Architectuur
De politiek als tendens
toekomst
D"
DE opening van de wereldtentoonstelling
Brussel 1958 is vandaag een feit
geworden. Het ogenblik, die ene secon
de eigenlijk, waarvoor twaalfduizend
werklieden zestig miljoen arbeidsuren hebben
verstouwd, ligt weer achter de rug en het
wachten is nu op de vijfendertig tot veertig
miljoen gasten, die, volgens de verwachtingen
van de Belgen, door de tien poorten op de
Heyzelvlakte zullen stromen.
Tot de eerste duizend mogen we onszelf
in ieder geval rekenen. In een groep pers
mensen, waarvoor de grootste zaal in Neder
land te klein zou zijn, hebben we aan een
voorbezichtiging deelgenomen, die ons ver
moeide voeten, stoffige schoenen en bijna
schele ogen heeft bezorgd.
Op deze pagina voeren we u op zeven
mijlslaarzen over de Expo.
NOG NIET KLAAR
Nedeiland
gunstige uitzondering
ALLE vooruitgang en al het vernuft ter
spijt lijdt ook de Expo aan hel euve,
op de openingsdag niet „af" te zijn. Ter
wijl zich vandaag de eerste bezoekers ovet
Als eerste, van
globale indruk
van de Expo
willen we naar voren brengen, dat
het „wonder van de Heyzelvlakte"
inderdaad een wonder is. Kunst
zinnige handen hebben zo'n hon
derdvijftig paviljoens over een
oppervlakte van bijna tweehon
derd hectaren uitgezaaid, terwijl
de architecten bouwwerken heb
ben gewrocht, die vóór alles ver
bazingwekkend zijn.
dat hun geesteskinderen zo ver mo
gelijk van de aarde verwijderd staan
en hen met licht, licht en kleur om
ringd. Op het Russische paviljoen
na zijn hun bouwwerken als dartele
vlinders. Alles „zweeft", hangt of
wordt geschraagd, waajbij een bijna
Overzicht van de paviljoens,
welke waarschijnlijk 't sterkst
de aandacht zullen vragen. Op
de voorgrond het grillige bouw
werk der Fransen, dat vooral
door zijn constructie uitmunt.
Links op de achtergrond ligt
het rechthoekige Sovjet-pavil
joen, rechts het cirkelvormige
Amerikaanse.
te spreken,
pakt zijn of zelfs nog aangevoerd moeten
worden.
Vooral de Fransen zijn ver op het ge
stelde tijdschema ten achter. „Zo voor ze
z\jn met hun architectuur," zei een
'Vlaamse) Expo-functionaris tegen ons,
„zo achter zijn ze met de oplevering en
inrichting t an hun paviljoenAls jc
bij hel gebouw staat, vraag je je af, of
ze aan het bouiven of aan het slopen
boven hun paviljoen m
pas enkele maanden gel,
men, terwijl het heiwerk
beslag genomen heeft
t zal
blikvangei
_e tor de officiële ope-
men aan hel bergdorp, dat de
van de Italiaanse afdeling gaat
g helemaal beginnen, stond het
m het pompeuze, Russische pa-
voor een groot deel in de
as er, behalve enkele wand-
Kongohail te
javiljot
uitputtend gebruik is gemaakt
het arsenaal, dat de moderne con-
structiebouw tot zijn beschikking
heeft.
TWEEKAMP TUSSEN OOST EN WEST
TREEDT DUIDELIJK AAN HET LICHT
M
Herhaaldelijk waant men zich in
een onwezenlijke wereld, waarin de
visioenen der bouwmeesters gestalte
gekregen hebben. De Expo is een
loflied geworden op de wetenschap Paviljoen de gedurfdste indrukmaakt
Als ons zou worden gevraagd welk
Pro*
nj ken.
iict'
Wereldtentoonstelling Brus
sel 1958 een kind van deze tijd.
Twee werelden: het Oosten en het
Westen met respectievelijk Rus
land en Amerika als exponenten,
roberen elkaar de loef af te ste-
Twee ideologieën: die van de
\ictatuur en die van de vrijheid,
worden op de Heyzelvlakte gepro
beerd, waarbij het eerder van
ifnisme dan van toevalligheid ge
tuigt, dat het Russische paviljoen
ioor de gezamenlijke inzending
can de landen van het Midden-
Oosten van het Amerikaanse pa
viljoen gescheiden is
In de naam van de laan, die
beide terreinen afbakent, schuilt
ook al een dosis bitterheid. „Lo
verlaan" is de weg genoemd, voor
de Angelsaksen: „Laan der Min
neneten"
Toen vier jaar geleden met de
voorbereidingen van de Expo begon
nen werd, hebben de organisatoren
de politiek buiten beschouwing wil
len laten. De tentoonstelling moest
de balans worden van het streven
naar een humanere wereld. Alle
volkeren, zonder onderscheid van
ras of levensbeschouwing, zouden in
Brussel de gelegenheid krijgen zich
te bezinnen op de problemen, waar
voor de mensheid is geplaatst, ten
einde elkaar daardoor beter te leren
kennen en waarderen.
Baron Moens de Fernig, commis
saris-generaal van de Belgische re-
?ering voor de Expo, heeft herhaal
delijk op dit aambeeld gehamerd.
Ten dienste van de mens zouden de
markantste prestaties op het gebied
van de wetenschap, de techniek en
de kunst met elkaar vergeleken wor
den. De tentoonstelling moest de
lotsverbondenheid van het ene volk
met het andere volk uitdragen,
moest de boodschap van de wereld
vrede brengen.
TUIN DER
ATTRACTIES
j\JIET
T' arhm
dan zouden we zeggen: het Franse
Guillaume Gillet, een jonge archi-
etie in deze tija van tect, die Le Corbusier misschien nog
beslommeringen zelfs
wei eens zai evenaren, heeft aan
een experiment vorm gegeven, dat,
woorden uitgedrukt, bijna
schap en de techniek hebben het oog
p de toekomst gericht, maar ook dege-
dic tot taak hebben gekregen de bt
en de techniek. Zij is als een balla
de, opgedragen aan de geleerden
de ingenieurs, die in deze tijd
spanningen en
op de raaklijnen van het politieke
vlak zijn komen te staan.
Neem de hoofdallee van de ten
toonstelling: het Belgiëplein, met
van glas en staal in elkaar te flan
sen, dat een vloeroppervlak van imerie
twaalfduizend vierkante meter heeft viljoei
engrotendeels op één sokkel steiger
rust. Een aan de voorgevel beves- schilderingen, nog mets n
tigde vork, die diagonaal naar de zien, leek het Amenkaa
wolken wijst, houdt het geheel in de winkel van Smkel en
evenwichtOntvangsthal, die groter
Haagse Houtrustcomplex,
Ook het Belgische paviljoen van de stallen met het leggen t
burgerlijke bouwkunst lijkt uit het maakt...
land der dromen te komen. Men
ziet een overhellend stuk beton ter V.S. DFeilffCIl ïlieUWe
lengte van tachtig meter uit een c?
voetstuk komen, een stuk, scherp
toelopend van vorm als de uitgesla
gen wiek van een honderden malen
vergrote zwaluw.
de
ge-
Zo zouden we kunnen doorgaan.
Glas, alumjnium, staal en beton
beheersen de Expo en met hun
het ongerijmde grenst. Hij heeft het mogelijkheden zijn wonderen ver-
daarop, loodrecht aansluitend, de 7; 6 J ric£t
België- en de Kongolaan. Vele scha- namelijk klaar gespeeld een paleis richt.
zoekers op
de Expo te vermaken.
In de zo
genaamde Tuin der Attracties
een wal
deftiger woord voor Lunapark
staat et
■n interplanetaire raket opge-
steld, die
:ven hoog is als èen gebouw
van twaalf
verdiepingen. In het binnenste
er van kan
men binnen twee minuten en
dertig sccoi
iden een (gesuggereerde) reis
naar een ki
instmntige satelliet maken, die
rond de pis
meet Mars graviteert.
In de „Dolle Muis" en de „Round Up"
In het Russische paviljoen van de
Expo 'wordt, op ware schaal, een
model van de eerste aardsatelliet
ter wereld, de Spoetnik, getoond.
De raketpunt, die achter plastic een
ingewikkelde apparatuur laat zien,
staat in het middelpunt van de be
langstelling.
die het Grote Wiel met een
wangen verlaat, kan zijn vlieg-
eens in de „Tyfoon" proberen,
it apparaat combineert de sensatie van
;n zeer snel draaiende schijf met die van
en volle looping in veranderende stand
De „Swing-O-Plane" is een Amerikaan-
i attractie voor adspirant-piloten, die de
crobatiek willen gaan beoefenen en op
papte.
ELECTRONISCH
GESCHIEDENISBOEK
£EN nieuwtje voor mensen, die
slecht in hun jaartallen zijn,
komt van de Wereldtentoonstelling
Brussel 1958. In hel Amerikaanse
paviljoen staat daar het eerste elec-
'Ironische geschiedenisboek van de
wereld opgesteld, dat in zijn „ge
heugen" ontelbare historische feiten
uit de laatste 1962 jaar heeft op-
geborgen (waarom nu geen 1963
verschillende talen
'je kan tikken.
Hei Ijjkt allemaal zo heel
voudig. De bezoeker noemt
willekeurig jaartal, de man, die
apparaat bedient, slaat een
toetsen aan en binnen één seco
verschijnt het antwoord getypt
een velletje.
„1766 - Nederlands" brengt als
actie: Mozart componeert op
jarige leeftijd zijn eerste opera
-Christian VII wordt koning
Oenemarken
De „geheugeneenheid"
wonderlijke machine bestaat uit e
napel magnetische schijven, c
met een snelheid van iwaalfht
derd omwentelingen per mini,
ronddraaien en vijf miljoen teke
letters en cijfi
deze
in de vorm M
bevatten.
Een legertje van geleerden, on
derzoekers rn vertalers zijn bezig
geweest de data te verzamelen. De
machine, die de veelomvattende
naam „IBM 305 RAMAC electro-
nische Computer" draagt, is een
produkt van de International Bus-
in eis Machines Corporation te San
lose. Californiè.
Men kan zich moeilijk voorstellen,
dat men in Brussel blind is geweest
voor de ideologische tweekamp, die
de ruimte der „toelatingseisen" zou
doen ontbranden. En nog moeilijker
is het zich te realiseren, dat men in
de Verenigde Staten pas sinds kort
is opgeschrikt van de grootte en
zwaarte der Russische inzending.
Was het al niet sinds een jaar bekend,
dat de Russen op de Heyzelvlakte
voor het duurste en meest monumen
tale paviljoen van de buitenlandse
afdeling zouden zorgen? Moet men
de zuinigheid van Washington gaan
critiseren. terwijl elke buitenstaan
der op z'n vingers heeft kunnen na
rekenen, dat de Russen drie keer zo
veel geld als de Amerikanen in de
Expo investeren
De verontwaardiging van de Ame
rikaanse pers kunnen we slechts de
len, voor zover zij de onderschatting
van de Russen als propagandisten
betreft. Na het zien van het Russi
sche paviljoen is men er beslist niet
van ondersteboven. En het Ameri
kaanse paviljoen wekt bepaald niet
de indruk op een koopje te zijn ge
bouwd, nog afgezien van het feit. dat
geen leek kan zien, dat het tien pro
cent minder ruimte heeft dan zyn -
Russische tegenhanger.
Daar noch het Russische, noch het
Amerikaanse gebouw gereed was,
toen we het zagen, konden we geen
nauwkeurige vergelijking van de in
houd maken. Wel mogen we veron
derstellen, dat zowel Moskou als
Washington de accenten op de vor
deringen van de techniek hebben ge
legd, zomede op de leefgewoonten.
Behalve tractoren, auto's, de Spoet
nik en een veelheid van machine
rieën hebben we in het Sovjet pavil
joen dan ook „het huis van een ge
middeld Russisch gezin" gezien, of
althans de woning, die hiervoor door
heet te gaan.
Wie in Moskou is geweest, weet
echter, dat de meeste gezinnen
daar in een of twee kamers wo
nen. Ook is hem bekend, dat
alleen in de huizen van de gun
stelingen van het rode regiem
koelkasten en electrische fornui
zen voorkomen en dat het gros
der inwoners het met een kel
derplankje en een potkacheltje
moeten doen.
de „Baan
voor Reactiev
iegtuigen" kan
men, dank
zy een nieuw
ysteem van hy-
per-elevatie.
tot vier met
er per seconde
stijgen en
ot twaalf met
r per seconde
klimmen.
„Last but
not least" kaï
men zich ook
in de „Boe
merang" in
en tunnelmond
laten sldnge
een. Om een
as draaien vier
ronde wage
is steeds snell
er in het rond
om ten slo
tie, met perso
nenlast en al.
uit de gezichtskring te verdwyni
De voorgevel van het Russische
paviljoen, dat het grootste op de
buitenlandse afdeling is. is bijna
zo monumentaal als die van
het gebouw van de Opperste
Sovjet. Op de achtergrond een
deel van ie buitenmuur van
het Amerikaanse paviljoen.
België- en de Kongolaan. Vele scha
keringen blauw zijn de kleuren, wel
ke domineren. Machtige gevels, on
der welke die van de reusachtige
Ontvangsthal wel de meest futuris
tische aanblik biedt, rijzen aan beide
zijden omhaag, terwijl door middel
van fonteinen en watervallen indruk
wekkende, ruimtelijke effecten zijn
verkregen.
Boven dit alles, honderdtien meter
naar de hemel; verheft zich dat
vreemde monument, dat Atomium
heet en dat de bezoeker aan de
grond genageld doet staan door zijn
ingenieuze buizenconstructie. In zijn
negen bollen, die een doorsnee van
achttien meter hebben en met glan
zende, alluminium platen beslagen
zijn, weerspiegelt zich op een zonni
ge dag de hele Heyzelvlakte. In vijf
entwintig seconden brengt een lift,
die de snelste in Europa heet te zijn,
de nieuwsgierige naar het hoogste
„atoom", dat een adembenemend
uitzicht biedt op een grillige tentoon
stellingswereld.
Men zegt wel eens, dat wereldten
toonstellingen die al sinds het be
gin van de vorige eeuw gehouden
worden de meesters onder de ar
chitecten inspireren tot het bot bie
ren van hun toekomstfantasieën.
Ruimtevaartpaviljoens
Indien dit zo is, dan ademen de
gebouwen van de komende decennia
de geest van deze tijd, dan is hun
ontwikkelingsgang identiek met het
streven van de mens, die zich, als
in het oude Babel, van de aarde los
wil maken.
Men kan de symboliek, die in de
ze woorden schuilt, nog aanzienlijk
verder doorvoeren. Maar we moeten
ons beperken tot de „vlucht van het
ondermaanse", zoals deze in de con
structie der grote paviljoens tot uit
drukking is gebracht.
De architecten van Amerika zowel
als die van Rusland, Engeland en
Frankrijk hebben, wat men zou kun
nen noemen, „ruimtevaartpavil
joens" op de Expo neergezet. Ze
hebben er nauwlettend op toegezien,
opera op Expo
In het Amerikaanse paviljoen op
de Brusselse Wereldtentoonstelling
wordt in augustus een nieuwe opera
van Gian-Carlo Menotti opgevoerd.
De opera, die „Maria Golovin" heet.
wordt twee weken lang iedere avond
gespeeld en het ligt in de bedoeling,
dat de eerste opvoering in Eurovisie-
verband zal worden uitgezonden.
DE
EXPO
Iffif-bondig
Expo begroet u met
een glimlach
E EXPO is een
vriendelijke
gastvrouw,
vinden we. Ze
begroet u met
een glimlach. Met een
glimlach van de „hos-
tesses". Zodra u binnen een van haar poorten bent, aie alle weidse
namen dragen, wordt u door de glimlach gevangen. En dat verwarmt
en dat stelt u op uw gemak, en dat laatste vooral is nodig, want de
Expo is groot. U kunt er zich als Verloren gevoelen, en eenzaam als
in een grote stad. De Expo is meer dan een stad en meer dan een
land: de Expo is de wereld. En in alle Uien van de wereld wordt u
toegesproken. Probeer maar niet in alle talen van de wereld te ant
woorden, het zou u niet lukken en het is met nodig. Met het Neder
lands komt u over de gehele Expo
het Russische paviljoen en
Paviljoen van Mexico.
delegatie heeft hier dezer dagen
geluncht. Het waren in totaal 103
man. Ministers, staatssecretaris
sen, Kamerleden, officials, enfin,
noem maar op. Het personeel
slaapt in een grote barak, die
buiten het terrein is gebouwd. Als
we de komende maanden nu maar
goed weer hebben, dan zal het
wel lopen. Wilt u wat bestellen?
Een mals biefstukje met frites?"
„Hi"
„Hi, folks", groetten joviaal een
paar Amerikaanse meisjes, die
gearmd op de Expo flaneerden.
„Oh, are you Dutch? Well,kom
Vierling
„Hoe gaat het?" vroegen we aan
mejuffrouw Hilde Timmer (10
talen), een van onze ❖ier Neder
landse „hostesses". „Best", zei ze.
„Begin april zijn we naar de Expo
gekomen, maar met de Paasdagen
waren we in Nederland. Nu zit
ten we al weer hier van dinsdag
na Pasen af. Onze eigenlijke taak
gaat nu pas beginnen, en we stel
len ons er veel van voor. O ja,
dat is wel aardig voor u. Laatst
stonden we met ons vieren in
uniform op het station te Gouda
en toen kwam er een jongen aan,
die plotseling voor ons bleef staan,
ons verbaasd aankeek en ineens
riep: Asjeblieft, kijk nou eens, de
Canadese vierling. En een dag,
nadat we op de televisie waren
geweest, werden we in Utrecht
aangehouden door een vriendelijk
oud heertje, die ons vertelde: Ik
heb jullie gisteravond allemaal
op het scherm gezien".
„Vindt u ons Nederlands pa
viljoen niet prachtig?" vroeg
mejuffrouw Timmer. „De buiten
landers, die hier werken zijn er
weg van. Het is ook een van de
weinige paviljoens, die echt hele
maal af zijn. Er hoeft niets meer
aan te gebeuren, en dat is wel
prettig. En zijn al heel wat men
sen komen kijken en het mooi
ste vinden ze het water, dat is
aangelegd en dat golfslag heeft
en klotst, net als een echte rivier.
Van de week was hier iemand, die
het gehele paviljoen had bekeken
en zei: Het is de moeite waard,
en toen gauw naar buiten liep,
omdat hij „de see wilde sien".
Massaal
„lek bin Pietro de Paruta. and I
doe alles in 't grosz", vertelde
ons de man, die er voor zorgt, dat
op de Expo een tweeduizend be
zoekers tegelijk kunnen eten. We
ontmoetten hem aan de lunch
in het paviljoen Oberbayern. Hij
zei: zestig dames lopen hier te
bedienen: meisjes uit Beieren, uit
België en uit Frankrijk, en een
honderd man staan in de keuken.
Alles loopt gesmeerd. „Niet de
minste zorgen". Toen gaf hij een
seintje naar Herr Kapelmeister
en door de zaal schalde de mu
ziek van een Beierse mars. „Mu-
sik musz sein", verduidelijkte hij
„Veel muziek, dat verhoogt de
stemming".
Doucement
„Ah, lala, Hélène, doucement
si vous plait, doucement Hélène",
riep opgewonden een Frangaise
in het Amerikaanse paviljoen tot
een mannequin, die een charmant
cocktail jurkje „showde". Ze ver
telde: „Qui, monsieur, elke mid
dag gaan we een modeshow hou
den. Komt u vooral met mevrouw
kijken. Odette zal haar dan een
mooie avondjapon tonen en Ju
liette een aardig badpak. Kijk
naar de meisjes, meneer, wat een
lijn zit er in die robes. Nieuwste
mode, echt Frans, chicque en ver
rukkelijk. Un moment, monsieur.
Hélène, je vous prie, doucement
si vous plait, doucement",
Heineken
„Bonjour, meneer", zei Peter
Huyts uit Rotterdam. „Ja, we zijn
ook hier". „Dat zit zo", vertelde
de heer A. Hesse, directeur van
het Holbeinhuis in Rotterdam.
„Heineken heeft op het Neder
landse paviljoen het restaurant
gepacht en wij gaan het exploite
ren. We werken hier met veertig
man personeel. Een Nederlandse
In een „rickshaw" met hulpmo
tor, die op verschillende plaatsen
op het tentoonstellingsterrein
worden verhuurd, kan de bezoe
ker zich over de Expo laten
rijden.
naar onze stand. America, very
nice. We spreken ook Hollands,
luister maar. Hoe-maakt-u-het?
We blijven hier al de maanden,
dat de Expo open is. We hebben
al veel vriendinnen onder de
„hostesses" van de andere landen.
Kijk, daar gaan de „hostesses uit
Noorwegen. Aardige costuums,
vindt u niet? Wat zegt u van het
atomium? We zijn daar nog niet
binnen geweest. De lift gaat ra
zend snel, hebben we gehoord. Als
je hoofd boven is, is je maag nog
beneden. Brrrr, niets voor ons.
Bye!"
Wijn
„Welke wijn mogen we u in
schenken?" vroegen in het Zwit
serse paviljoen drie meisjes in
zangerig Zwitsers. „De Zwitserse
wijn is goed, heerlijk verfrissend
en zacht op de tong. Houdt u van
lekkere druivensap? En welke
chocolade vindt u het lekkerst?
Kirsch? Hier heeft u een tablet.
Nee, u mag niet betalen. U krijgt
het cadeau. Een geschenk van
Zwitserland aan u. Als u een
volgende keer komt, mag u een
paar tabletten kopen voor uw
vrouw. Het costuum, dat ik draag
is het nationale costuum van de
Kanton, waar ik woon. Zo dra
gen hier alle meisjes haar eigen
nationale klederdracht".
