Jlieuuie £dltsrt)c GTaitrant
Dr. Platteel
van Den
had geen opdracht
Haag
f V
Invasie op Quemoy
in het weekeinde?
Sowjethonden veilig terug
van ruimtevaart
Over politieke kwesties
beslist regering
Parij se politie
weer beschoten
V.S. in 1960
uitgerust met
Polarisraket
Moskou wil gesprek over
staking van kernproeven
Minister Staf ontslaat
Voorburgse adjudant
Toch negers op
blanke scholen
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1958
BUREAUS: Steenstraat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Negenendertig*!* jaargang no. 11350
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
myo q«1 in le^cmpott*
VRAGEN
rondom
OSBORN
Zie pagina 5
MINISTER LUNS CONTRA GOUVERNEUR
ij
TK KAN thans slechts verklaren, dat dr. Platteel géén instructie van
de Nederlandse regering heeft ontvangen een verklaring af te leggen,
zoals hij volgens persberichten uit Port Moresby aldaar tegenover journa
listen heeft gedaan. Over politieke kwesties, zoals die in deze verklaring
volgens berichten door dr. Platteel zijn aangevoerd, dient te worden beslist
door de centrale regering," aldus zeide de minister van buitenlandse zaken
mr. J. M. A. H. Luns.
Een en ander in antwoord op vra
gen inzake een mededeling van de
gouverneur van Nederlands Nieuw-
Guinea, dr. P. J. Platteel, waarin hij
volgens Reuter zou hebben gezegd,
dat de Nederlandse regering een ver
drag of een militair bondgenoot
schap tussen Australië en Nederland
ten aanzien van Nieuw-Guinea zou
toejuichen.
De minister zeide „enige berich
ten over deze mededelingen te heb
ben gezien". De Nederlandse rege
ring is echter niet in het bezit van
de oorspronkelijke tekst, voegde hij
hieraan toe.
GOUVERNEUR S. J. PLATTEEL
zonder overleg
Dr. Wernher von Braun:
Onze planeet te
klein geworden
voor oorlog
Dr. Wernher von Braun. de „vader"
van de Amerikaanse kunstmanen en offi
cieel directeur van de afdeling gelelde
projectielen van de Redstonebasls te
Huntsville In Alabama, heeft dan einde
lijk hedenmorgen In Amsterdam zijn lang
verwachte en door ziekte uitgestelde uit
eenzetting gegeven over de Explorers, die
onder zijn leiding werden gelanceerd.
Von Braun deed geen verrassende mede
delingen, zoals gisteren het congreslid
Fulton, maar beperkte zdch tot het ver
strekken van details over de lanceringen.
Met het lanceren van de eerste Verken
ner stelde men zich ten doel de tempera
tuur te meten hoog boven de aarde, het
aantal micro-meteorieten en de kosmische
stofdeeltjes te noteren, alsmede om hei
effect te constateren, dat deze verschijn
selen hebben op de oppervlakte van d«
kunstmaan. De eerste resultaten inzako
de kosmische stralingen waren fasci
nerend, waarbij 35.000 stralingen pei
seconde werden geteld, toen de Explorer
1 en de Explorer 3 de grootste hoogte
hadden bereikt, boven Zuid-Amerika.
Von Braun eindigde als volgt: Met de
Amerikaanse kunstmanen, de Explorers,
konden wij een wezenlijke bijdrage leve-
tenschappelijke begrippen van de ruimte
problemen. Ik hoop. dat na deze start d<
astronautische wetenschap zich sterk zal
ontwikkelen. Sinds het laatste congres
Barcelona is er wel wat veranderd. Toen
meenden miljoenen mensen, dat de a
nautische wetenschap als belachelijk
moest worden bestempeld. Nu, een jaar
later, mag ik wel zeggen, dat de astro
nautische wetenschap gerangschikt kan
worden onder de allerbelangrijkste tak
ken van wetenschap in de wereld van de
mensheid. De aarde, onze kleine planeet,
waar de kunstmanen nu in honderd of
minder minuten omheen cirkelen, is te
klein geworden voor oorlog en twe
Sultan Hamid naar
Malakka
Sultan Hamid heeft volgens een AJ
bericht uit Djakarta medegedeeld, dat hij
voornemens is naar Malakka te gaan. Dit
bericht is ontleend aan Indonesische bla-
De minister heeft gisteren in Den
Haag twee en een half uur met zijn
ralische ambtgenoot uitvoerig ge
sproken over Indonesië's houding ten
opzichte van Nederlands Nieuw-Guinea.
Na afloop verklaarden beide ministers,
dat vele onderwerpen grondig bespro-
.varen en dat er geen enkel geschil
punt bestaat tussen beide regeringen.
„Wij aanvaarden", aldus de heer R.
Case.v na afloop, „de verzekeringen van
de Indonesische regering, dat geen mi
litair optreden zal worden ondernomen
erwezenlijking van haar aanspraken
op Nederlands Nieuw-Guinea. Het zou
beledigend zijn voor de regering te Dja
karta op de mogelijkheid van een der
gelijk optreden in te gaan". Er is voor
de Indonesische regering geen enkele
eden om bezorgd te zijn over een mi
litair bondgenootschap tussen Nederland
Australië. a,
Ir is met mr. Luns o.a. van gedach-
gewisseld over Indonesië's positie
aanzien van Nederlands Nieuw-Gui-
i, over richtlijnen van de gezamen
lijke verklaring van november 1957, die
gericht is op bestuurlijke integratie en
de in oktober te houden conferen-
a Canberra in zake Nederlands-Aus
tralische samenwerking, waarvan vrucht-
besluiten te verwachten zijn tot
van de bevolking.
een vraag of hij te Londen gespro
ken heeft over mogelijke Britse wapen-
leveringen aan Indonesië, zeide hij: „Ik
ontken niet, dat ik met de Britse rege-
een groot en uiteenlopend aantal
.Jp\ gt 1
'i r W
MINISTER J. M. A.
kwesties heb besproken. Op een vraag
of hij met mr. Luns hierover bad ge
sproken, zeide hij: Ook wij bespraken
veie dingen. Mr. Luns zeide, dat beide
regeringen tot algemene overeenstem
ming zijn gekomen en dat vele onder
werpen grondig besproken zijn. Er wa
ren geen verschilpunten en ik verheug
mij daar zeer over", zeide hij en minis
ter Casey sloot zich hierbij aan.
Minister Luns zeide nog, dat bijzon
dere aandacht was gegeven aan de zelf
beschikking. Over een tijdstip voor
beschikking zeide de heer Casey dat het
thans niet praktisch was zelfs ook maa
een tijdstip in overweging te nemen. Mr
Luns zeide nog dat men tot algemen<
overeenstemming was gekomen over mo
gelijke verdere ontwikkeling van he
gebied.
Gisteravond bood mr. Luns de heer
Casey, die 64 jaar werd een diner
waarbij de minister-president, de mi
ters van defensie en van zaken over
staatssecretarisssen van buitenlandse
ken en marine, de bevelhebber der
strijdkrachten aanzaten. Vanmiddag
zouden zij hun besprekingen voortzetten.
Te Djakarta
Te Djakarta ziet men volgens A.N.P
in officiële en niet-officiële kringen met
spanning uit naar de resultaten van de
Nederlands-Australische besprekingen,
doch zonder bijzondere bezorgdheid over
berichten betreffende een militair bond
genootschap. Een woordvoerder van het
ministerie van buitenlandse zaken zei
de: „Wij hebben bekendgemaakt, dat we
het gebied niet zullen aanvallen, en
Australië, dat het geen militair bondge
nootschap zal sluiten". Hij geloofde niet,
dat Nederland of Australië de bevolking
zou gereedmaken voor zelfbestuur. Bei
de landen zouden hebben toegegeven dat
zij daarin geen vooruitgang hebben ge
boekt.
D'
AMERIKAANSE autoriteiten
zijn voorbereid op een even
tuele communistische invasie ge
durende het weekeinde op de eilan
den voor de kust van het Chinese
vasteland, aldus wordt uit Washing
ton gemeld.
De deskundigen voor het Verre Oosten
Algerijnse terroristen hebben gister-
ivond in Noord-Parijs opnieu-
rouillewagen van de poli'
aangevallen.
In het daaropvolgende vuurgevecht werd
:en Algerijn gedood. Twee anderen wer-
ien gearresteerd. De politie had geen
ilachtoffers. In het gebied van Toulon
zijn gisteren 1800 Algerijnen gearresteerd,
nadat in een verlaten jacht in de haven
van Saint Tropez 4000 patronen waren
ontdekt. Vanmorgen zijn de Algerijnen na
verhoor weer losgelaten.
De Gaulle is gisteravond in Parijs te
ruggekeerd van zijn 24000 km lange
door Afrika. Gistermiddag deed hij
de Algierse radio een beroep op de Al
gerijnen zijn grondwet te aanvaarden. In
dien het referendum wordt aangenomen,
zal een nieuwe evolutie voor Algerije tot
stand worden gebracht, beloofde de pre-
op het ministerie van buitenlandse za
ken hebben geen vrijaf gekregen voor het
lange weekeinde van Labor Day.
Ook admiraal Liang Sjou Sjao, opper
bevelhebber van de nationalistisch-Chi-
marine gelooft, dat er iets gaat ge
beuren. Hij zei in Taipeh dat een nieuwe
groep van ongeveer 10 torpedoboten van
ommunisten ten zuiden van de Mat-
rchipel in de Straat van Formosa is
•genomen, waardoor het totale aan-
>orlogsschepen in dit gebied nu 120
bedraagt. Deze concentratie van schepen
bevestigt, dat de communisten het voor
nemen hebben Matsoe aan te vallen, zei
de admiraal.
In Washington is medegedeeld, dat ver
sterkingen naar de Zevende Vloot onder
weg zijn. De zware kruiser Los Angelos
heeft Californië verlaten en is onderweg
naar Formosa, evenals de Midway, een
vliegkampschip dat uit Pearl Harbor
vertrok.
Radio Peking heeft gisteravond de
tionalisten op Quemoy geadviseerd ogen
blikkelijk elk verzet te staken en terug
te keren naar het vaderland, daar zij
anders geheel vernietigd zouden worden
De radio zei dat de communisten een
blokkade van Quemoy zijn begonnen om
het eiland 'door luchtaanvallen te vernie
tigen. Voorts kregen de nationalisten het
advies de Amerikaanse adviseurs
Terwijl vanmorgen minister van oorlog
Wilbert Brucker met zijn opperbevelheb
ber van het leger in de Stille Oceaan
Isaac White, in Taipeh de situatie bespra
ken en Tsjang-Kai-sjek bezochten, staak
ten de communisten het bombardement
op de eilanden en het werd opvallend stil
Nationalisten zeiden dat deze onheilspel
lende stilte de inluiding van nog zwaar
dere bombardementen kan zijn.
Jager schoot meisje
aan een oog blind
Tegen de 69-jarige smid F. A. B. uit
Bussum in Drenthe is gisteren voor de
Assense rechtbank 500 boete of 50 dagen
hechtenis geëist. B. had in december per
ongeluk een 13-jarig meisje aangeschoten,
met het gevolg, dat zij sindsdien aan
oog blind is.
Nasserstraat. De naam van de Koning
Feisalstraat in Bagdad is vandaag ge
wijzigd in President Nasserstraat.
In 1960 zal bij de Amerikaanse
strijdkrachten in gebruik zijn het
ballistische projectiel Polaris, dat
door een duikboot onder water kan
worden afgevuurd.
De Polaris zal een atoomkop ongeveer
2400 km ver kunnen dragen. Dat is de
zelfde reikwijdte als van de Jupiter en
de Thor, die respectievelijk door het leger
en de luchtmacht zijn gemaakt.
Admiraal James Russell, plaatsvervan
gend hoofd voor marine-operaties, die dit
gisteren zei te Chicago, deelde verder
mee, dat duikboten van de grootte van de
tegenwoordige atoomduikboten, in staat
zullen zijn een nogal groot aantal van
deze Polaris-projectielen mee te nemen.
Op 31 oktober
in Genève
van 3L oktober met de Verenig
de Staten en Engeland onderhande
lingen te beginnen over het staken
van de proeven met kernwapens.
In rijn verklaring, die hij door het
staatspersbureau Tasé liet publice
ren. stelt Chroesjtsjef echter niet
New York. zoals de westelijke lan
den willen, maar Genève als confe-
rentieiplaats voor.
In Washington Is nog niet officieel ge-
„IN BELANG VAN DE DIENST"
Minister Staf heeft deze week de 54-
jarige adjudant Y. C. B. uit Voorburg
medegedeeld, dat h(J per I september nit
de militaire dienst is ontslagen. De minis
ter heeft het ontslag verleend op grond
van artikel 22 lid le van het reglement
voor militaire ambtenaren van de land
macht, voorziet ln gevallen waarin slechts
door ontslag het belang van de dienst is
te behartigen.
Adjudant B. is kortgeleden vrijgespro
ken door het Hoog Militair Gerechtrtiof,
waarvoor hij in hoger beroep terecht
stond op vermoeden van het aannemen
van steekpenningen van hen, die wensten
te worden afgekeurd. De Krijgsraad had
B. geen straf opgelegd, maar wel als zijn
mening uitgesproken, dat hij krijgstuch-
telijk gestraft moest worden. De auditeur
militair had acht maanden gevangenis
straf geëist en was na het vrijsprekend
vonnis in hoger beroep gegaan bij het
HJÜ.G.
Na zijn vrijspraak had B. zich beklaagd
ninklijke Hoogheid prinses Wilhelmina. Over enkele weken hoopt
het Nederlandse volk te gedenken dat zij, Moeder des Vaderlands,
zestig jaar geleden werd ingehuldigd. Veler gedachten gaan morgen uit
naar onze geliefde Prinses, die in ons aller hart zulk een grote
plaats heeft.
over de behandeling, die hij zich va
zijde der Koninklijke marechaussee had
moeten laten welgevallen. Een wacht
meester zou buitengewoon grof tegen hem
zijn opgetreden. Wanneer deze klacht zal
worden behandeld, is nog niet bekend.
De schoolraad van Norfolk, in de staat
Virginia, heeft meegedeeld, dat 17 neger-
leerlingen rullen worden toegelaten op
scholen voor blanken, in overeenstem
ming met ds uitspraak van het Hoogge
rechtshof, dat er geen rassenscheiding
mag bestaan. Virginia is een van d
zuidelijke staten, die wetten hebben
genomen om de scholen te sluiten indien
rassenintegratie zou worden afgedwongen.
De schoolraad laat de negerkinderen
toe, hoewel zij gelooft dat dit in strijd
ls met de belangen van de leerlingen zelf.
De Amerikaanse federatie van leer
krachten heeft tijdens een jaarvergade
ring in Milwaukee (Wisconsin) president
Elsenhower dringend geadviseerd fede
rale scholen te doen stichten in elke
staat, die soholen sluit om integratie te
voorkomen.
Aan de vroeger geheel hlanke school in
het Carter-district, de staat Oklahoma,
verliep gisteren de integratie rustig. Er
werden 19 kinderen van negerouders In
geschreven. Officieel werd meegedeeld,
dat 30 35 negerkinderen voor de vol
gende week zich zullen laten inschrijven.
De klassen beginnen maandag. Men ver
wacht, dat 200 kinderen de school zullen
bezoeken.
Nederlanders bij
Unie ontslagen
Het Indonesisch ministerie van
lichting deelt mede, dat heden alle Ne
derlanders bij de drukkerij De Unie zijn
ontslagen. Zij was uitgeefster van de
Java Bode. Directeur was de heer
H. Winterkamp. Behalve hem waren n<
6 Nederlanders in dienst
Nog zomers
(Van onze weerkundige medewerker)
4 L WAS HET gisteren iets koeler dan
de vorige dag, toch behield het weer
een zomers karakter, waarbij in de vroe
ge avonduren van Zeeland uit, enkele
onweersbuien over onze omgeving naar
het noorden trokken. Vanmorgen was de
temperatuur al weer enkele graden ho
ger dan gistermorgen cn het ziet er naar
uit dat het een warm weekeinde gaat
worden. Ook hier in het westen zal de
temperatuur tot boven 25 graden stijgen,
al is er in de middag in het kustgebied
wat koelere zeewind te verwachten Eerst
in de loop ran zondag neemt de kans op
een warmteonweer toe Een hogedruk-
gebied boven de Oostzee blijft de actieve
depressie op een afstand houden, zodat
de komende dagen het weer zomers zal
blijven.
gisteravond twee honden na een
vlucht met een raket behouden op
de aarde teruggekeerd. De raket be
reikte een hoogte van 450 km en
landde precies op de plaats, die de
deskundigen hadden berekend.
De rakeit, uitgerust met speciale stabili
satoren ter voorkoming van wentelingen
tijdens de vlucht, werd ergens in centraal-
Rusland afgeschoten. De hoogste vlucht
met levende dieren aan boord was tot nu
toe 212 km. De Moskouse radio zei niet
hoe men de raket omlaag kreeg zonder de
honden letsel te bezorgen.
Het totale gewicht ran de verblijfplaats
van de twee (wijfjes-jhonden bedroeg
IS90 kg, waarbij de vele speciale instru
menten zijn inbegrepen. De drukcabine.
Hoogte van 450
km bereikt
waarin de honden waren opgesloten,
voorzien van een Luchtzuiveringsapparaat
en instrumenten voor het vastleggen
de biologische functies van de dieren. Een
filmcamera legde het gedrag van de hon
den vast. De instrumenten werkten goed
tijdens de vlucht, zo zei radio-Moskou.
GEOEFEND
De honden droegen de namen
Belyanka en Pestraya. ZIJ wogen elk
8 kg. De dieren hadden een maanden
lange oefening ondergaan in het lopen
ln speciale drukcabine®. Dank zij die
training gingen ze dan ook volkomen
rustig in de raket. De gegevens, die
de biologen hebben verkregen, bren
gen geen enkele complicatie mee en
weerspiegelen het gedrag van een
levend organisme en de staat van zijn
functies tijdens de vlucht op zulk een
grote hoogte.
ATLASRAKET
Ook de Amerikanen kunnen een succes
van het rakettenfront meiden: de proef,
die donderdag is genomen met een inter
continentale Atlas-raket, 9laagde uitste
kend. De 100 ton wegende raket legde de
tevoren bepaalde afstand van 4800 km
en kwsm terecht ln haar doelgebied. Dit
is de tweede geslaagde proef met
Atlas op deze afstand.
•raEcerd op dit gunstige Russische ant-
vonrd, maar wel hebben hooggeplaatst*
autoriteiten verklaard, verheugd te itjn
over de bereidheid van Chroesjtsjef het
vraagstuk van de kernproeven op te wil
len lossen.
Even voordat het Russische antwoord
bekend werd. deelde de Amerikaanse re
gering officieel mee, dat nog vóór 31 ok-
tober tien atoomproeven in Nevada zul
len worden genomen. De proeven beho
ren nog tot het programma, dat voor 1958
was vastgesteld.
In zijn antwoord aan Amerika en En
geland merkt Chroesjtsejf evenwel met
teleurstelling op, dat de verklaringen
van president Eisenhower en de Britse
regering niet getuigen van de bereidheid,
het goede Russische voorbeeld te volgen
en de proeven onmiddellijk op te
schorten.
„Het is duidelijk", zo zegt Chroesjtsjef,
..dat de regeringen van de twee landen
gebruik maken van het Russische besluit
de proeven te staken, om een eenzijdig
militair voordeel te behalen".
De Russische regering verklaart bij
verder, ls het geheel eens met het rap
port van de Geneefse conferentie. Deze
conferentie heeft het fabeltje, dat een
controle op de proeven met kernwapen* 1
onmogelijk ie, uit de wereld geholpen. 1
Een uitvlucht voor een weigering de
proeven te staken, (s nu gelukkig ndet
meer mogelijk.
De Russische premier stelt ten slotte
voor, dat de Algemene Vergadering ln
september haar Invloedrijke mening J
moet uitspreken over het staken van dtf
kernproeven door alle staten.
Praktische controle
Blijkens het eerst thans verschenen
verslag van de conferentie van atoom-»'
deskundigen, die in juli en begin augus
tus te Genève is gehouden, hebben de
geleerden van oost en west zich uitge
sproken voor een net van controlepos
ten, over de gehele wereld verspreid. Da
deskundigen echten een stelsel van 180
controleposten in staat met een goede
graad van zekerheid ook kleine ontplof
fingen van kernwapens waar te nemen.
Ongeveer 14 zouden in de Ver. Staten
moeten worden gevestigd, eveneens 14 in
de Sowjetimie en 8 in communistisch
Ohina. Elke post zou bemand moeten
worden met 30 deskundigen plus 20 lagere
personeelsleden, als typistes en beamb
ten. De totale staf voor alle controle-
stations zou 9000 leden moeten tellen.
De controleposten, die onder internatio
naal toezicht zouden moeten staan, zou
den als volgt over de wereld moeten zijn
verdeeld: 37 tn Azië (gedeelte Rusland),
24 in Noord-Amerika, 16 in Zuid-Ameri
ka, 16 in Afrika, 6 in Europa (ged. Rus
land), 7 in Australië, 4 in het Zuidpool-
gebied, 80 op nog nader te bepalen eilan
den en 10 aan boord van schepen. Voort*
worden verkenningsvluchten, vnl. boven
de oceanen, aanbevolen.
Plaatselijk mist
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Hier en daar een regen- of
onweersbui en In de nacht en
ochtend plaatselijk mist. In de
kustprovincies gematigde tem
peraturen, elders vry warm
of warm. Zwakke tot matige
wind ln hoofdzaak uit rich
tingen tusen noord en oost.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
19.32, maan op 20.04; onder 8.12.
Maandag 1 sopt: zon op 5.50, onder
19.29, maan op 20.27, onder 9.16.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
lil
1
li
illï
ii
14
Stockholm
srh. bew
ONO 4
O 2
20 0
:o o
Kapen*
rw. bew
iw. bew
bew.
NO 2
OZO 4
ZZO 2
19 10
1»! 0
Londen
Brouel
i». bew
1. bew
reh bew
windstil
NO 2
20 0.1
26 1
Parijs
t.'a.
windsU!
25 0
28 0
Nice
1. bew.
windstil
27 0
Berlijn
1. bew.
O 3
25 0
MUncbee
lürlcb
rw. bew;
O 2
NW 1
28 0
28 0
(jenève
Locsroo
h bew.
onbew.
windstil
25 0
2* 0
24 0
33 0
Madrid
Mailorct
h. bew.
1. bew.
NW 2
windstil
O 2
ZW 1
29 0
29 0
27 0.1
30 0 6
Fa D. Kret en Zn.
