terts, later terugkomend in de inleiding
tot de winter, speelt het werk zich
voornamelijk af in majeur-stemming,
zelfs in de herfst, waarin de romanti
sche componisten vooral de melancholie
zouden hebben gezocht.
Een zeker gevoel van gerektheid heb
ben we in de eerste delen wel eens er
varen, al vindt men hier prachtige stuk
ken, zoals de doorbraak van de lentezon,
schitterend gezongen fragment door An
nette de la Bije. Het onweer doet wat
komisch aan, evenals vele muzikale on-
weders in de muziek van Haydns tijd
genoten.
Idyllisch
Langzamerhand echter wisten de uit
voerders zich steeds beter van hun
eventuele remmingen te bevrijden en
zo ontstond in de herfst reeds een groots
hoogtepunt. Het liefdesduet no. 25
Annette de la Bije en Wiebe Drayer.
Hanne en Lukas, klonk zeer idyllisch
en werd goed door de eerstgenoemde
uitgebeeld; dan volgen nog de jacht
scène met koor, no. 29, en de uitgelaten
wijnoogst, nos. 30 en 31, prachtig ge-
rongen door Herman Scheij.
Deze zanger, die toch niet meet
bijwijlen laag. (B van het groot oktaaf),
doch in het hoge register schiet hij wat
te kort en maakt dan wat ongemoti
veerd gebruik van de kopstem. Ook
zijn dramatiek in het vierde deel bleef
wat vlak.
Uitnemend
Het koor zong ook op deze avond, wij
zeiden het reeds, op uitnemende wijze.
Nergens werd ruwheid betoond, overal
klonken de stemmen aangenaam en
geestdriftig. Even leek de harmonie in
het fugatische slotkoor wat te worden
bedreigd, doch gelukkig werd dit her
steld.
Een woord van lof verdient de cem
balist Hans Philips, die de continuopar-
tij in de recitatieven uitstekend en be
scheiden realiseerde.
Het Amsterdams Kunstkaand-orkest
horen we altijd graag optreden; ook
ditmaal viel op, welk een voortreffelijke
instrumentalisten zich hier hebben ver
enigd; we denken met name aan de
blazers, ook aan de koperblazers (de
hoorn in de jachtscène, de trompet aan
het slot). Een goede orkestrale bege
leiding is van wezenlijk belang voor
een oratorium-uitvoering, evenals een
j dirigent, die met een orkest overweg
de jongsten behoort, geeft steeds weer
opnieuw blijk van zijn groot talent en
onvermoeibare geestdrift; zelfs al heeft
de stem wat aan glans verloren, is zijn
techniek en zijn muzikaliteit toch zo
groot, dat zijn vertolkingen, vooral wan
neer er een tikje dramatiek bij komt,
altijd indrukwekkend zijn.
De sopraan Annette de la Bije heeft
ons deze avond bijzonder verrast door
de ontwikkeling, die haar stem heeft
doorgemaakt. Zij is thans een lyrische
sopraan van allure, technisch opvallend
gemakkelijk en zeer fraai en vrij van
toon.
Haar vertolkingen vonden hun hoogte-1 kan. Enkele oneffenheden in de inzet-
punt in de
sprookje no. 38. Wiebe Drayer zong zijn
moeilijke partij met smaak, doch niet
altijd met voldoende expressie. Zijn
stem is wat baritonaal, hetgeen hem
soms te pas komt, want zijn partij gaat
graag, gezien ook de
beruchte korte tijd van repeteren met
koor en orkest. Een voortreffelijke uit
voering dus, waarmee we alle uitvoe
renden van harte geluk wensen,
Dr. J. i
Spannende uren niet Imperiums
Tien kleine negertjes
AN HET GERECHT ontsnapte moordenaars worden door een onbekende
naar een afgelegen eiland gelokt, waar zij via een grammofoonplaat
de mededeling krijgen stuk voor stuk te moeten sterven en dat volgens de
manier aangegeven in het bekende liedje wan de tien kleine negertjes, van
wie er ten slotte niet één overbleef. Elk van de ongelukkigen verdenkt de
ander ervan de hand in het lugubere spel te hébben, waardoor een schier
ondraaglijke spanning ontstaat, die zich ontlaadt in een gelukkig slot, wan
neer de twee het laatst overgeblevenen een jonge man en een jonge
vrouw onschuldig blijken te zijn en elkaar in de armen sluiten. Zo wordt
het recht toch beloond: de omgekomenen waren inderdaad schuldig en de
krankzinnige rechter, de uitdenker van deze „lied"erlijke strafpartijkrijgt
wat hij verdient.
De christelijke toneelgroep Imperium Een welkomstwoord was gesproken
heeft het stampvolle Antoniusclubhuis
gisteravond met dit door Agatha Christie
uitstekend uitgewerkte detective-spel en
kele prettige uren bezorgd. Sfeer en
spanning waren volop aanwezig; tot het
laatste ogenblik toe bleef onzeker wie
nu eigenlijk al die doodvonnissen voor
zijn rekening nam en zelfs voor degenen
die het betrokken boek kennen, was de
afloop een verrassing, omdat deze in het
toneelspel minder somber, zij het iets
gekunstelder is.
Goed
Imperium heeft niet teleurgesteld Was
het begin enigszins traag, naarmate het
verloop van het stuk vorderde, kwam er
meer gang in het spel, dat af en toe
aanzienlijk boven het gemiddelde ama-
teurpeil uitsteeg. Waar vaak zoveel spe
lers tegelijk het toneel bezetten, ontstaat
gemakkelijk een wat rommelig geheel.
Het is de verdienste van regisseur Her
man Kres dat dit euvel grotendeels werd
voorkomen. De aandacht werd niet van
de handeling afgeleid, verveling deed
zich niet voor, de sfeer was goed ge-
Elk der spelers stond op zijn benrt
in het middelpunt van de belangstel
ling, zodat de prestatie van elk der
optredenden bijzonder zwaar woog.
Allen voldeden aan de in alle rede
lijkheid te stellen eisen. Als er na
men moeten worden genoemd, dan
die van Hans van der Kwaak, die
een voortreffelijke rol speelde als de
oude rechter sir Laurence Margrave.
De decors waren van Herman Kres,
Kees Buurman en Bas van Wie-
ringen.
door de heer Martien Paats, die
loop het ovationele applaus onderstreep
te met de aanbieding van bloemen.
Leidse plantkundigen
over geneeskruiden
TAE Koninklijke Nederlandse Maat-
schappij van Tuinbouw en
Plantkunde had op de vergadering
van gisteravond prof. dr. R. Heg-
hauer in haar midden, die voor de
zeer druk bezochte vergadering
sprak over „Geneeskruiden en hun
toepassing".
Na de gebruikelijke opening van voor
zitter J. Jonker, kwamen enkele huis
houdelijke punten aan de orde. Er wer
den drie nieuwe leden geballotteerd. Voor
de algemene vergadering van de maat
schappij, die gehouden zal worden op
30 oktober in Utrecht, werden als afge
vaardigden gekozen, de heren H. Veen-
dorp en M. J. Esveld. Geruime tijd werd
daarna gesproken over de beschrijvings
brief van deze algemene vergadering.
De heer Hoogervorst toonde de aanwe
zigen een bijzonder soort Japans gewas,
waarover hij enkele dingen wist te zeggen
Prof Heghauer liet aan ae hand van
dia's planten met geneeskracht zien. De
professor kreeg vele vragen te beant
woorden, want de belangstelling voor dit
onderwerp was groot.
Als dank bood de voorzitter aan het
einde van de avond prof. Heghauer een
bloemstukje aan.
De christelijke oratoriumver
eniging „Con Amore" te Lei
den, dirigent Simon C. Jansen,
heeft gisteravond in de gehoor
zaal een uitvoering gegeven
i Haydn's „Die Jahres
zeiten".
Foto N. van der Horst.
Politie als waarneemster
bij Leidse Natuurwacht
In de eerste vergadering van de Leid
se Jeugdnatuurwacht, die enige weken
geleden is gehouden, werd meegedeeld,
dat de Leidse politie had afgezien van
actieve deelneming aan het bestuur. Na
dat de initiatiefnemers hun bevreemding
daarover hadden uitgesproken, verklaar
de de politie, dat zij de verrichtingen
van de Jeugdnatuurwacht wel met be
langstelling zou volgen, maar dat het
niet haar taak kan zijn, zich officieel
aan allerlei activiteiten te binden. De
politie wenst zich over het algemeen
te beperken tot haar eigen specifieke
taak.
Tussen de politie en de Jeugdnatuur
wacht is echter sindsdien concrete toe
nadering gegroeid doordat de politie be
reid bleek te zijn een inspecteur als
waarnemer naar de vergaderingen van
de natuurwacht te zenden. Als zodanig
fungeert nu de heer H. Oudman.
De heer A. Bogaard, rijksinspecteur
voor het lager onderwijs, heeft het voor
zitterschap op zich genomen.
W AAR AAN DE OUDE RIJN de nummers 3 en 5 vele jaren
grossiersopslagplaats met kantoor is geweest, wordt vanavond
tegenwoordigheid van vele leden der Gemeente en belangstcllendcn-van-
buiten de nieuwe kerk van de Leidse Baptisten geopend. Wie de gevels
van 3 en 5 ziet, niet opvallend tussen de andere aan de Oude Rijn, kan
niet vermoeden, dat zich bij het binnengaan in het eerste pand een ruimte
aan het oog meedeelt, die voor elke bezoeker onmiddellijk kèrkruimtc
Er komen nog wel eens kerken tot stand, waar dat niet terstond tot de
bezoeker doordringt. Maar de Baptisten hebhefi van deze panden iets
schoons gemaakt.
De ruimte waarin de Gemeente haar diensten houdt, wordt als kerk
gestempeld door het liturgische centrum, waarin het kruis domineert.
Onder het kruis is de doopvont, dat voor de Baptisten zo groot moet zijn,
dat de dopelingen er in ondergedompeld kunnen worden. Iets uit het
midden van het centrum staat de kansel.
Het is geen cliché-uitdrukking,
;er wordt gezegd, dat er vanavond bij
de Baptisten grote vreugde zal zijn
de totstandkoming van dit kerkelijke
mtrum. De accommodatie aan de Eer-
e Groenesteeg voldeed bepaald niet
eer en ook de groei van de Gemeente
aakte het nodig, uit te zien naar een
limer en beter geoutilleerd onderdak.
Op zondag 5 juli 1953 werd de ge
meente geïnstitueerd door ds. Sj. Zijlstra
Eindhoven. Zij is voortgekomen uit de
vroegere stadsevangelisatie „Jeruel", die
zich dus aansloot bij de Unie van Baptis
ten Gemeenten in Nederland. Enige
weken te voren had deze predikant in de
overdekte zweminrichting een doopdienst
geleid, waarin een aantal volwassenen,
zowel mannen als vrouwen, werden on
dergedompeld- „Met Jezus Christus be-
i met Hem ook op te staan in
Groei
De institueringsdienst werd gehouden
het gebouw „Prediker" aan de Jan-
vossen steeg, waarin de heren H. Schouten
sr. en P. Zaalberg tot ouderling
heren N. van der Vlist en Jac. Zaalberg
tot diaken werden bevestigd.
De Gemeente begon met 28 leden. Lid
kunnen alleen zij zijn, die de belijdenis
van het geloof hebben afgelegd
heilige doop hebben ontvangen. Nu zijn
er 82 leden. Maar het aantal
de diensten van de Baptisten Gemeente
bezoekt is groter.
Dit gebouw wordt niet
daan. Het is al verhuurd als opsiagplaats.'
Vanavond gaaf de nieuwe kerk
Oude Rijn open en zondag 19 oktober
hoopt de Gemeente de inwijdlngsdienst
te houden. De kerk biedt plaats aa'
tweehonderd mensen.
Voor de restauratic heeft men van
zelfsprekend ccn beroep moeten doen
op een aantal deskundigen, maar veel
Is toch door leden der Gemeente zelf
gedaan. De bezielende leiding van de
heer P. Zaalberg, voorzitter van de
bouwcommissie en gepensioneerd
bouwvakarbeider, mag hier zeker
worden genoemd. Het ontwerp was
van de hand van de Leidse architect
J. Stigter. De altvoering werd opge
dragen aan de aannemersfirma I».
Stigter en zn. Het resultaat ademt
niet alleen degelijkheid, maar ook
een verantwoorde artisticiteit. Mede
omdat het buitenlicht nogal moellUk
de kerk kan binnenvallen, zijn de
muren, plafond, centrum en meubilair
in lichte tinten gehouden. De ver
lichting toont aan, dat de architect
moderne elementen in het Interieur
zeker niet wilde mijden.
Naast het liturgische centrum is een
ruimte met enige kleedhokjes, die worden
gebruikt als pr bediening van de heilige
doop is; de dopelingen ontkleden zich en
krijgen een zwart gewaad aan.
Lokaliteiten
Er is verder een verenigingslokaal, dat
plaaits geeft voor tachtig mensen; het
ls zeer geschikt voor kleinere samenkom
sten en jeugdwerk. In pand nummer 5
is aan de kant van de Oude Rijn de groto
ontvangkamer; na een trouwdienet bijv.
kan daarin worden gerecipieerd. Er zul
len ook vergaderingen met weinig men
sen plaats krijgen. Een consistoriekamer
en een keuken completeren de begane
De verdieping is een woonhuis. Het ls
de bedoeling, dat daarin te gelegener tijd
de voorganger van de Gemeente, de heer
H. Schouten jr., komt te wonen. Aan do
restauratie van de verdieping is men nog
niet toegekomen; eerst moet beneden
alles volgens de plannen in orde zijn ge
bracht.
f £aim6öe6
Mr. Hilterman in LEIDEN
"l^ANMIDDAG heeft het departement Leiden van de Nederlandse maat-
schappij voor nijverheid en handel bezoek gehad van mr. G.
Hilterman, hoofdredacteur van de Haagse Post en bekend politiek tele\
Mede door deze expansie werd het ge-; commentator. „Een wereld vol spanning", was het onderwerp van zijn
bouw aan de Groenesteeg onvoldoende. causerie, die een politieke rondblik was en uitliep op de verzekering, dat
oe hand ge- Europa recht heeft op een voorname plaats in de wereld, waar ieder alleen
maar belang bij kan hebben. Reconstructie en vitaliteit blijven voorwaar
den voor het behouden van deze voorname plaats.
Advertentie.
Last van zenuwen
Mijnhardt'i Zcnuwtablettcn
helpen U er overheen.
Burgerlijke stand van
Leiden
Geboren: Johanna Rosa Christina, dr
v A. de Bruin en C. A. G. Keetman;
Frank Wilhelmus, zn van W. L. v. d.
Linden en M. C. A. van der Kleij;
Hubertus Petrus Cornells Willibror-
dus, zn van C. F. Verhoef en F. C.
M. de Bruyn; Hendrik Franc Johan
nes, zn van H. J. van Vliet en A. M.
A. Edelbroek; Cornelia Jacoba. dr
van C. Hartevelt en J. van Duuren;
Jozef Jacobus Maria, zn van W. R.
van Klaveren en A. W. F. Flippo.
Gehuwd: F. E. P. Cohen en A. S.
Overstraten-Kruysse.
Overleden: C. Ravensbergen, 73 Jr;
J. Gijsman, 56 jr; J. H. E. Maas, 77 jr,
weduwe van F. A. Varkevisser; K.
Gies, 82 j.
In Chr. Geref. kerk
Ds. Henstra over het
doen van belijdenis
Ds. D. Henstra te Oud-Beyerland sprak
gisteravond in de Chr. Geref. kerk aan
de Steenschuur voor het district LeideD
van Chr. Geref. J.V.'s en M.V.'s over
het onderwerp „Mag ik belijdenis
doen?" Hij ging daarbij allereerst na,
waarop het belijdenis-doen is gebaseerd.
Nergens wordt in de Bijbel hiervoor een
voorschrift gegeven, aldus spr. Wel
spreekt de Bijbel van het belijden:
„Strijdt de goede strijd des geloofs" en
uw geloof, beleden voor vele ge
tuigen", zoals Paulus eens tot Timotheüs
Belijdenis doen is geen afgeleide zaak,
aldus ds. Henstra. God trekt de hoofd
lijnen en Hij vraagt van de Zijnen, dat
zij komen tot geloof en bekering. Belij
denis doen hangt samen met de sacra
menten van Doop en Avondmaal. Er moet
worden uitgegaan van de terminologie
belijdenis des geloofs. De kern van
het geloofsleven is God lief te hebben.
God heeft eerst beloofd en pas daarna
geëist.
Tot slot zei ds. Henstra, dat de belij
denis moet worden beleefd. Belijdenis
doen brengt ook mee. Avondmaal vieren
tot versterking van het geloof. Voorts
volgt op het doen van belijdenis het ge
tuigen. niet van zichzelf maar van God.
De kerk der Baptisten aan de Oude
Rijn, die vanavond wordt geopend.
Onder het kruis bevindt zich de
doopvont, waarin de dopelingen wor
den ondergedompeld.
Na de lunch, die in de bovenzaal
de Turk werd gehouden, begon mr.
terman zijn politieke verhandeling.
Hij wenste de aanwezigen en zichzelf
geluk te wensen met de merkwaardige
omstandigheid, dat hij het woord mocht
voeren dn een week, waarin van spanning
in de wereld nauwelijks sprake is. Cynici
sohrijvcn dat toe aan Ohroestsjefs ge
woonte om pas laat in het jaar vakantie
te nemen; hij doet thans nieuwe krachten
op aan de Russische Rivièra in de Krim.
Zowel in het Nabije Oosten als dn het
Verre Oosten zijn de hevigste spanningen
verdwenen en het is daarom een gelukkig
ogenblik om eens na te denken over de
vraag of er een patroon zit in de vele
politieke spanningen die wij de laatste
jaren te verwerken hebben gekregen.
Over het algemeen zal het antwoord
daarop luiden: die spanning is een gevolg
van de zogenaamde koude oorlog, dat wil
dus zeggen de verdeling van de wereld
in een bolsjewistisch en een democratisch
kamp de club Amerika en de club Rus
land. Die tegenstelling bestaat natuurlijk
en zij doet zich ook herhaaldelijk gelden.
Maar toch rijst de vraag of hiermee wel
het laatste woord is gezegd.
Het is n.l. opmerkelijk, dat de meeste
spanningen in de wereld ontstaai
Europese invloedssferen of voormalige
Europese invloedssferen met uitzonde
ring van China. En men kan daarom wel
stellen, dat die tegenstelling rich toch In
ieder geval alleen kan manifesteren in
het luchtledige, dat is ontstaan door het
wegvallen van de grote staatkundige
macht van het voor-oorlogse Europa.
Dat Is ook geen wonder, want als wU
de ons na de oorlog Ingeprente beschei
denheid even opzU zetten, dan mogen
Verkoudheid
van neus. keel of borst,
lutft en wrijft U weg piet
wU toch wel vaststellen, dat de Europese
landen niet maar zo sterke naties of
koloniale uitbuiters zijn geweest, maar
dat zij een beschaving hebben geschapen
die een groter deel van de wereld heeft
beheerst dan enige beschaving voordien
en vermoedelijk zelfs langer. Eeuwen
lang regeerden Europeanen bet grootste
deel van de wereld en hun cultuur, hun
wetenschap en bun techniek bebbcn
helemaal alleen geschapen wat men
noemt „de moderne wereld".
Het kon niet anders of het wegvallen
van de ontzaglijke suprematie van do
Europese landen in de wereld moest een
geweldig luchtledig scheppen en het is
in dat luchtledig dat rich de tegenstelling
communisme niet-communisme kan
laten gelden. Op veel plaatsen is die
tegenstelling alleen beslissend omdat er
een luchtledig is ontstaan. De tegenstel
ling communisme vrije wereld is alleen
beslissend voor een politieke spanning
als er een directe communistische aanval
dreigt. In al die gevallen is er ook ronder
veel moeilijkheden sprake van Atlan
tische eenheid, maar omdat in de Atlan
tische eenheid de betekenis van het weg
vallen van die fenomenale Europese
suprematie niet wordt beseft, bestaat er
in de Atlantische gemeenschap géén over
eenstemming wanneer het communisme
niet dreigt.
Ambities
En het is bepaald bijzonder opmerkelijk,
dat in al die gevallen de Europese lenden
streven naar herstel van hun afzonder
lijke belangen en politieke ambities.
Duitsland streeft naar hereniging, Enge
land naar de versteviging van het
Gemenebest en voor Frankrijk is de
positie in Noord-Afrika het allerbelang
rijkst. Het allesbeheersende internationale
politieke probleem is het opvullen ven
het vacuum In de wereld, dat ls ontstaan
door het wegvallen van Europa.
Europa heeft daar ook recht op,
want het heeft door zijn weer
galoze reconstructie van na de oor
log, maar ook door de vitaliteit
waar het van deed blijken en de
geestelijke spankracht waar het
nog over blijkt te beschikken, niet
alleen recht op een voorname plaats
in de wereld; de gehele wereld is
daar ook bijzonder bij gebaat.
Vooral buiten Europa. In de voormalige
koloniën of invloedssferen zou de gehele
Atlantische gemeenschap Amerika in
cluis daarom met meer kracht moeten
streven naar het scheppen van redelijke
basissen voor samenwerking tussen
Europa en Afro-Ariatiache landen Hel
«uocea van de politiek van het kabinet
De Gaulle in heel Afrika is, wat dat be
treft, veelbelovend.
Zie vervolg stadsnieuws
op pagina 9
