ïltettiue frihsrtie (Courant
iV
Parlement zwichtte voor
dreigende woorden
IJsland breidt zijn
kustwateren uit
Nederlander
Oostduitse
smokkelde voor
communisten
LANG
zijn
Grote bevoegdheden voor De Gaulle
Alle
volmachten of
ik ga weer heen!"
Optimistisch
over gesprek
met Russen
Twee jaar voor
inbrekers
GELEIDELIJKE INVOERING
VAN DE BOUW-C.A.O.
En verdiende
zo'n 500.000
Mark
Nog geen debat
over Libanon
'n TIP VAN BOOTZ
Marceau Pivert
overleden
if
ii II
<1
DINSDAG 3 JUNI 1938
BUREAUS: Sleenstraat 37.
Directie, Redactie, Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel. 31441.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Negenendertigste jaargang no. 11274
CHRISTELIJKE ATIOH AAL DACBLAü
Voor Leiden en Omstreken
p5tflnhttslifb is aMfarn
myo (prt in leogrnspori"
is ook niet olies
Zie pagina 5
„Er kunnen nog veranderingen
worden aangebracht in de regering
van De Gaulle", sprak de naar
giers uitgeweken Jacques Soustelle
gisteravond geruststellend tot
verontwaardigde menigte, die
een man als Pflimlin in het kabinet
ziet opgenomen, maar geen enkele
vertegenwoordiger van het comité
voor openbaar welzijn in Algiers.
Men had zijn naam in ieder geval
op de lijst van ministers willen
aantreffen.
DE GAULLE
Vriendschap
met Tunis
Verenigde Naties de Frans-Tu-
nesische kwestie besprak, heeft ge
neraal De Gaulle gisteren in eer,
boodschap aan president Bourguïba
van Tunesië en koning Mohammed
de Vijfde van Marokko gezegd, dat
hij van plan is te werken aan het
scheppen van vriendschappelijke be
trekkingen tussen Frankrijk en deze
landen.
De moeilijkheden tussen Frankrijk en
Tunesië wil hij zo spoedig mogelijk tot
een oplossing brengen. Intussen moet
volgens de generaal alles vermeden
worden, waardoor de huidige toestand
erger kan worden.
Een woordvoerder van de Tunesische
regering heeft intussen meegedeeld, dat
in het gebied van Ramada in Zutd-Tu-
nesië gisteravond weer schermutse
lingen met Franse troepen plaats von
den.
Tunesië heeft de Veiligheidsraad ver
zocht, alle gepaste maatregelen te ne
men, die het terugtrekken van alle
Franse troepen uit Tunesië bevorderen
Tunesië laat echter de deur open voor
de eventuele inschakeling van de tegen
woordige Franse basis in Bizerta voor
de verdediging van het Westen. Frank
rijk moet dan echter volgens de Tune
sische minister van defensie Bahi Lad-
gham instemmen met de totale terug
trekking vac 20 000 man troepen in
Tunesië.
Ook zei de minister, dat Tunis opnieuw
bereid is samen te werken met de
Brits-Amerikaanse commissie van goede
diensten, ter oplossing van de moeilijk
heden in Tunesië.
PREMIER DE GAULLE VAN FRANKRIJK heeft zijn zin gekregen.
De Franse Nationale Vergadering heeft afstand gedaan van een groot
deel van haar rechten en de generaal de grote macht verleend, waarom
hij had gevraagd als voorwaarde van zijn premierschap. In de loop van
de dag keurde de Assemblee gisteren drie wetsontwerpen goed, die de
regering de volgende vérstrekkende bevoegdheden geven:
J Zes maanden regeren zonder verantwoording schuldig te zijn aan het
parlement.
2 Het wijzigen van de grondwet zonder het parlement daarin te kennen
Het volk zal door middel van een referendum over deze grondwets
wijziging beslissen.
U Het nemen van speciale maatregelen om de Algerijnse crisis op te lossen
buiten de controle van het parlement om.
Generaal De Gaulle heeft deze
grote macht slechts gekregen, nadat
hij gisteravond in een geprikkelde
stemming plotseling in de Nationale
Vergadering was verschenen en met
aftreden en een burgeroorlog ge
dreigd had.
Het wetsontwerp, dat De Gaulle de be
voegdheid geeft in de komende maanden
in plaats van het parlement .wettelijke
maatregelen te nemen, werd door de
Nationale Vergadering met 322 tegen 232
stemmen goedgekeurd.
Nu is het niet zo, dat de regering
doen kan wat ze wil. Zo zijn de restricties
gemaakt, dat de regering op eigen houtje
geen oorlog kan verklaren, de staa
beleg afkondigen en bestaande verdragen
opzeggen.
Ook kan de regering geen wtyziginger
aanbrengen In de „rechten van de bur
ger", zoals die staan in de Inleiding tol
de in 1956 afgekondigde Franse grond
wet en in de van 1789 daterende verkla
ring „van de rechten van de mens'
De Franse burgers en dc vakverenigin
gen zullen hun vrijheden blijven behou
den. Maatschappelijke voorzieningen als
de uitkering van de kinderbijslag etc.
blijven gehandhaafd.
Voorts kan de regering geen „buiten
gewone gerechtshoven" instellen. Vergrij
pen tegen de burgerlijke wetgeving kun
nen dus niet door krijgsraden worden be
oordeeld.
Onderhandelingen
Al deze uitzonderingen op de vol
ledige bevoegdheden van de regering
zijn het resultaat van te elfder urt
tussen de ministers en de volksver
tegenwoordiging gevoerde .onderhan
delingen.
De leden van de Nationale Vergadering
hebben nog een uitzondering weten te
bedingen, die een beknotting van de be
voegdheden van De Gaulle kan betekenen.
Hij mag, volgens een geaccepteerd ai
dement, de verkiezingswetgeving niet
wijzigen.
De Assemblee maakt dus nog uit op
welke wijze het Frans volk zijn vertegen
woordiging kiest.
jVJET HET VOORSTEL tot wijziging
van de grondwet is het niet zo vlot
gegaan Een tegenslag voor de premier
was, dat de commissie voor het algemene
kiesrecht het voorstel tot vorming van
een raadgevende commissie uit het parle
ment, welke commissie alleen over de
grondwetswijziging mag adviseren, ver
wierp.
Indirecte schade
voor Nederlandse
zeevisserij
USLAND gaat per 1 septembei
zijn territoriale wateren var
vier tot twaalf mijl uitbreiden. Aldus
premier Jonassen, die gisteren ver
klaarde dat de regeringspartijen van
zijn land thans overeenstemming
over dit plan hebben bereikt. De
maatregel zal 30 juni worden afge
kondigd en 1 september van kracht
worden.
Intussen zal men trachten steun en be
grip voor van andere landen voor deze
maatregel te winnen, aldus IJslands pre
mier. Deze eenzijdige maatregel, die al
enige tijd in de lucht hing. ondervindt
niet veel bijval van andere zeevarende
Politieke kringen m Den Haag gaven
als commentaar, dat de voorgenomen stap
van IJsland niet in overeenstemming is
met het volkenrecht. Men wees er op, dat
de mislukking van de Geneefse confe
rentie over zeerecht nog niet de machti
ging inhoudt tot het nemen van derge
lijke unilaterale maatregelen.
Ook Engeland heeft zich reeds eerder
legen de voorgenomen uitbreiding van
IJslands territoriale wateren gekant en
de Noorse minister voor visserij heeft
gisteren verklaard, dat het plan tot
moeilijkheden voor de Noorse visserU
zal leiden. Deze belangrijke kwestie
moet op een nieuwe internationale con
ferentie worden besproken, aldus de
minister.
In visserijkringen te IJmuiden wijst men
erop. dat de ophanden zijnde IJslandse
beslissing een „indirecte schade voor de
Nederlandse visserijbeiangen" kan bete
kenen. Er zijn vrijwel geen Nederlandse
visserschepen, die in de wateren van
IJsland binnen de twaalf mijlszone opere
ren, maar wel vele Engelse en Duitse
schepen. Als deze nu gedwongen worden
de twaalfmijlszone te verlaten, zullen zij
zich vanzelfsprekend voegen bij de vis
sersvloot in andere wateren.
De Noorse minister van visserij, Nils
Lykoe, heeft gisteren verklaard dat een
conferentie van de Noordzeelanden nu
strikt noodzakelijk la, ter vaststelling van
de territoriale grenzen ter zee.
De commissie voor het algemene kies
recht bepaalde, dat het ontwerp tot wijzi
ging van de grondwet wel aan de Natio
nale Vergadering moest worden voorge
legd, die er dan binnen drie maanden
over zou moeten stemmen. Daarna
de regering dan nog een volksstemming
kunnen organiseren.
Dit amendement van de parlementaire
commissie ging geheel tegen de plannen
van De Gaulle in en betekende een open
lijke uitdaging.
Krachtige rede
's Avonds verscheen dan ook een ge
prikkelde De Gaulle plotseling in de
Nationale Vergadering, waar hjj een
korte, maar krachtige rede hield:
.Jndien u mij niet de gevraagde be
voegdheden verstrekt en mij niet de
middelen tot wijziging van de grond
wet verschaft, kan de regering na
hedenavond niet meer aanblijven.
Mijn regering heeft nadrukkelijk uit
eengezet, dat een van de voornaamste
door haar nagestreefde doeleinden, het
wijzigen van de grondwet is. Ik had
de indruk dat u, door voor mijn in
vestituur te stemmen, het hiermede
eens was. De houding van de com
missie voor het algemeen kiesrecht is
volkomen in strijd met de doeleinden,
die de regering zich bij haar vorming
voor ogen heeft gesteld."
De Gaulle maakte duidelijk dat, indien
het ontwerp niet ongewijzigd zou worden
aanvaard, de regering op staande voet
zou aftreden.
De woorden van generaal De Gaulle
maakten grote indruk. Het inleidende
ontwerp tot wijziging van de grondwet
werd zonder amendementen in stemming
gebracht en met de vereiste meerderheid
van 350 tegen 163 stemmen aanvaard. De
socialisten, die tegen de investituur van
De Gaulle hadden gestemd, onthielden
zich van stemming.
De Raad van de Republiek (de Senaat)
heeft zich gisteren eveneens uitgesproken
voor toekenning van volledige bevoegd
heden voor zes maanden. Het wetsont
werp tot wijziging van de grondwet is
vandaag door de Senaat in behandeling
genomen.
Nab(| Pearl Harbour ramde de Ameri
kaanse torpedobootjager Silvcrstein
de eveneens Amerikaanse duikboot
Stickieback. Onmiddellijk na de aan
varing maakte dc torpedobootjager
vast en nam de 82 opvarenden aan
boord. Vijf uur na de botsing zonk
de onderzeeër In de 2,7 kilometer
diepe wateren op dertig kilometer
van Pearl Harbonr.
gisteravond zijn goedkeuring ge
hecht aan het antwoord op premier
Chroesjtsjefs voorstellen voor be
sprekingen over het bereiken van
een staken van de proeven met kern-
wapens.
Minister Dulles, die dit na een gesprei»
met de President meedeelde, zei dat dn
Verenigde Staten er geen bezwaar tegen
hebben dat Poolse. Tsjechoslowaakse en
andere deskundigen aan de besprekingen
deelnemen, zoals door Chroesjtsjef i»
voorgesteld.
Dulles verklaarde dat de President en
hij redelijk optimistisch gestemd zijn ten
aanzien van een werkelijke ontmoeting
met de Russen voor technische bespre
kingen over een internationale overeen
komst betreffende het staken van de
proeven.
rjTIJDENS het gesprek tussen presi-
A- dent Eisenhower en zijn minia-
ter van buitenlandse zaken is ook
de toestand in Frankrijk aan de orde
gekomen. Dulles zei dat de Ameri
kaanse regering hoopte en verwacht
te, nauwe en hartelijke betrekkingen
te zullen onderhouden met de nieuwe
Franse regering onder generaal De
Gaulle.
Toen verslaggevers vroegen of Dulle»
verwachtte dat De Gaulle Frankrijk uit
de N.A.V.O. zal doen treden, antwoordde
de minister, t« hebben vernomen dat De
Gaulle heeft gezegd dat de Vierde Repu
bliek de verdragsverplichtingen zal blij
ven nakomen en dat hij daarom verwacht
te dat dit ook zal gebeuren.
B(j Terschelling liep gisteren de
Urker kotter Uk 96 op een m(jn.
Aanvankelijk leek het, dat het
scheepje zou zinken, waarom dc
opvarenden onmiddellijk door In
de nabijheid varende Urkers van
boord werden gebaald. Twee op
varenden, zoons van de schipper
Pieter van Urk, braken een been.
De reddingboot Brandaris, die me»
een dokter aan boord uitvoer, heeft
hen naar Harlingen gebracht Drie
Urkers maakten vast cn slaagden
erin de 96 ten noordwesten van
het eiland aan dc grond te zetten.
Vandaag hebben zes kotters, twee
weerszijden in het midden, vast
gemaakt en bij hoog water de
schuit vlotgetrokken. Onder lei
ding van schipper K. Kremer van
de Uk 31 hebben zij de lek geslagen
kotter naar Urk gesleept.
De Almelose rechtbank heeft vandaag
de 26-jarige dragline-machinist G. O, B
uit Oldenzaal, conform de eis, veroor
deeld tot twee jaar gevangenisstraf we
gens inbraken te Hengelo. Borne. Amers
foort en Arnhem.
De 20-jarige automonteur J. H.,
Voor bestaande
objecten geen
verplichting
(Van onze sociaal-economische redactie)
TNE PARTIJEN in het bouwbedrijf
zijn het'thans ook eens gewor
den over de meer ondergeschikte
punten van de C.A.O.-bouw. nadat
minister en college van rijksbemid
delaars zich reeds akkoord hadden
verklaard met de voorgestelde lonen.
Donderdag zullen partijen waar
schijnlijk hun handtekening plaatsen,
zodat nog deze week de zaak defini
tief in kannen en kruiken komt.
Dit betekent echter niet dat nu ook met
ingang van 16 juni de officiële ingangs
datum op alle werken de C.A.O. zal
worden ingevoerd. Over het algemeen zal
dit na 16 juni bij de lopende werken nog
niet het geval. zijn. Op de nieuwe bouw-
i objecten zal de C.A.O. na 16 juni
J plicht van kracht worden. De aann<
zullen daarvoor een verklaring m<
tekenen, dat zij zich onderwerpen
de overeengekomen procedure voor
tuele doorberekening. In gebieden
geen zwarte lonen maar lonen lager dan
de nieuwe C.A.O.-lonen worden betaald,
kunnen de aannemers vrijwillig op ver
zoek van de werknemers ook op de
lopende werken tot invoering
CA.O. overgaan, na tekening
De
(Van onze correspondent)
Nederlandse koopman
Ch.
Grandia is zes weken geleden door
de Westberlijnse politie gearresteerd.
Hij smokkelde voor de communis
tische „Staatssicherheitsiienst" in
Oost-Berlijn sigaretten-aanstekers,
polshorloges, vulpenhouders, vulpot
loden en ballpoints. Met ingebouwde
miniatuurcamera's en -microfoons,
....s-c «umii.m.khu j n even van firma's in Amerika en
Oldenzaal,'"die met1 o" B."Vhad Nederland betrok, naar Oost-Duits-
land. Grandia, die al vele jaren in
Berlijn woont, zou deze smokkel
sinds 1957 hebben bedreven.
samengewerkt en tegen wie twee Ji
jeugdgevangenis was geëist wegens In
braken in Hengelo, Amersfoort en Schie
dam, werd thans eveneens conform de
'eroordeeld.
De Veiligheidsraad van de Verenigde
Naties heeft gisteren de hervatting van
het debat over de Libanese klacht tegen
de Verenigde Arabische republiek van
andaag tot donderdag uitgesteld.
De raad deed dit op Libanees verzoek
aar verluidt werd het uitstel gevraagd
n de Arabische liga, die vandaag in
Benghazi bijeen is, meer tijd te geven voor
haar verzoeningspogingen.
De Nederlandse koopman gebruikte
twee ..Merced es "-wagens en leverde zijn
waren in Oost-Berlijn aan een contact
man van de communistische partij S-E.D
af. Hij werd op heterdaad betrapt, na
dat de Westberlijnse politie hem al ge
ruime tijd had laten schaduwen. Ook
Grand la'6 6ecretare«6e, die vroeger op
het Oostduitse ministerie voor de bui
tenlandse handel werkzaam was, is. ver
dacht van medeplichtigheid, gearresteerd
Grandia zou zich verder hebben schul
dig gemaakt aan economische spionage
voor de S-E.D. Hij maakte daarbij mis
bruik van zijn veelvuldige contacten met
Westdiritse firma's uit de optische bran
che. Ook daarvoor werd hij door de Oost
duitse communisten die vooral waren
geïntereseeerd in apparaten voor mili
tair gebruik, goed betaald.
De Westberlijnse politie schat, dat
Grandia uit zijn smokkel- en spionage-
activiteit minstens een inkomen van
500.000 mark moet hebben gemaakt.
De reputatie, die Grandia in Berlijn
genoot, was blijkbaar niet .al te gunstig.
Dit bfleek o.m. wel daaruit, dat de Ne
derlandse consul-generaal in Berlijn, de
heer Millenaar, van de arrestatie van
Grandia nog niet officieel op de hoogt»
en het bericht er over gisteren in
de „Berliner Zeitung" had gelezen.
Grandia had het blijkbaar verstandiger
geoordeeld de Nederlandse consul-gene-
raai die men toch in zulke gevallen
meestal direct te hip roept niet te
laten verwittigen.
Grandia betoogt niet te hebben gewe-
n. dat de camera's en microfoons naar
dc Oostduitse geheime politie gingen en
dat hij steeds regelrecht zaken heeft ge
daan met Oostduitse firma's, waarvan
overigens ledereen weet, dat i|j geen
invoerhandel kunnen bedrijven zonder
instemming en medeweten van de com
munistische partij.
Slecht suikerjaar
Het Nederlandse suikerverbruik steeg
vrijwel onafgebroken tot een record van
bijna 40,5 miljoen kg in 1956 57, aldus de
Verenigde Coöperatieve Suikerfabrieken
U.A. te Dinteloord. Verwerkte suikerbie
ten daalden tot 790.917 (v.J. 919.911) toa
De uitzaai was ln 1956 68 859 ha, of 2000
hoger. De opbrengst was ln 1956 de laag
ste in 5 jaar nl. 2,58 (v.j. 3,08) min. ton
door koude en natheid. Het suikergehalte
was zeer laag, nl. 15,62 pet. De geprodu
ceerde kristalsuiker was in 1956 323.000
(383 000) ton.
De leden leverden 643.439 ton aan de
Ver. Coöp. Suikerfabr. Door zeer ongun
stig weder begon de campagne laat. De
vorstschade aan bieten was niet gering,
de campagne bijzonder moeilijk door ar-
beidsschaarste bij telers en fabrieken. In
regeringsopdracht werd een belangrijk,
hoeveelheid ingevoerde ruwe suiker ge
raffineerd, w.v. 'n klein deel bij Dintel
oord. Door geringe oogst en moeilijk,
campagne, hoger lonen en sociale lasten
stegen verwerkingskosten. Het suikerren
dement was relatief gunstiger dan ooit.
etten in bijsoorten en stropen stegen.
Investeringen beliepen f 3 miljoen, ver
nieuwingsreserve aangevuld tot f 4 min.
sn f 1,7 min., aan alg. reserve toegevoegd
voor inwendige financiering. Bedrijfsre
sultaten ten slotte zeer bevredigend
Als U weet, dat 2 maal
En 't vlijtigste beestje e<
Zult U ook weten
En nooit vergeten,
Det er „TIP" ii, waar n
LIMERICKS INZ AAI
BOOTZ A-DAM
S., Doeliiichcm
1 IL TIP 4- 1 Lil. Bootz Oud»
klaring inzake de doorrekening. De in
voering van de C.A.O. zal dus een gelei
delijk karakter dragen. Te verwachten is
dat vooral in de gebieden met lagere lonen
op korte termijn tot een effectuering van
de nieuwe lonen zal worden overgegaan.
De werknemersorganisaties zullen hier
aan hun volledige steun geven.
Ze zijn vastbesloten de C.A.O. in elk
opzicht toe te passen. Het is waarschijn
lijk dat nog een termijn gecteld zal wor
den bijv. van een half jaar, waarbinnen de
nieuwe C.AO. voor alle werken moet zijn
ingevoerd. Het argument van een bestaand
bouwobject zal dus niet onbeperkt kunnen
gelden voor het uitstellen van de Invoe
ring van de C.A.O. en het eventueel uit
betalen van zwarte lonen.
Marceau Pivert, de leider van de lin
kervleugel van de Franse socialistische
partij, is vandaag op 63-jarige leeftijd
overleden.
Hij heeft Jaren lang een belangrijke rol
in de Franse en de internationale socda-
listische beweging gespeeld. Hij was be
vriend met Trotzky en heeft steeds ge
streden tegen het stalinisme en het kolo-
Tanah Radja. Voorstel statutenwijzi
ging tot terugbetaling van 10*/* ln con
tanten op kapitaal; voor rest naar aan
trekkelijke rentabiliteit in Nederland
gezocht, zo dit niet slaagt, verdere re
ductie in voornemen; Winst-Indonesië
ln 1957 rp. 2,98 (0.49) min.; onderneming
nu bijna geheel afgeschreven; geen
transfer te verwachten over 1956 en
1957; baten Nederland 128.494, na on
kosten en reservering pensioenverplich-
tngen ad 96.223, verlies ƒ35 591 (vj.
winst 83.333, waaruit VIdividend; door
beheersoverdracht aan Senetnbah belang
rijke besparing; contant met onderne
ming verlogen.
MINDER WIND
De Bilt verwacht tot mor
genavond:
Veranderlijke bewolking
met enkele verspreid optre
dende buien. Weinig wind.
Dezelfde of iets hogere tem
peraturen. (Opgemaakt om
11.15 uur).
ZON EN MAAN
:on op 4.24, onder 20.52; maan
op 22.55, onder 7.14. 9 juni laatste kwartier
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen 7 uur
ill
zzw
NNW
ONO
ozo
ONO
windt» 11
windt» U
