CERAMIEK, TEGELS EN MOZAÏEK
LIEDEREN VAN
EN
fotra,nlv<imf\,elen
SCHUMANN
SCHUBERT
ZONDAGSBLAD
Cultureel
venster
Nieuwe
proeven j strategie
Pasen
Een handvol
ZATERDAG 5 APRIL 1958
De 32-jarigDuin* lehrijfut
MuiM, die in 1948 get anger
Roman
illegale werkster
lllllllllllll
raam gekeken? Je weet
vraagt een gevangen
vrouw, die zich ophijst
>m naar buiten te kijken,
hebben we zes jaar in physieke
en psychische nood geleefd. Wat
verwachten we nu? Dat men
ons enthousiast zal binnenhalen?
We kunnen de weg naar de vrije
maar zo bureaucratische wereld
de aansluiting aan deze maat
schappij vol burgerlijke zelfge
noegzaamheid niet terugvinden
We spreken een andere taal dan
die toch wel goedwillende men
sen met hun volkomen afwezig
heid van enig begrip."
„Waarom heb je uit het
toch dat dit verboden is"
bewaarster aan een jonge
aan de tralies van haar cel,
naar de binnenplaats van het tuchthuis.
„Omdat het lente is, omdat die boom daar bloeit."
„Voor jou bloeit geen boom", is het norse ant-
Neen, voor de gevangenen, die tot vijfentwintig
jaar dwangarbeid veroordeeld zijn wegens verzet eI1"ar terugzien
Eens worden ze met
tegen het regime, bloeit er inderdaad geen boom. genoten uitgenodigd.
Voor hen is er alleen slavernij, harde behandeling
onmenselijke straffen.
Liefde
Ondanks dit alles is het geheel
geen mistroostig boek. al worden
er wel bedroevende dingen in ver
teld. Als een gouden draad is de
liefde van dit echtpaar er door
heen gesponnen. Een liefde, die
niets aan kracht heeft ingeboet.
jaar scheiding
In de Visbank te Vlaardingen
ORIE kunstenaars die met klei en vuur werken, exposeren
tot 13 april ceramiek, tegels en mozaïek in de Visbank
invloeden uit vroegere eeuwen op
merken is er overigens in het
algemeen wel enig nieuws onder
Onder het Melkwoud
De Bezige Bij heeft de ver
taling door Hugo Claus van
Dylan Thomas' „Onderhet Melk
woud'' in druk het licht doen
zien. Men moet deze by daar
voor hartelijk bedanken, want
ongetwijfeld is de brandende
wens van de velen, die Han
Bentz van den Bergs meester
lijke opvoering van dit dichter
lijke drama ondergingen, ge
weest. dat zij eens op hun gemak
deze eveneens meesterlijke ver
taling konden doornemen
Hier zijn dan de 60
stemmen, die dit to
neelstuk tot een on
vergetelijke prestatie
maakten. De goede,
vrome ds. Jenkins en
de luchthartige Polly
Garter en al die ande
ren. die het plaatsje Lla-
regyb bevolken. Zij leven
allen onder het Melk
woud, dat ..een door
God gebouwde tuin is
voor Mary Ann Zee
mans en voor de Eer
waarde Jenkins een groen be- bereiden, die millioenen menser
bladerd sermoen over de on- het leven zou kosten."
schuld van de mens maar voor De hoofdfiguur in haar boek,
Eva Müthel. die in dei
1926 geboren is en na en
V de oorlog aan de we
';k.\ studeerde, werd in we
1948 gevangengenomen we
wegens illegale pro
paganda. tot 25 jaar tuchthuis
veroordeeld, kreeg in 1954 op
grond van een accoord tussen
de Oost. en West-Duitse republiek
amnestie en kwam zo naar West-
Berlijn. Door die zes jaar concen
tratiekamp en tuchthuis heeft ze
dus uit eigen aanschouwing en
pijnlijke ondervinding het leven precedent te
kunnen beschrijven, dat haar dui- ambtenaar
zenden lotgenoten geleid hebben vrijgelaten „Ulëgale" «rijdl
en nog leiden, geleden hebben en begunstigen, want wie weet?
nog lijden anders zouden sommigen uit de
..Terecht", beweren hun beulen. Oostzone zich gevangen laten ne-
,JEen moordenaar", zei een van m®n- om- als ze vrij kwamen, óók
hen. „is beter dan jullie alle- "ke™ rachten lale" C"*""1
maal. Die heeft maar één mens
omgebracht, jullie echter hebt gei
holpen, een nieuwe oorlog voor te hrijgen een kleine staats-
laten ons bekijken, voeren,
en de mensen zijn aangedaan, als
we ons verhaaltje opdissen. Waar
voor doen we het? Eerst voelden
we ons even gevleid, nu hebben
we er een weerzin tegen."
weg terug",
Ze moeten alle officiële instan
ties aflopen, bezwijken haast on
der de mechanische wreedheid sterke
van een feilloze bureaucratie. De
ene is niet competent voor dit on
derdeel, de tweede bang om een
scheppen en een
zelfs bang
Vaart herhaalt zich nergens tot
Ongeschikt?
één keer gele-
ronden een begerige onweten
de kapel vol bruidsbedden", vriendelijkheid
zoals Thomas' bloemrijke taal nisarts krijgen
door Hugo Claus is verdietst. genheid elkaar
spreken» tegelijk vrij-gelaten.
Wie moet men hier het meeste Eerst zijn ze in handen van de
de dichter Thotnds. de «0TU$, ?,e.,raÏÏ\«S!£
herschepper Bentz van den Berg den, dan komen ze in dp mis-
of de vertaler Clous' Geer, doet J'ÏJjLXS!.'!!
voor de ander onder; geen kan vangenis.
beurs, en willen hun
universiteitsstudie daar
opvatten, waar ze die zes
jaar eerder hebben laten
liggen. Maar het gaat
niet meer. Daar zit een
jonge studente. Wat han
gen haar ogen gelovig
aan het gezicht van i?
professor! Zouden wij
dat óók weer krijgen?
Nu kunnen we geen vijf
minuten onze gedachten
bij zijn voordracht hou
den. Zouden wij ook weer
tam worden, braaf en
gelovig? Of zijn we on
geschikt voor het leven
geworden? Onbruikbaar, zondei
kracht, rustverstoorders, zonder
linge dieren met treurige ogen als
avondamusement, maar in 't ge-
wone leven toch rustverstoorders,
door de 2e voelen zich als de terugge-
gevange- keerde soldaat uit het stuk van
Wolfgang Borchert Maar met één
groot verschil. Zij sterven niet
„Draussen von der Tür". Ze heb
ben elkaar.
ijftig lot-
komen, waar ze voor ambtenaren
van de Bundesregierung hun be
langen bepleiten. Als ze dan met te Vlaardingen. Het zijn Henny Radijs en Olga Oderkerk
ga am zien*ze onder zich het tucift- uit Rotterdam en Jan van der Vaart uit Den Haag. Vestigden
huis, waar ze geweest zijn een we vorige week de aandacht op de potterie van Meindert
renf'binn^npia'afse^en^gebouwen- dalberg in het Sted. Museum te Amsterdam, deze expositie
complexen, schoon, koel en nuch- verdient zeker een even grote aandacht,
ter. Daar zijn nog de mensen.
met wie ze zes jaar samen alle Welk een weelde aan kunstwer nu™
.eed hebben aedrag.n <Van °nzl! kunstredacteur)
Hiermee eindigt dit boek. Een Vlaardingen thans. Het zijn kun t u
open einde. Maar toch niet zon- werken, die weliswaar met mees
der perspectief. Want we mogen terhanden zijn gemaakt, maar die
•achten, dat deze jonge, gees- toch telkens weer voor de maak- het eigenlijke kunstprodukt scha-
sterke mensen ondanks al- sters en de maker een verrassing de doet. Technisch is Henny Ra-
les, gesteund door elkaar, de weg werden als ze uit de oven kwa- dijs tot haast alles in staat. Is dat
naar een toekomst zullen vinden, men. De ceramicus kan het uit- misschien de reden dat, het haar der groot scheppend vermogen,
•in er voor hen wèl een boom eindèlijke effect niet altijd van te alles te gemakkelijk gaat en er
voren bepalen. Hij is min of meer gaeen oorspronkelijkheid meer
J. H. SCHOUTEN afhankelijk van een natuurproces, wordt opgebracht?
Wie de grote verzameling ce-
F'MJbl<ÏÏ2L!E2? ramische produkten bij elkaar ziet TN dit opzicht steUen we het werk
in de Visbank zal direct het ver- 1 van Jan van der Vaart, de 26-
schil in geaardheid bij de drie jarige pottenbakker uit Den Haag,
m kunstenaars kunnen opmerken- En op een hoger plan. In de eerste
hij zal zien dat de leiding van dat plaats is het werk van Van der
natuurproces toch een zeer per- Vaart vrijer, heeft het meer be-
damsp kunstenares soonlijke is. Dat verschil iis weging en is het ook_ persoonlij-
vooral merkbaar in het werk ker. Bij het werk
van Henny Radijs en Jan van der Vaart ontdekt m.
Vaart. De tegels en de mozaïeken scheppende geest, waardoor iede-
van Olga Oderkerk zijn uit de re pul en iedere vaas de nerveu- - -
aard der zaak anders. ze trilling van een mensenziel sprankelend
Henny Radijs heeft gekregen. En in welk
heeft een enorme rijkdom aan tinten heeft Jan
techniek in het der Vaart gewerkt, geen brutaal-
Sonja Prins fgeb. 1912) heeft een veelbewogen
leven gekend. De achterkant van haar jongste
dichtbundel*) deelt dit op laconieke wijze
mede. In hoeverre kennis van haar levens
loop noodzakelijk is voor het begrip van haar
poëzie, blijve daargelaten. Van haar werk kan
gezegd worden dat het zich wat de uitvoering
betreft aansluit bij dat der experimentelen,
maar een gedicht als „Onweer" dat op mij
de meeste indruk heeft gemaakt herinnert
aan het classicisme. Overigens zegt ze van
zichzelf:
„Ik ben even weinig experimenteel
als een ijsschots
als een veenlaag
als de mist
al denk je het lezer
in je stoel op de grond van hout
ik ben even weinig experimenteel
als het warme bed en de gedekte tafel
als het lachen en de vriendschap
ik ben heel gewoon en ik hoop
dat jij gewoon bent
en zo voort. De dichteres wil dus
zeggen: als ik zo schrijf, komt
dat omdat ik zo ben en, als .je
het maar bekennen wilt, lezer, jij
bent net zo. Eigenlijk is mijn
dichtwijze de gewone, voor de
hand liggende: „ik ben nu en jij
bent hier/laten wij samengaan",
Dit gemis aan pose. deze afkeer
van pose, is een moderne trek
en zeker niet de onsympathiekste
in de nieuwe letterkunde. Afge
zien nog van de vraag hoe men
der leSen0Ver de jongste dichtkunst
bloeit.
Eva
i de Vlaardingse Visbank i
ti lunaxi, «ui jrei cno toejuichen dat de
ceil cliché-produkt- Hijmaakte dichter "»ens onder de mensen
handwerkkunst in de hoogste be- z!Jn
tekenis van het woord, zelfs al Pnmalr geworden nadat
zijn er dan hoogtepunten - en de vorige eeuw de dichter,
dis ook inzinkingen - aan te wij- naar wie bil de snelle industa-
zen. Tot overdadige decoraties alisatie en vertechmsermg geen
heeft Jan van der Vaart zich nog yraag meer was, zich óf boven
niet laten verleiden en zo is zijn de maatschappij verheven waande
werk pure ceramiek gebleven. (Oscar Wilde. Lodewij.c van Deys-
sel. Stefan George) of zich all
nLGA ODERKERK ten slotte bohémien of poète maudit tegen
U komt voor de dag met een de maatschappij afzette. Natuur-
aantal tegels en mozaïeken. Ook ltfk betekent mens zijn nog geen
bij haar ontdekt men een bijzon- burger zijn, maar immers is de
>t scheppend vermogen. 19e eeuwse burgerlijkheid in dis-
grote oorspronkelijkheid, crediet en dat voor een deel
Er zijr. tegeltjes bij van een haast terecht. Sonja Prins belijdt een
onwezenlijke schoonheid, die men vorm van humanisme:
wat de zuiverheid betreft alleen
maar bij de Etrusken zou kunnen
vinden (o.m. het m«
duunjakkgi Daarnaast is er de suggestie
hoger plan. In de eerste de klassieke vormgeving, als wil-
Beieren doen
fcoort Gander»
elders heet het:
uerieveu als ik zeg broeder bedoel ik
"e6lgaC"óderkerk kan ook speels de gezamenlijke bebouwing
ii van uci Zijn, kan spiritueel werk maken, van onze landen ik bedoel
werkelijk Een grote wan<ftegel met enkele atoomenergie en schepen en
figuren en een bloempot is waard gedichten
-- prachtige plaats te krijgen, zo die wij horen
Oost-Duitse strafge-
de ander 1
Ev. S.
Weerzin
En dan? Dan komen ze in de
vrijheid Zeker iedereen ts
vriendelijk. Begerig, om met
prettige griezeling wat akelige
verhalen te horen, vooral als ze
niet te lang duren, om dan met
een tot niets verbindend: „wat
naar hebt u het gehad!" te ein
digen. Ze worden als interessante
objecten beschouwd, op een cock
tailparty uitgenodigd waar ze
een vooraf geprepareerd verhaal
vertellen. En na wat lege belang
stelling zeggen ze: „we danken u
wel voor het medegevoel van de
wereld voor het lot van de gevan
genen en hopen, dat de nog-niet-
vrijgelatenen daarvan meer te
weten zullen komen. Het zou hun
helpen, de tijd te boven te ko-
Ze worden reizigers in treurig
heid. ..We voelen ons als zonder
linge dieren, die voorgeleid wor-
Wel vragen Hanna en haar
man zich af: „Waarvoor hebben
we het dan gedaanWaarvóór
hebben we die biljetten aange
plakt met een oproep tot verzet
tegen de communistische macht
hebbers? We meenden, dat we
geen keus hadden. Dat het onze
plicht tuas. Na de arrestatie
pottenbakken. Het juichende,
diepwarme tin
groot raffinement In de vornii het meest funda-
zoals zij haar kleu- mentele in de conceptie, heeft hij
vrijheid gehanteerd, die deze
geheel eigen karak-
aanbrengt. Ook
de vormgeving
rassende dingen te
doen. Maar het
grootste deel van
haar "werk loopt het
gevaar door een
te grote decoratie
het eigenlijke we-
terie te verliezen.
Henny Radijs moet
oppassen niet de
kant van vele mas-
saprodukten uit te
gaan, speciaal ten
stereotiep terug-
geeft. Men kari in dit verband dient.
dat werk
knap van compositie. Ze verzwakt broeder wij moeten nog veel
haar werk als in zware contour- doen
lijnen wordt gewerkt. Olga Oder- -,„yon
kerk moet niet styleren, doch ge- om (Joed te ma en
heel vrij in expressie kunnen zijn. gebeurd ts
Dan ontstaat er bijzonder fraar ^jp ,ni1 dit laatste durven ont-
en soms ongelooflijk mooi-gekleurd kennen? CA
werk. Een jonge kunstenares die Kennenr
een belofte in zich draagt en die sonja Print
de aandacht van architecten ver- in strategie. Gedichten. Uitg.
BU,
SCHILDERING VAN HET ITALIAANSE VOLKSLEVEN
....„Als je het nog niet weel, bergi
u>ordt het tijd, dat je het leert", u:i
ging Zaccaria woedend verder.
„Als het sneeuwt en stormt, zijn
de wolven en ik hier de baas.
kerende ^versTerln- Begriip je dat? Noch de paus.
geestelijke, die hij
bij nacht en ontij te paard uit
diens pastorie heeft gehaald om
bijstand te verlenen aan een Jood
se vluchteling, die bij Zaccaria
thuis op een barre plaats ergens
de bergen ligt te sterven. Don
het bewind van Mussolini heeft hij
illegaal in Italië tegen het fascis
me gewerkt. In 1930 brak hij met
het communisme. Silone heeft het
Teatro del Popoio gesticht; vol
gens de jongste gegevens die mij
op dit ogenblik ter beschikking
Er zit vaak noch de koning. Er is hier dan Nicola, de geestelijke, heeft niet staan is hij hoofdredacteur
gen.
geen eigen schep- geen wet
pingspotentie meer naar San Luca teruggaan?
achter en is ge- Probeer dat maar eens."
worden tot e
ramiek, die
wellicht moe
vinden maa
aen' Dit is een brokstukje
zal gesprek, gevoerd tussen
die Italiaanse bergbewoner.
RAUWELIJKS kan ik u zeg-
gen. welk een genot het
is te schrijven voor de stem,
vergeleken bij de instrumen
tale compositie, en hoe het in
m\j deint en raast als ik aan het werk ben. Er is mij een geheel
nieuw licht opgegaan en ik denk ook wel over' een opera." Dat
schreef Robert Schumann in 1840 aan dr Keferstgin in Jena.
Schumann had, alhoewel hij in 1827 en 1828 al enkele liederen
had getoonzet, in dat jaar eigenlijk het- lied ontdekt. De dichter
in hem was opgestaan, de literator.
de zocht Schumann zijn dichters
VIA NAALD
£N PLAAÏ
lig oliesel aan een niet gedoopte
Israëliet. De primitieve Italiaan
begrijpt Nicola's aarzeling niet.
Hij bedreigt de pastoor met zijn
geweer. „Zo behandel ik parasie
ten, klaplopers en lijntrekkers",
schreeuwde Zaccaria. „Is het zo
veel moeite een arme man-, die
op sterven ligt, geestelijke bij
stand te verlenen? Zeg dan
waarden van christendom en Mar
xisme met elkaar... te verzoe
nen om tot een nieuwe revolutie,
een nieuwe gemeenschap en een
nieuwe mens te komen."
sen". Vóór Anna Milder de parti
tuur in handen kreeg, was de com
ponist echter reeds overleden.
KUPPER, de befaam- jje Deutsche Grammophon Ge-
sopraan van de Bayerische sellschaft heeft dit virtuose lied nu
Staatsoper te München en in ons uitgebracht in een vertolking door
Duitse sopraan Rita
Uitgangspunt is de armoede en
onderdrukking, waaronder de
bergbewoners in Zuid-Italië ge
bukt gaan. Een schokkend voor
val uit zijn kinderjaren is hierbij
het kost. Hoeveel misschien beslissend geweest
Een arm naaistertje kwam uit
de kerk en werd aangevallen
door de hond van de landheer,
die hedier tegen het onschul
dige vrouwtje had opgehitst. Een
betaald worden'
Eer
as, zegt de schrijver,
de
deeld tot betaling i
rode, vuile vermoeide, vulgaire kosten Priesters noch rechters in
VAN PEETERS EN WILLAN
De Mechelse c.-ganist Flor Peeters en de Engelse organist
koorleider in Toronto, Healey Willan hebben bij Edition
Peters te Frankfurt a/M elk een bundel met koraalvoor
spelen voor orgel uitgegeven. Van Flor Peeters is dit de 3e
bundel met tien kuraalvoorspelen en draagt als opusnummer
het getal 70.
De koralen zijn:
„Wir glauben
Gott". „Macht
hoch die Tur". „Von Himmel
hoch", ,,In dulci jubilo". „Hos-
tis Herodes Impie". „Herzlieb-
■ter Jesu". „O Lamm Gottes".
..O Haupt voll Blut und Wun-
den". „Auf. auf raein Herz, mit
Freuden" en ..Grosser Gotts wir
loben Dich". Flor Peeters heeft
de voorspelen alle bijzonder knap
geconstrueerd, maar in de zui
ver muzikale uitwerking is hij
niet altijd even gelukkig ge-
i de i
En in zijn
klankingen zocht hij
naar het innerlijke leven van het
vers. Alleen op die wijze kon hij f' rv ^et-
tot de „Wahrheit des musikali- - --
schen Ausdruckes" komen, zoals
hij zelf zei Steeds zocht hij naar
i goed evenwicht tussen het ge
land mede bekend door haar solo- de hoge
partij in Mahler's Achtste Symfo- Streich met begeleiding
nie door het Rott. Philh. Orkest rich Geuser (klarinet) t
l-Y; Eduard Flipse, mankt voor Raucheisen (piano». Het is een
de Deutsche Grammophon Gesell- heerlijk lichte vertolking gewor-
scnaft ook een opname^met^liede- den, een stukje pure lyriek met
technische beheer- l*0*pèn^"
verweerde gezichten, waarop
sporen van vechtpartijen en
i veelvuldig verblijf in de ge-
vangenis duidelijk af te lezen
Michael ren Warpn mpncpn llit
Schumann, nl. „O ihr
„Geisteraahe", „Stille sing. Rita Streich heeft geen
„Meme^ Rose^ „Schnee- „stem als een huis", is beslist ook
- type voor Beethoven's
Leonore. Zij zal het lied dus
Herren'
Trfinen'
.Jasminenstrauch'
met pianobegelei
ding
renplaatje EPL
Deze zangeres heb ik al
i. Waren dat
parochie? En dan
de wolven, en de geit in de wof
vevaL Hij was ook in de val ge-
De vrede tussen pastoor
bergier wordt beklonken met
glas van don Nicola's eigen mis-
verloren is gegaan.
dicht en de muziek, t
de piano. Eigenlijk stond hij
dit opzicht tussen Schubert en
Wolf in. De gedachten van het
vers lagen bij Schumann veelal
zowel in de pianopartij als in de
zangpartij verankerd.
a de stem dere malen in opera's van Mozart
i Richard Strauss kunnen bewon
deren. Zij beschikt over bijzonder
gaaf stemmateriaal en over een
ademtechniek, die haar tot
stem heeft in ieder geval de
tuose schittering. En de klarinet
partij
Een r
een aantrekkelijke hoes met het
charmant-ondeugende gelaat
VERTOLKINGEN v
liederen moeten
Er zitten te veel gemeenplaatsen
in de werken, goedkope ac-
coordjes ook. Ondanks alle stre
ven naar contrapuntiek. komt
Flor Peeters niet los van een
bepaalde verouderde romantiek Maar
met veel chromatiek en kwasi
moeilijk passagewerk. Daar
waar hij het thema het rustigst
zich laat ontwikkelen, zoals in
„Herzliebster Jesu" bereikt
Peeters het meest. Enkele va
riatics uit de Partita over „Auf
auf mein Herz" ontkomen zelfs
niet aan een bepaalde banaliteit.
'»rwiji het voorspel „Grosser
Sianistisch is gedacht. Peeters
eeft betere koraalvoorspelen
geschreven.
De thans bijna 78-jarige Engels
man Healey Willan, die eerst
in enkele kerken in Londen or
ganist was en daarna verbonden
werd aan de St. Paul':
ronto in welke stad hij ook hoog
leraar in de muziektheorie was,
is met zijn Tien koraalvoor
spelen (le boek) eigenlijk beter
voor de dag gekomen. Op tien
Engelse hymns heeft hij soms
verrassende voorspelen ge
maakt. Willan zoekt zijn kracht naa
B.d."™EaPrtti"h.€, Schumann
i Schumann-
liederen moeten dus altijd ge
dragen worden door een volstrek
te eenheid tussen zanger en pia
nist En bovendien moeten ze de
innerlijke spanning van het vers
weten te realiseren. De Deutsche
Grammophon Gesellschaft heeft
deze taak opgedragen aan een
der grootste liederenzangers van
deze tijd. de bijna 35-jarige Duit- zangkunst
gezochte zangpedagoge heett Rita Streich. (45-toerenplaat EPL
.„ut D-Ji30288).
CORN. BASOSKI.
verzwakt zich wel
eens in een soort stemmings
beeld.
aar aan de andere kant is er
zoveel frisheid in enkele dezer
voorspelen (zoals b.v. op St
Columbia „The King of love"),
dat het spelen toch een genot
is. De 5 variaties op „St. Fla
vian" zijn van een logische ge
degenheid, die i
bariton Dietrich Fischer-Dies-
kon hij op 12 september in de kerk kau. En aan de pianist Günther
te Schönefeld bij Leipzig in het hu-
welijk treden met zijn geliefde
Clara Wieck. En tevens bracht dat
hem
Franz Liszt. De „Sturm und singt Schumann-Lieder'
Drang"-periode in Schumann's Ie- langspeelplaat LPM
voorbij en zijn geluk voerd worden de liederen „Frei- hij
uitzingen in lie]
deren, liederen voor zijn Clara
Niet minder dan 138 liederen wer
den in 1840 geschreven.
..Das Gedicht soil dem Sanger Op- 35
wie eine Braut im Arme liegen,
frei. glücklich und ganz", had hij
gemaakt. Bovendien
kaal bijzonder ontwikkeld, het
geen in al haar vertolkingen is te
constateren. Ook in deze Schu-
mann-liederen. Maar toch geloof
ik dat Annelies Kupper niet de
ideale stem heeft voor de Schu-
mann-romantiek: het is alles wat
te groot, wat te veel naar de dra
matische kant. zelfs al houdt An
nelies Kupper enkele liederen zo
klein mogelijk. Het blijft echter
grote allure.
heelt gedaan. Maar haar Zaccaria zegt lachend dat
geen hofhouding op na houdt.
L1 De stervende Israëliet heeft zich
:dt subliem geblazen, door zijn dochtertje een psalm
opname, gestoken in laten voorlezen. Het kind valt bo
ven de bijbel in slaap. Hij blijft
Jood en sterft als Jood, maar tus
sen priester en Israëliet ontwik-
kelt zich een kort gesprek, nadat lijke hooghoudt «i neem
Don Nicola uit het boek Job heeft tegenover steedse cultuur en de
voorgelezen. „Bent u werkelijk er- dubbelhartigheid van de dienaren
van overtuigd", vroeg signor
Stern, „dat alles een zin heeft?
Bent u daar zeker van?" Toen
vervolgde hij: „Vertel mij nu
over de broederschap onder de
bleken bereid recht en gerech
tigheid te doen.
Tegen deze achtergrond is het
uit zijn duidelijk dat het eigenlijke £er-
nog haal in de roman die we hier be
spreken, het breken door de in
genieur Rocco met het commu
nisme en zijn liefde voor Stella,
her- de volwassen geworden dochter
van de Weense Jood Stern, in we
zen van secundair belang is.
Hoofdzaak is de tekening van de
armoedige samenleving, de hech
te familieband, gepaard gaande
met een houding van verzet te
gen welke overheid ook die im
mers niets wezenlijks verandert
en vooral de primitieve gees
tesgesteldheid van de bevolking,
die elementaire waarden zoals
ouderliefde, gastvrijheid en derge-
vreemd staat
Weissenborn. Van beiden
nieuwe plaat uitgekomen met uit
sluitend Schumannliederen, onder
veel contact met de titel „Dietrich Fischer-Dieskau veelal speelser en niét zo "het 'ge-
urm im t._j /oq cm. heel doordringend, wordt wel heel
Uitge- duidelijk getoond door het lied, dat
zijn laatste levensjaar
r)AT Schubert een lichtere toets
■*-' had in het componeren van
liederen, minder diepzinnig was
bovendien in de pianopartijen
geschreven, toen
nog
Justinus Kemer). Men
kan zich geen betere uitvoering Leonore in"
i. geen betere eenheid ook geschreven
öott wir loben Dich" volstrekt
deze muziek. Een bundel
die veel waardevols bevat, naast
enkele zwakkere uitingen.
CORN. B.
slechts sprake was van een jeugd
liefde voor Clara. Nu hij in 1840
Clara werkelijk in dc armen kon
houden, warden de dichter en de
zanger in hem wakker.
Met bijzondere begaafdheid voor
de literaire en de gaestelijke waar
tussen muziek en woord, geen gro
tere homogeniteit ook tussen zan- ajs e<
begeleider. Dietrich moest
t haar de partij van
zijn opera „Fidelio"
?n Haydn zei haar
,Lief kind, jij hebt een stem
n huis". Vanzelfsprekend
ook iets van Schubert
Fischer-Dieskau doorpeilt elk lied hebben en wel een „briljant zang-
brengt het in een technisch vol
maakte en muzikaal volkomen versieringen'
doorleefde vertolking. Een hoogte- toen het lied
punt in de liedkunst
stuk met veel effecten en virtuose
Schubert schreef Anneli»
or zang, klarinet D.G.G.
piano „Der Hirt auf dem Fel- ren
Giuditta (Zaccaria's vrouw)
hield zich op de achtergrond en
luisterde gespannen. „In haar een
voud gaf ze er zich rekenschap
van. dat ze de enige getuige van
een wonderlijk voorval was en
dat ze woorden hoorde, die ze nog
nooit had gehoord. Signor Stem
haalde de morgen niet. De dagen
gingen voorbij, de sneeuw smolt,
de wolven keerden naar hun ho
len terug en aan de amandel
boompjes in het dal ontloken mil
joenen witte bloempjes."
Nieuwe mens
In deze episode, die in de ro
an overigens slechts bijkomsti- j yau
ge betekenis heeft openbaart de veel""gesprekken ""vTOrt^kTlendê)
Idealisme
Al Is de lezer geen socialist, hij
gevoelt respect voor de overtui
ging waarvoor Silone ook heeft
willen lijden het rechtvaardig
heidsgevoel en de mensenliefde
van deze Italiaan en hij wordt te
meer in zijn overtuiging gesterkt,
dat bewegingen als communisme
en socialisme alleen kunnen blij
ven bestaan door de idealisten to
hun gelederen, niet de handigen
en de strevers, niet de op macht
bclusten en gewetenlozen.
En hij keert daarbij in tot zich
zelf en de eigen kring en vraagt
zich af: in hoever is in mijn
groep en partij, in hoever is bij
mij persoonlijk het echte idealis
me de drijfveer van mijn politiek
en sociaal handelen?
Deze (op de kogellagers van
schrijver Ignazio Silone zijn gehe
le hart. Hij is zelf uit een derge
lijke streek afkomstig en in zijn
bijdrage aan het in 1949 versche
nen boek „The God that failed"
beschrijft hij zijn weg uit armoe
de via socialisme naar commu
nisme en zijn breken met deze
laatstgenoemde richting. Onder
ontroert door zijn schilde-
in* van het Italiaanse volksle
ven en de volksmentaliteit op me
lige bladzijde zeer diep. Hij be
wijst opnieuw dat grootheid in de
kunst in laatste instantie niet op
kunstvaardigheid, maar op hart
en karakter teruggaat.
C. RIJNSDORP
