ZOMER en MUZIEK
Kamermuziek
:de blokkendoos
ZONDAGSBLAD
li.'
Veelheid
in
Ind
van typen
Drie radio-orkesten
26 jonge dirigenten
onesie
ci(
oncier
Cultureel
venster
ZATERDAG 26 JULI 1958
Confrontatie van cultuur en natuur
De lucht scheen blinkend door de blaren,
bleek en volmaakt als glas geslepen.
Met vaste manlijke gebaren
werden de horens aangegrepen,
en luidkeels, zonder enig schromen
spoot de muziek tussen de bomen;
heldhaftig, trots. Een onverbloemde
voor elk verstaanbare muziek,
die aan het ademloos publiek
ieder gevoel met name noemde.
Zo begint het bekende gedicht vanzelf, horens ci
Fanfare-Corps uit de bundel Par- eenden: de ho.
ken en Woestijnen van M. Vasa-
lis. Het brengt ons midden in ons
onderwerp. Want bij winter en
muziek denkt men aan de beslo
tenheid van warme (vaak ook
tochtigoi concertzalen, aan het
gedrang in de garderobe-ruimten, frouw. maar bij
de koffie met praatjes in de foyer muziek in de bui-
het wonderlijke registratie-appa- tenruimte is zulk
raat van het applaus en. lest best.
de gerokte musici op het podium,
de dirigent, de solisten en ten slot
te. de muziekwerken waarom het
begonnen is. maar die vaak door Ook 'geuren
k Km
V s
schenen
hun dringend iets
te vragenDit is
maar niet zo'n mal
ideetje van een
ineenvloeien
van gezichts- en
gehoorsindrukken
onvermijdelijk.
primitief en de natuur vermoede
lijk een stadsparkje.
Eigenaardig ten slotte dat in de
beleving van schoonheid altijd een
vleug weemoed gemengd is. Het is
het besef van vergankelykhe d.
van gemis aan het eeuwige be
klijven. de vergeefsheid van ie
wens: ..verweile doch. du bist
so schön." Daarom is elegische
muziek de ideale combinatie met
de stemming van oud en zwaar ge
boomte en ..groen voor honderd
duizend ogen" (Gezellei. De heu
genis aan het paradijs is onster
felijk.
C. RIJNSDORP
Exotische muziekinstrumenten
(vut en slot)
instrumenten dan zullen velen
dadelijk denken aan de instru
menten van het Midden-Javaan
se gamelanorkest. Want de me
ning overheerst nog steeds, dat
deze Midden-Javaanse game-
„kendang" (bespannen
vingertoppen en de pcdi
i onder de „gendèrm
dierenhuiden, tvaarop
an de hand wordt gespeeld
het Al-te-menselijk van de entoura
ge op de achtergrond geraken.
Maar h:j zomer en muziek ver
krijgt de open lucht haar rech
ten Ondanks de palmen en bloe
men op de podia is er in de con-
certzaal niets natuurlijks, ik bedoel vloeden zodat
l. vlier 1
mijn kunnen de
stemming van een
zomeravond-met-
muziek op pene
trante wijze bein-
Dirigentencursus in Hilversum
niets dat rechtstreeks natuur
Maar bij muziek en zomer wor
den cultuur en natuur met elkaar
geconfronteerd.
1 gelukkige, het is
drijvende
pas waarlijk
het herinnerings
beeld geluiden,
beelden en geuren
zich vermengen. Want in de bui
tenruimte verliest muziek 1
muziek niet absoluut: ze wordt mei
eeuwige romantiek
menselijk hart, waarin iets 1
kind en jeugd bewaard blijft.
Vlagen muziek
Als kleine jongens luisteren we
op de bank vóór het ouderhuis
naar vlagen muziek, overwaaiend
uit het verre park. Of we stonden
onder het zwarte loof van een
het eilandje in de parkvijver: de
eigenlijk niet: de moderne den
kers zijn het hierover vrijwel eens.
En eren plot, trerd dit geklater ichtedenii vertegenwoordigt.
gedempt, twee koopeer. kelen ~"w'~
weenden
over het donkergroene water
gleden twee smalle witte eenden
geluidloos als een droombeeld
De horens, smekend en
gesmoord
schenen hen dringend iets te
vragen
hen volgend met haast menslijk
klagen.
Mens en natuur
Zo'n zomeravondconcert
ln een park is een prachtige
ontmoeting tussen mens en
natuur. Zelfs bij de toch
altijd ietwat primitieve
marsmuziek, zelfs bij de
voor de harmonie-orkest
bewerkte ouvertures en
operafragmenten. De bui
tenlucht is niet op het ge
luid van strijkers berekend,
maar des te beter op dat
van de blaasinstrumenten.
Wat men verliest aan nuan
cering, wint men terug door een
wonderlijk effect: de ontmoeting
1 het orkestgeluid met de bui-
FluUist, een beeld van
ne Zwitserse beeldht
Fueter, gemaakt in de sgn. „Neu-
klassisrhen Stir. Het geeft heel
duidelijk de geestelijke concentra
tie en de beweging ran het fluit-
kunstredacteur)
e 26 jonge dirigen
Y gezien. De leeftijden varieerden van 17 tot 35 jaar. In de KRO-
studio te Hilversum konden ze als slot van de Internationale
Dirigentencursus van de Ned. Radio Unie een proeve van bekwaam-
Indonesische toonkunst. Na
tuurlijk, deze muziek behoort
tot de meest volmaakte uitin
gen van muzikale expressie,
zij heeft een ontwikkelingstrap
bereikt waarop de muziek zui
ver kunst is geworden, beant
woordende aan eigen wetten
van schoonheid en zelfstandig
heid. Maar door deze verheer
lijking van de Midden-Javaan
se gamelanmuziek is men over
het hoofd gaan zien, dat ook
elders in Indonesië muziekcul
turen bestaan, die weliswaar
van een andere geaardheid zijn
en voortkomen uit een andere
geestelijke beschaving, maar
toch evenzeer recht hebben op
erkenning en waardering. Het
enige verschil is, dat deze mu
ziekculturen op een ander ar
tistiek niveau staan, wij Euro-
Hier ligt hét grote gevaar bij peanen zouden zeggen op een
voor, dat dit tempo gehandha;
blijft of waar nodig versneld of-
verminderd moet worden.
Rebab
Een ander speeltuig, dal in som
mige composities een zeer belang
rijke rol speelt is de rebab. Dit
strijkinstrument is van Iraans-
Arabische oorsprong en is door de
geweldige verbreiding van de Is-
>ok naar Indonesië gekomen,
het echter de oorspronkelijke
vorm van de klankkast heeft ve:
ioren. Want heeft de rebab in hi
Iraans-Arabisch cultuurgebied ee
bolvormige klankkast, op Java e
Bali is dit min of meer hartvo
mig, gemaakt van hout. zoals i
het beoordelen van een jonge di
rigent: men laat zich soms door
een optreden overdonderen. Dat
kan door de zelfverzekerde hou-
bij, de anderen karnen .'"'j;:
heid afleggen. Drie Nederlanders waren er oy, ae anaeren Kwamen gerëerd sterk temperament"
uit Frankrijk, Duitsland, Engeland, Ver. Staten, IJsland, Zwitser- dat kan door een haast sen-
land. Spanje. Zuieden. Noorwegen. Hongarije en Finland. AU in- a™eji'lero5elda0a0<r"S'n"rote tb* d« lnntig te bepalen omdat hier
strumentale apparaten hadden ze de beschikking over het Omroep- beheersing zijn. De werkelijke di- jg A"~ v:n__
lager ontwikkelingspeil.
Hoe dit ook zij, het is dikwijls
moeilijk uit te maken of een be
paalde muziekvorm behoort tot
uitingen van Oosterse hoogcultu-
ren of tot die van primitieve cul
turen. Vooral voor Indonesië
maar toch ook meer dan dat:
confrontatie van cultuur en
tuur op een heel bijzondere w
orkest, het Omroep-kamerorkest en het Promenade-orkest. En als
docenten hadden ze zes weken lang de Nederlander Willem van
Otterloo en de Fransman Albert Wolf gehad.
Voorbeeld
In de openlucht hand
ondoenlijk om aan de
een enkel deel uit een
De mens heeft dit altijd gevoeld: Beethoven- of een Franck-symfc.
hij heeft altijd behoefte gehad het "ie, een enkel stuk balletmuziek
stuk gecultiveerde natuur, waar- van Ravel of een impressionisti-
">«n lucht 'te "heeiaderen: "met 'chc tooneehilderin* v.n Debuaa,
klokgelui, gezang van huiswaarts de waarde van elk dezer dirigen-
kerende landlieden of soldaten, ten te bepalen. Ze hebben allen
huismuziek bij opengesla- hard gewerkt op dat enkele stuk.
ze hebben van twee grote des
gen balcondeuren. Ik her
inner me een ontmoeting
bij een kanaal tegen een kundigen op dit gebied dag
wijde avondhemel, met een dag uit gehoord hoe het wèl en
knoestige, het niet moet. ze hebben i
zich scb'en ze^s gewoonten overgeno-
schilder,
baardige man met
hand een i
gend dochtertje. Zachtjes die slotconcerten altijd last
wuivende kruinen van zwa
re bomen onder luchtmar-
mervraagt zulk een
aanblik niet om lyrische
muziek zoals van Grieg?
De dichteres combineert, geheel
Ouverture 1812 met flarden van Een 1
de MarseiHaise over grenzeloze
sneeuwvlakten. Op het oude Pijn-
ackerplein in Rotterdam beleefden
we de tragedie van Tristan en
Isolde, een rusteloze zee van pas
sie met een slot, dat bijna aan een
heidens-religieuze offerplechtig-
heid deed denken: de Liebestod. tm"lona
Opkijkend naar de helder gewor-
onverwacht
oerstemmen van de tuba's door
het nachtelijke park gaven ons
sterke en wonderlijke sensaties.
Romantiek. lezers, inderdaad.
eerbied voor de gewoonste
neiging om hardop mee te
en dan te huilen om dit lied
mijn verwend
gemoed.
de Jk voelde me bedroefd en goed.
ürenrit, de
Zo eindigt het vers van Vasalis,
e door di.t samengaan van mu
ziek en natuur overrompeld werd,
al
van Brahms
en uit de baroktijd
Een DAG en een MACHT
Een dn, en een nnehl4.1 v"> Sl«'"V°°r"
betekent 24 uur. In het leven van
twee jonggehuwden, een heel kor
te tijd. En toch een periode van
zulk een ongelooflijke diepte, van
een eerste begrijpen, van een psy
chisch aftasten, van een licha
melijke ontdekking. Twee harten
die elkander laven.
Hierover schreef de in 1910 ge
boren Engelse auteur en oud-mari
nier Nicholas Monsarrat een kor
te roman, getiteld ..Leave cancel
led". in uitzonderlijk mooi Neder
lands vertaald door Kitty de Jos-
selin de Jong (uitgave Preciosa-
reeks van uitgeverij W. Gaade.
Den Haag) onder de titel ..Een
dag en een nacht". Een officier
zal op huwelijksreis gaan met zijn
jonge vrouw, maar op het laatste
moment krijgt hij bericht dat het
verlof tot 24 uur is ingekort.
Die 24 uur moeten nu goed be- JOHANNES BRAHMS heeft zeker wel twintig
steed worden, niet in alleen sensu- J
Pfl genot, maar m de wetenschap strijkkwartetten onvoltooid vernietigd alvorens
bu elkaar te zijn. hand in hand de hij er een uitgaf. Zijn eerste Strijkkwartet dateert
herS(tead*g '"l*' "door ""maker? uit 1873, dus toen was Brahms al 40 tmd' Naar
Mei dan1'nog ergens°de 'angst dat verhouding is Brahms tamelijk vroeg begonnen met
het gezien de oorlogstoestand Je uitgave van Pianokwartetten, dus voor twee
ook wel de laatste dag kan zijn. m-0jencea0 en piano. Geen wonder overigens, want
Al lezende kan men zich natuur- de pia„0 speelde in Brahms leven een belangrijke rol.
Üiï d'.l'g'Sd Z.V h,j «en goed pfani,,. rijn onend Hubert
derdaad tot een geestelijke verdie- Schumann was eveneens een goed pianist en zijn
ping heeft geleid. Maar men zal grote liefde, de vrouw van Schumann, Clara, was de
niet kunnen ontkennen dat Mon- ...j
narrat ,n .l|n fijniinnige. dichter- Ptom.te
lijke taal een heel scherpe psy
chologische ontleding heeft gege- In 1W3 Jchreef Brahms twee
ven. zowel in de beschrijving van dergelijke Pianokwartetten, nl. dat
het geestelijke en het lichamelijke m g_mou Op. 25 en in A-dur Op.
contact. Monsarrat behoefde niets M fceeds maakte hij schetsen voor
te verzwijgen, behoefde niet met een derde Pianokwartet, dat ech- gereconstrueerd
stippeltjes te werken. Omdat hij ,er eerJt in 1875 voltooid werd (in
een te fijnzinnige geest is om tot c.moll op. goj. in de eerste kwar
ten te nadrukkelijke erotiek te tetten bemerltt men bij Bratuns
komen. Het alles blijft bij hem ge- nog sterk de invloed der Duitse
adeld door de hoge geest van zijn r0mantiek. invloed van Beethoven.
Mendelssohn en Schumann,
een Brahms was toen nog niet aan zijn
zgn. klassistische periode toe.
Maar het is zo dat men als het
ware al direct bij het optreden
voelt of er iets van de jonge di
rigent uitstraalt of niet, zelfs al
rerdriet Iijn n »*wrS'n8an ™-
beholpen, al is hij nog niet hele
maal zeker van zijn houding. Het
merkwaardige geval doet zich
hierbij namelijk voor, dat de
meest zelfverzekerde typen, die
ogenschijnlijk een goede kans heb
ben toch niet de echte orkest
leiders zullen worden. Bij hen
speelt er een zekere brutaliteit,
een soort lef mee. Maar die bru
taliteit zal spoedig in elkaar zak
ken als ze werkelijk vast voor
orkest komen
de loop der eeuwen verschillen-
igent, de man die als zodanig de culturen over elkaar heen zijn
geboren is. heeft nog andere gespoeld waardoor nu eens oude
•igenschappen. cultuurelementen zijn verdwenen.
- - dan weer nieuwe zich met oude
-■ultuurelementen hebben vermengd.
Geldt het zojuist gezegde voor de
Indonesische muziek in het alge
meen, voor de Indonesische mu-
Peter Eros ziekinstrumenten is dit wel in bij-
geïmpo- zondere mate het geval. Moham-
en zijn medaanse, Hindoese. Chinese en
Europese invloeden hebben duide-
B-jarige
OM een voorbeeld te
vorig jaar zagen we d<
Hongaarse dirigent P(
neerd door zijn optreden
kundigheid. We zagen ook de 31-
jarige Spanjaard José Franco
Iden wel
teit
Links de soeling(het
blaasinstrument in het gamelai
orkest) en rechts de „rebab"
West-Ja va. en van een halve klap
perdop, zoals in Midden-Ja va ge
bruikelijk is. Het bovenblad is ver-
ardigd van een karbouwenpens
lijk zichtbare sporen op het Indo- of ook wel van perkament. De
zijn muzikali- nesisch instrumentarium achterge- twee snaren zijn bevestigd
stelden hem toch ach- laten.
ter bij Erös. Dit jaar zijn de rol
len omgedraaid: Erös bleek eer
wat wilde, branieachtige jongen,
die heel vlot een Hebriden-ouver-
ture van Mendelssohn er uit sloeg
Gamelan-orkest
In het korte bestek
tikel is het ten enenmale onmoge-
- lijk een overzicht te geven van de
t>°P veelheid van instrumententypen,
^ee j hun grote verschillen in bouw.
n3.asl constructie, bespeling en van de
houding functie, die zij in de Indonesische
- samenleving vervullen. Wij zullen
twee sierlijk gesneden stemj
nen, die boven in de lange 1
zijn gemonteerd. Het haar var
strijkstok wordt niet zoals
Europa door middel van een
chaniek gespannen gehouden,
de strijkstok wordt op een zoda
nige manier gehanteerd, dat de
ringvinger en de j>ink
rechterhand het haar de
te spanning geven. Uiteraard
daarom* beperken tot*' enkele kr«8t de rebab in het gamelan
speeltuigen, die deel uitmaken van orkest een melodische taak toe-
roeporkest tot een prach
tig spel te brengen met Ravel's
2e suite ..Daphnis
Van hem straalde juist aai uil het Midden-Javaanse Jau.e,.,,ur-
dat nodig is om muzikaal leiding kett Dil instrumentaal ensemble
te kunnen geven, al Z13" 1 n 8e* bestaat hoofdzakelijk uit metallo-
baren dan veel minder zeker dan fonen. dat wil zeggen uit instru-
a.» rroc ver, -I ,n centen, wier tpetsi 1
zijn uit een alliage van roodkoper
en tin, derhalve een soort brons.
Hiertoe behoren ook de gongs, die
Erös. Een hoogtepunt
deze serie was voor ons de 23-ja-
rige Duitser Gerd Albrecht, die
in een le deel van de Franck-
symfonie bewees met kop
het enige blaasinstrument
het orkest: de soeling. Het is
toetsen vervaardigd bandfluit, die zijn naam ontleent
aan het rotanbandje, dat rondom
het bovenste gedeelte van de buis
is gelegd. De bamboe-buis
onderen open en van boven door
een nodium gesloten. In deze buis
worden genoemd de gambang ka- zi3" °P bepaalde afstanden vier,
soort xylofoon bestaande viJf of zes gaten geboord, die met
Ouerloo, een der 1 Schellekens
len, Charles de Wolff en Alphons uit 16 tot 21 houten klankstaven de vingers gesloten kunnen
de internationale
eerstgenoemde aangebracht op een houten trog, den
het verst. Dit optreden had de tjelempoeng. een soort citheé
voorzien van 13 dubbele koperen
snaren, die met de twee duimna
gels worden getokkeld, de rebab.
een grote beschaving
merkte zich bovendien door
groeien boven de materie.
Gendèr
de soeling en de kendang. Het vervullen, zullen v
de muziek dan ook vrij dagelijks met levende instrumen- dan durf, dan komt
doen heb-
?r geestelijk
Goede middelmaat laatst genoemde instrument is ™*nt bespreken, dat tot taak heeft
Het is echter niet de bedoeling Van **5-ele 2!k«st
van deze dirigentencursus om uit- j dierenhuid--
sluitend topfiguren af te leveren- -J? in d??r,de
..Er zijn er meerderen bij die het ^®stJ»'der besP.e®ld u''
schrijverschap.
Het is een aangrijpend en een
eerlijk en een nobel relaas gewor
den. het is een boek van vreugde
en tragiek, het is een verhaal dat
volwassenen zullen herlezen, om-
dat het eerlijk en waar is. omdat tlg rVndo. een haast zuchtende ly-
nodig. Zij die het werkelijke di-
rigeervuur en het werkelij'
rigeerbloed hebben haal je
de eerste les al uit", zei 1
Otterloo ons. „Het is zaak
--cr-mj- het m,dden- dan weer aan de
Willem randen geslagen, zodat een ver-
v«,i 6ÜÜ9S n lS zaak schil van timbre optreedt. De
dat de middelmatige dirigenten tromspeler geeft het tempo van
- - - - compositie aan en zorgt er-
toch in ieder geval het vak le
ren". Hier ligt het criterium
van deze en van elke dirigenten
cursus: vakkennis opdoen. En
dan zullen er misschien eens
in vele. vele jaren ook ont
dekkingen worden gedaan. Ont
dekkingen die kunnen ontstaan
door muzikaliteit en leiderschap.
Een dirigent zeker niet een
orkestdirigent is geen
slaander. hij is niet de m
de nootjes alle netjes op hun Demedts werk
plaats zet. hij is evenmin de man
die moet heersen in een alleswe
tende houding. Hij is de man die
door een aangeboren eruditie,
door een aangebori 1
door een aangebo; r
respect afdwingt bij alle orkest
leden. Daarvoor is geen pathos,
geen overdonderingstaktiek no
dig. Daarvoor is begrip, mense
lijkheid en kennis nodi
dan zal hij blijvend die
varieerde samenstelling van een
orkest tot een eenheid weten te
krijgen, eerst dan zal hij in zelf- breken
wegcijfering de muzikale spannin
gen van het werk kunnen projec
teren op zijn orkestleden. En op
de luisteraars.
misschien wel het belangrijkste de melodie te omspelen, namelijk
1*...-- de gendèr. Het is een speeltuig
bestaande uit vrij dunne bronzen
ut w- platen, die door middel van koor
hij doet dit den worden opgehangen boven
buisvormige bamboe, of zoals bij
de nieuwere gendèrs het geval is,
zinken resonatoren. De gendèr
wordt geslagen met in iedere hand
een kort-gesteelde. schijfvormige
slaghamer. Aangezien de tonen
van de bronzen platen lang na
klinken, zou een klankenchaos ont
staan indoen niet elke aangeslagen
toon direct daarna wordt afge
dempt. Wat betreft het voorkomen
van het gendèrtype buiten Indone
sië doet zich het verrassende feit
voor. dat in centraal-Afrika de
zelfde vormen te vinden zijn, al
leen zijn de platen in dit gebied
van hout. terwijl de resonatoren
van een kalebas zijn gemaakt. De
toonreeksen van de Indonesische
gendèrs en de centraal-Afrikaanse
marimba's zijn merkwaardigerwij
ze in vele gevallen identiek. In de
Ethno-musicologie wordt in dit
De^rerzamelaar heeft eerHer verb3nd de veronderstelling geuit,
Lie verzamelaar neeit eerder riat rip Afrikaanse marimha van
Een menselijke
bloemlezing
dozijn tus
sen 1850 en 1900 geboren schry-
bijeen.
humanitaire 'dan een esthe'.i
aangeboren muzikaliteit, sche of literair-historische maat-
leiderschap staf gebruikt, getuige zijn moti
vering van het weglaten van F.
Toussaint van Boelaere: Hij „wist
alle zorg om de schoonheid van
zijn verwoording ten spijt, te wei-
nodig. Eerst nig over de mens en het leven om
onder de belangrijken te worden
gerekendDat dan Elsschot I
Baekelmans (moesten?) ont- voorkéu
Afwisseling
Het volledige Midden-Javaanse
gamelanorkest bestaat uit een
groot aantal instrumenten. Nu is
het niet zo. dat deze speeltuigen
altijd tezamen en alle tegelijk
worden bespeeld. Integendeel, de
bepaalde instru-
t'/indaag. VJjiJ. Ellen Moe C
lavry, Jaap Spigt, Mea Naberm
jhr. Lucas Boreel en Mariar
Viehoff. In de*e stijl sal er ge
musiceerd sgn Ir» de tijd tan
Chr. Bock. waarvan de BAM.
een plaat opnam met een Ku in
opnamen geworden, onder de titel „MuSique baroque"
en gespeeld door het Ensemble
Baroque de Paris, bestaande uit
Jean-Pierre Rampal (fluit). P.
Pierlot (hobo), R. Gendre (viool)
P. Hohgne (fagot) en Robert Vey-
ron-Lacroix (clavecymbel)
genomen zijn een Kwintet
der mooie
uiterst muzikaal gespeeld. Wie
kamermuziek houdt zal niet
gen nalaten deze parels aan
schaffen.
;r
dat de barokperiode -
het schoon is. omdat het iets
riek. i
i soms wat „schwSrmeri-
Van der Woude openlegt en als het rcW een
i allen raakt. Zelfs al blijft het 7".",dh"id pn een 0nverge- ---- - -
geestelijk decor dan wat somber. ööi, itls van een MM.
e de lezer dwingend de vraag
c&oondlickten
Onze verlangens
zijn als neonlichten,
die de donkere avond
droevig rood kleuren,
fin fel oplichten in de
nacht;
om bij het dag-ontwaken
nog even op te flikkeren,
maar dan te sterven
in de grauwe morgen.
MIES VREUGDENHIL
het is alles geadeld door een rijke
geest eri een zeer groot vakman-
zijn liefde voor Clara heeft opgeleverd, niet alleen van cymbêl). een Kwintet van Scarlat- met Z1]^ bo®k: »Mr- Herman
Schumann. Het eerste deel heeft de grote vertegenwoordigers de- ti (fluit, hobo. viool, fagot en cla- Velden") uitgekomen met een ro- stelt naar het al
tjjd Bach en Handel, maar vecymbel). een Trio-sonate van man. die in het actieve bedrijfs- geslaagd zijn. nai
leven speelt. Ditmaal is het mr. zinloosheid. Een streng, openhar-
de .kosten forse stukken zwijgen de zachte
instrumenten, bijvoorbeeld de re-
M.B. bab, de soeling en de tjelempoeng.
in de zacht geslagen composities
de luid klinkende instrumenten,
bijvoorbeeld de bonangs.
Het karakter van de gamelan
muziek is zeer uiteenlopend; zij
weet te mediteren, maar zij kent
ook dramatische spanningen en
een oplaaiing van driften.
Aan het einde gekomen van deze
artikelenreeks kunnen we vaststel
len, dat er in de niet-westerse we-
i verscheidenheid
soort ook van componisten als Georg - Handel (hobo. viool, fagot, en cla-
vertangen naar troost uitdrukt. Phikpp Telemann (1681—1767Jo- vecymbel» en een werk. dat eigen- tig eerliik boek zonder enië'ël
In het Scherzo h»nn Joachim Idk met meer in de barokke mu- van der Woude. die ut ..De tê meer
worden de herin- Quantz1697-1773» ziek thuishoort, nl een Kwintet blokkendoos". - een uitgave van wjj2Ci soms bittere ernst Een
schap. Men kan die" eerste Piano- neringen als wil- l#*'* fc| A At t% x «dr0 Jn", 0 eÜS?. La Rivière en Voorhoeve te Zwol- boek. waaruit men leert nadenken
kwartetten in Brahms' ontwikke- de dromen, ang
lingsgang niet missen. Ze zijn de stig en ^beang
poort waardoor straks de klassi-
Brahms uit te voorschijn zal
stigend. Daarop
Andante van
onbeschrljfe
VIA NAALD
XXX tN riAAf
1725). Parels op cymbcl). Het werk
het gebied der Chr. Bach i
kamermuziek.
Johann
le. als i
monoloog zijn le-
treden. de klassieke componist zo
als die zich uitte in het 3e Piano- lijke schoonheid
kwartet Op. 60. wellicht bij eerste en tot slot eei
aanhoren wat minder toeganke- koraalmelodie.
l"A.n"h.V Kartel Op. 80 heeft H" K"h'TV
rahms 12 jaar lang geschreven Op_ 35) en het derde fin c-
Wat bij deze
barokke kamer
tot slot een bijna verlossende muziek opvalt is de heerlijke ve
ring der motieven, het dansende
karakter veelal, geheel passend in
die tijd. Het
de Mo- ven vertelt. Het is een leven van
langspeel- een eenzaam, teleurgesteld mens.
die juist in de crisisjaren afstu-
]~\E uitvoering is werkelijk uniek deerde en toen dolblij mocht zijn
te noemen. Opnametechnisch met een eenvoudig baantje op een
BUU.S j,„„uu ma? er dan al niets aan ontbre- bank.
alsof alles de lichte ken. het musiceren zeH is van zulk
het leven; ook
leven. Zo'n boek weet sterk" te
boeien en verdient de
van ernstige lezers.
Instrumententypen bestaat
"of*niét"— dat het gebruik van de speeltuï-
de zin of de gen 8T°te. dikwijls plaatselijke
verschillen te zien geeft. Doch hoe
de instrumenten ook worden be
speeld en voor welke doeleinden
ze ook worden gebruikt, zeker is.
„oucaBcll dat ze tot klinken worden gebracht
het eigen door .mensen, die het muziekm;
ken in het bloed zit
aandacht da**,iJks wUIen getuigen.
A. W. LIGTVOET
TU 11 lier l.nj'lerchrecer "Op. en hel aerae lm c- rpranhelmj vin het cliyecymbel jr"ï'"S;
het voltooid wi!. Vin het moU Op. «01 hoeft Ciplto. uitte- heeft Een goede uitvoering deler »egnp
hii" Stelt U zich hrar-ht no tvh-.e ïanffcrw-einiigten muziek zal dan ook van deze lich- "V, Vdn ZUIK
i puurheid.
dergelijke opmerkingen c
het werk. Men moet dus aanne
men dat er in dit werk persoonlij
ke bekentenissen zijn neergelegd.
h ro. nar. Uüh van deze lich- gavr: len wel met ontzag bejegend zijn.
rnelle toet, moeten uiteaan. ^^"Se'^Seï"» S tiSd "lijft hij de
wordt vaak te bloedeloos of te pom- stugge, gesloten man, die vindt
len. zonder enige pathos" overi- pfV,s 8esPeeld. Wie ze in de juis'e Van zijn leven niet veel gemaakt
genr. .Heen m.ar rpeelr. ïïlJS te hebben.
ichieten omdat hem niets anders Hollywood String Quartet (Felix ech^moeterfVm-anke" vv ordt vaak ,e bloedeloos of te pom- stugge, gesloten
over Slatkin. viool. Alvin Dinkin. 3e &Tnd"r V^^thos^ri- peus gespeeld. W,e ze ,n de j^s'e van ziin leven r
dergelijke opmertangen over EJe-nor ceUo)
stijl hoort zal
liefde voor de barokmuziek gaan
krijgen. Daarvoor zorgt in ieder
verband houdend Ook het tweede kwartet ia in deze
Robert Schu-
uitgebracht. Het zijn bijzon- werken opgenomen op
i een tramongeluk moet hij
hersenoperatie ondergaan en
CORN. BASOSKI zweeft hij tussen leven en dood.
-VIOOL-
Wie Jehudi Menuhin zegt, denkt aan een viool en bij het
uitspreken van de naam Winston Churchill denkt men aan
sigaren. Een combinatie van een viool en een sigarenkistje is
wel zeer bijzonder. Luisteraars naar een radioprogramma,
getiteld „Dateline London", dat werd heruitgezonden via
bijna 200 radiostations in de V.S., hebben de wereldberoemde
virtuoos het bekende „Londonderry Airhoren spelen op een
kleine viool, die door de 85-jarige William Robinson uit
Stonehenge werd gemaakt van een sigarenkistje van Sir
Winston, dat William eens ten geschenke kreeg van Lady
