Johannes Bast
ALLES OVER DE DIERE
Hij eindigde
z'n brief met
BBH IC0Z1 vemAl]
m;
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 19 JULI
EEN ruwe windstoot, geboren uit een onweer, joeg vergezeld ven xwaerkletterende
regen, over de kleine dodenakker, rukte aan het hoopje saamgeklonterde mensen,
waarven enkelen juist een kist in de groeve nederlieten.
Een witblauwe vlam dreef ons allen ijlings naar het lijkenhuisje, waar wij een kring
vormden om de consulent van het dorp, een schrale uit zijn krachten gegroeide jongeman,
die tussen het hemelvuren door iets zei over de broosheid van het leven en dat hij de
overledene persoonlijk niet gekend had, maar de dode geleefd moest hebben als een
zonderling, een mens soms zwaar van dromenHet meeste van wat de predikant
zei ging verloren en daarom bad hij al spoedig het Onze Vader.
verre bloedverwant waren er vrij veel nieuws
gierigen ln het lijkenhuisje bijeengedromd.
Want waar ontspruit op een dorp het gerucht?
Het was opgedoken een dag na Peter Borgstein's
dood. Ja. wis en waarachtig, de dokter gaf als een
doodsoorzaak hartverlamming op, maar het was
toch maar gek, dat ze Peter uit de rivier hadden
opgevist. Er moest, zo wilde het gerucht, een vrouw
in net spel zijn.
Hoewel ik niet veel waarheid hechtte aan dit
praatje, bekeek ik de aanwezigen nauwlettend. Ze
waren mij bijna allemaal vreemd, daar ik slechts
kort geleden hier domicilie had gekozen. Ook ik
kende Peter niet meer dan oppervlakkig.
Reeds een paar keer had ik in de richting geke
ken van een jonge vrouw, een meisje nog. die. te
gen de deurstijl van het lijkenhuisje geleund met
gevouwen handen rustig het uitrazen der elementen
bezag. Het was haar duidelijk aan te zien, dat zij
niet uit deze streek kwam.
ken.
Gelukkig trok het on
weer spoedig af en ver
ruimd ademend betraden
wij de grindpaden, maar
het meisje talmde en toef
de alleen nog een wijle bij
de verse holte in de aard
korst, waar het regenwater
met gootjes inliep.
Ik zag dat haar schouders schokten en be
schroomd ging ik naast haar staan, vergeefs zoe
kend naar een woord dat troost kon brengen.
..Kende U hem ook?" vroeg ze plots en haar
stem was diep en warm.
Ik knikte vaag en zei te menen dat er een goed
mens was heengegaan.
..Hij was veel meer dan dat," gaf zij zacht te
rug. Zij knikte mij ten afscheid toe en liep naar
de uitgang, waar zij echter opnieuw bleef wach
ten.
..Hoe laat vertrekt de volgende bus naar H.?'"
vroeg zij. Ik vertelde haar dat dit pas over an
derhalf uur het geval zou zijn en nodigde haar uit
intussen wat te gebruiken in het Zilveren Paard.
Zonder aarzelen stemde zij hiermee in
G. H. van Maren
i kopje koffie, begon Ank Vaillant uit zich-
I zelf te vertellen.
,,lk kende Peter Borgstein zeer goed. Datwil
niet zeggen dat ik hem zo veel ontmoet heb, maar
hij was een van de weinige mensen, die ik na lut
tele gesprekken een levenlang kende. Onze eerste
ontmoeting vond plaats in een kleine uitspanning
waar wij noodgedwongen aan hetzelfde tafeltje
moesten zitten. Nooit ben ik de drukte zo dank
baar geweest."
Het meisje zweeg en staarde naar buiten, haar
ogen waren groot en glanzend.
,,Ik zal u van mijn laatste bezoek aan hem
vertellen," vervolgde ze. „Vijf dagen geleden stond
ik 's nacht» tegen de bar te hangen in een kel-
dorachtige ruimte waar wij ons zoveelste fuifje van
kunstenaars onderling hadden. Soms kan het er ar
tistiek zijn, maar meestal artistiekerig. Toen ook
en het zat me tot hier. Niet dat ik nou zo'n fijn-
proever ben. nee. maar ik heb ogenblikken dat
'k het beu ben. Enfin, ik rookte de ene sigaret na
de andere. rock-an&-rollde wat mee. maar m'n
stemming bleef beneden pari. De jongens plaag
den me een beetje. Ze zeiden dat Je met zo'n ge
zicht goed leeuwen kon vangen. Ik zei ruw dat ik
met een navelstreng geboren was. die me nog niet
had losgelaten. Daarmee doelde ik op het feit dat
ik opgroeide in een positief christelijk milieu en
mij daardoor dikwijls als een vreemde eend in de
bijt voelde.
Ze grinnikten wat om mijn zeggen en lieten me
gaan want toen was mij ingevallen dat ik nu Pe
ter Borgstein moest trachten te vinden. Hij zou het
medicijn weten dat me weer moed zou geven. Ik
wilde luisteren naar zijn stem. die misschien hele
maal niet mooi was. maar die dat directe had. dat
nabije als van nachtwind die kalm je gezicht af
tast Ik wilde luisteren naar hem. Naar de kleine
dingen waarover hij wist té vertellen alsof het gro
te wonderen waren. Ik wilde meevaren in zijn dro
merijen. meegenieten van zijn soms vlijmende vi
sie op menaen en dingen, maar die altijd eindigde
met de verzuchting, dat gelukkig elk mens toch
zijn goedheid had. Ik wildeja wat wilde ik al
lemaal niet meer
ANK hield even in een lichte verwarring op en
een pril rood klom haastig vanuit haar hals,
toen zij, haar ogen als sterren op mij gericht, ver
der ging: „Ik geloof dat ik hem mijn hart geschon
ken zou hebben, als hij het gewild had
Het vreemde was. dat ik Peter op wilde zoeken,
maar niet wist waar, want zijn adres, was ik kwijt
geraakt Het lijkt U misschien dwaas toe. maar
toen ik door de straten liep. hier en daar slechts
gegarneerd met enkele nachtvlinders, dacht ik dat
het heel goed mogelijk kon zijn dat Peter in de
stad kon zijn. bij zijn vertrouwde adres, waar ik
hem voor 't eerst zag. Snel liep ik, mijn verlangen
werd met elke stap groter. Het was een goede
nacht, zoet met kleine verre geluiden echt een
nacht om er met een brandende ziel in weg te
vluchten. In de Groene Koffiekan aarzelde nog licht,
wat vreemd was op dit uur. Hijgend van het snel
le lopen viel ik de gelagkamer binnen, waar de dik
ke waard met een eigenaardig rondgaande bewe
ging het blad van de tapkast reinigde. Verder was
de uitspanning leeg. Ik stamelde een of ander ver
ward verhaal tegen de waard, die zijn arbeid staak
te en mij goedmoedig toeknikte.
Reeds had ik me afgewend om heen te gaan. al
leen de nacht in. met m'n verdriet, toen hij me
terugriep.
„U zocht iemand''" vroeg hij.
..Ja." antwoordde ik naar waarheid en niet ge
prikkeld door zijn bemoeizucht
Peter Borgstein?"
„Ja. hoe weet U. vroeg ik ademloos.
DE waard lachte prettig, ergens diep weg uit zijn
gigantische lichaam. ..Peter ken; de mensen,
die hem lief zijn, door en door." zei hij nadien ern
stig. „Dezelfde avond, toen hij U zijn adres gaf.
overhandigde hij het mij ook. zelfs met een situatie
tekening er bij. ..Bewaar dit goed Dolf," zei hij.
„Ank is zo heerlijk zorgeloos soms, ze zal mijn
adres kwijtraken en dan is het gemakkelijk als Jij
haar kunt helpen. Dat waren zijn eigen woorden."
De waard zag me tevreden aan. „Wat zeg Je er
„Ik .ik wil graag zijn adres, direkt, ik moet
er heen. nu nog!" zei ik gejaagd. He* gezicht van
de man betrok. „Er rijden geen bussen meer meis
je. de eerste gaat morgen om zeven uur."
„Ik zal een taxi nemen." besliste ik rad maar
tegelijkertijd schoot het me te binnen dat mijn
geld ontoereikend zou zijn voor een nachtrit „ik
zal gaan. als U mij tenminste voor wilt schieten,
ik wil U er mijn ketting onder verpanden
De waard wimpelde dit af en zonder verder een
woord te zeggen draalde hij een nummer en gaf
opdracht dat tonder uitstel een taxi zich aan de
Groene Koffiekan diende te melden....
DE tocht duurde ongeveer drie kwartier, toen
stond ik op een hoge rivierdijk, waarlangs een
dorp zich languit te slapen had gelegd. De nacht
was hier nog meer feeëriek dan in de stad. De
lucht was vol verborgenheid en over de rivier woei
een geheime wind vervuld met stemmen voor de-
geen die er oren voor heeft. De situatieschets had
ik mij in de auto goed ingeprent en het kostte mij
niet veel moeite het huis te ontdekken. Het stond
wat eenzelvig, met aan één zijde een hoge mei
doornhaag, enfin dat weet U
Ank pauzeerde even. '„Het verveelt U niet?"
vroeg zij onderzoekend. Op mijn stellige ontkenning
zei ze: „Dan is het goed. U moet weten hoe Peter
was. Ik danste bijna het pad af naar zijn deur en
trok zo hard aan de bel. dat ik bang was het ge
hele dorp in een alarmtoestand te hebben gebracht.
Ik wachtte, belde nog eens en nog eensMijn
hart kromp ineen. Had ik dan toch een vergeefse
reis gemaakt? Dan viel het mij op dat achter een
van de ruiten een zwak schijnsel het duister zwak
groen kleurde. Ik liep er heen en zag dat het licht
kwam van een stopkontaktlamp. Een bang vermoe-
s in mij: Peter kon wellicht zwaar ziek zijn
en impulsief als ik ben.
begon ik onmiddellijk het
huif te omlopen en pro
beerde alle ramen en deu
ren om dan tot de ontdek
king te komen dat de deur
waar ik aangebeld had,
Voorzichtig trad ik bin
nen draaide in het vertrek waar het groene schijn
sel was, een grotere lamp aan en bevond mij in een
niet groot vertrek, sober gemeubileerd, voor de mens
van pluche en glanzende meubeltjes, zou het er
armelijk uitgezien hebben.
Toen ik mijn blik wat rond liet dwalen en aan
stalten maakte om zacht „Peter" te roepen in de
veronderstelling dat hij wellicht diep sliep of nog
erger, bewusteloos lag door een of andere nare
ziekte, viel mijn oog op een brief, op tafel gelegen
Intuïtief las ik het adres: Voor Ank Vaillant (als
ik niet thuis ben>, stond er op."
HET meisje zweeg, geheel verloren in herinnerin
gen. Buiten sloeg opnieuw de donder de druk
kende stilte aan flarden en staccatoregen roffelde
tegen de ruiten.
„Peter dacht inderdaad overal aan," merkte ik
ontroerd op. want het verhaal van het meisje had
mij aangegrepen.
Ank wendde haar hoofd naar mij, bezag mij
scherp als wilde zij peilen of ik het waard was om
haar verhaal nog verder te horen. Nadien opende
zij haar handtas en nam er een brief uit.
„Dit was het." zei ze. „Lees hem met uw hart."
VJET ietwat nerveuze vingers trok ik het vel
i>l papier naar 't daglicht. Het was geen lange
brief; toen ving ik aan te lezen:
Voor myn bange Ank,
Deze regels heb ik klaargelegd uit voorzorg
als ik er niet ben als jij komt.
De wirwar in je dappere hart dreigt dus tot
een doolhof te worden. Ank? En het leven schijnt
onbehaaglijk mistig? En dan komt mijn kleine
Ank schuilen bij haar oude Peter, die zelf telkens
nop doornat geraakt van onvermoede buien.
Het is goed zo.
Hier is rust voor jou, geborgenheid.
En je hoeft helemaal niet bang te zijn. Ik weet
dat de angst soms onbarmhartig aan je knaagt.
De angst om in het bamen van een dikwijls
ziedend leven, zonder binding bijna met het
kleine en goede van vroeger, je identiteit te ver
liezen. Het benauwende om meegesleurd te
worden.
Ank. loop eens naar buiten. Kijk naar de
duizenden ogen t'an God boven je.
Luister naar Zijn stem in de oude wilg.
Als jij zou gaan vergeten Ank Vaillant te zijn,
zou God zich des te sterker herinneren dat die
Ank Zijn kind was.
En daarom, je moet niet bang zijn. Ga rustig
slapen. De kamer met de groene deur is de
logeerkamer. Je zult er alles vinden wat je nodig
mocht hebben. Ook is er nog brood en vlees.
Alleen ben je niet. Altijd omvleugelen mijn
gedachten jou. Onze harten zijn immers stenen
aan hetzelfde snoer?
Maar ga nu slapen. Kijk nog even naar buiten.
Zeg tegen Hem dat je blij bent zo'n Vader te
hebben. Je zult zien hoe Zijn ogen dan twinkelen.
De nacht heeft mij naar buiten gedreven. Het
is verrukkelijk te gaan door de stilte. Misschien
ligt er ergens op de rivier een rank ivit schip
gereed, waarop ik mij in kan schepen om de
hemelzeeën te bevaren.
Maar ga nu slapen, zonder vrees.
Zoals steeds,
ad fundum Peter.
TK schoof Ank het papier toe. Zij borg het zorg-
A vuldig weg in haar tas. „Dit is mij heilig." ver
klaarde ze en na een pauze: „Ik ben naar bed
gegaan en daar heb ik misschien wel het gelukkig
ste ogenblik van mijn leven doorgemaakt. Ik deed
wat Peter mij gevraagd had en voelde me onge
looflijk rijk omdat ik hier zo veilig mocht liggen
terwijl in de stad de fuif nog op de been werd ge
houden door een onderbezette band en een overbe
laste bar. Ik schaam mij niet om U te vertellen
dat ik stil gehuild heb om dit onverdiend geluk...
Nadien viel ik in een gezonde slaap, die mij in
staat stelde betrekkelijk vroeg weer op pad te gaan
naar de stad.
Peter was die nacht niet teruggekeerd, maar ik
had hier mijn verwondering niet over. wetend dat
hij dikwijls rondzwierf.
Ank wachtte even en slikte moeilijk: „Toen.
dag zocht de waa --»••— -- -
in m'n atelier en
Peter's dood."
Het meisje zweeg.
Ik zocht naar woorden, die niet te vinden waren.
Langzaam stond Ank op. legde haar hand op
mijn schouder en zag mij tot in mijn ziel; zij stond
daar als een toonbeeld van schoonheid terwijl haar
ogen een prachtig vuur doorlieten, rechtstreeks
komend van binnenuit.
„U mag dit aan iedereen vertellen." zei ze een
voudig. „Maar doe het eerlijk, zoals Peter echt
was. echt ad fundum. Peter, tot op de bodem mijn
Peter."
Geroerd drukte ik haar hand en gaf haar mijn
belofte.
Zwijgend verlieten wij het-Zilveren Paard; bet
had opgehouden te onweren-.
IN NEDERLANDSE ENCYCLOPEDIE:
Een encyclopedie van de
complete wereld der dieren
voor het Nederlandse taalge
bied, is een unicum. Zeker, er
zijn bibliotheken te vullen
met dierenboeken, doch deze
werken zijn een van drie:
puur wetenschappelijk (en
voor de leek dus niet toegan
kelijk), gespecialiseerd of al
leen maar populair. Een to
taalbeeld is nu al generaties
lang slechts te verkrijgen uit
de beroemde „Brehm", de
kolossale Duitse standaard
uitgave, welke nog steeds
door geen enkele zoöloog
wordt genegeerd.
Maar thans is dan een Neder
landse encyclopedie in aan
tocht, een zesdelig werk, dat
zowel vakman als leek on
noemelijk veel te bieden heeft.
De namen van dr. H. Hubert,
dr. A. F. J. Portielje, dr. C. van
Rijsinge, dr. A. Scheygrond en
dr. M. Ysseling om er en
kele te noemen behoeven
geen commentaar. De mede
werkers aan deze gedurfde op
zet van de uitgeverij W. Gaade
te Den Haag vormen de top
klasse van onze deskundigen
op dit gebied.
Het als eerste in de reeks „De
wereld der dieren" verschenen
deel, behandelt de zoogdieren
in woord en beeld, zo buiten
gewoon fascinerend, dat het
de lezer-kijker tot verdere ex
ploratie dwingt. Dit boek van
Ivan T. Sanderson, een Ame
rikaanse bioloog, bevat de
nieuwste gegevens omtrent het
leven van de zoogdieren. Het
geen de wetenschap tot dus
ver vergaarde, vindt men er
in. Dat is van menig dier zeer
véél en bijzonder interessant,
van andere schepsels echter
blijken nog maar weinig ge
heimen te zijn ontsluierd.
Dit is een van de aantrekke
lijkste facetten van het boek:
op welke bladzijde
met lezen aanvangt, het fasci
neert weldra. Een grote ver
dienste van de vertalers is,
dat zij de verlevendiging van
vele gegevens hebben gezocht
in het smakelijk opdienen van
Nederlandse ervaringen. Ze
zijn daarin voortreffelijk ge
slaagd. Dat de aardigste be
levenissen uit Blijdorp en Ar-
tis komen, laat zich verstaan.
En wie maar enigszins ver
trouwd is met de faunalitera
tuur, zal het niet verwonde
ren, dat dr. Portielje's grote
kennis van het driftleven zich
in deze Nederlandse vertaling
duidelijk weerspiegelt.
Een unicum apart vormen de
540 illustraties. Het eerste boek
bevat 190 schitterende foto's
in vierkleurendruk stuk
voor stuk juweeltjes t
rikaanse techniek en bid
minder dan 350 zwart-wégte
lustraties. Beroemde fotoiar
fen, die een speciale stfcar
maakten van dieren, lev» I
hun bijdrage aan de enc\ «fri
pedie. Dat in deze gram
reeks platen de werkstuk
van landgenoten een goed
guur slaan, zal menigeen d
doen,
„De wereld der dieren"
wij een markant maar
rustig en toch rijk
biedend hoogtepunt in
mechaniseerde wereld uaiji
gejaagde mens. Dat
ganse fauna omvattend i
daardwerk in Nederland P
stand kan komen, moefPgg
van 2 kanien bekekt
die i
P°"
Het meeslepend geschreven en knap vertaalde boek van
Vance Packaird, „De verborgen verleiders", eindigt met
de volgende beschuldiging tegen de sanenwerking van
diepte-psychologie en reklame:
„Het ernstigste misdrijf, dat zo velen van de diepte-
psychologische manipulatoren begaan, is wel dat ze het
privé-helLigdom van onze gedachten-wereld pogen binnen
te dringen. Het is dit recht op heerschappij, op „baas zijn"
over onze eigen geest waarbij wij naar eigen believen
rationeel en irrationeel kunnen handelen dat wij met
alle macht dienen te verdedigen."
Waarom niet
We zouden willen vragen:
mag men onze gedachten-wereld niet
binnendringen? Is het verkeerd om te
trachten mensen te doorgronden? Men
doet dat toch alleen door onze uitin
gen?
.Cis het waar is, dat men een koel
kast koopt, omdat men onbewust ver
langt naar veiligheid en zektrheid. zo
als men die in z'n jeugd genoot, mag
een onderzoeker dat dan niet weten?
Moet dat dan geheim blijven? Is het
immoreel om dat te ontdekken? Daar
mee verlies ik toch niet het „baas zijn"
over mijn eigen geest?
Deze uitspraak van Packard zien
we als niet meer dan een kreet, het
zeggen van Iets, waarvan hij aanvoelt,
dat do lezer het graag wil horen.
Eigenlijk een slechte toepa»sing van de
drijfveer-psychologie.
En waarom mag nr
dat ook minder
edele gevoelens de
achtergrond zijn
van allerlei aanko
pen? Vaak kan men
deze dan via die
aankopen afreage-
niet ontdekken
Van de kleding is dat al bijzonder
duidelijk. Kleding is niet alleen be
schutting, maar was alle eeuwen door
ook tooi. Dit is steeds meer het geval
geworden. Kleding kan ook het zelfres
pect steunen of afbreken, kan ex ?s-
sie zijn van Iemands persoonlijkheid,
veraangenaamt het leven van wie de
kleding draagt en van de omgeving.
Het is niet in een paar woorden te zeg
gen. wat een uitgebreide en levenver-
rijkende betekenis de kleding heeft in
een mensenleven.
Ik weet van iemand, een jonge ke
rel uit het verzet, die echt hield van
kleren, die volledig hun functie beleef
de. en die zijn liefde voor zijn broers
uitte onder meer hierdoor, dat hij wel
bewust, voor hij door de Duitsers werd
gefusilleerd, aandachtig zijn kleding
stukken onder hen verdeelde.
Alle dingen hebben een veelzijdige
funktie in ons leven. Een gasfornuis
doet een huisvrouw iets. het geeft -aar
kunnen gebeuren. Integendeel dit kan
niet op maar één manier, dit behoeft
een grote verscheidenheid, waarvan
telkens weer iets anders te voors-'riin
komt. Ook dit is een funktie van de
mode, die ze natuurlijk de ene keer ge
slaagder vervult dan een andere keer.
Dit allés realiseert zich vooral, en
voldoende en voor velen, wanneer nieu
we mogeljkheden door produktie en
consumptie snel in werkelijkheden wor
den omgezet.
Zo vervullen verkoop en reklame een
enorme rol in het verwerkelijken van
de mogelijkheden in de schepping en
het verschaffen van de vreugde en be
vrediging die daarin zijn verscholen
voor het mensdom.
Verspillers
aldus
Maar worden de
grote verspillers? Is het niet onverant
woord ze slachtoffer te doen worden
van psychologische veroudering en hen
uit te nodigen te genieten van wat de
mode op allerlei terrein brengt? Brengt
men hen niet tot een ethisch afkeu-
renswaarde besteding van hun inko
men? Wordt men inderdaad niet een
gewetenloze verleider?
Och. het is ook mogelijk dat iemand
die door een kleurloze ouderwetse
„nuttigheidsaanbieding" tot kopen werd
gebracht, daarmee een uitgave d: -'' die
voor hem op dat moment ethisch niet
juist was. Dat hij bijvoorbeeld een koel
kast kocht ten koste van de goede op
leiding van de kinderen of dno- zich
zó met schuld te
Mag men pogen mensen ie doorgronden?
de
betrokkene i
voor de omgeving
veelal gunstiger is. Is het wel juist als
Packard op verachtende toon schrijft:
„Er is nog een ander gebied, waarop
gehaaide verkooppsychologen hun tech
niek op onze verborgen angstgevoelens
afstemmen: dat van onze vijandige en
agressieve gevoelens. De reklamemen-
sen zijn nu aan het leren, hoe zij ons
ertoe kunnen brengen, deze driften via
hun produkten te „kanaliseren".
Als dit kanaliseren agressieve driften
kwijt doet raken door een krachtige
wagen met veel p.k« te kopen om daar
in te gaan racen, zoals in hat door
Packard hierbij aangehaalde voor
beeld. dan is aan de betrokkenen zo
menen wc, een dienst bewezen.
Dit herinnert me aan iemand die
vaak zei: laat mensen die de drang
naar iets anders dsn het gewone wil
len uitleven, alsjeblieft vrij om dat vol
op te doen in hun kleding of op een
andere onschuldige manier, liever dan
dat ze ten slotte gaan inbreken of één
of ander malle levensbeschouwing gasn
aanhangen.
bevrediging en voldoening in haar keu
ken-Interieur. En nieuwe vormen en
kleuren kunnen dat vergroten, intensie
ver maken. Dat zijn óók waarden in
een mensenleven. Waarden die geld
waard zijn. Voor de een zal dat
gelden van dit. vooi
van dat voorwerp.
bezwaren dat het
gezinsgeluk er on
der moet gaan
Het trekken van
Ie ethische grens
lijn bij het reageren
op aanbiedingen is
voor een belangrijk
de consument. Mag
veroorloven
kunnen
maken. Zo liet hij
op de speelplaats voor de open
bare school er is geen andere
in Langweer een bank voor hen
plaatsen. En nog een tweede voor
de onderwijzers. Een derde bank
schonk hij aan het raadhuis, op
dat de ouderen pnder de wachten
den erop konden gaan zitten.
Voorts stond hij de jongelui met
zijn kennis bij, als ze aan het
filoeteren waren in hun school-
uintjes. En een paar keer maak
te hij met hen zelfs een uitstapje.
Nimmer gezien
Maar naarmate hij ouder werd
en moest vaststellen, dat hij nim
mer de geziene man zou worden
die hij zo graag geworden zou
zijn, trok hij zich meer en meer
uit de openbaarheid terug. Hij
ging niet meer naar de zangver
eniging, hij zegde de toneelclub
vaarwel en bemoeide zich ook min
der met de kinderen. Steeds ster
ker begon hij het gemis van eigen
kinderen, die zijn bezittingen kon
den overnemen, te gevoelen. Dat
deed hem soms pijn. En de fami
lieroddel nam voortdurend groter
afmetingen aan. Dat hij derhalve
van de meeste neven en nichten
toen helemaal niets meer wilde
weten, laat zich begrijpen. Voor een
paar liet hij een legaatje na, wat
hij in 1954 bepaalde toen hij no
taris mr. K. H. Mulder een tes
tament liet maken. Nadat het ge
reed was las hij het me voor en
vroeg me vervolgens, of ik voor
de uitvoering ervan wilde zorgen.
Toen ik hiertegen geen bezwaar
had benoemde hij me tot zijn exe
cuteur testamentair. Daarom
staat ook dit in zijn testament:
,Ik benoem tot uitvoerder van
mijn uiterste wil met de macht
tot inbezitneming mijner gehele
nalatenschap de neer G. Watman"
Dus nu ben ik de baas over alles,
d.w.z. over zijn huis in Langweer,
over de groentezaak in Sneek, over
een rijwielhandel in Sneek en over
zijn effecten. Hoeveel dat allemaal
vertegenwoordigt is nog niet pre
cies te zeggen, We moeten nog
afwachten wat dat huis en die
winkels opbrengen en hoe het
koersverloop der effecten zal zijn.
De totale nalatenschap wordt ge
schat op 125.000. maar door even
tuele koersschommelingen kan dit
bedrag best 15 a 20.000 hoger
of lager komen te liggen in ,-lk
geval moet binnen 8 maanden na
het overlijden van de- vrouw een
successie-memorie worden opge
maakt voor de successiebelasting.
Hiermee zal, inclusief de legaat
jes, wel een 25.000 gemoeid zijn.
hebben wij met z'n vieren een in
formele bespreking gehad, doch
zolang de nalatenschap niet ver
zilverd is, kunnen we verder wei
nig uitrichten. Daarna komt de
zaak in de gemeenteraad en moet
deze beslissen of hij op het aan
bod in z.al gaan. Doet hij dat, wat
ik wel geloof, dan gaan wij op
dracht geven tot aanleg van het
park om het te zijner tijd de ge
meente te kunnen aanbieden. De
gemeente zal dan echter voor het
onderhoud moeten zorg dragen.
Iets dergelijks
Iets dergelijks heeft Johannes
Bast bedongen toen hij de kerk
voogdij een legaat van 1000 na
liet. Deze zal nl. steeds zorg moe
ten dragen voor het onderhoud van
de graven voor zijn schoonou
ders en van hem en zijn vrouw.
Het graf van zijn schoonouders
is eenvoudig van opzet, een steen
met een hekje erom. Doch voor
zijn vrouw en zich zelf liet hij in
1957 een grote betonnen grafkelder
maken."
„En hoe zit het mtt het graf
van zijn eigen ouders?"
,Dat weet ik niet precies. Mis
schien is dat graf al lang weg. De
beide andere kunt u vinden op
het terrein rond de kerk."
„Was er veel belangstelling bij
de begrafenis van Bast?"
„Nee heel weinig. Maar het
graf is erg mooi."
Aan het einde van ons gëfcprek
vraagt de heer Watman ons, of
we ook het hqis van de kleine
Bast nog even willèn ^ien. We lo
pen samen een honderd meter op
en staan dan voor Bredijk ML
Herfstzonnetje". De booma,
en de moestuin zijn er T
meer. Die ruimde hij een ja|
terug op, omdat hij er tochl,
meer zo in werken kon. Het E
grasland zonder meer Maï^j'
de woning is alles nog intact!
horloge ligt op de schoor»
mantel in de voorkamer, zijifi
ligt daar eveneens, Ja allei^
er nog, met dit verschil, d*
elk voorwerp een nummer
geplakt. Dat deed de heer Wal
persoonlijk en hij bracht eroui
ganse dag mee zoek. In ovpel
met een taxateur werd
een prijs vastgesteld en toen
den er lijsten van op gem ar
opdat straks de kopers zich ge
kelijk kunnen oriënteren. Biy 1
verkoping zullen de meeste
lieleden voorrang hebben. E
opbrengst komt ten goede
de stichting voornoemd.
Triest ge?
tki
Terwijl we zo d
dwalen en een bill
serre werpen krijgen we toch
triest gevoel. Aan één wand
de spreuk: „Vroeg begonnen,
gewonnen". En aan
hangt een rond bord
lcin, met de foto van dit hu
in gebakken. „Wie zaait zal
sten" luidt de tekst. „Stellig
hij geoogst", merkt de heer
man op. Belden hebben, al w
ze dan ook niet gezien, een
onbezorgde levensavond
Kijk daar hangt nog een f>
de groentezaak ln Sneek..
de ander n\eer
Zonder end
Veroudering
Ook de psychologiich» veroudering
heeft in het mensenleven een functie.
Allerlei dingen dienen -oor veel meer
dan voor wat men misschien zou kun-
het eerate nut.
En is het aflceurenawaard dat men
aldus de toenemende produktie -taar
eonaumptle voert? Trouwens, wil men
de produktie stop zetten? Of vindt men
het gezond en ideaal om deze af te
remmen?
Men kan het ook zó zien dat dc toe
komende produktle-capacitelt steeds
meer en ateeds sneller de mogelijkhe
den, die ln dc schepping verscholen
Ugren. verwerkelijkt. Ook de moge
lijkheden van vormen en kleuren en
smaken en tonen en hun grote beteke
nis voor de mensen.
Daaraan helpt de inventie van de mo
de mee. Die is meer dan slechts een
gril. Die realiseert de veelzijdigheid
op allerlei gebied. Met name op het ge
bied van wat schoon is en behaagt en
voldoening geeft. De schepping is te
rijk dan dat dit op één manier zou
deel de taak va
iemand die zich
dat nooit laten merken omdat
dan jaloers en ongelukkig
worden?
Juist de uitstalling in de reklame van
de vele mogelijkheden kan ook b J a-
gen tot rrfeer welbewust en karaktervor
mend afwijzen in bepaalde gevallen en
tot het beter bepalen van een eigen
houding.
Het ethisch afwegen tegenover el
kaar van allerlei levenswaarden is in
de eerste plaats de taak van de consu
ment. Zou hij trouwens door de fabri
kant willen laten uitmaken wat juist
voor hem ethisch verantwoord is? Dat
is ook niet voor ieder mens gelijk.
Met dit alles is natuurlijk niet ge
zegd dat geen misbruik van het drijf
veer-onderzoek en de toepassing daar
van voorkomen. Integendeel. Zulke
machtige middelen worden natuurlijk
in deze scheve wereld ook verkeerd
gebrnikt. Maar dat ligt dan aan het
gebruik, niet aan wat wordt gebruikt.
En zelfs komt de vraag op of dit ge
weldig hulpmiddel der wetenschap niet
een machtig nut zou kunnen doen bij
het propageren van ideële waarden, ja
zelfs bij de verkondiging van het evan
gelie!
Legaten
Want hij legateerde aan de ver
eniging kleuteronderwijs, aan de
voetbalvereniging, aan de gymnas
tiekvereniging, aan het Groene
Kruis, aan Plaatselijk Belang, aan
de V V V aan de zeilvereniging en
aan Krite Langwar van het Selsk
foar Fryske Taei en Skriftekenirs-
se elk 500. Dus 4000 tezamen.
Bovendien aan de kerkvoogdij der
Ned. herv. kerk 1000. Van de
rest der erfenis, dus zeg maar een
ton, moet 5000 „Solied en eeuwig
durend" worden belegd, teneinde
/an de rente het dorp Langweer
(e verfraaien. Hij hield nl. gewel
dig veel van Langeweer, zó veel dat
van de hoofdmoot van zijn nala
tenschap een park in deze gemeen
te aangelegd moet worden, waar
toe hij de „Johannes Bast en Pie-
tertje Alberts Bakkerstichting" in
het leven riep. Tot voorzitter van
deze stichting werd ik door nem
aangewezen, terwijl de oliefabri
kant W. T. v. d. Ley en de vee
houder Jan Faber tot medebe
stuursleden werden benoemd. En
de burgemeester van Doniawer-
stal onder welke gemeente Lang
weer ressorteert benoemde hij
tot adviserend bestuurslid. Reeds
wetenswaardig i irrsrn
merkwaardig rit Ut PI
uit de wereld van vandaan en gisteren
bijeengebracht door j
b
Pfck
ORDEVERSTORING
Het proces was in volle gang. Drie mannen stonden it i'
recht in dat kleine zaaltje van het district Saane (Zwitser J
land), beschuldigd van enkele diefstallen. De stemmen i
de advocaat, van de beklaagden en van de getuigen drenaC
den urenlang monotoon verder. En het hoofd van de rech t'
ter zakte langzaam voorover. Hij knikkebolde nog wat nis
en sliep. Alles wat zich rondom hem afspeelde, ontging hem
En daarom moeten de drie verdachten volgende week op/r'
nieuw voor het gerecht verschijnen. De rechter werd in-
tussen al veroordeeld. Hij kreeg 100 Zwitserse francs boete
wegens verstoring van de orde
HONDEHUTTEN
Luxe hondehutten zijn in de vrachtruimen van enkele vliegt
tulgen van de Duitse Lufthansa aangebracht. De dierlijke par
sagiers baden, bR wRze van spreken, in weelde en de eigenaar/3
van de honden behoeven zich over hun lievelingsdieren tijden
ling van een behoorlijke passagcprRs.
OVERGROOTMOEDER
De 52-jarige mevrouw Olga Olsen uit Gjoevik is de jong-L
ste overgrootmoeder van Noorwegen geworden. Mevrouw.
Olsen kreeg haar eerste kind, toen ze 19 jaar was. Haaf,
dochter verwierf het moederschap nog jonger. Ze was li
jaar oud. De toen geboren kleindochter (nu 16 jaar) werdi
deze week de trotse moeder van een welgeschapen dochterk
ZORGEN
Een donkere limousine stopte dezer dagen voor de villa
de beroemde Amerikaanse haarspecialist dr Lynn Akers
Cannes. In gezelschap van een goede vriend stapte de HertogS
van Edinburgh uit. Snel gingen beide mannen het huis binnen»
De gemaal van de Britse vorstin kreeg van de haard ?skundig«
een kuur van zes maanden tegen haaruitval voorgeschreven.
Prins Philip kreeg de laatste tijd bedenkelijk dun haar en, ge-,
zien zRn onverwacht bezoek aan Cannes, schijnt hij zich daar-fc
over toch wel zorgen te maken.
