■BB
r
„U moet onze taal leren'
ZEGT AUSTRALIË NU
ZAL HET TIJDPERK
VAN DE
HERLEVEN?
fn luttele seconden was op
lente-avond van 6 mei 1937
monsterachtig grote zilve-
vogel een wrak geworden
1) Razendsnel had het waterstof-
het inwendige van de
Hindenburg" vlamgevat. Vijf
n dertig mensen kwamen om
ut leven:
A De LZ-129 was in maart 1936
W poltooici. Het luchtschip had
f motste afmetingen. Het was 246
iieter lang en de grootste mid
dellijn bedroeg 41.2 meter. He'
ai een gasinhoud van 190.000
«bieke meter, verdeeld over
tstien verschillende cellen.
Vier buiten de romp opgehangen
mdels met daaraan gemonteerde
itselmotoren leverden te zamen
103 paardekrachten en slaagden
in de Zeppelin een kruissnel-
lid van 125 kilometer per uur te
en comforta-
i 25 tweeper-
n recreatieza-
het lucht-
De passagiers w
el ondergebrarht
lonshutten, er war
•n, wandelgangen, eet
lilige) rooksalon in
lip en voor de 50 passagiers
orgden ongeveer 60 bemannings-
tdw, die aan boord van de lucht-
een achturige werkdag had-
Twintig reizen
In de meidagen van 1937 had de
Hindenburg" reeds twintig reizen
r de Verenigde Staten gemaakt
na de vele mislukkingen ging
aen in Friedrichshafen en in Ber-
jn steeds meer prat op het trot-
CK e aandeel van Nazi-Duitsland in
vering van het luchtruim.
De „Hindenburg" vloog een ge
regelde dienst van Duitsland naar
Iknerika. FriedrichshafenLake
is nrst vice versa.
Ook boven Nederland maakte
-tl luchtschip een statige furore.
ichoolkinderen kregen vrijaf om
v laar de LZ-129 te kijken. De kran
en vermeldden de tijd, dat de
leppelin zou passeren, zoals dat
kans gebeurt met de Spoetnik.
De laatste reis-was de Zeppelin
volgeboekt. Er waren 39 pas-
ers aan boord en 62 leden van
e bemanning.
Boven New York
De opvarenden hadden verlan-
1 uit de vensters van de gon
gekeken naar land, dat nu
Rwedig in zicht moest komen. De
avigatie was als steeds uitstekend
tweest. New York was in de
'roege avond opgedoemd met zijn
«skyline" van wolkenkrabbers.
Duizenden New Yorkers hadden
««n plaats gekozen in het hoge
Empire State Building. Ze hadden
Itwuifd naar de mensen in de
het luchtschip. dat
hen schoof. De „Hinden-
ü-"g" was met een vertraging
twaalf uur boven het Ameri-
«anse vasteland verschenen. Bo-
"«n de Atlantische Oceaan was de
Mannschaft" met moeite het on-
funstige weer de baas geworden,
tiaar spoedig zou de Zeppelin nu
san de mast van het vliegveld te
«kehurst worden gemeerd.
Nog één keer maakte de reus
«n cirkel boven de metropool van
•Vvv York om dan koers te zet-
lo naar Lakehurst in de naburi-
1 staat New Jersey. Honderden
Sanson hadden daar met ongeduld
lewacht op de komst van het
wachtschip met het hakenkruis op
hoogteroeren. Het was telkens
'«v een boeiend schouwspel om
K.nen' hoe deze majestueuze
«Hon" een plaats kreeg aan de
lin schuil achter lekkende D<
vlammen. Seconden, die uren va
schenen te duren, verliepen. Het ti
gevaarte stortte omlaag en sloeg lt
met daverend geweld op de z
grond te pletter. De toeschou- h
wers geraakten in paniek. Een n
laaiende vuurzee verschrom
pelde de resten van het enkele
minuten tevoren zo indrukwek
kend gearriveerde luchtschip.
Het was 7.25 uur plaatselijke
tijd.
Graf Zeppelin", de majestueuze
oorgangcr van de „Hindenburg",
ok in de dertiger jaren ook in ons
md grote belangstelling. Zeer velen
uilen zich nog de indrukken her-
meren, die de komst van dit lucht-
tonster maakte.
Tussen aankomst en ramp wa
ren nauwelijks tien minuten
verlopen. Van de 97 opvarenden
vonden er 35 de dood in de
verzengende vlammen, die gre
tig het gevaarlijke waterstofgas
als voedsel hadden gebruikt.
baarheid kennen van het wankele,
bestuurbare luchtschip en ook aan
hun kant gingen de experimenten
met vele verliezen gepaard. Ook
de Verenigde Staten deden mee
en telden meer mislukkingen dan
Geen toekomst?
Dr. Hugo Eckener was een te
leurgesteld man. Na de triomfen
waren de grote tegenslagen geko
men en voordat hij in 1954 stierf,
verklaarde hij, dat naar zijn me
ning de Zeppelin geen toekomst
meer had. De moderne passagiers
vliegtuigen hadden het luchtschip,
volgens deze deskundige, volko
men verdrongen.
En nu zijn er dan de nieuwe
Duitse plannen. Max Pruss, des
tijds schipper van de „Hinden
burg" heeft verteld, dat er teke
ningen zijn gemaakt voor een
luchtschip, dat 200 passagiers en
70 ten vrachtgoed zal kun ?:i ver
voeren. Het gevaarte, dat nog gro
te.- wordt, dan de vooroorlogse
luchtschepen, zal met een snel
heid van 160 km. per uur de oce
aan kunnen oversteken. Ongeluk
ken zouden, volgens Pruss met
dit schip niet spoedig gebeuren,
omdat het zal worden gevuld met
helium.
Heeft dit project kans van sla
gen? Zal de concurrentie van de
straalpassagiersvliegtuigen, die
heel wat sneller vliegen dan 160
km. per uur, niet bij voorbaat do
delijk zijn voor het .nieuwe lucht
schip?
Zo zal dan voor het eerst na de
oorlog weer een serieuze poging
worden ondernomen om het lucht
schip een plaats in de burger
luchtvaart te geven.
Na 1946 zijn hier en daar nog
wel luchtscheepjes gebouwd.
„Blimps" in Amerika voor de op
sporing van onderzeeboten en voor
rondvluchten. De Engelse Lord
Aventry liet er een bouwen voor
zijn eigen plezier. Een lang leven
had het met, want het werd al heel
gauw beschadigd, waardoor het
nog slechts
voor de sloop
geschikt was.
De Ameri
kaanse miljo
nair Eddie
Rickenbacker
heeft grootse
plannen gehad.
Hij wilde met
luchtschepen de
grote lucht
vaartmaat
schappijen
gaan beconcu
st dramatische nieuwsfoto
„Hindenburg'brandend
vliegveld van Lakehurst.
Nazi-Duitsland had
ele troeven op het succes van
het luchtschip gezet
de LZ-129 werd een
wel zeer tragische ramp. Even
voor de aankomst
oog de Zeppelin in brand ei
enkele minuten late
op die avond van 6 mei 193
was er niets anders
meer over dan een smeulenn
skelet. Een illusie
vas in rook opgegaan.
V.
ties bracht hij het evenwel niet.
Max Pruss
De maatschappij van de Graf
von Zeppelin had tussen 1900 en
1930 bijna 130 luchtschepen ge
bouwd. Goodyear Rubber in Akron
in Ohio (V.S.werd de voorm
ste concurrent. Het helium-rr
polie der Vereniede Staten
Mening van Boesman
zoveelste en het
ergste drama
geweest in de
bewogen ge
schiedenis van
de Zeppelin.
Kapitein Ernst
Lehmann stierf
aan de opgelo
pen verwondin
gen, schipper
Max Pruss,
zwaar gewond,
overleefde de
ramp. Hij is
thans één van
mensen, die geestdriftig achter
de plannen voor een nieuw Duits
luchtschip staan.
Die avond kwamen tal van pas
sagiers vergeefs op het vliegveld
van Lakehurst. Zij zouden ter
stond de terugreis met de „Hin
denburg" hebben gemaakt
Protesten
En Duitsland protesteerde. Goe-
rlng beschuldigde Amerika van
de ramp. De Verenigde Staten
hadden immers geweigerd helium
te leveren voor de vulling van het
inwendige van de „Hindenburg".
Dit ongevaarlijke gas werd slechts
gewonnen bij Amarillo in dc staat
Texas. De regeringsleiders van de
USA vreesden, dat Duitsland het
gas ook voor zijn bewapeningswed
loop zou gebruiken en weigerden
elke leverantie.
Het tijdperk van de Zeppelin
als een belangrijke troef voor
de burgerluchtvaart scheen met
de ondergang van de LZ-129 voor
goed voorbij.
RAMPZALIGE GESCHIEDENIS
VAN VELE MISLUKKINGEN
EN WEINIG SUCCESSEN
Dr. Hugo Eckener, de geniale
opvolger van Von Zeppelin, pro
beerde telkens weer de Verenigde
Staten tot levering van het on
brandbare gas te bewegen, maar
pas na de ramp met de LZ-129
bleek Washington daartoe, zij
het nog aarzelend, bereid.
In 1929 had Hugo Eckener een
vlucht rond de wereld gemaakt
met de beroemde „Graf Zeppe
lin", die destijds door duizenden
bij de landing op Waalha-
in Rotterdam werd bekeken.
tevens deskun
dige op het ge
bied van lucht
schepen. De
heer Boesman is
van mening.dat
het luchtschip,
in Friedrichsha
fen zal worden
gebouwd, zeer
zeker mogelijk
heden voor een
succesvol be-
Het is gebleken, zo zei de heer
Boesman, dat vliegtuigen door hun
beperkte ruimte een bescheiden
comfort bieden in vergelijking
met luchtschepen. Immers, men
behoeft bij de bouw van lucht
schepen met met de ruimte te
woekeren, wat tot gevolg heeft,
dat het comfort aanzienlijk wordt
vergroot. Men zou het kunnen ver
gelijken met dat van de moderne
passagiersschepen.
En de geringere snelheid? Er is
altijd een flink percentage lucht-
Stilzwijgen
het luchtschip van de toekoi
r lange gevaarte bevindt zich
■oleruimte. Bovenop is een pro
feitjes bevinden zich de hutten t
aast.
Van 7.15-7.25 uur
Het was kwart over zeven
Plaatselijke tijd. De kijkers
tochten. Boven hun hoofden
ftefde de LZ-129. Ze keken
de mannen, die de kabels
rden, waarmee de grootste
worden verankerd.
Het gejuich verkeerde plotse-
cn9 ui een angstkreet uit de
'den der honderden. Een ont-
Pjo//mg daverde over het
:wgveld pan Lakehurst.
"rouwen sloegen verbijsterd de
•enden voor de ogen, een ra-
'korepo rter vertelde met een
'•°or ontroering dichtgesnoerde
ttl zijn luisteraars wat hij zag
■«beuren. Fotografen maakten
lt plaat van hun leven. Men-
tnstemmen klonken boven de
Kluiden van het knetterende
{tor uit. In één oogwenk ging
it zilveren huid van de Zeppe-
Voorsprong
Graf von Zeppelin had Duits
land in de jaren voor de eerste
wereldoorlog een geduchte voor
sprong gegeven. Het was daar in
Friedrichshafen pionierswerk ge
worden. Minstens een dozijn lucht
schepen vergingen in vredestijd en
toen de Duitsers in 1914-1918 de
Zeppelin als een sterk wapen gin
gen gebruiken verloren zij er nog
57.
Na de eerste wereldoorlog
trachtten de geallieerden de Duit
se militaire Zeppelins na te ma
ken. te overtreffen en eigen vin
dingen toe te passen. Zij besef
ten heel goed. dat de Duitse lucht
reuzen in de nachtelijke uren van
de donkere oorlogsjaren boven
Londen en Parijs een nieuwe,
schrikaanjagende dimensie aan de
oorlogvoering hadden gegeven.
Londen was twaalf maal door
Zeppelins gebombardeerd.
Twintiger jaren
In de twintiger jaren zagen ook
Frankrijk en Engeland grote mo
gelijkheden in het nieuwe wapen.
Zij leerden spoedig de onbetrouw-
lllllli Avondscholen, hoorspelen, schriftelijke Cursussen
Max Pruss ziet echter de toe
komst rooskleurig tegemoet. De
oud-schipper van de Hindenburg
verklaarde, dat op dit ogenblik het
hele plan in tekening gereed is en
dat binnen niet al te lange tijd
met de bouw van het nieuwe
luchtschip in Friedrichshafen zal
worden begonnen. Een groot ver
schil met de eerder gebouwde
schepen zal zijn, dat het nieuwe
schip zonder frame zal worden
vervaardigd en dus, zoals gezegd,
niet met het licht ontvlambare wa
terstofgas. maar met het onbrand
bare helium zal worden gevuld.
Max Pruss wordt kapi
tein en zijn bemanning zal
uit oudgedienden bestaan.
Zij leggen op het ogenblik
de grondslag voor een
nieuwe toekomst van het
luchtschip. Of die toekomst
er inderdaad is, zal voorlopig
nog een vraag blijven.
Nazi-Duitsland dacht met
de Zeppelins nieuwe triomfen
te vieren. Dat mislukte door
de ramp met de „Hinden
burg". Zal de Bondsiepu-
bliek wel slagen? De komen
de jaren zullen daarop het
antwoord geven.
Australische correspondent) tcn doen het. als ze er eenmaal
mee beginnen, goed, doch de Ita-
NDER DE VELE KLACHTEN, die ik van emigranten hanen en Grieken moeten een har-
over de voorlichting in Nederland te horen kreeg,
O
was er nimmer één, die verband hield met de moeilijkheden Dutch", een begrip,
welke ze met de taal in Australië ondervonden. En inder- dje mcn nfe( -ersta>,
daad werd en wordt in Nederland tot in den treure op het Daarentegen slaan behalve de Ne-
taai-aambeeld gehamerd. De emigranten dus, die met een
mond vol tanden staan als ze in hun nieuwe vaderland zijn
gearriveerd hebben dat alleen zich zelf te verwijten. Al
spoedig worden ze gewaar, dat wie zich wél verstaanbaar omdat zeeen^sterk
kan maken een voorsprong krijgt op hen en dan komt het groep van deze cursisten ook
berouw leider of leidster, die niet alleen
derlanders ook de Duitsers e
'hoorlijk figuur. Velen hunner ma
ken gebruik van schriftelijke cur
sussen, die uitstekend bevallen,
omdat ze een sterk persoonlijk ka-
zich de kans om promotie te ma
ken zien ontgaan, omdat ze in het
Engels geen telefoongesprek kun-
Zc zijn niet in staat met een
werkgever over dc arbeidsvoor
waarden van gedachten te wisse
len, zodat ze dikwijls maar luk
raak een baan accepteren en, een
maal in een bedrijf geplaatst, on
dervinden ze, dat de samenwer
king met Australische arbeiders
uiterst lastig, zo niet onmogelijk is toegenomen:
is. „Ze willen je gewoonweg niet cursisten per maand,
verstaan", mopperen de Austra
liërs soms, wanneer het hun na
herhaalde pogingen nog niet lukt
zo'n emigrant iets bij te brengen.
'cursussen'1 nemen
emigranten deel, terwijl de
me vanwese „e. Jtu.JTO.e™ j™. radl(> aven(K,„s duizenden cursis-
vernement werden gesticht, sterk lm we,e„ ,a bblden.
GOED SYSTEEM
HOORSPELEN
EIGEN TAAL
.„„ral de Italianen zijn c.
punt hardleers. Hardnekkig hou
den zc aan hun eigen taal vast,
vooral als ze met een aantal an-
dere Italianen op een zelfde be- granten
Sinds 1945 zijn er in Australië
plaats ten minste plm. 400.000 niet-Engels-sprekende
ieranten aangekomen. Van hen
250.000 aan een of ande-
in dc Engelse taal deel-
genomen. Hoe staat het met de
orgt het Australische hebben e
dat er een onder-
e tv», leslokaal beschik-
Vooral de Italianen baar komen. En dit systeem vol- overige 150.000? Voor hen wordt
'T""Jdoet goed. In één der voorstadjes
van Sydney wordt in één school
gelijktijdig aan tweehonderd emi
granten uit tien verschillende lan
den (tussen de Pyrc
Wolga) Engels onderricht
drijf te werk worden gesteld. Ma
dit is eigenlijk totaal verkeerd. 2 HHHHH HL
als ook het vormen van nationale strekt. En wel tweemaal per week
avonds 7-9 uur, terwijl
grant eifce nationaliteit een onderwijzer tracht
naar Australië gaat moet dit doen disponibel is. Reeds zijn er in Aus- held t«
met de gedaente, dat hij geleide- tralië 1200 van zulke avondscholen, zaam,
lijk in de Australische samenle- die door 17000 emigrante
ving wil opgenomen worden. En bezocht. De Nederlands
dan moet men niet bij zijn landge
noten blijven hangen en zich van
de Australiërs isoleren. Op deze
manier komt
goed in.
TAALBARRIÈRE
Met name veel vrouwen hebben
te worstelen met de taalbarrière,
d.w.z. degenen, die bij voorkeur
binnen haar woning blijven. En
dan hebben ze soms nog Ctn echt
genoot, die er niet eens veel prijs
op stelt, dat ook zijn vrouw wat
Engels leert, omdat hij zich een
nele Piet voelt, wanneer hij er
zelf na 6 a 7 jaar eindelijk een
beetje mee op weg is geraakt.
Hii kan nu in elk geval wel wat
met de buurman en
wel een bezoeker te
woord staan. En dat is z i. vol
doende. Ja. u gelooft het misschien
niet. maar zulke toestanden komen
ook nog onder Nederlandse emi
granten voor!
De laatste tijd komt er gelukkig
wat verbetering in de situatie, om
dat de Australische autoriteiten
een zekere dwang gaan uitoefenen
op de onverschilligen jegens de
landstaal. Zo wordt er tegenwoor
dig streng de hand aan gehouden,
dat men niet eerder tot Australiër
wordt genaturaliseerd, alvorens
men zich behoorlijk in het Engels
kan uitdrukken. Ook de werkge
vers gaan langzamerhand op dit
punt wat hogere eisen stellen. Niet
alleen, dat wie enigszins de Engel
se taal spreekt, bij een aanstelling
voorrang geniet, doch ook zijn pro
motiekansen worden er aanmerke
lijk door verbeterd. Het is lang
geen zeldzaamheid, dat emigran
ten, ofschoon goed vakman zijnde,
binnenkort een hoorspelen-reeks
voor de radio gebracht, die speci
aal op de vrouwen zal zijn inge
steld. Hieraan zal de Hongaarse
de actrice Maria Bank. die in novem
ber j.l. uit haar vaderland wist te
ontsnappen, haar medewerking
verlenen. Op al deze manieren
nen de taalonverschillig-
1 ver winnen. Het gaat lang-
»aar men vordert. En dat
de jongste blinde passagier
Niet altijd worden jongens, die van huis weglopen, door hun vader met
zo'n groot enthouüiasme verwelkomd als zij door de politie weer terug
gebracht worden in de ouderlijke woning. De negenjarige Siciliaanse
jongen Pino Miceli kan zich er echter op beroemen, dat hij bij zijn terug
keer in Caniratti door het plaatselijk muziekkorps en door dc burgemeester
persoonlijk werd welkom geheten.
In Napels gaf Pino (in eowboy-costuum) een persconferentie, terwijl de
camera's van filmjournaal en televisie snorden. Pino was nl. de jongste
blinde passagier, die ooit over de Atlantische Oceaan naar Amerika voer.
Het begon allemaal, toen mevrouw Santa Monachine met haar vier kin
deren uit Caniratti naar haar man, die reeds in dc Verenigde Staten werkte,
vertrok. De emigrante nam hartroerend afsrheid van haar beste vriendin
Franrcsra Mireli, de moeder van Pino.
Franrcsra stond erop het vertrekkende gezin naar Napels te begeleiden
en Pino mocht mee. Terwijl zgn moeder in tranen over het vertrek van
de boezemvriendin stond, was Pino aan boord van het emigrantenschip
Toen de boot varende was, hoorde Santa Monachine plotseling een stem
naast zirli. Het was Pino! Santa vreesde ontdekking en een nict-tnrlalrn
door de Amerikaanse immigratiedienst, als zij bekendmaakte, dat zjj een
verstekeling aan boord gebracht had. Zc voelde zich verantwoordelijk
voor de zoon van haar vriendin.
-if- Zo deelde Pino de maaltijden met de familie en als hij niet zeesiek
geworden zou zijn, was er wellicht niets bijzonders gebeurd. Pino kreeg
het zwaar te pakken en een hulpvaardige steward begreep plotseling, dat
dit jongetje helemaal niet op het schip thuishoorde.
In New York mocht Pino natuurlijk niet van boord, maar een journalist,
die kopij hem zag, stortte 2500 dollar borgsom en liet Pino de stad
zien. Mei drie koffer» vol speel- en snoepgoed is de jongen nu weer in
Caniratti teruggekeerd, begroet als een jonge held en een reeks ervaringen
rijker.
DUITSE PLANNEN
VOOR EEN NIEUW
RÜJ ZE LUCHTSCHIP
Langzaam, met een plompe statigheid
gleed het zilverachtig-glinsterende lucht
monster over de stad. Tienduizenden
mensen keken bewonderend omhoog,
wijzend en wuivend.
De passagiers zagen daarna dagenlang
niets dan kolkend water in de diepte. Het
luchtschip zweefde verder naar het doel:
het vliegveld van Lakehurst in New Jer-
ZATERDAG 29 MAART 1958
sey (U.S.A.). De kabels werden uitgegooid,
toeschouwers juichten en lieten enkele
seconden later het gejuich overgaan in
een schorre, angstaanjagende kreet. Voor
hun ogen speelde zich het grootste dra
ma uit de periode tussen de beide we
reldoorlogen af: de L.Z.-129, de trots van
Nazi-Duitsland, de „Hindenburg", het
reusachtige luchtschip hing daar in een
baaierd van verzengend vuur. Zo ging op
6 mei 1937 een Duitse illusie verloren.
Het tijdperk van de Zeppelin scheen
voorgoed ten einde. Nu, meer dan twin
tig jaar na deze rampzalige gebeurtenis,
zijn in Duitsland plannen bekendgemaakt
voor de bouw van een luchtschip, dat 200
passagiers en 70 ton vrachtgoed zal kun
en hoe generaal Snijders als één
der hoge autoriteiten bijna niet
mee kon, omdat hij zijn koffer
was vergeten, zoals laconiek vla
de omroepinstallatie werd bekend
gemaakt
Na de ramp met de LZ-129 was
er lange tijd een stilzwijgen rond
om de Zeppelin. Men geloofde niet
meer aan het vervoermiddel.
Wel begon men in opdracht van
Goering in Friedrichshafen nog
met de bouw van een zusterschip
van de „Hindenburg", dat met he
lium zou worden gevuld en deze
LZ-130 kwam gereed in de jaren
1938-1939. maakte ■voefvluchten
en toen de oorlog uitbrak, hoorde
Aangenomen wordt, dat de laat
ste Zeppelin bij een bombardement
op Friedrichtshafen werd ver-
Op 6 mei 1937
dramatisch einde
@van de
„Hindenburg"
aiiiiiiiiiiiiiiiBiiiiiiiiiiiiiit
reizigers, dat geen haast heeft en
een rustige, gemakkelijke reis ver
kiest boven een tocht per vlieg
tuig. ook al gaat dat dan vijf
maal zo snel.
Poging
Graf Ferdinand von Zeppelin had een idee. Hij werkte aan de uitwerking
van zijn denkbeeld, een mensenleven lang. Zijn luchtschip LZ-4 was
het eerste succes. Het steeg bij het Meer van Konstanz op en vloog 480
kilometer. Bij Echterdingen landde het en verbrandde het. In de eerste
wereldoorlog werd dat luchtschip van de graaf een geducht wapen voor de
Duitsers en tegen de geallieerden. De bewoners van Londen en Parijs leer
den de komst van die luchtmonsters vrezen. Het werd ook toen weer
vrede en Br.itten, Fransen en Amerikanen wierpep zich op Zeppelins
vinding, probeerden verbeteringen aan te brengen en zagen de misluk
kingen. Duitsland kwam terug in de dertiger jarer.. De Zeppelin moest
bijdragen aan de vergroting van de glorie van het Nazidom. De LZ-129
„Hindenburg" werd het hoogtepunt van de nieuwe ontwikkeling en
tevens het (voorlopig einde.
