RANDSTAD HOLLAND
Steeds meer mensenmaar niet meer ruimte
Discussies
zijn overal
op gang
De kunst van het liedje,
bestaat die dan wel?
UARI1
VRIJDAG 14 FEBRUARI 1958
groeien vast in tal en
lastVondel heeft het
wel enigszins anders bedoeld
dan het nageslacht in onze tijd
maar hij zal ook nooit hebben
vermoed, dat waar eens het
wijde Hollandse polderland de
schilders inspireerde tot hun
wereldberoemde doekenenke
le eeuiven later snelwegen zich
zouden slingerendorpen zou
den zijn ontstaan en flatgebou
wen zouden zijn verrezen. Die
groei gaat nog altijd door - het
tal wordt met het jaar groter.
En de last neemt in bijkans even
redige mate toe. Dat brengt
enorme problemen meedie de
overheid voor ingeivikkelde puz
zels plaatsen. Zou ons aller
Joost ooit hebben gedroomd
van satellietstedenzou hij wel
eens hebben gehoord van ruim
telijke ordeningvan een natio
naal evenwicht en van planolo
gische maatregelen? Hij kende
wel stedebouwers en waren dat
tenslotte ook niet mensenkun
stenaars, die zich met planologie
bezighielden?
*lf
8-
(Van een onzer redacteuren)
jV"A DE TWEEDE WERELOORLOG zijn de vraagstukken van „tal en
1 last" wel bijzonder actueel en urgent geworden. Wij leven in Neder
land met z'n allen op een te klein stukje grond. Men kan het ook om
draaien: dat stukje grond moet teveel mensen woon- en werkruimte bieden.
Waar dan nog bijkomt, dat die ruimte zo ongelijk verdeeld is. Anders
gezegd: In het Westen van ons land wonen op'zeg een vierkante kilometer
veel meer mensen dan in de randprovincies, zoals Friesland, Groningen,
Drenthe, Zeeland, enz.
„Tal en lastEnkele simpele cijfers mogen bewijzen, dat er toch
heus wel sprake is van een probleem. We gaan terug naar het jaar 1800.
Nederland telde toen 2,1 miljoen zie
len. Honderdvijftig jaar later (in 1950
TF/dus) woonden op dezelfde grond (er
J ër°eien vast waren uiteraard heel wat ingepolder
de hectaren grond bijgekomen, maai
op de totale oppervlakte was dit toch
een fractie) 10,2 miljoen mensen. Wij
zijn nu de 11 miljoen al volop ge
passeerd en deskundigen hebben uit
gerekend, dat in 1980 de Nederlandse
bevolking uit rond 14 miljoen zielen
zal bestaan. En in het jaar 2000 zijn er, als wij voor grote rampen worden
tal en last
behoed, weer enkele miljoenen bij,
Nu km alles nog zo'n vaart niet lo
pen, als er op een evenwichtige groei
in het gehele land gerekend mocht
worden. Wanneer dus relatief b.v. in
Friesland de bevolkingstoename even
groot zou zijn als in het Westen. Maar
dat is niet zo en het ziet er ook niet
naar uit, dat dit zal veranderen Weer
een paar cijfers, die dit gebrek aan
evenwicht duidelijk demonstreren. De
provincies Noord- en Zuid-Holland en
Utrecht, die 21 procent van de totale
oppervlakte van ons land beslaan, huis
vestten in 1849 rond 39 procent der be
volking. Maar in 1955 was dit percen
tage tot 48 gestegen en op het moment
zal het wel zo om en bij de 50 liggen.
De helft der bevolking leeft en werkt
dus op nog geen kwart van het grond
gebied I
Bekijkt men alleen de Randstad Hol
land, dan blijkt, dat daar eind 1955
rond 4 miljoen mensen woonden, zodat
de bevolkingsdichtheid 2391 per vierkan
te kilometer bedroeg. Het Westen had
een dichtheid van 755, Nederland als ge
heel 329 en Nederland met uitzonde-
het Westen 220 inwoners per
vierkante kilometer. En de verwachtin-
1980? Een bevolking van 6,7 tot
7,2 miljoen in het Westen en van 5 tot
5,5 miljoen zielen alleen in de Rand
stad Holland.
Veel zorgen
Genoeg cijfers voorlopig! Er i6 wei-,
nig fantasie voor nodig om te kunnen
constateren, dat de „bewoonbaarheid"
heel wat zorgen zal geven en nu al
geeft. Want al die mensen moeten kun
nen leven, wonen en werken Zij moe
ten zich op tijd kunnen ontspannen en
daarom moet er kost wat kost
„groen" bleven. Er moeten voldoende
wegen zijn (en voldoende breed) om de
tienduizenden auto's te kunnen verwer
ken. Er moet kortom voor gezorgd wor
den, dat de mensen niet op eikaars te
nen gaan staan en op eikaars knieën
gaan zitten! En er moet niet minder
voor worden zorggedragen, dat de boer
over voldoende grond beschikt om zijn
bedrijf te kunnen uitoefenen want pok
de stadsmens moet ten slotte van de
boer leven! Laten we er niet aan den
ken, dat zoals in de laatste honger
winter de voedselvoorziening van
eigen grond voor deze miljoenenbevol-
king zou stagneren. Maar toch zal de
boer er rekening mee moeten houden,
dat in de komende jaren nog heel waf
goede landbouwgrond door de stad zal
worden opgeslokt. Zal het altijd moge
lijk zijn, hem elders nieuwe grond ter
compensatie te geven? Er is reden tot
Maatregelen
Als w(J dit alles even op ons laten In
werken, dan dringt zich onontkoombaar
de vraag aan ons op: moeten wij dit dan
maar toelaten, dit „dichtgroeien"
Randstad Holland, deze hele ontwikke
ling, die ons soms kan beangstiger
het nu werkelijk onmogelijk daarin
andering te brengen? Zijn er nu beslist
teen maatregelen te treffen, waardoor
een meer evenwichtige spreiding
bevolking kan worden bereikt? Heeft hier
niet de overheid een uiterst belangrijke
laak? En moeten wU toch eigenlijk niet
ons gezond verstand gebruiken
met miljoenen „op een kluitje" blijven
wonen?
Objectief gezien is het toch eigenlijk
'1 te zot bij elkaar te hokken, terwijl
op tal van andere plaatsen in het
land er nog ruimte genoeg -is Theore
tisch heeft degeen, die het zo stelt, na-
hiurlijlj gelijk, maar hij vergeet dan,
dat de werkelijkheid, de praktijk, zich
niet zo gemakkelijk laat ombuigen
gesteld, dat men dat zou willen. Al die
mensen in de Randstad vinden daar
bun bestaan, de mogelijkheden tot ont-
Plooiing en dat niet alleen materieel
Die Randstad en dat is de welhaast
beslissende achtergrond ts in de loop
der historie door haar natuurlijke lig
ging uitgegroeid tot een ideaal oord
voor allerlei (zware) Industrieën, die
°-m. diep vaarwater nodig hebben. En
omdat de kansen er zoveel groter zijn
dan elders, komen ook mensen uit vele
andere delen van ons land. Zij zijn
daarin vrij en zij zullen die vrijheid
moeten behouden. En du» zullen de
vraagstukken, die ermee verband hou
den, onder het oog moeten worden ge-
tien, de vraagstukken van het wonen,
van de landbouw, van de recreatie, van
bet verkeer.
titel „Het Westenen overig Neder
land". Zij was afkomstig van de Rijks
dienst voor het Nationale Plan in sa
menwerking met het Centraal Plan
bureau. In deze brochure werd uitvoe
rig aandacht besteed aan de specifieke
problemen, die het „volgroeien" van
de Randstad Holland met zich mee
brengt en niet minder aan de kansen,
die „overig Nederland" dient te krij-
om zich te kunnen ontwikkelen,
daarmee tegelijkertijd de zorgen van
het Westen verminderend. Kort en
goed werd gesteld, dat de zuigkracht
het Westen haar (nadelige) invloed
heeft op de bestaansmogelijkheden el
ders. Daar bestaat op verschillend ter
een achterstand in volkshuisves
ting, openbare voorzieningen, culturele
mogelijkheden, industriële en ook agra
rische ontwikkeling, enz.
Een „therapie"
De „therapie", die in deze brochure
in de hand werd gedaan, is in we-
•n eenvoudig; zorg ervoor (dit in de
allereerste plaats als advies aan de
If
komen onjuist, dat een ondernemer in de
Randstad via zijn belastingbiljet zou moe
ten betalen voor het stimuleren van ac
tiviteiten van een collega elders, die
daardoor op een kwade dag zijn concur
rent zou kunnen worden.
Anderen, die him oordeel zakelijker
fundeerden, meenden, dat een eventueel
ingrijpen door de overheid toch nooit
structuur van de Randstad nu eenmaal
stukken gunstiger is voor het bedrijfs
leven. Als b.v. een hoogovenbedrijf zich
ergens wil vestigen, of een grote scheeps
werf, een petro-chemdsche onderneming
het gewenste effect zou hebben, omdat
economische wetten zioh nu eenmaal
niet laten dwingen en omdat de gehele
of een zware metaalindustrie, dan zal dat
beslist niet gebeuren op de Veluwe of in
Drenthe, om de eenvoudige reden, dat
daar de volstrekt noodzakelijke vestigings-
voorwaaiden ontbreken. Omdat daar het.'zal spreiding nodig maken". En minister
gewenste industriële klimaat niet aan-| Witte schreef ook: „De ontwikkeling in
bleem van de ruimtelijke ordening. Nog
slechts enkele weken geleden heeft de
Tweede Kamer er langdurig over gedis
cussieerd en die besprekingen hebben
geresulteerd in de unanieme aanvaarding
van een motie. Daar in werd de regering
uitgenodigd te komen met een nota. die
haar visie op deze kwestie moet weer-
Hoe zijn nu op dit moment de feiten?
De Werkcommissie Westen des Lands, een
speciale commissie van de Vaste Com
missie van de Rijksdienst voor het Natio
nale plan (vat u het?), is reeds een aantal
jaren geleden met een studie begonnen.
Zij heeft de opdracht met (de-*» eerste)
samenvattende voorstellen bij de regering
te komen. Niemand mag het deze Werk-
commissie kwalijk nemen, dat de studie
zo lang heeft geduurd, want het onder
werp is niet alleen bijzonder veelzijdig,
maar ook zeer moeilijk.
Lange termijn
„De maatregelen, die de Werkcommls-
sie zal voorstellen", zo heeft
Witte geschreven, .zullen erop gericht
moeten zijn ruimte te scheppen
ontwikkelingen, dde op dit specifieke
milieu (het Westen dus) zijn aangewezen,
alsmede voor de daarmee gepaard gaande
aanzienlijke uitbreiding van de stedelijke
complexen en daarbij nodige recreatieve
voorzieningen, alles in nauw verband met
de speciale agrarische belangen in het
Westen. De oplossingen hiervoor moeten
ook op lange termijn bruikbaar zijn. Dit
overheid), dat allerlei (industriële) ac
tiviteiten, die even goed elders kunnen
plaatsvinden, daar ook tot ontwikke
ling kunnen komen. In dat geval zal
vel niet nodig zijn om in de Rand
stad zelf allerlei beperkende maatrege-
te treffen. Kort gezegd: maak de
vestiging van een bedrijf buiten de
Randstad voor een ondernemer zó aan
trekkelijk, dat hij er niet meer over
piekert zijn bedrijf in de Randstad te
stichten. Als dit proces slaagt, dan
het op zijn minst mogelijk zijn
bestaansmogelijkheden te scheppen (bui
ten de Randstad dus) voor de on
geveer een half miljoen mensen, die
tot 1980 het vestigingsoverschot in het
Westen zullen uitmaken. Gelukt dit,
dan is het misschien zelfs mogelijk in
de andere provincies te geraken tot
een vestigingsoverschot uit het Wes
ten en dan zal uiteindelijk een na
tionaal evenwicht worden bereikt! Prof.
dr. Jac. P. Thysse, de stedebouw
kundig adviseur van de Rijksdienst
voor het Nationale Plan, heeft voor deze
oplossing al verschillende malen eed li
gebroken.
HU heeft berekend, dat de grote steden
zich nog zo ver kunnen uitbreiden, dat
5 miljoen mensen kunnen wonen Maar
dan is wel de totale capaciteit bereikt.
Als men er dan nog van uitgaat, dat
kelc kleinere steden nog wat kuni
nltbreiden, dan biyft er volgens prof.
Thysse nltelndelUk nog een overschot
600.000 tot 700.000 mensen, voor wie geen
wezig is en (hetgeen ook van belang is)
de kosten der openbare voorzieningen als
water en elektriciteit in het alge-
hoger liggen, welk verschil waar
schijnlijk vaak zal opwegen tegen de
hogere kosten van de grond in de Rand
stad.
Maar, zo kan men vragen, waarom is
het dan niet mogelijk kleinere indus
trieën, die niet aan diep water gebonden
»n allerlei toeleveringsbedrijven bui
de Randstad te stichten? Tot op
zekere hoogte moet dit zeker mogelijk
zijn, blijft dan het vraagstuk der
bindingen. Het werkt nu eenmaal goed
koper met een toeleveringsbedrijf „naast
de deur". En de concurrentiefactor speelt
nog altijd een overwegende rol ii
bedrijfsleven.
Ruimte-motie
Het spreekt intussen wel vanzelf, dat
ver dit hele complex van vraagstukken
ok in de officiële lichamen, die Neder
land rijk is, ai heel wat is gezegd. In del tal z
Een brochure
Het is weer al bijna twee jaar gele
ien. dat er een interessante en belang
wekkende brochure versoheen onder de
Bezwaren
Lang niet iedereen (en dat was
begrijpelijk) was het met de Inhoud
van de brochure eens. Sommigen n
den, dat de overheid principieel niet
het recht heeft in het maatschappelijk
bestel zo diep in te grijpen en
den volkomen afwijzend tegenover
zij beschouwden als een dirigistische
politiek van: hier stimuleren, daar al-
Bovendien vonden zij het vol
steden breiden zich uit, dorpen
groeien aaneen. Hier een beeld van
de uitbreiding van Rotterdam
te Hoogvliet.
(Luchtfoto K.L.M.)
overig Nederland vraagt op de eerste
plaats de aandacht, omdat deze gebieden
zelf aanspraak hebben op een volwaardig
aandeel in de nationale vooruitgang. Hoe
meer dit wordt verwerkelijkt, hoe
het Westen daardoor zal worden ontlast".
Het rapport zaïl. zo is medegedeeld,
binnenkort verschijnen.
Een volgend feit is. dat genoemde Rijks
dienst en het Centraal Planbureau
van dus de eerder genoemde brochure
afkomstig is) al een „verkenning" heb
ben uitgevoerd van de ontwikkelingsmo
gelijkheden per provincie zonder dat met
bijzondere maatregelen rekening is ge
houden. Nu wordt onderzocht in hoeverre
de opneming van een groter bevolkings-
i de zaak gaat het c
i kunnen worden verwacht bij
i het pro-' schillende veronderstellingen voor
Wij raken vast in tal en last-.
Hier een beeld van de verkeers
weg Den Haag-Amsterdam te
Wassenaar, dat voor zichzelf
spreekt.
Samenspel
Dat de overheid en zeker de rüks-
overheid op het punt van de ruimte-
lUke ordening, die ten slotte het ganse
maatschappelijke leven raakt, een taak be
zit, zal weinig tegenspraak ontmoeten. Hoe
belangrUk ook de gemeentelijke en pro
vinciale zelfstandigheid is, de vraagstuk
ken zün dermate nauw verweven en gre
pen ook ruimtelUk gesproken zozee
elkaar, dat het niet meer mogelijk is het
nemen van tal van principiële en de toe
komst bepalende beslissingen uitsluitend
aan de locale en provinciale overheden
over te laten.
Bij dit alles mag één ding niet worden
vergeten. Weer citeren wij (met instem
ming) minister Witte: „De ruimtelijke or
dening kan niet gezien worden als een
werk, dat men van overheidswege naar
believen op deze of gene wijze kan tot
stand brengen. Het resultaat wordt be
ukt door een ingewikkeld samenspel van
krachten, waarbij de inzichten van do
overheid niet altijd de doorslag zullen
kunnen geven. De ruimtelijke ontwikke-
staat immers in nauwe wisselwerking
de ontplooiing van het economische
leven en voor dit laatste ligt iirons be
stel het zwaartepunt bij hetgeen er leeft
in de maatschappij zelf. Het aandeel
overheid in dit gehele proces zie ik
als het aangeven van een wenselijke rich-
voor de ontwikkeling, het helpen
scheppen van de fysieke voorwaarden
daarvoor en, waar nodig, het geven van
aanmoediging en steun of het treffen van
maatregelen ter bescherming van gewich
tige belangen, die in het gedrang zouden
kunnen komen". Een schild voor de
zwakken, zo zou men dus kunnen zeggen.
Welk departement?
Een kwestie, die met dit vraagstuk zij
delings, maar toch wel nauw verband
houdt, is de vraag welk departement zich
mat de problemen der ruimtelijke orde
ning primair moet belasten. Zowel „bin
nenlandse zaken" als „volkshuisvesting"
houden zich er intensief mee bezig, het
eerste vooral uit een oogpunt van
bestuur. Maar ook „verkeer en water
staat" heeft er alles mee te maken
„landbouw" en „economische zaken"
niet mindere mate. Om van „maatschap
pelijk werk" nog maar niet te spreken.
Minister Struycken heeft al laten weten,
dat deze materie tot zijn departement be
hoort.
Zonder een standpunt in te nemen
geloven wij, dat hier een taak voor
het gehele kabinet ligt en dat het
beslist noodzakelijk is, dat er
rijksniveau stevig gecoördineerd
wordt: prestige-kwesties mogen niet
Ontstaan, die zijn er al genoeg! Tus
sen de departementen bestaat geluk
kig overleg, zodat naar gehoopt
mag worden voorkomen wordt,
dat het ene departement er heel
andere meningen op nahoudt dan
het andere.
Nieuwe Zuidslavische
ambassadeur benoemd
Het hoofd van de afdeling voorJrichting
en perszaken van het Zuidslavische mini
sterie van buitenlandse zaken, Branko
Draskovic. Is door president Tito benoemd
tot ambassadeur bij het Nederlandse hof.
De heer Draskovic is 45 jaar oud en een
bekend journalist in Belgrado. Onder
meer was hij waarnemend hoofdredacteur
van het grote Zuidslavische dagblad Boer
ba. waarvoor hij eerder Parijs correspon
dent was.
ETHERGOLVEN
MOGEN WE eigenlijk wel spreken van „de kunst" van het liedje?
Och ja, waarom niet? Er is nu eenmaal Kunst met een grote en kunst
met een kleine k. Afgezien dan echter van het broddelwerk, dat het een
noch het ander is en beter achterwege zou kunnen blijven.
We moeten, vooral bij het radio- en, zo U wilt, het televisieliedje, toch
wel een paar dingen onderscheiden. U weet hoe het gaat: ineens hoor je
over alle zenders in binnen- en buitenland en via alle omroepen in alle
toonaarden een liedje, dat de slagersjongen op straat fluit, dat Uw zoon
bromt en Uw dochter kweelten dat U, tot Uw verbazing, op een
ochtend onder de douche staat te galmen of te neuriën.
Zo'n liedje, zo'n wijsje, is er zómaar.
Het werd ergens in een land gemaakt
het woel over grenzen en zeeën plotse
ling ook bij u de kamer binnen.
Pas als iedereen er zeeziek van is ge-,,
worden, is het opeens weer verdwenen^
en tien tegen één is er dan weer een an
der wijsje hoog-populair
Zo'n liedje werd vroeger een „schlager"
en tegenwoordig, op z'n Amerikaans, een
„top-hit" genoemd. Als u het allang ver
geten bent. wordt het in de weemoed van
de jaarwisseling op Oudejaarsdag nog
eens opgepoetst en voorzien van geboorte
maand en jaartal de ether ingejaagd.
Bij dit soort liedjes gaat het voorn:
lijk om de muziek die goed in het gehoor
ligt. want gewoonlijk worden er allerlei
woorden op gemaakt. Tenzij het van
sprong al heel sentimenteel of dwaas Is,
dén gaat men aan 't knoeien met manke
vertalingen.
Er zijn ook liedjes, door humoristen ten
gehore gebracht, waarbij het in hoofdzaak
om de woorden gaat. Zelden wint
liedje 'n charmante melodie, gewoonlijk
wordt daar wat deun of hoempa bijge
maakt. Dan is en blijft het „een liedje'
en wordt het bepaald geen „song" of
„top-hit", tenzij, dit laatste, in eigen land
en gezongen (of gezegd) door degene die
het schreef of voor wie het werd ge
schreven.
Daarnaast echter kennen we het caba
retliedje, dat. wil het goed zUn, zowel in
woorden als in melodie een klein kunst
werkje of een kleinkunst-werkje mag
worden genoemd. Maar ook een cabaret
liedje is geen „song".
Daarom kan ik hier meteen nog een
briefschrijver antwoorden: „het is niet de
bedoeling, dat bij een song-festival caba
retiers optreden. Immers, vallen hier
(voor buitenlanders) de woorden geheel
of gedeeltelijk weg. dan blijft maar de
helft van het eigenlijke werk over.
Deze briefschrijver vraagt nl.. waarom
men niet liever cabaretiers als Wim Kan,
Wim Sonneveld, Jules de Corte of Jelle
de Vries ons land laat vertegenwoordigen
in het Europese Songfestival. Om cabaret
liedjes gaat het in dit geval nietl
Ik geloof, dat we nu voorlopig wel ge
noeg aandacht hebben besteed aan de
voorbereidselen tot het festijn, dat in
maart te Hilversum wordt gehouden. Over
de organisatie van dat evenement, waar
bij de NTS nu eens gastvrouwe mag zijn,
hoort u nog wel nader.
Wim Kan over het
wereldfederalisme
De VPRO schenkt in twee vrijdagavond-
radioprogramma's aandacht aan het we
reldfederalisme. In de eerste uitzending,
op vrijdag 21 februari a s. tussen 8.35 en
8.45 uur, voert dr. J. C. Schuurman, psy
chiater te Amsterdam, het woord ovei
„Bezinning op 10 jaar wereldfederalistl-
sche actie ln Nederland".
De cabaretier Wim Kan ls uitgenodigd
een week later, op 28 februari (zelfde tijd)
Bedrijven worden
voor gelicht over
TD
de kernfysica
Togen een betrekkelijk geringe vergoe
ding zullen belanghebbende ondernemin
gen binnenkort een voorlidhtingecontract
kunnen ateluiten met het Reactorcentrum
Nederland, dat hen dan voortdurend i
6ystemati6ch op de hoogte zal houden v:
de laatste ontwikkelingen op het gebied
van de kernfysica.
De heer O. C. Huisman, voorzitter
de energieconvmissie van het verbond
Nederlandse werkgevers, het katholiek
verbond van werkgeverevakverenigingen
en het verbond va-n protestants-christe
lijke werkgevers in Nederland, heeft dat
gisteren meegedeeld in een radiotoe
spraak. Het particuliere bedrijfsleven in
ons land, zo zei hij, heeft een belangrijk
deel van de investeringen en de exploi
tatiekosten voor het RCN bijeengebracht.
Er zijn 49 bedrijven die 6ubsidiecontrac-
ten hebben afgesloten met het RCN Hoe
wel deze mogelijkheid nog 6teede open
ls, heeft men uitgezien naar een modus
voor het bedrijfsle-ven om het RCN tegen
geringe koeten te steunen. Het centrum
zal in de toekomst nog grote sommen
geld voor zijn onderzoekingen nodig heb
ben, waarvoor een zwaardere financiële
basis vereiet is.
over de wereldfederalisten te spreken.
„We hopen, dat hij het doet", aldus de
VPRO
Leven in Ierland
De KRO-medewerker Herman Flkkert
heeft een reis gemaakt naar Dublin en
omgeving en daar vele gesprekken ge
voerd met Ieren van allerlei beroepen.
Hiervan heeft hij een klankbeeld samen
gesteld, dat bedoeld is om een indruk te
geven van het leven in Ierland. U kunt
dit klankbeeld horen in de reeks „Wij
Europeanen", dat op vrijdag 21 februari
a.s. wordt uitgezonden-
In Vorarlberg (Oostenrijk) weigerden
verscheidene televisietoestelbezitters het
verplichte kijkgeld te betalen. De reden?
Wel. ze konden Zwitserse en Duitse uit
zendingen goed opvangen; maar Oosten
rijkse helemaal nietl
Niet gek bedachtmaar het argument
werd niet aanvaardt
De Spaanse regering heeft een prijs
vraag uitgeschreven voor een ontwerp
waarnaar een goedkoop volkstelevisie
toestel kan worden aangemaakt. De hoofd
prijs bedraagt ongeveer f 750.
't Is ook maar voor een goedkoop
toestel....!
Dr. Hilpert, administrateur van de
Noord-Duitse omroep, heeft tijdens een
persconferentie verklaard, dat volgens
zijn mening het optreden van particuliere
reclameteflevisiebedrijven „katastrofale
gevolgen" zou hebben voor het algemene
programmaniveau.
En daar was dan geen woord Frans bijl
Het 92e deel van „De jeugd op eigen
wieken", radiostrip van Jan de Vries,
kunt u om half negen horen ln het NCRV-
programma. Direct daarna worden op
namen van de Muziekdagen Donaueschin-
gen 1957 uitgezonden en om 10.15 op
namen van de accordeon-wereldkampioen
schappen 1957 te Saarbrücken. U kunt dan
drie prijswinnaars horen spelen.
Over Hilversum I kunt om half 8
luisteren naar een VPRO-forum dat plat
telandsproblemen behandelt en om 8.45
uur naar het Ned. Kamerkoor o.l.v. Felix
de Nobel in de uitzending „Het protestant
se kerklied". Om 9 uur komt de VARA
in de ether met de serie „Leert uw land
genoten kennen"; opnamen uit Zutphen.
Om half tien voortzetting van de reeks
„De lange weg", gewijd aan 's mensen ge
zondheid en om kwart over 11 als gewoon
lijk een Bachconcert tot besluit van de
vrijdagavond. Ditmaal: twee Italiaanse
l'ips uit het buitenland
Onder beproefde leiding van Daniël
Sternefeld concerteert het NIR-Symfonie-
orkest vanavond tussen 8 en 10.30 uur ln
de muziekserie Internationale componis
tentribune. Er staan werken van heden
daagse Poolse, Franse en Amerikaanse
componisten op het programma (Brussel
Vlaams. 324 m
De suite „Rakastava" van Sibelius, de
4e Symfonie in c van Schubert en de Sla
vische Rhapsodie nr 3 van Dvorak kunt
u vanavond tussen 9 en 10 uur beluisteren
in het Engelse Home Service-programma
(434 m Voor u speelt dan het BBC Mid
land Orkest, gedirigeerd door Gerald
Drie grote orkesten, koren en solisten
werken mee aan een grootse Wagnerher-
denking (75 jaren na zijn sterfdag) welke
tussen 8 en 9.45 uur wordt uitgezonden
over de zender 309 m.. 971 kHz. Iets om
eens rustig voor te gaan zitten!
Programma voor morgen
Hilversum I, 402 m. VARA: 7.00 Nws 7,10
Gym 7.70 Gram 8.00 Nwi 8.18 Grim 9.00 V d
vrouw (9.359.40 Waters*). VPRO: 10.00 Tijdelijk
uitgeschakeld, oaus 10.05 Morgenwijding. VARA:
10.70 Lichte muz 10.40 Buiteul overz 10.55 De
familie Doorsnee 11.75 Gram 11.40 Mezzo-sopr
13.70 f
4 00 V d jeugd 14.35 Nieuwe
enwijshefd 15-70 Koorzang 15
ot het graf 15.50 Kamcrork
W Artistieke staalkaart. VPRO: 19.30 Pas-
ut. caus 19.40 Godsdienst voorheen cn
ca us 19.55 Deze week. oeus. VARA: 20.00
1.05 Waar gaan wij heen 20.13 Gevat progr
oc comm 72.00 Lichte muz 22.27 Labyrint
Fang, hoorspel 23.00 Nw» 23.1524 00
Middagklok-noodklok 12.03 Mil ork 12 30 L:
en tumbouwmeded 12.33 Ge*var muz 12.55 Zoi
wijzer 13.00 Nw» cn kath nw* 13.20 Piatennic
13.30 Dartsmuz 14.00 V d jeugd 14 20 Eng
schaatsen rijden te Helsinki
Atlantisch Allerlei Een en ander over -
den. aangesloten bij het A deïstisch Pact
Helsinki) 20.10 i.ichthakeo 20.25 Act 20.4!
var progr 22.05 Wereldkampioenschappen schaat
senrijden te Helsinki 22.10 Uchle muz 22.35 WIJ
luiden de zondag in. Aansluitend: Avondgebed
en lit kal 23.00 Nws 23.15 Nw* in Esperanto
23.2224.00 Nieuwe gram.
Televisieprogramma's. KRO: 17.00—17.45 V d
kind. AVRO: 20.00 Journ en weerwerz 20 15
Gevar pro»r. NTS: Progr over de Wereldtentoon
stelling Brunei 1958 AVRO: 21.50—20.30 Quiz-
prog. NTS: 22.3523.30 Eurovisie: Wereldkam
pioenschappen kunstrijden op de schaars te Parijs.
