I
I
1 h
I
X
I
z
x
I
z
X
z
X
I
z
I
z
z
z
z
I
z
_r
ZONDAGSBLAD
De verlegen draak
Roofvogels zien hoog in de lucht de
geringste beweging op de grond
De kinderen van
Chrysoupolis
PUZZEL VAN DE WEEK
1
44
11
13
11
34
J
51
1
9 1
M
ZATERDAG 9 AUGUSTUS 19
door Thea Beekman
(Vervolg van vorige week)
,,Ja, edele heer,'' zeiden oude Tobias en de sche
le jager. „Hoezee!" riep Peter de herdersjongen
uitgelaten. Hij wierp zijn muts in de hoogte en
ging dansend naar zijn hutje. De ridder reed naar
huis en vroeg zich af, of hij morgen om deze
tijd al opgegeten zou zijn.
Na een slapeloze nacht troffen de vier helden el
kaar bij de slotpoort. Ridder Brekebeen had zijn
mooiste harnas aangetrokken, het glom in de zon.
Hij had drie zwaarden bij zich, een dolk en een
lans. Oude Tobias bezat niets dan een verroest ge
weer, dat altijd weigerde, maar misschien kon hij
de draak er schrik mee aanjagen,...dacht hij. De
schele jager had zijn mes en zijn geweer. Peter
had niets dan zijn fluit. Zelfs zijn hond had
hij achter gelaten om op de koeien te passen.
Met de ridder voorop trokken ze door het stille
dal. Geen man durfde zich vertonen, uit angst dat
de ridder hem zou bevelen mee te gaan. Maar toen
ze het dorp bijna door waren, kwam opeens de koop-
EEN REPORTAGE VOOK JULLIE
Hoe en wat zien de dieren
Met een menselijk oog zouden zij reeds lang uitgestorven
dieren zijn geweest. Ziehier het lot dat heel wat dieren getroffen
zou hebben als zij niet de prestaties van hun eigen ogen bezaten,
prestaties waardoor zij in leven konden en kunnen blijven en het
gevaar ontvluchten. Voor tal van dieren is hun oog vrijwel het
enige beveilingsmiddel dat zij bezitten, zij zien daarmee scherp
en veel. In onze tekening geven wij een eenvoudig en uiteraard
schematisch beeld van het verschil in zien tussen mens en dier.
,,Ik zal jullie gids zijn," riep hij de ridder
„Ik zal de plaats aanwijzen, waar ik de draak heb
ontmoet. Maar verder ga ik niet mee. Ik ben
koopman, geen vechtjas."
,,Ik ben ook geen vechtjas," gromde oude Tobi
as. „Maar ik ben al zo oud en ik heb zoveel be
leefd en gezienVoor mij komt het er niet op
aan of ik vandaag of morgen sterf. En vóór ik dood
ga wil ik toch wel eens een echte draak gezien heb
ben. Want dat is mij mijn leven lang niet overko
men." De schele jager zei niets. Hij dacht: „Ik
zal een held zijn, als ik vanavond in het dorp terug
keer. De dochter van de ridder zal mijn bruid wor
den. Scheel of niet scheel, iedereen zal mij bewon-
Peter, de herdersjongen, floot een liedje op zijn
fluit en dacht:
„Wat liggen die bergen daar mooi. tegen de
blauwe lucht. Zou daar nu heus een draak wonen?
Wat een gelukkig beest! Vreemd dat we er nooit
eerder iets van hebben bemerkt. Die koopman zal
wel zwaar overdreven hebben, misschien is het
maar een kleine draak en behoeven we hem niet
dood te maken. Als we hem levend kunnen van
gen, ga ik hem temmen en africhten, zoals ik mijn
waakhond heb afgericht. Ha. ha, ik zie het al: een
draak, die op de koeien past. Dat zou een mooie
grap zijn!"
En ridder Brekebeen? Die dacht helemaal niet
na. Die was slechts bang, ontzettend bang. Met
honderd sterke houthakkers en jagers achter zich
zou hij zich wel beter hebben gevoeld. Maar dit
groepje zwakkelingen, wat kon hij daarvan ver
wachten? Het was om kippevel te krijgen!
Na enige tijd hield de koopman stil en wees naar
boven. „Zie je daar dat stenige pad. langs de berg
wand? Nu, daar was het. En.goeie genade, wat
kemt^ daar aan? O, het is de draak. Lopen man-
En ja hoor. De draak stak juist zijn kop om een
rots en keek nieuwsgierig naar beneden. Hij had
stemmen en hoefgetrappel gehoord en zich afge
vraagd of iemand hem soms nog méér dansende
ballen kwam brengen. De koopman sloeg gillend
~n de schele jager werd opeens zó
u_4 t scjj0t loste
op de vlucht
angstig, dat hij in het wildé
en achter de koopman aanstormde, roets
pad af, naar beneden. Terug naar het dal! De
draak, hevig geschrokken van de knal, had haastig
1 sloop zijn hol binnen.
zijn kop teruggetrokken e
(Volgende
'eek verder)
Zonder het hoofd te moeten draai
en zien een heleboel dieren een veel
groter deel van de omgeving dan de
mens. Het verschil in plaatsing yan
de ogen in het hoofd is hier voor het
grootste deel de oorzaak van. In tal
van gevallen kan het dier zijn ogen
veel meer bewegingen laten maken
dan de mens dat kan. Zij zien dus
heel wat meer en hebben soms als
het ware ogen in hun achterhoofd.
VEEL SCHERPER
Vaak zien dieren ook veel scherper
dan de mens, roofvogels b.v. kunnen
hoog in de lucht zijnde, nog de ge
ringste beweging waarnemen van een
kleine muis in het gras. De vogels
bezitten dan ook de scherpste blik uit
de natuur. Zij moeten ook wel zulke
scherpe ogen hebben willen zij de
vaak minuscule insekten opmerken
waarvan zij moeten leven. Vaak zien
vogels gelijktijdig aan beide zijden
van hun romp en onder en boven, zon
der dat zij de kop behoeven te draai
en. Een haas kan zelfs praktisch ge
heel rondom zich zien zonder zich te
bewegen.
STUK ACHTER
De mens staat dus wat zijn ge
zichtsvermogen betreft een heel stuk
bij tal van dieren achter. Hij bezit
op hen echter één vermogen waarin
hij boven talrijke dieren staat, de
mens bezit het geschenk van de
kleur. De mens kan nl. kleuren zien
en ondergaan, iets wat bij diverse
diersoorten een onmogelijkheid is.
Sommige dieren hebben slechts wat
„gevoel" voor kleur, terwijl bepaal
de soorten de wereld alleen in zwart
en wit zien op de manier zoals wij
een film zien. Er zijn lagere
diersoorten die alleen maar grijze
schaduwen zien bewegen en deze die
ren weten zelfs van het bestaan van
verschillende tinten grijs niets af,
laat staan van een kleur. Er zijn ook
weer dieren die kleurenblind zijn,
het beroemde oog van de kat
schijnt, volgens proefnemingen, kleu
renblind te zijn.
GRIJZE TINTEN
Een stier ziet de wereld in ver
schillende grijze tinten en de be
faamde rode lap heeft dan ook niet
meer invloed dan een blauwe of ge
le doek. Het is voornamelijk de be
weging van de doek die de stier
prikkelt. Paarden schijnen wel min
of meer kleuren te zien, waarvan
dan geel en groen het duidelijkst en
rood het minst. Apen blijken, in te-
geristelling tot vroegere opvattingen,
niet kleurenblind te zijn maar zien
duidelijk de kleuren, waarbij de
chimpansee de mens zelfs nog
schijnt te overtreffen als het op het
waarnemen van kleuren aankomt.
VERSCHILLEN
Er zijn dus nogal wat verschillen in
de mate van het zien bij de verschil
lende schepselen die onze aarde be
volken. Wat is nu de meest simpele
vorm van zien? Hiervoor moeten wij
naar een één-cellig wezen, de amoebe.
Deze wezentjes kunnen alleen maar
voelen wanneer het licht hen be
schijnt maar kunnen geen vormen
of schaduwen onderscheiden. Zij zijn
dus alleen lichtgevoelig en nemen het
licht waar, maar meer ook niet. Eén
stap terug en hier heerst de volsla
gen blindheid. De amoebe neemt het
licht dus waar, ongeveer zoals wij
dit zien bij gesloten oogleden. Een
aardworm ziet ook op een dergelij
ke manier, maar dan over geheel
het lichaam.
TUATARA
De wereld kent ook nog een dier
met 3 ogen en wel de Tuatara, een
praktisch uitgestorven reptiel, dat
nog op een eiland bij Nieuw-Zeeland
te vinden is. Midden op het voor
hoofd bezit dit dier nog een derde
oog. Weliswaar doet het niet nor
maal zijn werking meer maar het
is zonder enige twijfel nog een oog.
ONZE BRIEVENBUS
Beste neven en nichten,
Ik kan wel merken dat velen van jullie met
vakantie zijn, want ik krijg uit alle windstreken
van ons land ansichtkaarten. Hartelijk bedankt
v hoor.' Ik zal nu maar eerst eens gauw vertellen
wat de oplossing was van de vorige puzzel. De
namen die niet bij het pianistje horen zijn:
Pasteur, Vermeer, Van Gogh, Edison en Boerhave.
Eigenlijk niet eens zo erg moeilijk, hè? De prijzen
zijn voor In gr id Thierry (hoofdprijs) en
Spr
Beppi
Hartelijk gefeliciteerd met jullie s
Win te
rg (troostprijzen).
Deze week zijn de letters O tot en
met Z aan de beurt. We beginnen
met Henriëtta Pruim, die me
haar rapportlijstje stuurde. Nou,
dat was goed werk, Henriëtta, ze
waren thuis zeker wel erg blij!
Piet en Sjaak Stok zitten in Garde
ren met vakantie. Hebben jullie het
naar je zin, jongens? Bedankt voor
de kaart, ik vond hem erg mooi.
Freddie en Maarten Treurniet zijn
bezig met het bouwen van een boot,
die maar liefst 1 meter 30 lang en
een halve meter breed wordt. Ik
ben reuze benieuwd of jullie er al
mee klaar zijn. Hoe is het met de
brandwond op jp been, Freddie? En
hebben jullie fijn gelogeerd? Ben
jij overgegaan. Joke Terlouw? Ik
schrijf met mijn linkerhand,
schreef je, had je dan pijn in je
rechterhand? Was het fijn in
Stroe, Henk Roos? Je kunt er wel
heerlijk rondzwerven, hè? Inder
daad is de maand juli wel heel fijn
geweest voor jou, Mary van Zan
ten: een schoolsportdag, een school
reisje, verjaardag, gymuitvoering
haast te veel om op te noe
men Wat leuk dat jullie goud
hamsters hebben, Anton van dei
Salm. Wat geef je zulke beestjes
nu eigenlijk te eten? Nellie Ro
beer is ook al in de bossen geweest
met de vakantie Schrijven jij en
Carolien elkaar nu? Wat stuurde
jij een leuke tekening van de
het strand en de duinen, Elly de
Ruiter! Je vond de auto'tjes ze
ker wel het leukst in Drievliet, hè
Huib de Ruyter? Is je neefje al
weer weg? Dat is nog eens leuk,
Kees Verweij, elke dag met de
melkrijder mee naar Den Haag. In
een auto of met paard en wagen?
Nee. Leny Vernée, je moet de op
lossing echt wel helemaal goed heb-
De dieren van het Park
In deze serie verscheen bij uitgeve
rij Kok in Kampen een drietal boek
jes, geschreven door W. ter Horst,
met tekeningen van Frits Klein.
Bert het hert. Hans de gans en
Jaap het schaap, zijn de titels van
de boekjes die geschikt zijn voor
kinderen van zeven—acht jaar om
zelf te lezen. Corresponderend met
de hoofstukken van het boekje vindt
men achterin elk boek een serie vra
gen en opdrachten. De opdrachten
bestaan uit tekeningen maken, een
vertelwed strijd houden enz.
De boekjes zijn zowel op school
als thuis uitstekend te gebruiken.
ben, wil je kunnen meedingen naar
een prijs. Af en toe veranderen we
de hoofdprijzen en de troostprijzen
wel eens. Nee, ik vind het niet las
tig al die brieven te lezen. Een fo
to plaatsen gaat echt niet Jam
mer dat je nog niet zoveel naar het
strand kon gaan, Hennie van Wees,
maar het is toch ook wel leuk om
met je kleine broertje te spelen, hè?
Corrie en Ineke Steenks zijn
naar Artis geweest. Wat een grote
dierentuin is dat, hè? Jij hebt
geloof ik een heel fort getekend, hè
Peter van Roon? Dat rapport
van jou mocht er ook zijn, Bennie
Pruijsen. Ben je al naar je tante
geweest?
Cobi en Rietje Vos hebben ieder
een nieuwe nylon jurk gekregen. En
hoe was het in Lochem? Rietje
Schelling had het plan uit logeren
te gaan, is dit nog gebeurd. Riet?
Zou je het leuk vinden als je bij
Peter in de klas kwam, Robby den
Ouden? Liesjc Sterrenburg heeft
bij tante Lina gelogeerd en ze vond
het er zó fijn! Ik ben benieuwd
wat je met de schelpen gaat doen,
zeg Anneliesje Rijken zou in de
Merwede gaan zwemmen, en heb je
ook nog een bezoek gebracht aan de
speeltuin? Hier is het vriendinne
tje van Anneliesje, dat is Ada van
Vuuren. Leuk zeg, dat jullie in de
zesde klas naast elkaar komen te
zitten. Als dat maar niet te veel ge
babbel geeft! Teunis, Neeltje en
Teuntje den Otter zijn ook weer pre
sent deze keer. Ze hebben een neef
je gekregen en het heet Keesje.
In welk hotel legeerde jij. Loes Ver
meer? Bouwe Taverne is geluk
kig ook overgegaan, fijn zo. Bouwe.
Willy Zaalberg heeft in Barne-
veld op een paard gezeten Vond
je het niet griezelig? Jacob van
de Wetering schreef zijn brief m
twee kleuren. Fijn dat je moeder
geholpen hebt met stofzuigen, zeg.
De zusjes Elly, Wijnle, Hennie en
Gerdientje Schlnkelshoek hebben
geloof ik links en rechts in het land
gelogeerd Willy Vermeer schrijft
dat ze wel veel meedoet, maar ook
wel eens vergeet in te sturen
Ben je nog naar het strand geweest
met je broertje, Sjani Verschoor?
We hebben deze keer één nieuwe
linge: Lenie Verbaan. Hartelijk wel
kom in de kring.
Dag allemaal, tot de volgende
keer. Dan beantwoord ik de letters
A tot en met G Schrijven jullie wel
vooral duidelijk je naam en adres
IN je brief?
een qeöicht
NIET EERLIJK VAN MEESTER
Ze moeten strafwerk schrijven.
Ze waren lastig en meester z*i:
„Jullie moeten vandaag maar eens
blijven!"
Nu zitten ze beiden voor hun lei
En haasten zich, kijk ze eens wer-
Want liever willen ze gauw
Vóór moeder er iets van zal
Ze moeten schrijven (hi.er de
Moet zich voortaan beter gedra
gen."
En honderd maal! Nu, jullie be
grijpt,
Dat ze ijverig jachten en jagen.
Opeens, daar huilt er één van de
En de meester schrikt van dat leven,
„Wat is dèt? Waarom heb jij zo'n
verdriet?
Zeg, wil je eens antwoord geven?"
„Och meester," snikt Jaapje. ,,'t is
toch vals:
U laat mij het meeste werken!
Want hij heet immers maar Jan
Bot,
En ik Jaapje van Wermeskerken!"
FN het Griekse Chrysoupolis, een plaats waarnaar we
op de atlas echt even zouden moeten zoeken, bleken
vorige winter twaalf honderd kinderen te leven, die
zonder schoenen de kou inmoesten en aan ondervoeding
leden. Aan kleding heerste er groot gebrek, de meeste
kinderen hadden geen stukje speelgoed.
De NOVIB, de Nederlandse Organisatie voor Inter
nationale Bijstand, is. via hel blad „Onze Wereld", een
aktie voor deze kinderen begonnen. Er hebben tof nu
toe, zo vermeldde het NOVIB-blad onlangs, zoveel
goede gevers en geefsters aan de aktie gewerkt, dat
voor 75 kinderen de ergste nood een beetje kon worden
gelenigd. Op het totaalaantal is dat nog maar heel wei
nig. Maar men hoopt met veler medewerking toch
in september voldoende schoeisel, kleding en voedsel
voor de 1200 kinderen te kunnen verschepen naar
Griekenland. De kinderen zouden dan nog net voor de
winter (die koud is in de bergen in het noorden) ten
minste enigszins bijgevoed en een beetje warm ingepakt
kunnen worden.
De aktie van de NOVIB heet toepasselijk „Aankleden
geblazen", en het gironummer, voor zover u het wilt
weten, is 64.53.00, NOVIB, Den Haag.
De volgende morgen werd Robinsoi
wekt door een ongewoon geluid. Het
seizoen was aangebroken. Bg strc
kletterde de regen en weldra schoten
felle bliksemschichten, gevolgd door bi
donderslagen, door de lucht. Maar plotse
ling, na een oorverdovende slag, brei
stilte. Robinson verliet opgelueht_ zjjn hol
en ontdekte, dat de bliksem was ingeslageo
in een oude boom. vlakbij. Epn gevoel
srhiphreukcling. Nu had hg het. Nu
hg eindelgk vuur. Haastig en nerveus z
hjj wat hout bg elkaar. Het was wel
geregend, maar toch lukte het heni een f
knappend vuur te stoken. Robinson zorgde
brand "fei
i de bo.
al te goed, dat
irljjk
eigen
zgn. Mat
de kachel w
'ir
irop hjj zjjn voedsel kon bereiden. Het
was dus zaak het voortdurend op peil te
houden. Tevreden braadde Robinson
vlees van de lama, dat hjj eerst in zeew
had laten weken om het te zouten. En
poosje later at hjj genietend zjjn e«
warme maal op het eiland.
Wat zijn de voorwer
pen op deze tekening?
Het lijkt nogal moeilijk,
maar als je de negen
plaatjes stuk voor stuk
goed bekijkt, zie je wel
wat het voorstelt. Op
lossingen insturen vóór
dinsdag 12 augustus.
SCHAAKRUBRIEK
MAT ZETTEN (SLOT)
Het is eigenaardig, maar niettemin
waar, dat juist bij het „gewone" pro
bleem de kunst van het mat zetten in
haar meest directe, haar meest onver
bloemde vorm wordt beoefend. Geen
probleem, of de opgave luidt: Wit geeft
in zoveel zetten mat! Altijd weer dat
Oppervlakkig gerea'eneerd zou men
geneigd zijn te zeggen: „Wie goed wil
leren mat zetten, moet maar veel pro
blemen oplossen". Hoewel deze uitspraak
zeker niet als volstrekt waardeloos ter
zijde mag worden geworpen, zouden wij
haar toch ook niet in volle omvang aan
de partijspeler willen aanbevelen. Daar
voor heeft de problematiek te veel eigen
facetten, welke bij het partijspel geen
of weinig opgeld doen.
Desniettemin blijft het een onbetwist
feit, dat d'e gewone problemen soms
ware juweeltjes van mat-zet-kunst op
leveren. welke ook de partijspeler kun
nen bekoren.
Dat het vorenstaande ten slotte in
grote lijnen ook voor de eindspelstudie
geldt, zal niemand verbazen, omdat de
studie een veel grotere natuurlijke ver
wantschap met het partijspel heeft dan
het probleem.
In d'e vorige rubriek gaven wij een
viertal partijstellingen uit het boek van
Kurt Richter: „Schachmatt".
Ditmaal doen wij opnieuw een keuze
uit dit boek, maar thans geen partij
stellingen, doch twee problemen en twee
eindspelstudies. En ondanks het feit,
dat in elke normale opgave het natuur
lijke einddoel het „mat" is, kunt u ook
boven de vier opgaven van deze ru
briek het woord MAT in hoofdletters
zetten.
R. Zangger
Dr. A. Wotawa.
2. Partjjstelling HallbaucrHeinicke:
1. Pxf6 (dreigt Dxh7 mat) Lg8; 2. Ph5!
dreigt Dg7 mat) gxh5; 3. Df6 mat! Dat
is al moeilijker te vinden.
3. Partijstelling B.—Döry: 1
Telt; 2. Tfl Ph3t; 3. gxh3 Tg6t; 4. Kf2
(Khl Tfl mat) Te2 mat. Een geestig mat.
4. Partystelling ChristophMuth: 1.
Lc6t (het demaskeren van de toren)
Dxc6; 2. TxfBt Kxf8; 3. Lxe7t Ke8; 4.
Lf6t Kf8; 5. De7t Kg8; 6. Dg7 mat.
-
5
b
9
iS
-iy
«O
2>
23
Sb
27
ie
39
35
37
30
91
97
(«9
<49
So
s?
55
5tt
bo
61
b<1
foS
LH.
6»
b<J
70
Wit speelt en wint.
fH B
A
mm. p
R
1
a i
1 al
r.r//
Mat in drie zetten.
Wit speelt en wint.
Oplossingen en correspondentie
aan de heer H. J. J. Siavekoorde,
Goudreinetstraat 125. Den Haag.
KRUISWOORDRAADSEL
HORIZONTAAL: 1. paardenkracht (Eng. afk.). 3. rietgras. 7. pi
procuratie, afk. 9. schitterend, verguld. 11. afgrijselijk. 14. planee
16. opzet. 18. ruwe. 20. hoop. 22. beschadigd kippenei. 24. C-kru
(muz 25. liet een kraak horen. 28. uitholling in muur. 29. getijd
31. opgerold wafeltje. 33. voorzetsel. 34. boordsel, vlecht. 36. plaat
gemeente. 39. achter de rug. 40 zeil a. d. achtermast. 42. foudrae
44. stenen berg. 46. voorlopig, tijdelijk (Lat. afk.). 48 -harp ii s
strument dat speelt doordat de wind erdoor blaast. 51. element,
52. bep. maand, afk. 54. aanbieding. 56. energie. 57. -er: truck
oplegger. 59. brood. 60 maar 62. voedsel. 64. geleerd. 65. ver-
leppen. 67 lichaamsgesteldheid. 68. keer om (het blad) afk. in
ziek. 69. bloedverwanten. 70. Oosterlengte
VERTICAAL 1. teelaarde. 2. vlak, ondiep. 3. getal. 4. voegwe..
5. U. 6. boom. 7. zie 16 horizontaal. 8. smarten. 10. vuil. 12. ieden
13. gezwel, ontsteking. 15. plaats in Limburg. 17 stad in Drenti
19. deel v. h skelet. 20. uitstekend reepje (kaartsysteem!),
sneeuwschaats. 23. afwezig. 26. gebraden lendenstuk. 27. teers
30. hoogmoed. 32. schijntje. 34 gesloten. 35. Nederlandse kaasfi
briek, afk. 37, uitroep. 38 zo
juist. 41. brandbare aardolie.
43. pottebakkersaarde. 45 ri
vier in België. 47. Europeaan.
49. minrebroeder, afk. 50. voor
malig Ned. eiland. 51. zo staat
het er. 53. uitgangspunten van
milit. operaties. 54. guitig. 55.
een maal. 56. populier. 58. in
plaats van, afk. 61 de - van
de dag af. 63. de oudere, afk.
64. -getal: nummer van autom
tel.net. 66. element, afk. 67. U.
INZENDINGEN
Inzendingen worden vóór don
derdag a s op ons bureau ver
wacht Oplossingen mogen uit
sluitend op een briefkaari wor
den geschreven In de linkerbo
venhoek vermelden: .Puzzelop
lossing" Er zijn drie prijzen, een
van f 5.- en twee van f 2.50
