CHRISTELIJK
Wat gebeurt er in
het seminarium?
De verdwenen
miniatuur
Bevindelijkheid beter dan
nieuwsgierigheid
Protestants paviljoen in
Brussel bijna klaar
Kanttekenin,
Boek
Exhibitionisme in preek
Ds. M. Groenenberg uit Am
sterdam schrijft in In de
Waagschaal over exhibiti
onisme in de prediking. Hij
vindt daartoe aanleiding in een
artikel van een dagblad, dat
kritiek uitte op een kersttoe
spraak van een dominee. ,JDat
zijn wij dominees niet gewend.
Er wordt genoeg kritiek ge
oefend op onze preken, maar
dat gebeurt op Oudhollandse
wijze na de dienst by de koffie.
Maar het komt niet in de krant.
Daar mag het over preken tn
het algemeen gaan, maar nooit
over een bepaalde preek". De
kritiek van de krant was voor
namelijk gericht tegen het feit,
dat de predikant zoveel over
zichzelf vertelde.
TVAT bracht me nog eens aan het
■L' peinzen over iets, wat me al
langer min of meer vaag bezig
hield. Ik breng dat onder woor
den in de titel: exhibitionisme in
de prediking.
Ik hoop u niet te beledigen als
ik even toelicht, wat ik er mee
bedoel. Onder exhibitionisme ver
staan we: iets van je zelf tonen.
We gebrdiken dat meestal in li
chamelijke zin, en op dat terrein
zijn we strafbaar in Nederland,
als we bepaalde grenzen over
schrijden. Ik laat dit woord nu
gelden op p 'stelijk terrein. Iets
van je zelf 1 n zien betekent iets
van je innerlijk of je persoonlijk
leven laten zien. In dit geval: in
de prediking. Is dat geoorloofd?
In hoeverre is dat geoorloofd? Dat
het gebeurt, weten we allemaal.
Ik laat de psychologische kanten
liggen. Ook onder predikanten heb
je gesloten en open naturen. Net
als onder andere mensen.
dikant mag zichzelf niet
brengen op de preekstoel. Hij
heeft niet zichzelf, z'n eigen om
standigheden. zijn eigen innerlijke
ervaringen te prediken, maar al
leen het Woord Gods. Misschien
verkeert hij op dat ogenblik in
groot verdriet of in grote aan
vechting, dan zal het zo moeten
zijn, dat hij er niets van laat mer
ken en de gemeente en zichzelf
het Woord Gods heeft te verkon-
Misscbien zal het dan boven zijn
macht gaan, maar dan is hij te
kort geschoten. Dat hoeft dan nog
niet te betekenen, dat alles, wat
hij zegt niet merkbaar gedragen
wordt door de persoonlijke over
tuiging van de predikant. Maar
het persoonlijke element, het „ik"-
element blijft uitgesloten op de
preekstoel.
WAS (en is) aan de andere
„ik" op enigerlei wijze wel aan
het woord komt op de preekstoel.
Dat is de bevindelijke prediking.
Daarin zijn grote verschillen aan
wezig: een ingetogen spreken over
zichzelf, over het eigen geestelijk
leven en de eigen geestelijke er
varingen. Men toont iets van zich
zelf. maar neemt bepaalde gren
zen in acht. Maar bij anderen lig
gen de grenzen heel wat verder.
Men geeft zich geestelijk heel wat
meer „bloot".
En soms zijn alle grenzen he
lemaal vervallen en is er een vol
ledig geestelijk exhibitionisme.
Het merkwaardige is, dat hoe ex-
hibitionistischer men geestelijk is,
des te „bedekter" is men lichame
lijk: hooggesloten japonnen, lange
rokken, zwarte kousen, lange broe
ken. Alles bovendien zwart.
ONZE TIJD is hoe langer hoe
minder „bevindelijk". Bepaalde
streken van ons land zijn voor
.bevindelijkheid" niet erg vatbaar
't ittïe tuut,
'tbuï&f
iemand
vindelijke taal. die
in de Alblasserwaard of op Flak-
kee „smulpap" is (ook een term!).
Zonder veel begrip kijkt hij toe.
als iemand de deuren van z'n ziel
open zet en hem naar binnen laat
kijken in de duisternissen en het
licht, die daar heersen.
Maar hij kijkt weer zeer geïn
teresseerd toe, wanneer iemand de
deuren van z'n persoonlijk leven
open zet en hem van allerlei laat
zien: zijn vader, z'n moeder, z'n
z'n kinderen, z'n jeugd, z'n
ïz. enz. Er wordt iets bij
ïsen bevredigd, zodat ze
zeggen. Maar 't is eigen-
ujK een zeer oppervlakkige en
burgerlijke nieuwsgierigheid,
waarin we toegeven, wanneer we
deze kant opgaan.
Als ik zou moeten kiezen, dan
zou ik zeggen: geef me dan lie
ver de bevindelijkheid. In de be
langstelling voor iemands inner
lijke ervaringen zit toch altijd iets
meer begrip voor diepte van het
mensenhart dan in de burgerlijke
nieuwsgierigheid naar de persoon
lijke omstandigheden van de do
de mer
II eitiig belangstelling voor kerkelijk gesprek
Advertentie
Stijve nek
Wrijven met de verwarmende,
lenigmakende Kloosterbalsem
heeft een weldadige werking.
Kloosterbaksem
wrijft de pijn weg J
Adres aan dr. Drees
Landbouwonderwijs
niet naar O.K.W.
In
dent
organisaties tc voorkomen, dat het land
bouwonderwijs wordt ondergebracht bij
het ministerie van onderwijs, kunsten
en wetenschappei
Zij merken op, dat op het ogenblik
volledige samenwerking bestaat tussen
de directie van het landbouwonderwij:
en het ministerie van o., k. en w. D«
organisaties menen, dat grote schade
zou worden toegebracht aan het land
bouwonderwijs indien dit werd losge
maakt van zijn bindingen met he'
nisterie van landbouw, visserij
voedselvoorziening. Dit temeer omdat
zowel de landbouwvoorlichting als het
landbouwkundig onderzoek nauw zijl
betrokken bij het landbouwonderwijs.
Vaticaan voor vroegdoop
-De Vaticaanse congregatie van het
i. officie heeft vandaag een waar
schuwing gepubliceerd, waarin r.-katho
lieken aangeraden worden de doop van
hun kinderen niet uit te stellen.
In de waarschuwing wordt gezegd, dat
sommige plaatsen er een neiging
ontstaan is om de doop uit te stellen.
De congregatie drong er op aan, dat
de hand gehouden zal worden aan de
kerkelijke wet, dat kincTeren zo spoedig
mogelijk gedoopt moeten worden.
Zoals men weet is ook in ons land
onder rooms-katholieken de „vroeg
doop" de term is afkomstig uit het
gereformeerd protestantisme in dis
cussie, bijzonder in verband met de
aanwezigheid van de moeder bij de
plechtigheid.
Ds. J. C. Wolthers
met emeritaat
Ds. J. C. Wolthers, hervormd predi
kant te Oude Tonge, heeft in verband
met het bereiken van de pensioenge-
rechtelijke leeftijd eervol emeritaat ont
vangen. Ds. Wolthers werd in 1920 te
Kamperveen in het predikambt beves
tigd en diende de gemeenten van Sprang,
Onstwedde en Putten, in 1943 legde hij
zijn ambtsbediening neer. In 1949 aan
vaardde hij die weer te Nijega en Ela-
huizen. In 1950 deed hij intrede in zijn
tegenwoordige gemeente.
Geen Spaanse Mariabijbel
In de kerkelijke pers circuleert al
enige tijd een bericht, dat in Spanje een
bijbelvertaling bestaat, waarin de Gods
naam vervangen is door die van Maria:
Loof Maria, mijn ziel en alles wat binnen
i mij is.
Prof. dr. J. T. Bakker deelt in het
Kamper Gereformeerd Weekblad mee,
dat het hier geen bijbelvertaling betreft.
Het is een al jaren bestaand stichtelijk
werkje van een Mariadevoot, die zijn
hymna aan Maria gegoten heeft in de
vorm van de psalmen. In het woord
vooraf wordt dit ook gezegd.
Jaarverslag: Herv.
Kerk ten achter
JN het jaarverslag van het theolo
gisch seminarium der Nederlandse
Hervormde Kerk over de periode
1 september 1956 tot 31 augustus 1957
vermeldt de rector, dr. H. Berkhof,
een bezoek, dat aan het seminarium
werd gebracht door het bekende
Prediger-seminar Loccum der Lutherse
Kerk van Hannover. Het bleek bij
deze ontmoeting, dat de Kerk van
Hannover, aanmerkelijk kleiner dan
de Hervormde Kerk, vier 'Prediger-
seminare onderhoudt. „Het herinnert
ons weer pijnlijk aan het feit, dat
waarschijnlijk maar weinig kerken
de wereld zijn, die de Hervormde Kerk
overtreffen in gebrek aan daad werke
lijk t medeleven met de opleiding harer
predikanten", aldus dr. Berkhof. En
hij vervolgt: „Voor de theologische
faculteiten zorgt hoofdzakelijk
staat en de gelden voor het semir
moeten uit fondsen komen. Intussen
is het bedrag dat de student voor
seminarie moet betalen nu verhoogd
tot 600.
Het verslagjaar blijkt een jaar te
zijn geweest met een minimum
moeilijkheden. Toch blijft het
niet geringe taak om in een groep
individualisten wat vorm en richting
te brengen".
dig gesprek aan Interesse voor het kerk-
kelijk gesprek voor. Eén der oorzaken
is zeker het geringe aantal vrUzin
studenten. Men verklaart dit o.a. hier
uit, dat, wat vroeger specifiek vrijzinni
ge interesses waren, nu geestelijk bezit
van brede groepen is geworden. Het ge
volg is, dat grote groepen de kerkelijke
tegenstellingen voor „verouderd" hou
den, met het gevolg dat men straks in
de vaak harde kerkelijke verhoudingen
geen leiding weet te geven en van idea
lisme in cynisme dreigt te vervallen.
De leiding van het seminarie acht het
daarom bij voortduring nodig de semina
risten te oriënteren op het terrein van
het kerkelijk gesprek en van het ver
schil der modaliteiten.
Perioden
ingedeeld in bepaalde perioden
inter essencentra". Daarover schrijft
de conrector, ds. J. M. de Jong. De
eerste vier weken zijn voornamelijk aan
het apostolaat gewijd. Dit heeft prakti
sche redenen. Terugkomend uit het leer-
vicariaat zijn veel studenten onder de
indruk van de afstand en de vervreem
ding tussen de gemeente van Christus
en de wereld en van bezoeken afgelegd
bij randbewoners en onkerkelijken. De
uitwisseling van deze ervaringen vindt
altijd plaats in de eerste maand van het
semester en geschiedt in aansluiting op
de lessen over evangelistiek, sociologie
het onkerkelijk platteland.
Zeer in de smaak valt na korte voor
bereiding het spelen van een aantal
huisbezoeken, waarin regelmatig terug
kerende vragen en onderwerpen aan de
orde worden gesteld. Er blijken v.eel
goede acteurs onder de a.s. predikan
ten te zijn; de (zelf)critiek op de bezoe
kende predikant en ouderling 'is dikwijls
ïgenadig
Daarna volgt de periode gewijd aan
kerk, richting, sekte, waarin, geplaatst
zijn de uren, gewijd aan het kerkelijk
gesprek, de lessen over oecumenica, de
sekten en over de contacten met gere
formeerden, luthersen en remonstranten.
In de avonduren treden enkele vertegen
woordigers der verschillende modalitei
ten op, om de schijn weg te nemen als
bestonden hier geen spanningen meer.
Een van de hoogleraren van het aarts
bisschoppelijk groot-seminarie te Rijsen-
burg spreekt dan meestal ook.
In dit verband kan worden meege
deeld, dat van de zijde van het semi-
m der Hervormde Kerk deelgeno-
werd aan de viering van het hon
derdjarig bestaan van het groot-semina-
de laatste jaren bovendien
regelmatig en vruchtbaar contact ge
reeds eerder e
stof.
selburg.
Na de weken bestemd voor het jeugd
werk en catechese volgt de slotperiode,
waarin het pastoraat centraal staat.
Het verslag mer^t op, dat het verschil
in de aan de universiteiten gedoceerde
stof, steeds grote zorgen baart. Aan de
ene universiteit hoort men alles wat te
horen is over het apostolaat, aan de
andere wordt het preek-maken degelijk
ter hand genomen, weer elders staat de
zielzorg op de voorgrond. Het is dan
niet te vermijden, dat op het seminarie
voor de een gloednieuw is. wat voor de
ander een simpele herhaling is van
uitgebreider gedoceerde
Selectie
HET verslag bespreekt tenslotte de
moeilijkheden van het ontbreken van
selectie bij de aanvang van de studie,
het vrijwel ontbreken van een klem
mend advies de studie te staken, de
begrijpelijke aarzeling van de kerkelij
ke hoogleraren om iemand de verkla
ring van geschiktheid te onthouden, het
bezwaar pm tijdens het seminarie
iemand het gevoel te geven onder con
trole te staan en hem de gang naar het
colloquium te bemoeilijken, ten slotte de
door de colloquiumcommissie als onaan
vaardbaar gevoelde situatie dat juist zij
het zouden moeten zijn, die iemand na
zes of zeven jaar studie (ook wel na
tien of elf jaar) de toegang tot het
ambt belet.
„Intussen heeft de ervaring van ze
ven jaar ons tevens geleerd, dat, hoewel
er in de ruime Hervormde Kerk voor
allerlei typen van predikanten plaats is,
er maar zelden plaats is voor hen die
te kort schieten in contact met hun me
demensen. Er zijn graden van introver-
tie of geremdheid die iemand ongeschikt
maken voor dit ambt. Zo iemand wordt
dit werk zelden gelukkig en voor an-
^errejn
deren vruchtbaar. Wie
hebben te adviseren of te selecteri
moeten daar terdege rekening mee hou
den."
„De nuchtere praktijk van de benoe
ming der vicarissen moet nu, via te
leurstellingen en pijnlijke ervaringen
iemand duidelijk maken, wat hem te
voren niet duidelijk (en mild) te ver
staan is gegeven. Gelukkig mag er bij
worden gezegd, dat in deze situatie de
laatste jaren verandering komt, vooral
door de verhoogde aandacht voor de ge
schiktheid der kandidaten aan de uni
versiteiten", zo besluit het jaarverslag.
BEROEPINGSWERK
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Wissekerke (toez.): C. van
der Leeden te Hazerswoude; te Boven-
Hardinxveld: A. J. Wijnmalen te Maar
tensdijk.
Bedankt voor Ouddorp: G. M. van
ren te Ede.
Benoemd tot voorganger van de c
gelisatie te Hollandserading: kand. J. Ley
te Rotterdam; tot hulpprediker te Budel:
W. A. Dekker, emeritus predikant en
hulpprediker te Twello.
man): E. Jansen te Aduard.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen te Moerkapelle: H. Rijksen te
Vlaardingen, uit een tweetal met K. de
Gier te 's-Gravenhage.
Tweetal te Veen (N.Br.): H. Rijksen
Vlaardingen en W. Hage te Nunspeet.
Johannes de Heer
is geopereerd
De 92-jarige evangelist Johannes de
Heer uit Driebergen is dezer dagen ir
het diaconessenhuis te Utrecht opgeno
men voor het ondergaan van een ope
De medici achten deze operatie ge
slaagd en hebben goede hoop, dat de
hoogbejaarde evangelist zal herstellen
en binnen een tweetal weken weer
naar zijn huis terug zal kunnen keren.
Johannes de Heer is behalve door zijn
Zoeklicht-arbeid onder meer bekend als
oprichter van de zijn naam dragende
orgel- en muziekhandel in Rotterdam
Utrecht en als een der stichters van
N.C.R.V. Hij was ook de eerste,
voor de radio een geestelijke toespraak
hield in 1924. Zijn zangbundel telde ve
le drukken.
Hervormde raad voor
kerk en school
Op vrijdag 11 april 1958 houdt de her
vormde raad voor de zaken van kerk en
school zijn zestiende jaarvergadering te
Utrecht in Esplanade.
Des_ morgens zal, na een openings
woord van de voorzitter om half elf
na een jaaroverzicht van de secreta
ris, prof. dr. A. A. van Ruler, kerkelijk
hoogleraar te Utrecht, een referaat hou
den over „De school, het evangelie en
de cultuur". In de middagvergadering
zal dit referaat met de uit de zaal bin
nengekomen vragen behandeld worden
in een tweegesprek tussen de referent
en prof. dr. M. A. Beek, hoogleraar
de Universiteit van Amsterdam.
Dr. A. A. Koolhaas te Amersfoort,
praeses van de generale synode der Ned.
Herv. kerk zal een slotwoord spreken.
Kerken op de tvereldtentoonstelling
De steun uit ons
land valt tegen
QVER enkele weken zal het pro
testantse paviljoen op de wereld-
tentoonstel'.ing in Brussel gereed zijn.
Het geraamte is nu af, het dak is
gelegd en de twintig meter hoge
toren staat er. De verdere afwerking
nu vrij snel volgen. Hard wordt
iu gewerkt aan de voorbereiding
de verschillende activiteiten, die
het paviljoen tijdens de tentoonstel
ling zal herbergen.
De actie van hei Neder'-ndse comi
té heeft tot nu toe nog niet ten volle di
gewenste uitslag opgeleverr' Ongeveer
1erde van het beoogde bedrag kwam
De protestantse kerken die op de een
of andere wijze op de wereldtentoonstel
ling activiteiten zullen ontwikkelen heb
ben besloten als een eenheid op te tre
den en elkaar in alle opzichten bij te
staan. Dit besluit werd genomen in een
samenkomst. Hier waren naast de raad
Advertentie
SCHRIK IN DE TREIN
„Wat! Is dit Amsterddm?I En ik moest er in Hilversum al uit!"
(Zó boeiend is nu PANORAMA!)
26
„Dèt is merkwaardig," constateerde Külz. ,,De
vent, die ons met de douane-controle er in heeft
laten lopen, zei precies hetzelfde."
,,De onmiskenbare familiezin van roodneuzige
mannen schijnt op deze reis niet geheel au sé-
rieux genomen te worden. En nu nog een kleine
vraag, beste mijnheer Külz."
,,Gaat uw gang."
„De reizigers uit uw coupé kennen elkaar na
tuurlijk niet?"
„Wat denkt u! Het is een echt, bont bij el
kaar gekomen stelletje mensen. Maar zoals ge
zegd, zij zijn allemaal alleraardigst! En zo har
telijk! Daarstraks wilde ik mijn sigarenkoker uit
mijn koffer halen. Gelooft u dat ze het toelieten?
Geen kwestie van! Als op commando boden ze
mij allemaal sigaren en sigaretten aan. Ik werd
bijna belegerd door kokers en sigarettendoosjes.
Het was aandoenlijk!"
Rudi Struve kon zijn ernst niet langer bewa
ren. Hij lachte zijn hel, prikkelend, vergenoegd
schooljongenslachje.
Papa Külz was ontdaan. „Wat is er te lachen?
Omdat wildvreemde mensen hoffelijk en voor
komend zijn? Dat is niet netjes van u, jonge
man."
„Neen," antwoordde Struve. „Netjes is het
niet, maar verstandig." Hij was weer ernstig ge
worden. „Beste juffrouw, ik houd het voor ab
soluut noodzakelijk, mijnheer Külz op de hoogte
te brengen. Wie weet, wat er anders nog alle
maal gebeurt."
Irene Trübner knikte onmerkbaar met het
hoofd.
„Mijn beste mijnheer Külz," zei Struve, „ik
jnoet u een geschiedenis vertellen, die u nog niet
kent.
Erich Kastner:
„Steek van wal!"
..Dus er was een man, die hoogst fatsoen
lijk was en daarom alle mensen voor precies zo
fatsoenlijk hield.'
„Er was eens?" vroeg Külz. „Dat klinkt als
een sprookje!"
„Het is er ook een," antwoordde de jonge man
vriendelijk. „De goede man, van wie hier sprake
is, kwam op een dag in een vreemde stad in
een vreemd hotel en leerde daar een schone prin
ses kennen, die hem om hulp vroeg. Omdat hij
een beste kerel was, bleek hij hiertoe direct be
reid. De schone prinses werd door een rovers
bende achtervolgd, die het op een kostbaar siraad
had voorzien, dat zij bezat. Enkele rovers sloegen
uit de verte het gesprek gade tussen haar en
de goede man. Zij dachten er het hunne van en
besloten met hem bevriend te worden. Om die
reden sprak een der rovers hem aan. Een mens.
die zich door bijzondere doorzichtige en om-
hooggeschoven oren kenmer'rte. De goede man
dacht dat de ander eveneens een goed mens was
Maar toen de echte goede man met de achter
volgde prinses het hotel verliet, ging de schooier
met twee van zijn kompanen achter hen aan. In
teresseert u het sprookje?"
„Zeker, zeker." zei mijnheer Külz. „Voor scho-
Elke vrijdag zal er een oecumenisch
ir in het paviljoen worden gehouden,
aarin concerten, lezingen enz. Worden
gehouden. Gevraagd werden en hebben
ten dele toegezegd o.a. Annie Hermes,
dr. Anthon van der Horst, het protes
tantse koor van Brussel, Het Haydnkwar-
tet, dr. W. A. Visser 't Hooft.
De vrouw in het ambt
Zweedse regering zet door
ne prinsessen heb ik altijd al een zwak gehad."
„Verder dus. Toen de goede man van de prin
ses afscheid genomen had, besloot de kleine ke
rel de ander dronken te maken, want de rovers
hoopten de plannen van de prinses te weten te
komen. De kerel met de verschoven oren kwam
dus de goede man toevallig tegen. En zij wan
delden met z'n tweeën de herberg binnen. Nu
bleek echter, dat de goede man meer verdra
gen kon dan de kleine schurk. En zo geschiedde
het, dat de trouwhartige, brave man de rover
in diens woning afleverde. De hospita was er
niet, omdat deze woning helemaal geen hospita
bezat, maar een rovershol was. De heer met de
witte baard en de donkere bril, die de deur
opende, was de roverhoofd on. En in alle ka
mers hadden zijn onderges hikten zich verbor
gen. de brave man leverde de dronken ro
ver af en ging naar huis. Dat hij er gezond en
levend van afkwam, had als oorzaak, dat de
bende hem nog nodig had."
Papa Külz zat stom in zijn stoel. Zijn mond
stond tamelijk ver open, en de grijze ruige snor
trilde.
„De dag daarop," verhaalde Struve, „gaf de
schone prinses het sieraad, dat de roversbende
wilde stelen, aan de brave man. Enkele rovers
zagen dit. Kort daarna dook de dief op, die zul
ke zeldzame oren had en zij zochten een geschik
te coupé. Natuurlijk gingen zij niet zitten in de
coupé waar de goede man in wilde, maar in die
waaruit een man met een rode neus keek. Dat
was geen wonder. Want de man met de ro
de neus behoorde tot dezelfde bende als de dief
met de verschoven oren. En niet alleen deze twee en f:?or, de synode
behoorden daartoe, maar alle mannen, die in de °'taan
van Belgische kerken, die het paviljoen
bouwt aanwezig: de raad van zendings
genootschappen in de Belgische Kongo,
die een grote stand zal hebben in het
paviljoen van het goevernement; de ver
enigde bijbelgenootschappen, die wel
meewerken aan het paviljoen, maar ook
in de Belgische sectie van de tentoon
stelling een „lichtende bijbel" zullen op
richten; en voorts verschillende verte
genwoordigers van kerken in het buiten
land. Deze laatsten is door hun regering
verzocht mee te werken aan het nationa
le paviljoen van hun land. Het betreft
hier met name Duitsland, Oostenrijk,
Finland, Frankrijk en Zwitserland.
In de kerk van het paviljoen
zullen tijdens de wereldtentoonstelling
predikanten uit verschillende landen
dienst doen. Reeds werd de medewer
king van predikanten uit België, Frank
rijk, Nederland, Duitsland, Engeland en
Zwitserland verkregen. De diensten zul
len worden gehouden volgens de orde
van allerlei kerken. Men zal er zowel
Anglicaanse, hervormde, gereformeerde,
lutherse en methodistische diensten kun
nen volgen, als ook bijeenkomsten van
het Leger des Heils.
Elke dag vinden twee korte diensten
plaats; om kwart over twaalf en een
kwartier na de sluiting (om 18.15 uur en
de zomermaanden om 19.15 uur).
Elke zondag zijn er vier diensten om
half elf een Franse, om half twaalf
Nederlandse, om half zes een Duitse
dienst en om half zeven een Engelse
dienst.
De orgelcommissie van de Nederland-
Hervormde Kerk heeft de gerefor
meerde kerk van Geersdijk in het Zeeuw-
impgebied, bereid gevonden om hel
orgel dat met hulp van het Rampenfonds
gebouwd zou worden voor haar nieuwe
kerkgebouw, tijdelijk uit te lenen aa
kerk op de wereldtentoonstelling.
HET LEVENSMIDDELENBEDRIJF
TAE staatssecretaris van economi
sche zaken, dr. G. M. J. Veld
kamp, heeft het gewaagd een bij-
nlng voor de thans gevestigde b
denier, volgens welke hij ook y(
pakt brood en verpakte melk
ter kennisneming en aan de Sociaal- schien vrij grote verschuivingen
Economische Raad ter advisering omzetten binnen de middenstand
voor te leggen. zien hebben gegeven. Op <^it p
Bijna revolutionair, omdat het nog heeft het in het verleden dan
verder gaat dan de reeds verstrek
kende plannen, die in het bijzon
der in de kring van de kruideniers
branche ten aanzien van de parallel
lisatie leefden. Plannen, die bij
niet aan kritische middenstand I
luiden ontbroken. Ongetwijfeld
dit voor de staatssecretaris mi W-
een aanleiding zijn geweest, i
deze richting uit te gaan. 11
dere detaillisten in de levensmid- De staatssecretaris is nog een
delensector ernstige kritiek hebben verder gegaan. Hij heeft het i
uitgelokt en soms wel eens tot ont
stemming hebben aanleiding gege- maar hij heeft een
ven. Wij noemen bijv. de melk-, levensmiddelenbranche
groente-, vlees- en brooddetaillis- dat deze branche eigenlijk moei J'
ten. Middenstanders, die artikelen tot een bestaande branche te
verkopen, die ook de kruidenier,
zij het al of niet verpakt, gaarne
gelaten bij branche-ultbreidi ind
uitgebrt k-
gecreëi
aan zijn assortiment zag toegevoegd, middelenbedrijf.
leiden is. Hij heeft een geheel nii iniJ
branche voorgesteld: het levt 558
De kruidenier zag hierin niet i
Een dergelijk bedrijf is er nog
dan een meegaan met de tijdsont- Wanneer het vestigingsbeslult 1 °°f(
wikkeling, een zich aanpassen
de wensen
wettigen va
staande toestand.
een dergelijk bedrijf inderdaad
het publiek, het worden afgekondigd, zullen geii
een reeds ten dele be- resseerden eerst nog het diplo j
moeten behalen. Er zal zich
Hierin schuilt inderdaad een grote geen onmiddellijke schoksgenÉ
kern van waarheid. De bezorging verschuiving voordoen en toch vfdijl1
op den duur het doel, een aan)iet 1
sing aan de gewijzigde verhort
aan huis wordt minder. De
ment is gedwongen in meer geval
len dan voorheen de gang naar consument-detaillist bereikt,
de middenstandszaak te maken. We zouden daarom het
Een concentratie van levensmidde- van staatssecretaris Veldk;
len in een bepaald type zaak zal dat het zo ver reikt, bijna revol^ke
voor hem ongetwijfeld het doen nair willen noemen,
van de dagelijkse inkopen
voudigen.
De kruidenier heeft in dit verband
aangedrongen op een verruiming
van zijn branche. Dus een vergun- seren.
dit kan, in een goede zin van
woord, want het reikt juist zo
om het ten doel gestelde op
verantwoorde wijze te rt
ENKELE VRAGEN
TAE FUSIE tussen Irak en Jordanië komst van het Bagdadpact
doet enkele vragen rijzen, nl.: dat een „regeling" v»"
wat er met het Bagdadpact zal ge- se kwestie een eind
de Pales!
maken
beuren, welke betekenis de jongste de Arabische haatcampagne ti jwe
ontwikkelingen in het Midd^n-Oos- Israël.
ten zullen hebben voor depositie De voorstanders van het plan
van de staat Israël, welke houding geten^ echter twee belangrijke j|g{
Saoedi-Arabië zal aannemen tegen
over de nieuwe Arabische staten
bond en wat de gevolgen zullen zijn was ket alleen
met betrekking' tot de door Egypte tegische positie
en Syrië gevormde Verenigde Ara- J
bische republiek.
Irak is lid
gen. In de eerste plaats zal Is
nooit zijn medewerking verlenen,
omdat de it
dit land er
stig door zou worden verzwakt
Voorts moet ernstig worden geti jen
feld aan de juistheid van de ver e zi
het Bagdadpact, derstelling, dat de Arabische lam lbbe
1- «- israëi voorgoed de strijdbijl 1
len begraven. Want er zijn enl
In de gisteren te Amman uitgegeven stateni dle met nlet „inder dan
proclamatie wordt in verband hier- vernietiging van de staat Israël
mede, gezegd, dat de internationale noegen wllien nemen.
Dit laatste geldt in het bijzodjp
voor Egypte, Syrië en Saoedi-An
verdragen, bondgenootschappen
conventies, die een van de beide
landen voor de fusie heeft gesloten, Égypte' en Syrië, die sinds ell
niet van bracht sullen lijn voor de wehen de Verenigde Arabische
andere deelstaat. publiek vormen, zijn door Israëli
Het Is evenwel de vraag of Irak lid elkaar gescheiden. Dit ls een n
van het pact kan blijven, omdat niet le meer om deze staat van de
alleen in Jordanië, maar ook in an. Tegen zoals dat wel op
dere delen van de Arabische wereld e,ega„te wjjze „0rdt gezegd
weinig sympathie voor dit verdrag Inlussen ]ijkt hel waarschij,A,0,
bestaat. Het uittreden van Irak zou da, er spoedlg eep ïerbroederin| ,rt.
wel eens de prns kunnen zyn voor piaalsvinden tpssen de Egypti
bereiken van grotere eenheid tegen-
of in samenwerking met de
Egyptisch.Syrische unie.
Voordat de Iraaks-Jordaanse fusie
een feit werd, had Irak reeds tegen-
Engeland laten doorschemeren,
Syrische eenheidsstaat en de Iras BbQ|
Jordaanse federatie, ook al hl ne
president Nasser van Egypte kon niJsI
Feisal van Irak gelukgewenst 1 den
de vereniging met Jordanië. Del
langen van beide groepen liggen si e
dat het niet zou aarzelen, uit het wanneer het communistische te t
Bagdadpact te treden, als dat nood- Vaar zou zijn bezworen zo
zakelijk zou zijn voor de vorming uit elkaar, dat een samengaan
van een anti-communistische Ara- handhaving van de bestaande I
bische statenbond. standen niet mogelijk is. aats
In Londen wordt deze waarschuwing Dit is ook het geval met de rel j
zeer ernstig opgenomen. Men heeft tussen Saoedi-Arabië en de Eg nke
onmiddellijk pogingen aangewend tisch-Syrische unie: zij zou het el w>
om te voorkomen, dat Irak dit voor- betekenen van het regiem van korifjf
nemen tot uitvoer zou brengen. Een Saoed. Het ligt dus
de hi,Jt
J plan werd uit de ijskast gehaald. dat aIs deze voor de keus 1
nl. een regeling van de Palestijnse Plaatst hÜ de voorkeur zal lter
grenskwestie tussen Israël en zijn yen aan aansluiting 1>Ü
Arabische buurstaten Jordaanse federatie. Of hij hien *n
Dit plan komt er op neer, dat Israël voorwaarde zal verbinden ge
bepaalde redcellen van zijn erend- 'ak het ®»f'*dP*ct verlaat, i
gebied moet afstaan aan Jordanië, thans moeüljk te
Syrië en Egypte, ten behoeve van Wellicht zullen Egypte en Syrië
de honderdduizenden Arabische nieuw proberen door middel 1
vluchtelingen, die zich thans in die een haatcampagne tegen Israël
landen bevinden. band met de andere Arabische li
Het wordt niet alleen door Engeland, den te herstellen. De jongste
maar ook en vooral door Turkije ge- wikkelingen in het Midden-Ooi!
steund. De regering te Ankara maakt worden in dat land dan ook met Bi Get
zich ernstig bezorgd over de toe- der prettige gevoelens gadegeslaj r
1 deden alsof zij elkander niet ken
het parlement betreffende de toelating
tot het predikambt van vrouwen i
Zweedse Lutherse Kerk. Het enige
schil tussen dit wetsontwerp en dat, wat
in het afgelopen najaar door de synode
van de kerk verworpen werd, is dat
het huidige ontwerp voorstelt de wet
werking te doen treden op 1 januar
159. in plaats van op 1 juli 1958.
Wanneer het ontwerp door het parle
ment wordt aangenomen gedurende de
voorjaarszitting zal er in het najaar
weer een synode worden gehouden, om
dat geen enkele wet, die betrekking
heeft op kerkelijke aangelegenheden gel
digheid heeft zonder de goedkeuring van
de synode van de kerk.
Een aantal dagbladen en kerkelijke
bladen betreurt het feit, dat de regering
geen aandacht heeft geschonken aan de
die verleden jaar was uitgespro-
de conferentie
een redelijke
volledige
eenstemming zou kunnen wordén
-ikt over deze zaak binnen de kerk
(Wordt vervolgd) ,f. De conferentie van bisschoppen
VAN DE DAG
En nog zingt de leeuwerik, door M.
A. M. Renes-Boldingh. Uitgave Callen-
bach, Nijkerk.
Op 't oude eiland Ameland leven ve
le legenden. Berusten ze op waarheid
of zijn ze louter fantasie? Niemand die
't rechte weet. 't Zijn bijna vergeten
halen; maar als 's avonds de st
giert over 't Borne Rif, worden ze
verteld door oude mensen,
gehoord hebben van hun ouders
of grootouders. Tot die oude verhalen
behoort ook het drama van Sjouk
Kompaan, Douwe en Bengt, Björnson.
En mevrouw Renes-Boldingh heeft
dit gekozen tot onderwerp van haar
nieuwe boek. In compositie en verhaal
trant herkent men aanstonds de begaaf
de romancière. Door haar bekwame
hand bewerkt, is 't een boek geworden,
begin tot eind vasthoudt.
Pry
heeft zich ook tot de Lutherse wereld
federatie en tot de Wereldraad van Ker
ken gewend om inlichtingen te ver
krijgen over de houding, die de verschil
lende kerken in deze delicate kwestie
innemen. De bisschoppen hebben even-
verschillende organisaties verzocht
Bisschop Bo Giertz van Göteborg
heeft er tegen gewaarschuwd om vrou-
tot het ambt toe te laten en heeft
voorspeld dat indien de synode het wets
ontwerp zou goedkeuren vele mensen
de Lutherse kerk zouden verlaten en
zich bij de R.K. Kerk zouden aansluiten.
Dit zal uiteraard betrekking hebben op
de hoogkerkelijke tegenstanders. Hoe de
laagkerkelijke orthodoxie zal reageren
moet afgewacht worden.
't Is een droeve geschiedenis, ook
weet de schrijfster ze te kruiden
droge Amelandse humor, 't Is het
haal van twee mislukte huwelijken,
zo hoopvol begonnen. Jclmcrina B!«
de dochter van de menistenliefdeprd
te Hollum, was een keiharde vrouw,
veel verstand had van zakendoen, 1
in wier huis de tere plant der liefdei
kon bloeien. Zij heeft haar man I
Kompaan geestelijk vermoord,
haar hoogmoed aangespoord, moest 1
zoon Douwe naar de zeevaartschool
later trouwen met de rijke Sjouke
lenaar. Maar ook dit huwelijk leed Ji
merlijk schipbreuk. Douwe verwaarlc
de zijn jonge vrouw, kwam steeds n
der thuis en liet tenslotte in jaren 1:-.
zich horen. Sjouke hunkei D(Je
Stat
Har:
naar üefde, en als zij kennis maakt
Bengt Björnson, stuurman van
Zweedse driemaster, die voor het eik
aan de grond raakte, dan voorvoelt
lezer aanstonds dat ook het huwelij
geluk van Jelmerina's zoon op 't
staat vernietigd te worden. En de
knoping is nog vreselijker dan hij
kunnen vermoeden. Of we bij Jelffll
of Sjouke thuis zijn, of dat we 1
reis met Douwe meemaken: sit tee
weet de schrijfster de juiste sfeer
scheppen. En hoe 't mogelijk is dat1
aangrijpend tragische verhaal
mooie titel kreeg? Aage Pieter Bl«
ie vrome vader van Jelmerina, he k..
t in zijn sterven verteld: „Eerst
het ruisen en bruisen van de aardse l j^,
hem nog in de oren, maar spoedig vi
ook dat laatste ongerief weg. Toen
muziek: dat moesten
stemmen zijn van al de leeuweriken,] ïjj
ertij boven de Ameland
mieden hebben gezongen. Duizend
miljoenen moesten het zijn. „Zie je --
leeuweriken in de hemel zijnjVie
dacht Aage zielsblij, ..dat kon ook 1
mers niet anders!" Gelukkig: de W hch
wcriken zingen het hele droeve verhip 0
door het Fed van Gods genade.
Vac
t AG.
Huk
