UIT HET LEVEN GEGREPEN
EEN MINUUT
09.01 uur elke dag weer, elk jaar driehonderdvijfen
zestig dagen
09.01 uur voor honderden op Gods aarde het ogenblik
van begroeting of afscheid van dit leven.
09.01 uur (of het nu in Nederland of daarbuiten is):
voor ontelbaren het begin van de arbeidsdag, het tijdstip,
waarop het dagelijks werk met veel of weinig enthousiasme
wordt hervat.
Gisteren, vrijdagmorgen vroeg, hebben we onze verslagge
vers op pad gestuurd. De opdracht luidde: wat doen en den
ken de mensen om één minuut over negen precies. \S'e hadden
natuurlijk ook een ander moment kunnen kiezen: één minuut
over twaalf bijvoorbeeld of één minuut voor twaalf. Maar
van de 1440 minuten, die een etmaal telt, konden we er slechts
één nemen en bijna alle minuten waren even goed.
Minder willekeurig zijn we te werk gegaan bij de keuze
van degenen, die vandaag onze galerij vullen, waaraan we
overigens onmiddellijk willen toevoegen u niet blind te staren
op de geportretteerde personen. Op de mannen en vrouwen,
die we u presenteren, komt het minder aan dan op hun rol in
het arbeidsproces of hun plaatsing in het leven.
Voor zo ver dit met onze beperking van mensen en ruimte
mogelijk was, hebben we getracht een doorsnee-beeld van de
maatschappij te geven, die aanzienlijk gecompliceerder is dan
voor 't oog wel eens lijkt.
Met het voor het forum brengen van de mannen en vrouwen
onzer keuze zijn we er uiteraard niet. De mensen van één
minuut over negen zijn de zelfde mensen van één minuut over
twaalf en van al die andere minuten, welke God hun geeft.
Die ene minuut is slechts een fractie van hun leven, dat rijk
kan zijn of leeg en waarin de problematiek van omgeving en
beroep altijd een grote plaats heeft.
Daarom brengen we na de close up van die ene
minuut een panoramische foto van die vele minuten, waaruit
de levensgang gewoonlijk bestaat. Over de arts, tramconduc
teur, de nachtarbeider, de wetenschappelijke ambtenaar,
kortomover alle mensen, die we op deze pagina voorstellen,
zult u in de komende weken dan ook uitgebreide reportages
aantreffen.
09.01 uur morgen, overmorgen, altijd, zo lang de aarde
blijft bestaan
09.01 uur kleine mensen in een grote wereld, altijd, zo
lang er leven is.
09.01 uur mannen en vrouwen met hun problemen,
altijd, zo lang er onvolmaaktheid is.
Hij zat er. 's morgens om één mi
nuut over negen: Willem E. Pols (8)
jachtopzichter van „De Beer". Voor
hem dartelden tientallen eendjes in
het het water, zijn eendjes, „kwakers"
zoals hij zei. Zo nu en dan greep zij"
verweerde hand in een juten zak. die
gerst in onteloare korreltjes bevatte.
En hij strooide het voer voor zijn
eendjes uit, terwijl in zijn ogen de
lichtjes van liefde voor de natuur en
voor dieren glommen.
„Laat ze er maar naar duiken,"
verklaarde hij. „Dat is veel beter
dan ze op het land te lokkenHet
is hun natuurHoe dieper ze met
hun kop in het wafer moeten wroe
ten, hoe liever het hun is
Willem E. Pols. jachtopzichter van
..De Beer", man. die door de plannen
om van het eiland Rozenburg een in
dustriegebied te maken. diep. zeer diep
in het vlees gekerfd is. Dertig jaar
woont hij al op „De Beer". Bijna de
helft van zijn drieënzestig levensjaren
heeft hij er fazanten voor de jacht ge
fokt en de meer dan vijftig vogelsoorten,
die in dit elfhonderd hectaren grote,
wijkende recreatiegebied broeden, als
kinderen gekoesterd.
Als we hem vragen wat hij denkt, daar
bij dat stille eendenvijvertje op vrijdag
vijf september 1958, 's morgens om één
minuut over negen, zegt hij met een
stem. die hunkert naar het verleden:
..Wat moet er van myn eenden wor
den? Ik heb ze jaren en jaren ach
tereen gevoerd.... Ik heb ze op deze
plas water gezet, omdat ik de eend heb
leren begrijpenAch. natuurlijk, elk
jaar zijn er weer nieuwe bijgekomen
Maar ze kennen mij en ik ken hen,
hoezeer ze ook op elkaar gelijken
,'t Laatste komt om vijftien minuten
over negen ook duidelijk tot uiting.
Dan komt er een woerd met eën glan
zend groene kop het erf van de jacht
opzienerswoning opwaggelen. Hij komt
er om Willem E- Pols op te zoeken.
Omdat hij zich te kort gedaan voelt
omdat hij om één minuut over negen
niet genoeg gerstekorrels heeft gehad.
Herinnering
In Den Haag. hemelsbreed slechts een
kilometer of vijftien van Rozenburg
vandaan, rammelt lijn drie om één mi
nuut over negen over de Goudsbloem
laan. In de aanhangwagen staat de con
ducteur tegen een stang van het achter-
balcon aangeleund, de lijst met dé num
mers van de verkochte biljetten cn
rittenkaarten in de hand. G. N. de Bruin
'10) heet hij „Bruin-25"
stompje concentreren, deze grijze rot,
het waggelen van de tram is hier be
slist de oorzaak niet van. Hij denkt aan
het jongetje, dat net is uitgestapt, dat
frisse jongetje met zijn bros geknipte
haar. dat hor.Jerduit over zijn vakantie
heeft gekwetterd Zijn heldere stem had
geklaterd als een waterval. En alle pas
sagiers hadden er plezier in gehad, tot
die nurkse man. die altijd bij het eind
punt de wagen verlaat, toe.
Hoe lang is zijn eigen jeugd al voor
bij? Ook hij is eens zo oud als dat jon
getje geweest en ook hij heeft eens met
het zelfde enthousiasme over zijn va
kantie verteld.
..Niet dromen. De Bruin zegt hij
dan tegen zichzelf. ..Stel je niet aan
die tijd is voorbij... Over één minuut
ben je bij het eindpunt en als je dan
je lijsten niet hebt ingevuld, moet je het
in je korte rustpauze doen.
In Rotterdam, om één minuut over
negen, zit meester-vastmaker Willem
J. Jacobs (3) In het wachtlokaal van
de „Roelersvereniging Eendracht" en
tuurt uit over de wijde waterplas, die
Waalhaven heet en die zich In de
warme zon ligt te spiegelen. HU lUkt
wat afwezig te zUn, deze verweerde
buitenman, maar in werkelijkheid is
hij vol belangstelling.
„Daar gaat de „President Kruger",
zegt hU en zUn vereelte hand wijst
naar de boeg van een schip, die door
het licht vaag geworden is.
alle schepen op zijn duimpje. Ruim
dertig jaar oefent hij zijn beroep al uit:
het los- en vastmaken van schepen, die
in de Rotterdamse havens ..geboeid" zijn
of worden. Dagelijks weer bindt hij de
strijd aan tegen water en golfslag en
de ervaring heeft hem geleerd met God
en de wind te leven.
Want als je een paar keer per dag
op spekgladde boeien met loodzware
scheepstrossen worstelt, weet je, dat je
leven aan een zijden draad hangt, om-
dt)t er maar weinig voor nodig is tussen
de touwen bekneld te raken, of in het
water te plonsen.
„Ik heb nu geen tijd meer", verklaart
hij. als van zijn kantoor de melding
binnenkomt, dat de Noorse tanker
„Viva" naar boei D 7 verhaald moet
En voor de zoveelste maal stapt mees
ter-vastmaker Jacobs in zijn nietig
bootje, dat. onrustig tjoekend. de mach-
tegemoet gaat.
Punctueel
Boerin P. A. RijlaarsdamDc Wit (14)
uit Woubiugge keerde om één minuut
over negen gistermorgen haar kazen,
toen een waarschuwend klopje op de
achtardeur haar in haar mijmeringen
verstoorde. Het was afkomstig van een
attente buurvrouw, die had gezien, dat
er op peren beluste kwajongens in de
bongerds zwierven.
Mevrouw Rijlaarsdam kon dit uiter
aard niet over haar kant laten gaan.
Terwijl haar meisje in de pap op het
fornuis bleef roeren, snelde ze naar
buiten en kwam even later voldaan
terug. De jongens waren onder de pere
bomen vandaan gejaagd en ze kon weer
rustig verder gaan met de dagelijkse
keerbeurt: één van de lichtste werk
zaamheden in de kaasmakerij.
„Het maken van kaas", vertelde ze,
„is op zichzelf een zwaar en arbeids
intensief ambacht.Het aantal „zelf-
kazers" neemt dan ook gedurig af, on
danks het feit. dat de liefhebbers van
originele boerenkaas, die sinds mei van
dit jaar een eigen rijkskeurmerk heeft,
met het jaar groter in getal worden
„Een minuut?"
Deze vraag, met een glimlach, maar
op besliste wijze gesteld, was de eer
ste reactie van burgemeester H. A. M.
T. Kolfschoten (11) van Den Haag,
toen hij vrijdagmorgen om precies één
minuut over negen zijn hoed in de
handen van kamerbewaarder Vink
overgaf.
De eerste burger van de Residentie
had haast, want het drukke stads
verkeer had hem parten gespeeld. De
voorzittershamer voor de vergadering
van B. en W. lag al een minuut op
hem te wachten
Mr. Kolfschoten is een man van
de klok vandaar zijn reactie. Na
een minuut tijdverlies wénst hij geen
oponthoud meer.
in de hand had, liep de laatste gehaast
naar zijn sober, maar keurig verzorgd
bureau om wat stukken tc halen. On
middellijk daarna verliet hij zijn ka
mer weer, op weg naar de vergader
zaal. waar het dagelijkse bestuur dei-
Residentie dinsdags en vrijdags pleegt
te vergaderen.
lezen dagblad eens een stukje plaats
te over de misdeelde, alleenstaande
bejaarde...Ik ben "1 jaar. moet leven
van staatspensioen en steun van So
ciale Belangen, maar het lijkt soms
wel, of ik nog in de hongerwinter
zit... Van dc 125.— die ik maande
lijks ontvang, moet eerst elke week
10 kamerhuur af' en daarnaast
moet ik nog vele andere guldens
voor dc hoogst noodzakelijke dingen
uitgeven. Wie niet aan de deur durft
vragen en geen familie heeft, lijdt
stille armoede...
Na enig zoeken in een eeuwenoude
buut van een onzer grote steden had
den we het adres gevonden (13), En na
draaitrap te zijn opgegaan,
stonden we om een minuut over negen
in het kamertje van tien gulden per
week, naast de marktkoopman, die het
verhuurde.
..Zo. hebben jullie een briefkaart van
hem gehad"vroeg deze, „En heeft-
ie jullie ook laten weten, waar hij op
't ogenblik uithangt?...Hij is namelijk
met de noorderzon vertrokken!..."
Dc marktkoopman grijnsde even,
haalde daarop een paars stukje»dames-
postpapier voor dc dag en vroeg ons
het te lezen.
Het was ondertekend door de bejaar
de. die ons geschreven had en die zich
niet langer wilde laten aantreffen. Hij
zat volkomen aan de grond, schreef hij.
en was daarom voorlopig naar kennis
sen in Haarlem getrokken. Als hij weer
wat beter in zijn centen zat. kwam hij
pen zieiig geval of alleen maar een
man. die zijn geld niet kon beheren?
In het armoedige kamertje, waar de
oude een groot deel van zijn spullen
had achtergelaten, zochten we gister
morgen om één minuut over negen te
vergeefs naar het antwoord.
Koningin
Haar dag is om één minuut over ne
gen al oud. Haar moeder, die dit na
jaar vijfenzeventig wordt, is na een
lange ziekte nooit meer hersteld. En
haar vader, die dichl bij de tachtig
staat, heeft vannacht gelukkig geen
last van zijn bronchitushoest gehad,
■gMM|(rèktgNM
Het is precies één minuut over negen,
als we dr. L. D. Brongersma 1het
Rijksmuseum van Natuurlijke Historie
in Leiden zien binnenstappen. Dr. Bron
gersma is directeur van dit in de
Raamsteeg gelegen museum, maar hij
is ook de man. die er van houdt voor
wetenschappelijke doeleinden in de bin
nenlanden van Nieuw Guinea rond te
ZiellQ Lenie (5) die door niemand opgemerkt.
vrouw ge >rden is en die. toen ze
achttien was. haar studie moest opge
ven, omdat ze te zwak en te brekelijk
was om ooit zelfstandir te kunnen wer-
..Eén rijksambtenaar hoort op tijd te
zijn." zegt hij. als we hem in de hal
aanspreken en hij een blik op de klok
geworpen heeft.
Of hij er ook zo in de oerwouden
van Nieuw Guinea over denkt, als mis
schien de zon zijn tijdmeter zal zijn.
hopen we in de komende weken in een
artikgl te vertellen.
„Het zou wellicht erg heilzaam
kunnen werken, als u in uw veelge
dwaald. De zelfde ook, die in haar een
tje een belangrijk stuk sociaal werk
opknapt, gewoon thuis, waar ze kind
en verzorgster tegelijk is.
Het is vrijdagmorgen: kamerdag. De
kanarie ;n zijn al schone kooi triller!
met de radio mee en door het open
raam dringt het geraas van de Rot
terdamse Mathenesserweg binnen. Le
nie borstelt en stoft en denkt: „Wat
een heerlijke dag! Al weer zon!
Al weer warmte!.... Volgende week
hele dag uit M'n tweede dag
de
Dan heeft vader op ons bellen open
gedaan en staan we precies om één
minuut over negen in de onttakelde
kamer. Lenie komt opeens handen
te kort: ze zet de radio af. werpt schie
lijk het kleed over tafel, legt de bor
stel op z'n plaats en doet haar schort
af.
„En ik dacht nog wel zo, dat de olie
man belde", zegt ze ter verontschuldi
ging. maar ook ter begroeting.
De man zit bij het grote raam en
knijpt de ogen achter de brilleglazen
wat nauwer toe, terwijl hij het hoofd
iets achterover houdt om het werk
te beoordelen, dat de ene zwierige
lijn na de andere uit zijn teken
pen is gevloeid.
In een hoek van de kamer spelen
drie jongens verveeld met tekenstif-
ten en stukken krijt. Zo nu en dan
nemen ze met afwachtende ogen hun
vader op, die in zijn atelier hard
zwoegt om op tijd klaar te komen.
Het is één minuut over negen
„Jongens, nog eventjes'", verzekert
de Dordtse illustrator Otto Dicke (4) zijn
drie zoons en na verwoed de gumkrui-
mels van zijn papier te hebben wegge
blazen. voegt hij ons toe:
„Op andere dagen zijn ze hier graag
om tc tekenen, maar nu staan ze te
popelen om zo gauw mogelijk te ver
trekken De koningin komt dan ook
vandaag in Dordt om drie nieuwe ha
vens tc openen Straks gaan we er
allemaal heen. m'n vrouw en m'n doch
ter incluis.
Telefoons
Om één minuut over negen meet dok
ter W. van Lankeren 61 de bloeddruk
van een patiënte in zijn spreekkamer
aan de Haagse Laan van Meerdervoort.
Met de stethoscoop in de oren bedenkt
hij dan, dat hem een drukke dag te
wachten staat, wil hij tenminste mor
gen de hele dag in De Bilt kunnen
zijn. Deksels, ja! De Bilt Een
daar en het onderwerp: schooltandver-
zorging. is interessant genoeg.
Hij betrapt zich er op. dat hij aan
september 1957 denkt. Precies een jaar
geleden gebeurde op de terugweg van
De Bilt dat vreselijke ongeluk Hij
werd uit z'n auto over een brugleuning
geslingerd, de metersdiepe berm in.
Alles om hem heen was al donker ge-
wor en, maai toen hij, zwaar gewond
in een Gouds ziekenhuis ontwaakte,
hoorde hij. dat een bos struiken zijn
val gebroken had en dat hij er daar
om het leven had afgebracht.
„Een wonder van God", praat dok
ter Van Lankeren, die van zijn geloof
nooit een geheim heeft gemaakt. En
aarzelend voegt hij er aan toe: „In het
leven van elke dag gebeuren wonde
ren. al zijn daar nooit duizenden ge-
'.uigen van en al lijkt 't allemaal niet
•o spectaculair
Exporteur Ko Minnaar (9) maakt
er geen raadsel van, toen we gister
morgen om één minuut over negen
tegenover hem zaten.
„Natuurlijk, alles per telefoon
Ik doe de hele dag niets anders dan
met de hoorn in m'n hand zitten
Ook zonder die verklaring zou het
duidelijk zijn geweest. Op zijn tafel
staat, evena's op die van zijn broer
Jan, een geweldige batterij telefoon
toestellen. voldoende om op alle fron
ten tegelijk met orders te goochelen.
Door al die draden tasten de gebroe
ders en hun medewerkers de markten
voor land- en tuinbouwprodukten af.
En of deze nu in binnen- of buiten
land liggen, overal is de firma C. Min
naar bekend, die pas in 1939 van het
het Zeeuwse Kruiningen naar de
Maasstad kwam.
We verdwijnen, als vier telefoons te
gelijk beginnen te rinkelen. „Wat doen
de appels in Londen," horen we nog.
„Ja, de appels!
Werkloos
Mejuffrouw A. E. Smit (7), hoofd van
de Hervor .ide kleuterschool aar. de
Asserstraat ir. Leiden, sprak vrijdag
om één minuut over negen het ochtend
gebed in haar klas uit. Zij noemt dit
de kracht, waaraan elke dag ont
springt. het licht, waardoor elke dag
mag gloren.
Mejuffrouw Smit heeft bepaald niet
de indruk, dat de kinderen onder de
bijbelse vertelling naar het speluurtje
verlangen. „Uit hun reacties", zei ze.
„is wel degelijk af te leiden, dat ze
er bij zijn en ook. dat ze er mee be
zig zijn
In de lagere klassen wordt het ver
haal wel eens. vervangen door het
praktische gesprekje. Juffrouw en kin
deren praten dan „bijvoorbeeld over
de vraag, of je jokken mag of bedrie
gen." De tongen komen vaak zo los,
aldus mejuffr uw Smit. die haar dank
bare taak al van 1920 af mag vervul
len. „dat de „discussie" wel eens op
spelrumoer gaat lijken
Aan wit gedekte tafeltjes zitten
mensen te eten. Met smaak verorbe
ren ze het eenvoudige ontbijt, dat hun
door zorgzame zusters van het Leger
des Heils wordt voortgezet. Gehaast
of rustig smeren zij een boterham, of
slobberen, genietend, een kop thee
naar binnen.
Vogels van velerlei pluimage ko
men in „De Lichtboei", het Leger des
Heilspension aan de Schledamsesingel
te Rotterdam. Er zijn daklozen onder,
zeelui, werklozen, zwervers, maar ook
toeristen uit het buitenland.
De majoors Barteling. leiders van
het huij. vinden altijd wel een plaats
je. En iedereen is welkom!
Zeeman J. Groothelm (2 -achter) zat
bij een kopje koffie aan een tafel, toen
we gisteren even voor negenen binnen
kwame
„Ik heb geen vaste woonplaats" zegt
hij en als ik in Rotterdam ben zo
eenmaal in het halfjaar, want ik ben
kok op de wilde vaart dan kom ik
Groothelm heeft geen werk en trekt
er dagelijks op uit om een „job" te
krijgen. En als hij zich over het slech
te tij in de scheepvaart beklaagt,
spreekt huisknecht H. van Dort (2
gen. Zeeman
Groothelm la
veert weg. een
lange dag van
vragen cn zeer
waarschijnlijk
afwijzingen
Nachtwake
het Rotterdamse ziekenhuis
„Bethesda" dc geneesheer-directeur op
de gang.
„L/oK.er Neuteboom," zei ze. ..dok
ier Bast hee.'t gisteren een maagpa
tiënt geopereerd en hij heeft me Re-
vraagd u iets van het weggehaalde
deel te laten zien
Dokter en zuster stappen daarop sa
men de operatiekamer binnen.
„Kijk, dokter, hier!" horen we de
verpleegster zeggen. En dokter Neute-
hoorn buigt zich over een bakje heen.
een glinsterend pincet tussen de vin
gers.
Zuster Henneky, hoofd operatieka
mer „Bethesda" in vaktermen:
hoofd o.k. was al kort na zeven in
haar glazen domein gearriveerd. Zij
had de vloeistoffen en de instrumenten
nagezien, want zij wist, dat, vóór de
dag zijn hoogtepunt zou hebben be
reikt, een nieuwe chirurgische in
greep nooazakelijk was. Wa. zij echter
op vrijdag oéén m ut over negen
niet wist, was, of de patiënt de eerste
minuut na negen op zaterdag zou ha
len
Nachtwaker Johannes Jacobus
Mceuwis (12) sliep, toen we hem
vrijdagmorgen om eén minuut over
negen trachtten tc benaderen. Drie
uur tevoren was hij thuis gekomen,
die voor hem de vorige avond om
half tien b'gonncn was.
Voor Johannes Jscobus Meeuwis
beginnen dc dagen al vijftien Jaar
lang om half tien 's avonds en ze
duren tot zes uur 's morgens En tel
kens als zijn nacht begint, onder
vindt hij, dat het niet eenvoudig is
overdag te slapen. "~t zonlicht gaat
nu eenmaal gepaard met een ocala
van geluiden, die Je vooral hoort, als
je ze nlèt wil horen.
Geen wonder dan ook, dat Mor
pheus' ari -n voor Johannes Jacobus
Mccuwls dikwijls bonkig zijn.
Wetenschappelijk ambtenaar
dr. L. BRONGERSMA
P U Guinn?
2. Zeeman J. GROOTHELM
lange dag met vragen
3. Meester ve.tmaker
10. Tramconducteur
G. N. DE BRUIN
myn jeugd, hoe ver - hoe ver!
12. Nachtwaker
JOHANNES J MEEUWIS
dagen als nachten
14. Boerin
P. A. RIJLAARSDAM-DE WIT
kazen keren, maar let
