LAD? ISABELLA
Zijn de r.-katholieken
volgzaam of niet?
Tast A.O.W. de zelfstandigheid
der kerken aan?
Een woord voor vandaag
Kanttekening
De Braziliaanse kerken
vragen om hulp
East Lynne
Reacties op kritische
rede van prof. Rogier
QILIJK it law Itch lunnne-
ren zal fu>v maakten er ook
melding van) heeft de r.k. prof.
dr. L. Rogier kortgeleden op de
Landdag van de Sint Adelbert-
vereniging te Nijmegen een bij
zonder kritische rede gehouden
over de culturele en wetenschap
pelijke malaise onder de Neder
landse rooms-katholieken. Het
was te begrijpen, dat hierop heel
wat reacties zouden komen. Het
(r.k.) Volksweekblad zette bo
ven run beschouwing „Een ver
gissing van Ropier De Linie
(eveneens r.)c.) was heel wat
gematigder. W\j nemen uit deze
bladen (via het bulletin van het
Herv. Persbureau) over. Eerst
uit het Volksweekblad:
\U hebben wij sedert jsren
groot respekt voor de talenten
en de werkkracht van prof. Ro-
Sier De vooraanstaande plaats,
:e hij in de wetenschap en in de
katholieke gemeenschap Inneemt,
heelt hij te danken niet aan fa
milietraditie ol protektie, maar
aan zijn eigen bijzondere gaven,
zijn ijzeren zelftucht en bewonde
renswaardige Ausdauer".
Bij de bestudering van zijn wer
ken krijgt echter de trouwe lezer
herhaaldelijk de indruk, dat hij
neigt tot pessimisme in de beoor
deling van de situatie onder zijn
geloofsgenoten en dat hij net
iets te veel plezier heeft In zijn
eigen markante stijl. Hierdoor
schrijft hij soms conclusies neer.
die de bewijskracht van de pre
missen overschrijden en dus strij
dig zijn met de nauwgezetheid,
die men van een beoefenaar der
wetenschap en zeker ook van een
historicus mag verwachten.
Dit frappeert te meer wanneer
men in een beknopt betoog zo
als een inleiding op een vergade
ring nu eenmaal noodgedwongen
is de premissen nauwelijks
ziet en men alleen voor conclusies
wordt gesteld.
HET komt ons voor. dat deze
zwakheden van de professor
hem ook op de Landdag van Sint
Adelbert parten hebben gespeeld
en wij zijn gedwongen achter ver
schillende van zijn uitlatingen c
dik vraagteken t BÉjW
Om te beginnen hebben wij
ernstig beswaar tegen sljn be
schrijving en verkettering van de
volgzaamheid tegenover het ker
kelijk gezag. ..Volgzaamheid Is
geen deugd; zij Is het instinct
van de schapen" zegt de profes
sor. ,,zij Is bcncden-menselljk".
Het was waarlijk geen overbodl-
C weelde geweest als hij ons dul-
lljk had gemaakt wat hij onder
deze verderfelijke volgzaamheid
verstaai.
preekt, nooit zó verstaan alsof
ze eigen oordeel uitsloot. Wij za
gen ze liever als een complement,
ja zelfs een vervolmaking van de
deugd van gehoorzaamheid, in zo
verre zij de bereidheid Insluit niet
alleen de stringente geboden,
maar ook de adviezen, dc aan
sporingen, de evidente verlangens
van de overheid met eerbied en
ootmoed te ontvangen en zo goed
mogelijk ten uitvoer te brengen,
bedenkend dat ook hierin de
Geest werkzaam is. Zulk een
volgzaamheid behoeft een eigen
oordeel, meningsverschil en zelfs
opbouwende kritiek geenszins
de weg staan.
DLIJKENS de uitlatingen van de
professor heeft de gelaakte
volgzaamheid ieU uit te staan
met de Index en deze weer met
de cultuurbeoefening. Maar ook
hJ»r meun wij h.t mji-
terieuze verband niet te zien. De
index namelijk een lijst van
verboden boeken en men heeft er
zich aan te houden niet krachtens
de „deugd van volgzaamheid.
K""" ««hoorzaamheid. welke
laatste de professor weet te waar
deren inclusief de zelfverlooche
ning die zij vraagt.
,iJn df faculteiten,
tot dispensatie in het boekenver
bod. waarover de bevoegde in
stantie» beschikken, dubbel en
ruim gene, om ,.i <j,
dernis ln de weg te leggen.
QOK het Isolement van de katho
lieken In on« Und loopt
Juist vandaag de dag heus nogal
los. Uit hetgeen prof. Rogier
daarover zegt. zou men waarlijk
moeten besluiten dat hij stilaan
zelf ln dc ge«chledenls begint te
leven. Maar daar is hij toch wer
kelijk nog te Jong voor. En wan
neer hij In deze contekst er
vroegere bisschoppelijke brieven
bijhaalt over de vrouwenmode,
dan kan dit wel leuk zijn voor de
lachers onder lijn gehoor, maar
dat la dan ook zijn enige „ver
dienste". Hij had stellig beter ge
daan ln dit verband het mande
ment van 1954 'te raadplegen,
waarin aangaande de openheid
van het hedendaagse katholicis
me dingen gezegd worden die het
citeren overwaard zijn.
Het schijnt evenwel in bepaal
de kringen tot de goede toon te
behoren dit evenwichtige docu
ment van het Nederlands Episco
paat stelselmatig dood te zwijgen.
Het instinct van de schapen
werkt in dit opzicht klaarblijke
lijk uiterst zwak. Het kan daaren
tegen de professor nauwelijks ont
gaan zijn hoe het gesprek tussen
katholiek en niet-katholiek in ons
land juist de laatste tien jaar bij
zonder vlot op gang gekomen is.
Als de professor een echt geïso
leerd katholicisme wil zien, dan
moet hij zijn vakantie eens door
gaan brengen ln Zwitserland en
daar zijn ogen en oren eens goed
de kost geven. Misschien komt hi]
dan terug met iets meer waarde
ring voor het Nederlandse katho-
H groeiende bewustwording bij
de Nederlandse katholieken, dat
een rede als door prof. Rogier uit
gesproken in het jaar 1958 moge
lijk was. De ouderen onder onze
lezers zullen het gemakkelijk be
amen wanneer wij stellen dat bij
een katholiekendag uit de jaren
dertig een dergelijk betoog in
dien al door een leek uitgesproken
praktisch ondenkbaar leek. Wij
kunnen ons vandaag de openhar
tige vrijmoedigheid van bladen als
„Te Elfder Ure" en van sprekers
als Rogier veroorloven zonder
dat de Nederlandse kerkgemeen
schap meteen ondersteboven staat.
Het luide bevestigen van een ei
gen kritisch oordeel over alles
wat het kerkelijk leven aangaat,
verraadt een behoorlijke groei
naar de geestelijke volwassenheid,
een groei die in de jaren twintig
met een beweging als „de Ge
meenschap" markant werd inge
zet en na de oorlog duidelijk in
een verder stadium is getreden.
landdag als
bert in 1958 ln Nijmegen gehou
den. b.v. voor veel Franse katho
lieken een enigszins overwonnen
standpunt zou zijn: men is daar al
overheen, men heeft daar minder
last van de noodzaak zich in emo
tionele betogen vrijmoedig tegen
de bewoners van de heilige huisjes
van het verleden te verweren. De
Nederlandse katholieke gemeen
schap heeft dan ook een ge
heel andere historie achter de
rug. Wanneer professor Rogier op
een Calvinistische infiltratie in het
katholieke denk- en gemoedsleven
duidt, slaat hij naar onze mening
een der spijkers op zijn kop. De
ze infiltratie was drie eeuwen
long mogelijk in een kerk, die
moeilijk een eigen Nederlandse
kerk meer kon zijn.
WIJ moeten ons steeds weer re
aliseren wat het voor ons katho
lieke leven in Nederland betekent,
dat er een kloof van driehonderd
Jaar bestaat tussen de generaties
van begin zestiende eeuw en die
van onze grootouders, waarin van
een onbelemmerde overdracht van
eigen geloof en eigen zeden nau-
welijka sprake kon zJJn. Wij wa
ren een misslc-kerk. en dit hield
met name In dat het volkseigene
In het katholieke leven weinig kans
meer kreeg, en vervolgens dat
wij „uit den vreemde" werden
bestuurd.
Synode van Spakenburg
Rapport van commissie vond niet
de algehele instemming
orden toegepast? Deze vraag is aan de generale synode
van de Geref. Kerken (vrijgemaakt) voorgelegd. Zfj die dit deden, gaven er meteen
het antwoord b(J: de A.O.W. Is onaanvaardbaar. Eu da. C. Trlmp te Middelburg,
sprekende uit naam van de commiasie, die over deze vraag en dit antwoord rappor
teerde, bleek de mening der vragensteller» eveneens te zijn toegedaan. Hetgeen
hem een krachtige bestrijding, o.a. door de synodeleden ds. P. K. Keizer, ds. C. G.
Boa en da. P. Lok bezorgde. Ze zagen de A.O.W. als een acceptabele zaak.
Kerk en politiek
De classis Klundert der Geref. Kerken
leeft een commissie benoemd, bestaande
uit twee predikanten en twee ouderlin
gen. die zal onderzoeken of de kerkelijke
.-ensuur moet worden toegepast op ge
meenteleden. die lid zijn van ae P. v.d. A.
an de V V D.
Voor 2 Nevedo
wikkels 6 leuke
borduurkoorfjes
De ingekomen stukken waren afkom
stig van de particulier synode van
Drente, de clases Gouda-Leiden-Woer-
den, Hoogeveen, Warffum en de kerkera
den te Dordrecht, Ede, Rotterdam, Velp
en Ureterp.
De classis Warffum herinnert eraan,
dat de Geref. Kerken het vanouds als
haar roeping gezien hebben om zelf te
zorgen voor haar dienaren des Woords,
vanaf de dag hunner ambtsaanvaarding
tot hun laatste levensdag toe. Overheids
inmenging en gehele of gedeeltelijke fi
nanciële afhankelijkheid der kerk van de
staat vormt steeds een bedreiging voor
het geestelijk leven en de geestelijke zelf
standigheid van de kerk.
De A.O.W. doet volgens deze classis
tekort aan de zelfstandigheid der kerken,
voor zover zij daadwerkelijk ook de pre
dikanten in haar regeling betrekt. Op
onrechtmatige wijze grijpt zij in op deze
zelfstandigheid, die in de wet op de
kerkgenootschappen 11853) immers ge
waarborgd is.
Totalitair
De classis zou deze zaak voor de rech
ter willen brengen cn zij wekte de syno
de op om het daarheen te leiden.
In dezelfde lijn lagen de bezwaren der
andere classes en de particuliere synode
van Drente. Zij achtten de uitvoering van
het gemeenschappelijk akkoord van sa
menleving der kerken bedreigd, en wel
zó totalitair, dat zij gemeenschappelijk
verweer der kerken gewenst en noodza
kelijk oordelen.
De commissie der synode meende dat
in dit bezwaar de kern van de zaak
was aangegeven. De A.O.W. staat vol
gens de commissie niet op zichzelf.
„Krachtens het huidige rooms-rode in
zicht van de regering zal zij gevolgd wor
den door de weduwen- en wezenverze
kering, en de algemene kinderbijslagver
zekering welke wetten eveneens de
art. 11 en 13 k.o. raken waardoor de
financiële en daarin de geestelijke band
tussen kerkcraad en predikant voor nog
neer procenten worden onderbroken en
doorbroken".
De commissie was van opvatting, dat
ie kerken opnieuw bedreigd worden in
haar zelfstandigheid. „Ditmaal niet van
de zijde van meerdere vergaderingen,
maar van de zijde van de overheid. De
Geref. grondgedachte betreffende de
vloek van alle hierarchic en de zegen
van de zelfstandigheid der plaatselijke
kerk zal ook tegen het socialisme een
oclwerk mogen zijn"
Voorstel
Het uitvoerige rapport mondde uit in|
het volgende commissievoorstel:
De generale synode
van overtuiging;
1) dat de in de kerkenordening, artikelen
11 en 13. de ordinantie van Christus
terzake van de voorziening in het
levensonderhoud der dienaren des
Woords o m. 1 Cor. 9 13, 14; Gal.
6 6: 1 Tim. 5 17. 18 door de
kerken ia geconcretiseerd:
31 dat ook blijkens de historie (synode
Utrecht 1905, Rotterdam 1917, Gronin
gen 1946) door de Geref. Kerken in
Nederland als schriftuurlijk is erkend,
dat de vrije uitvoering van art. 13 k.o.
een onvervreemdbaar recht is van de
zelfstandige plaatselijke kerken van
Christus:
van oordeel:
1) dat door genoemde kerkelijke verga
deringen terecht is gesteld, dat aan
de zin van de art. 11 en 13 k.o. geweld
wordt aangedaan door de A.O.W. in
haar toepassing op de predikanten,
en dat met name dc vrije uitvoering
van die artikelen door deze A.O.W.
wordt belemmerd:
2) dat door genoemde kerkelijke verga
deringen eveneens terecht is gesteld,
dat de vrije uitvoering van de art. 11
en 13 k.o. door de Hoge Overheid blij
vend is gewaarborgd in de wet op de
onderscheiden kerkgenootschappen. 10
september 1853, artikel 1;
overwegende;
1) dat waar de belemmeringen van de
uitvoering van art. 13 k.o. door de
A.O.W., krachtens het karakter van
deze wet. alle kerken aangaat het
tot de roeping van de kerken behoort
gezamenlijk te waken voor de onbe
lemmerde uitvoering van de bij ge
meen akkoord erkende ordinantie van
Christus:
2) dat het voorshands geen aanbeveling
verdient deputaten voor de correspon
dentie met de hoge overheid opdracht
te geven om hetgeen hiervoor als
overtuiging en oordeel der kerken
Is aangegeven, aan de bevoegde in
stanties kenbaar te maken, aangezien
een prinolpiële procedure by de onaf-
hankeiyke rechter voorkeur geniet.
spreekt uit
dat het in de door de A.O.W. ge
schapen situatie gepast en noodza
kelijk is. dat de geconstateerde strij
digheid tussen de A.O.W. in haar toe
passing op de predikanten ener
zijds en de ordinantie van Christus,
de Geref. kerkenordening en de Ne
derlandse wet inzake de godsdienst
vrijheid anderzijds, in de legale weg
aan de orde gesteld en weggenomen
Grote ivoorden
Hoezeer dit onderwerp de belangstel
ling der synode had. bleek in de dis
cussie. waarvoor zestien personen (juist
de helft van het aantal leden) zich op
gaven. De vergadering kon er dan ook
dinsdagavond niet mee klaarkomen.
De eerste spreker, ds. P. K. Keizer te
Groningen, verklaarde aanstonds, dat
hij het radicaal oneens was met strek
king en hoofdeenheid van het rapport.
Dat daarin gewaagd werd van een „to
talitaire bedreiging", waartegen tot
„gemeenschappelijk verweer" wordt op
geroepen, acht hij ronduit tegen de
Advertentie.
Hoest niet
langer
Neem toch ABDIJ
SIROOP. Die zuivert
Uw luchtwegen
snel en grondig.
Ik heb altijd een fles in huis.
ABDIJSIROOP.,^:
kerkerecht".
Er worden ln het rapport veel grote
woorden gebruikt; het was be'ter ge
weest daarmee voorzichtiger te zijn.
Want het maakt de grote vergissing om
helemaal over het hoofd te zien, dat de
kerken met duizend banden zUn verwe
ven met staats- en volksleven.
De kerken aldus ds. Keizer ge
nieten bescherming van de overheid,
doch zij hebben wederkerig haar ver
plichtingen. Evenzo de predikanten. Zij
moeten als Nederlands staatsburger
A.O W. betalen, maar niet als predikant.
Ds. Keizer maakte voorts duidelijk,
dat er geen principieel verschil bestaat
tussen premiebetaling en belasting.
Daarom zou men. als de A.O.W. tegen
Gods Woord was, van de synode mogen
vragen om te besluiten tot een verbod.
Maar deze profetische betuiging bevat
het rapport niet. Het wil volstaan met
een proefproces, iets wat de kerk on
waardig is.
Ofschoon ds. Keizer geen onverdeeld
bewonderaar van de A.O-W. zei te zijn.
geloofde hij toch dat men ingeval de
hele regering zou bestaan uit leden van
het Geref. Politiek Verbond iets der
gelijks in het leven zou roepen. Daar
om verklaarde ds. Keizer zich te scha
men tegenover minister Suurhoff. dat
dit rapport
Dat de Bijbelzowel in het Oude als in het Nieuwe Testament,
de wet van God samenvat in de hoofdsom: liefde tot God en
de naastekan niet betekenen, dat we de onderdelen van die
goede, heilige wet voortaan kunnen verwaarlozen. Hoe
lief heb ik Uw wet", roept de dichter van Psalm 119 uit. De
liefde waarvan in de samenvatting van de wet sprake is, dringt
door in alle gebieden van uw leven. En voor al die gebieden
heeft God in Zijn goedheid nog eens gedetailleerde geboden
gegeven.
Nu moeten we niet wijzer willen zijn dan God door ook
nog eens gebod op gebod en regel op regel te stellen, alsof j
daarmee onze zaligheid staat of valt. Maar andersom willen
we toch luisteren, als God ons aanspreekt in elke kleinigheid
in ons leven. Mozes kreeg op de berg Sinaï van God de klein
ste bijzonderheden voor bijv. het inrichten van het centrum
van eredienst. En God voegde daaraan toe: „Ziet nu toe, dat j
gij alles maakt naar het model, dat u daarvan op de berg
getoond is." Zo is het ook in ons aller leven: God toont ons I
in Zijn Woord hoe het leven goed kan zijn. Christus heeft ons
getoond hoe deze wet vervuld werd. En luisteren naar Gods 1
Woord betekent wandelen in Christus' voetstappen.
DE ZEVEN EN DERTIG
ivnode is uitgebracht.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Toegelaten tot de Evangelie-bediening:
W. J. Burghgraef te Bozen (Fr.); A. L.
Napre, Joh. Vermeerstraat 55 te Gronm- I
gen; P. C. Pettinga, Bilderdijklaan 54 te j
Hilversum; W. Vons, Rozensingel 9 te
Capelle aan de IJssel.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Haulerwijk: J. Nierop te
Dwingelo.
De classis Arnhem heeft praep. geexa- j
mineerd en beroepbaar verklaard de heer
L. Buitenhuis. Handelsstraat 26 te Arn-
hem. tel. K. 8300—24218. kand. aan de
V.U., die een eventueel beroep terstond j
in overweging zal nemen.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Veenendaal: B Bijleveld
te Noordeloos
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Capelle a. d. IJssel: J. B. j
Bel te Krabbendijke.
BAPTISTEN GEMEENTEN
Beroepen te Enschede: S. Zijlstra te
Eindhoven.
ONDERWUSBENOEMINGEN
Benoemd tot onderwijzeres: aan de
Chr. school te Kockengen (U.) mej.
M. v. d. Zee te Utrecht; tot tijd, onder
wijzeres aan de Chr. B.L.O.-school te
Middelharnismevr. S. C. Eykelenboom te
Ouddorp; aan de Zinkwegschool te Oud-
Beijerland mej. N. Remmers te Oud-
Beijerland; aan de Chr. Mulo-school te
Terneuzen mevrouw A.M.C. van den
Berge te Terneuzen; aan de School met
de Bijbel te Wijk en Aalburg mej.
HAD. Nolte te Aalburg;
naar Indonesië teruggewezenen blijft
bestaan. Het antwoord van de minis
ter van justitie op de tot hem uit de
Kamer gestelde vragen was niet van
die aard, dat het de gevoelens van
onbehagen heeft kunnen wegnemen
en dat het de onrust, vrucht van on
gerustheid, heeft kunnen verminde
ren.
Het heeft ons verwonderd, dat de
minister voor zijn beleid steun heeft
ontvangen in een deel van de rooms-
katholieke pers. Deze ontvangen
steun blijkt hier en daar reeds de
mening te hebben gewekt, als zou
de minister, alvorens zijn besluit te
nemen, zich van de instemming van
die zijde hebben verzekerd.
Wij voor ons menen onverkort bij
onze afkeurende houding te moeten
volharden. Zeker, de omstandigheid
dat het dan toch maar aan veel meer
andere verstekelingen vergund is ge
worden in ons land te blijven, kan
wijzen op een zekere selectie. Maar
een selectie langs welke normen? En
is het een selectie die deze mensen
ook maar enige zekerheid biedt bij
hun terugkomst straks in Indonesië?
Aan de feiten is niets veranderd.
Deze mensen meenden alle redenen
te hebben om hun land te verlaten, i
'Wellicht worden de gevoelens welke
zij jegens hun land of liever ge
zegd: jegens hun regering koeste
ren, nog door anderen gedeeld.
Maar deze mensen hebben uit hun
gevoelens ook hun besluit genomen:
zij zijn heengegaan.
Daarmee hebben zij, anders dan die
genen die alsnog zijn gebleven, een
daad gesteld, een daad voor zichzelf
en tegenover hun regering. Door die
daad is de verhouding tussen hun
regering en hen een geheel andere
geworden.
Moet men deze mensen, nadat zij
deze daad gesteld hebben en nadat
zij zo openlijk tegen hun regering
positie hebben gekozen, nu weer door
geweld nopen zich toch weer onder
hun regering te stellen en zich on.
der haar willekeur te schikken? lm-
mers neen.
Ons land is altijd een toevluchtsoord
geweest voor benarden en verdruk
ten. Dat was rechtstreeks een vrucht
van de christelijke overtuiging die
er haar stempel op heeft gedrukt.
Deze traditie is een te kostbaar goed
dan dat er mee mag worden de hand
gelicht.
GEMEENTEN IN DE POLDER
Hongersnood treft miljoenen
Oproep van de
Wereldraad
DE Evangelische Kerkenbond
in Brazilië heeft zich met
een dringende oproep om hulp tot
de Wereldraad van Kerken in
Genève gewend, nu er in het
noordoostelijke gedeelte van het
land een zware hongersnood
heerst. Deze heeft reeds aanmer
kelijk meer dan tweeduizend men
sen, onder wie vele kinderen, het
leven gekost en minstens twee
miljoen mensen van hun laatste
reserve aan levensmiddelen be
roofd.
35.
..Het i« contant betaald.
„Wat deed Lord Severn mei
„Dat is pruj met bekend, ant-
Juni."
de graaf
ben met de private aangelegenheden
niet op de h'Xigte."
Toen Carlyle met Isabella in de hal kwam. snik
te ie en leunde met haar ene hard op zijn arm.
„Het spijt me zo. lady Isabella, dat ze u dit heb
ben aangedaan. Had ik het maar eerder {«weten.
Kun je alleen naar boven gaan, of zal ik juffrouw
Mason roepen?"
„O ja. ik kan wel alleen gaan- Ik ben nl«t ziek.
alleen mi j| jWê*
niet Er
P*Mannen bij papa! Carlyle zag. dat ze beefde van
het hoofd tot de voeten.
Ik begrijp er mets van. Ze zitten ln de kamer,
vlak bij htm. ie hebben beslag op hem gelegd.
"Êarly" wist niet wat hij ervan moest denken
Toen keerde hij zich naar de huisknecht, die bij de
trap stond. Maar de men knikte alleen veelbete
kenend.
„Ik zal eerst zien. dat ik die lui weg krijg hi«r
set nlj. wijzend naar de eetkamer, ,.«n dan ga Ik
met U naar boven."
De huisknecht legde Carlyle fluisterend de situatie
uit en hoe de be»de mannen binnen waren geko-
mT „We zijn er allemaal kapot van. mijnheer".
"^Carlyle slaagde erin de mensen uit de eetkamer
weg te krijgen, ze hadden voldoende bagrip voor
wat wettelijk was toegestaan om nog te durven blij
ven. Met de belde bewakers boven ging het niet
*0 eenvoudig. Carlyle kwam binnen en las hun
machtiging. Hij had nog nooit een dergelijk geval
meegemaakt. Hij herinnerde zich alleen iets uit de
tijd van zijn vader. Het ging over het lichaam van
van
door ANN LUDLOW
ean kerkelijke autoriteit, die zwaar in de schulden,
gestorven was. Het lichaam werd in beslag geno
men toen het van het klooster werd vervoerd naar
de kerk. Dt mannen moesten in leder geval blijven
zitten tot de heer Vanc kwam van Castle Marling
nu graaf van Mount Severn.
De volgende dag was deze er nog niet. Toen de
huisknecht kwam met dc post was er een brief
van mevrouw Var.e. Isabella las de Inhoud.
Castle Marling, zaterdag.
Mijn waarde Isabella,
Ik ben buitengewoon getroffen door het nieuws
det mij bereikte door de brief van mijnheer Car-
1 mijn echtgenoot. Hij u f*"n en
heb lk de brief geopend. Ik heb geen Idee
waar hij kan zijn. waarschijnlijk ergens aan de
kust. maar hij heeft gezegd, dat hij zondag thuis
zou komen en omdat hij doorgaans erg precies is
in zijn afspraken, verwacht ik hem dsn. Wees er
van overtuigd, dat hij geen ogenblik zal verliezen
om zo spoedig mogelijk op East Lynne te zijn.
Ik kan je niet zegggn. hoe ik met je meevoel en
ik ben teveel getroffen door een en ander om meer
Emma Mount Severn.
Isabella bloosde, toen ze dat laatste las. In zo'n
eerste brief had ze nog wel met haar eigen naam
kunnen ondertekenen, dacht ze. Carlyle meende, dat
mevrouw Vane wel zelf had kunnen komen als het
haar de moeite waard was geweest.
Ze bespraken wat er verder gedaan kon svorden.
Isabella begreep, dat ze zo goed als niets meer be
zat in de wereld. Ze zag er tegen op naar Castle
Marling te gaan. Ze wist zelf niet. dat Carlyle het
huis had gekocht, maar wel. dat er voor haar geen
verzekering of iets .van die aard was gesloten.
Zolang de heer Vane, de nieuwe Lord Mount Se
vern er niet was kon de loden kist niet worden
dichtgesoldeerd. De mannen zouden het niet toe
staan. Carlyle wist te weinig van dit soort zaken
om zonder Lord Mount Severn iets te kunnen
doen. Zo moest gewacht worden tot de zondag.
De nieuwe graaf en de chèque
Die zondag reed er een post-chaise in galop de
oprijlaan in. De nieuwe graaf zat er in. Lord Mount
Severn. Er was een regelrechte verbinding van
Castle Marling naar een plaats op vijf mijlen van
East Lynne cn vandaar had hij gereisd per gehuur
de chaise. Carlyle kwam al spoedig nadat hij was
aangekomen en vrijwel tegelijk met hem kwam
Warburton uit Londen. Warburton was uit de stad
geweest, zodoende kon hij niet eerder komen.
De nieuwe graaf wist, dat zijn voorganger er
slecht voor stond, maar hij had er geen idee van.
hoe erg het wel was. Ze hadden weinig omgang
met elkaar gehad Toen de feiten hem een voor een
werden meegedeeld de grote verkwisting, het
enorme bankroet, het totaal ontbreken van enige
voorziening voor Isabella stond hij perplex. Hij
was een lange fors gebouwde man, van drie en
veertig jaar. Hij was vriendelijk van aard. ten
minste welwillend, maar verder koel en hij had een
ernstig gezicht. (Wordt vervolgd;
lie Cooke, heeft naar aanleiding van
deze dringende oproep medegedeeld, dat
de Wereldraad bereid is de Kerkenbond
geld ter beschikking te stellen voor de
aankoop van levensmiddelen en kleding.
Een verzoek daartoe is intussen namens
de Wereldraad tot de aangesloten ker
ken gericht. Een van de overwegingen
is. dat de Wereldraad-Brazilië niet in
de steek mag laten, omdat dit land
zich bij het opnemen van vluchtelingen
altijd zeer grootmoedig heeft getoond.
Nog pas kortgeleden hebben enige dui
zenden Russische Oud-gelovigen in Bra
zilië hun nieuwe vaderland gevonden.
Tegenover dit alles staat, dat tot he
den de aanbiedingen van hulp bij de
Braziliaanse regering op verzet hebben
gestuit. Dit wordt als kortzichtig be
schouwd, omdat naar het oordeel van
hen, die de situatie kennen, het land
zelf nauwelijks in staat kan worden ge
acht zelfstandig zijn problemen In de
noordoostelijke gebieden tot een oplos
sing te brengen.
Nieuw bestaan
Van welingelichte zijde is in verband
hiermee verklaard, dat de Braziliaanse
regering de huidige moeilijkheden ge
bruikt om de bevolking in de betrokken
gebieden te bewegen naar gunstiger ge
legen landsdelen te verhuizen. Een om
vangrijke levensmiddelenactie van de
Amerikaanse kerken werd om deze re
den niet toegestaan.
De Evangelische Kerkenbond in
Brazilië stelt nu pogingen in het werk
de protestantse boeren in de door de
hongersnood getroffen streken een
nieuw middel van bestaan te ver
schaffen door de stichting van kleine
industrieën.
De getroffen gebieden behoren tot een
droge landstreek, waarin de groei der
gewassen volledig afhankelijjc is van de
regenperiode, die slechts eenmaal per
jaar voorkomt. In de afgelopen zomer
bleef de regen geheel uit. Uit een oog
punt van bereikbaarheid e.d. is noord
oostelijk Brazilië praktisch volledig on
ontsloten, zodat de hulpverlening aan de
bevolking op grote moeilijkheden stuit.
Oproepen om hulpverlening hebben de
Wereldraad ook bereikt uit Korea en
Pakistan. Door overstromingen in Ko
rea hebben alleen al in de Han-Rlver-
streek ten Noorden van Seoel meer dan
15 000 vluchtelingen hun huizen en be
zittingen verloren. Dc burgemeester van
Seoel heeft hun nieuw land aangeboden,
maar de financiering van dit project is
tot heden onmogelijk gebleken.
Volgens een mededeling uit Karachi
zijn in West-Paklstan meer dan zeshon
derd dorpen zwaar beschadigd en der
tienduizend gezinnen noodlijdend gewor-
DIJ de Tweede Kamer heeft dan nu
de regering het voorstel ingediend
om in het gebied van de Noordooste
lijke Polder een viertal gemeenten ln
te stellen: Emmeloord, Creil, Mark-
nese en Nagele.
Het heeft lang geduurd voordat het
zover was. Naar de gevoelens van
veruit de meesten uit de polder veel
te lang. Het leek wel wat op de
situatie na de bevrijding, toen de
toenmalige regering van oordeel
bleek dat er voorlopig maar niet
moest komen een langs normale weg
gekozen volksvertegenwoordiging.
De bewoners van de Noordoostpolder
konden elke dag minder begrijpen,
waarom zij niet, net als alle andere
burgers van ons goede land, hun bur
gerrechten normaal mochten uitoefe
nen. En dat terwijl toch ln feite de
gemeenten reeds aanwezig waren; zij
behoefden nog slechts als gemeenten
te worden erkend.
Wij achten het een gezond verschijn
sel, dat bij vele Inwoners van de
polder verzet tegen een verdere be
stendiging van de situatie is gere
zen. Zij voelden zich tekort gedaan.
Belangrijker nog is, dat zij Inzagen,
EEN NIEUWE WEG
hoe zo de politieke belangstelling al
leen maar werd geremd en ingedamd.
En dit laatste moest bedenkelijk he
ten.
Bij de jongste algemene beschouwin
gen in de Tweede Kamer is ook deze
kwestie aangeroerd, en van de kant
der regering is toen de indiening vai
dit wetsontwerp, waarbij dus de in
stelling van vier gemeenten wordt
voorgesteld, in het uitzicht gesteld.
Dat thans tegelijk van regeringswe
ge wordt voorgesteld te komen tot
een openbaar lichaam voor het ge
bied van de vier gemeenten, achten
wij een interessante bijzonderheid;
dit lichaam draagt een „intergemeen
telijk" karakter.
Door de instelling van dit interge
meentelijke lichaam wordt het tege
moet komen aan het verlangen van
de inwoners van de polders naar ge
meentelijke zelfstandigheid in wezen
onverlet gelaten; tegelijk echter ligt
in de instelling van dit lichaam de
erkenning, dat er voor alle polder
bewoners gemeenschappelijke belan
gen zijn, die ook gemeenschappelijk
kunnen worden behandeld.
IJ IJK èn provincie zullen nu ge-
zamenljjk nagaan, welke oplos
sing gevonden kan worden voor het
steeds urgenter wordende bestuurs-
vraagstuk in het Waterweggebied.
Er is een commissie gevormd, die
de problematiek gaat bestuderen en
ongetwijfeld te zijner tijd met een
advies zal komen. Neemt minister
Struycken dit over, dan zal, naar
verwacht mag worden, een wets
voorstel worden ingediend. Wij kun
nen nl. niet aannemen, dat deze
commissie tot de conclusie zal ko
men, dat toepassing van de wet-ge-
meenschappelijke-regelingen moge
lijk zal zijn. Daarvoor zijn o.i. de
vraagstukken te veelomvattend.
Met de instelling van deze commissie
wordt een nieuwe weg ingeslagen.
Men zal zich herinneren, dat de oude
weg van het overleg der (zevenen
twintig) gemeenten in het Water
weggebied enkele maanden geleden
was doodgelopen. Dat was ernstig
te betreuren wij kunnen slechts
hopen, dat de nieuwe weg niet
doodloopt in het struikgewas van
gemeentelijke tegenstellingen.
Men mag aannemen, dat met opzet
geen vertegenwoordigers van de be
trokken gemeenten in de commissie
zijn benoemd. Waarschijnlijk vanwege
de verwachting, dat zich dhn in de
commissie dezelfde discussies zou
den ontwikkelen als in de vergade
ringen van de zevenentwintig ge
meentelijke afgevaardigden. Boven
dien kan men hebben geredeneerd,
dat het niet nodig is, nog eens
extra van de verschillende stand
punten kennis te nemen: als de
commissie, die nu aan het werk gaat
onder leiding van de commissaris
der Koningin in dit gewest, de be
schikking krijgt over de notulen
van de oude gemeentelijke commis
sies. dan heeft zij voorlopig voldoen
de om zich te oriënteren.
Het ware ons veel liever geweest,
indien de Waterweggemeenten zélf
tot overeenstemming waren geko
men. Er zullen waarschijnlijk be
stuurders van deze gemeenten zijn,
die ernstige bezwaren hebben tegen
het optreden van de nieuwe com
missie. Het gevaar, dat in de toe
komst gesproken zal worden van
„opdringen" en (nog erger) „opleg
gen" is niet denkbeeldig. Wij zullen
echter oog moeten hebben voor het
feit, dat het eigen overleg is vast
gelopen en dat de impasse op dit
moment volledig is. En dat in de
afgelopen maanden niemand kans
heeft gezien suggesties aan de hand
te doen, welke konden leiden tot
doorbreking van deze impasse.
Dat thans door de hogere organen
in zekere zin moet worden ingegre
pen, kan deze organen niet verweten
worden. Als er al van een verwijt
gesproken kan worden, dient dit te
worden gericht tot de gemeenten
zelf. Men vergete daarbij niet, dat
de tijd wel bijzonder dringt.
Wat de zaak tenslotte zelf betreft:
het lijkt ons niet wel mogelijk tot
een compromis te komen, waarbij
alle partijen bevredigd worden.
Het gaat concreet om de vraag: sa
menwerking op voet van de be
staande wet, die niet bedoeld is voor
regeling van een gans complex van
vraagstukken, of vorming van een
afzonderlijk lichaam, een district,
gebaseerd op een speciale wet. Een
compromis tussen belde standpun
ten is lapwerk. Naar ons oordeel
zal het advies van de commissie
gaan ln de richting van een dis
trict. Waarbij uiteraard van groot
belang zal zijn de vraag, waar de
bevoegdheden der afzonderlijke ge
meenten zullen eindigen en die van
het district zullen beginnen.
Men mag de heren we! veel sterkte
wensen bij het betreden van de por»
celeinkast rond de Waterweg.
