Jlieutuo £eiitscl)e QTourant ïedders halen 44 ouden uit brandend rusthuis TREIN KOMT PRECIES OP TIJD AAN... Snelle hulp voorkomt ramp in Veen wouden Manoeuvres in Djakarta, officieren vergaderen Gehalveerd parlement keurt Russische hulp goed Duitsland wil Engeland een miljard lenen Ike ziet heil in nog weinig topgesprek Prinses op strandfeest TIMMERLUI STAAKTEN: 230 MAN ONTSLAGEN GUUR WEER MET SNEEUWBUIEN Socialist De Kadt hekelt houding van partijgenoten in de Senaat i'l ONDERDAG 6 FEBRUARI 1958 lUBEAUS Steenstraat 37 Directie, Redactie, Abonnementen- e Advertentie-afdeling Tel. 31441. ADVERTENTIES0.20 per millimeter. Familieberichten 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Achtendertigste jaargang no. 11179 Directie: F. DLEMEB Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-red.: H. W J ENSERINB CHRISTEL! fK-N ATION AAL DAGBLAD Voor Leidei. en Omstreken „$tanhttstirii is phebteum myo b«rt to legljen-spocl" Rijksweg 4A: een groots experiment ZIE PAGINA 3 Tien seconden nadat een Van- juardraket op de basis Cape Canaveral. Florida, loodrecht omhoog was gegaan, begon zij te waggelen en brak in tweeën, later werd medegedeeld, dat veiligheidsofficier, toen bleek, dat de zaak misliep en de raket uit haar baan was geraakt, haar van de grond af tot ex- heeft gebracht. Er cir kelt (nog) geen tweede Ameri kaanse kunstmaan rond de aarde (Van een speciale verslaggever.) VUUR, vonken en rook is gisterav Het Talmahuis totaal verwoest. Honderden toeschouwers hebben met verbijstering staan toekijken naar het even afschrikwekkend als fascine rend schouwspel, dat deze ontzettend felle brand te zien gaf. De noord westerstorm, die vrij spel had op het brandende gebouw, wakkerde de vlammen aan tot een loeiende baaierd van alles vernietigend vuur en joeg een enorme vonkenregen voor zich uit. Tot kilometers ver in de omtrek was de rode gloed van de brand te zien. Hoewel het vuur zeer snel om zich heen greep, is men er nog in geslaagd de bewoners van het tehuis (44 bejaarde patiënten en 25 personeelsleden) in veiligheid te brengen. Helaas heeft de brand echter, zoals later bleek, toch nog twee slachtoffers geëist; twee weduwen, die aanvankelijk werden'ver- mist, bleken naderhand in de vlammen te zijn omgekomen. brengen. Zij werden il uit het brandendf gebouw gedragen. De eerste redders kre gen versterking van de in Veenwouden uitgestapte passagiers van de brein dl»* om kwart voor zes met arbeiders uit Leeuwarden arriveerde. Aan de hulp van deze mensen is het voor een niet onbe langrijk deel te danken geweest dat na genoeg alle patiënten konden worden gered. Zij hebben met klompen de ramen stukgeslagen, zijn met gevaar voor eigen leven het reeds fel brandende gebouw binnengegaan en hebben de hulpbehoe vende bejaarden door de ramen naar bui ten gedragen. Eén van de eersten die te hulp snelde was de 74-jarige D Bijls- ma. Hij woont naast het Talnvahuis en zat in de keuken gereed om te gaan eten toen hij rook uit het gebouw zag op stijgen. begonnen in het dienstbodenkamertje op de bovenverdieping van het hoofdgebouw Toen de wind eenmaal vat kreeg op het vuur, was er geen houden meer aan. Het gehele gebouw, met inbegrip van de vleu gels, stond spoedig In lichter laaie. Oog getuigen spraken er hun verwondering over uit dat het vuur zich zo snel een weg baande van de boven- naar de be nedenverdieping. De huishoudster, me juffrouw B. Hovinga, ontdekte de brand kort voor half zes en sloeg meteen alarm Niemand had toen in de gaten hoe sne! de daarop volgende ramp zich zou vol trekken. In het tehuis dat 6edert drie jaar als verpleeginrichting dienst doet voor chro nische zieke bejaarden, werden 29 vrou- ven en 15 mannen verpleegd. Allen lagen :ij op het moment dat de brand uitbrak e bed. Verscheidenen van hen konden zelf niet lopen. Geen wonder dus, dat het rplegend personeel in een paniekstem- ing dreigde te geraken. De catastrofe u waarschijnlijk niet te overzien zijn geweest, wanneer er niet zeer snel hulp van buiten was gekomen. Verschillend! omwonenden snelden toe om de patiën- TERWIJL DJAKARTA wachtte op bevestiging der geruchten over de vorming van een nieuwe regering op Sumatra, hielden uitgezochte roepen oefeningen in de hoofdstad, aldus meldt Reuter. Om de hoofd- wartieren van land- en luchtmacht is een strenge bewaking ingesteld, och de centrale regering heeft nog geen maatregelen bekendgemaakt et hoofd te bieden aan de afkondiging van een nieuwe regering. Een woordvoerder te Djakarta, majoor •reono, bevestigde thans, dat Indone- icbe oorlogsschepen de Riouw-archipel Ruiden Singapore bewaken om de ruil- ttdel tegen te gaan. Verschillende com- Bndamten van Sumatra houden volgens i „routine"-conferentie te Dja- et de chef-staf van de landmacht, «waal-majoor Nasution. Hij waar- huwde volgens A.N.P. de bevolking Bet lichvtaardig geloof te hechten aan Richten uit het buitenland over de in- eodige toestand van Indonesië, en zeide. de persbureaus te Djakarta gewaar- chuwd zijn zich te onthouden van „pre sterende beriohten"en dat zij zo objec- ef mogelijk moeten schrijven. Gisteren heeft het Indonesische parle- *nt volgens A.P. met 95 tegen 18 stem- «n goedkeuring gehecht aan de krediet- Ttreenkomst met de Sowjetunie, waarbij Monesië 380 miljoen gulden zal ontvan- Mindcr dan de helft van de 266 par- Knentsledcn nam aan de stemming deel- k communisten, de Partai Nasional In donesia en de Nahdatoel Oelama steun- regerlng, doch de Masjoemi, de rtristciykc partijen en twee kleine groe- «n itemden tegen. De socialisten ver aten de zaal voor de stemming Anwar hrjono verklaarde namens de Masjoemi. dot deze niet tegen een Russisch krediet doch bezwaar heeft om de Russen in zicht te geven In de natuurlijke hulp bronnen, en een overwegende invloed op de handelspolitiek. Sukarno komt eerder Te Tokio heeft Sukarno volgens Reu- >r verklaard, dat hij eerder dan ver wacht was, naar Indonesië terugkeert omdat zijn vrouw een kind verwacht. Hij ontkende de berichten in de Japanse pers dat hem een ultimatum was gesteld door Warouw en zeide, dat Warouw hem rap port had uitgebracht over zijn werk als attaché in Peking en over de levering vi immunistische wapenen. Het Witte Huis te Washington heeft bekend gemaakt, dat de 61-jarige M P Jones, thans ondermdnaster van buiten landse zaken voor het Verre Oosten, be noemd is tot Amerikaans ambassadeur te Djakarta. Volgens A.P. hebben de opstandige In donesische officieren iin Japan Sukarno doen weten, dat er een broederoorlog uitbreken, tenzij hij zijn kabinet vei dert. Een woordvoerder van die officie ren vertelde, dat Sukarno daarop in nen uitbarstte Sumual zou in zijn hotelkamer te Tokio aan de radio zitten luisteren of de pro- clomatie van de tegenregering afkomt. Gaat het niet door Regeringskringen te Djakarta zien gens A.P. een zwakke plek in de opstand van Sumatra, nu de afkondiging van een tegenregering op zich heeft laten wach ten. Majoor Harsono, woordvoerder van de regering, zeide heden: „Het had van daag moeten gebeuren, maar wij krijgen de indruk, dat het niet doorgaat." Sluiting kleuterschool wegens roodvonk De r.k. kleuterschool Maria Goretti aan de Fabianusstraat te Apeldoorn is voor lopig tot 13 februari gesloten, omdat er twee gevallen van roodvonk zijn gecon stateerd. Volgens het hoofd van de school- artsendienst in Apeldoorn bestaat er geen reden tot ongerustheid. Kind verongelukt. Bij het spelen met een lorrie is gisteren in Waddinxveen de 5-jarige Keesje Driesse om het leven ge komen. Het kind lag voorover op het karretje toen dit ging rijden. Zijn das kwam tussen de wielen, waardoor een nekwervel brak. Flink gedrag door de heg die zijn woning van het Talmahuis scheidt, is Bijlsma te hulp gesneld. Het luide hulpgeroep van hei verplegend personeel klonk hem tegemoet De klomp grijpen en enkele ramen In slaan was het werk van een ogenblik Romke Postma. de smideknecht, kwam met een bijl toesnellen: hij maakte daar mee ruimte door de kozijnen weg te hak ken. Vier Datiënten konden weldra doot ramen naar buiten worden gehaald vertelde Bijlsma Het reddingswerk werd weldra bemoeilijkt door een ver stikkende rook. Zowel aan de voor- als de achterzijde van het brandende gebouw was het reddingswerk inmiddels De patiënten werden eerst in de tuin gelegd en daar vandaan naar omliggende woningen gebracht. Ieder deed wat zijn hand vond om te doen. Een aantal van de verpleegsters en dienstmeisjes was to taal van streek. De te hulp gesnelde man nen echter, traden zeer doortastend op Altijd weer stonden er mensen gereed om de stakkerds die totaal ren en nog niet beseften, welk hun was overkomen, naar veiliger oorden te brengen Met man en macht De inmiddels oplaaiende vlammen wier pen sen schril licht op het deerniswek kende schouwspel. Met man en macht hebben ze getracht er uit te halen wat er uit te halen viel, aldus de burgemees ter, mr. P. T. van de Herberg van Dan- tumadeel. die actief aan het reddings werk deelnam. Verschillende doktoren waren spoedig ter plaatse om medische hulp te verlenen. Met ambulanceauto's uit Dokkum en Leeuwarden werden de geredden naar het nabijgelegen Taltna- oord gebracht en vandaar in de loop var de avond vervoerd naar naburige bejaar dentehuizen, waar zij voorlopig verpleegd zuilen worden. Verschillende van de vaak hoogbejaarde patiënten liepen een shock op. Eén van hen brak een been. De brand werd bestreden door vijf motor spuiten uit Murmerwoude, Bergum. Leeu warden. Dokkum en Zwaagwesteinde. De brandweerlieden konden echter tegen di geweldige vuurzee aanvankelijk weinii uitrichten Pas toen het gebouw volledig was uitgebrand (omstreeks zever kreeg men het vuur in bedwang, schade wordt geschat op ongevee miljoen. Gebouw en Inventaris verzekerd. De Talmahuizen worden in Friesland. Gelderland en Groningen geëxploiteerd door de Christelijke Vereniging tot ver pleging van bejaarden, die ongeveer 30 laar bestaat. In het Talmaoord, tegen over het afgebrande Talmahuis. zijn be jaarden ondergebracht, die geen verple ging behoeven. Het Talmahuis dat vrij aanzienlijk uitgebreid zou worden, had een staf van twee verpleegsters en 21 dienstmeisjes onder leiding van de direc trice mejuffrouw J. Blacquiere. De omgekomenen zijn de 94-jarige mevrouw T. Dijkstra-Hibma en de 83-jarige mevrouw R. de Vries- Reintjes. De stoffelijke overschotten zijn reeds gevonden. Maar Londen geeft de voorkeur aan een betaling... DE WESTDUITSE REGERING heeft bekendgemaakt, dat zij bereid is op 1 april honderd miljoen pond sterling of 1064 miljoen gulden als rente vrij deposito in Engeland te storten bij wijze van vooruitbetaling voor in de loop van drie jaren te kopen Britse wapens ten behoeve van de West- duitse strijdkrachten. Dit zou dan geschieden om Engeland te helpen bij zijn moeilijkheden met de betalingsbalans. nog niet ontvangen is en evenmin in de raad van de Noordatlantische verdraes- organisatie besproken; maar volgens Vandaag viert prinses Marie- Christine van België haar zevende verjaardag. Zij krijgt, met andere meisjes van haar leeftijd, les in de school van het kasteel te Laeken. Hoewel zulks van Duitse zijde ontkend wordt, ziet men hierin een tegenvoorstel inzake Engclands cis, dat Duitsland f 532 miljoen zal betalen als steun aan de Britse strijdkrachten in Duitsland gedurende het 1 april beginnende belastingjaar. Dc Duit sers willen dit niet, want als dit bedrag uit de verdedigingsbegroting van 9 mil jard gulden moet komen, zou de opbou' van de Westduitse verdediging worden vertraagd. Geen geestdrift PRESIDENT EISENHOWER heeft *- gisteren tijdens zijn wekelijkse persconferentie min of meer een domper geze» op de vele geruchten over een spoedige topconferentie tussen Oost en West. Volgens de president bevatten de brieven de Russische premier Boelganin niets waaruit men een gunstige i clusie kan trekken met het oog op een dergelijk gesprek. Het heeft geen zin naar een topconfe rentie te gaan zonder idee te hebben van ie onderwerpen, die naar de mening -^an beide partijen besproken moeten worden, aldus Eisenhower Hij zei dat Boelganin in zijn laatste brief slechts akkoord is ge gaan met één van de acht punten die hij, Eisenhower, in zijn brief van 12 januari heeft voorgesteld, namelijk de bespreking ■van een systeem om onverwachte aanval len te voorkomen. ..Zonder overeenstem ming vooraf over urat besproken moet worden zouden wij elkaar over de confe rentietafel maar aan zitten staren", aldus de president Hij liet zich niet uit over het soort conferentie op lager niveau aan een topconferentie vooraf moet gaan. Een verslaggever vroeg Eisenhower of hjj van mening is, dat bet voorstel van Boelganin om geheel Duitsland, Polen en Tsjechoslowalcjje tot een zone te verbin den. waar de produktie en het op slaan van atoombommen verboden is, als een redelijk idee moet worden gezien. Het i6 onmogelijk, zei de president hierop, dat Amerika, al is het de sterkste staat van de vrije landen, alleen een be slissing zou nemen over een dergelijk voorstel of er over onderhandelen met de Sowjetunie. Hij noemde het voorstel van de Russische premier „een betwistbare zaak". Bij een dergelijk voorstel Is de vei ligheid betrokken van Amerika's grootste vrienden en geallieerden. Daarom, aldus Eisenhower, moet er overeenstemming best aan met de betrokken landen. West- Duitsland. Italië en alle andere. De Ame rikaanse president gebruikte deze kwes tie. om zijn blijvend geloof uit te drukken in de N A V-O-, als instrument voor derge lijk overleg en als schild tegen wat hij noemde de monopolistische kracht van het communisme. ingelichte kringen wordt het baar geacht Het komt namelijk neer op verstrek king van een lening in plaats van een betaling, dus op een verzwaring van de Britse begroting. Er bestaat ook geen waarborg, dat Duitsland bet volle bedrag aan wapens zal besteden en na afloop van de drie jaren een min of meer groot restant terugeist De wapens, die Engeland krachtens het Duitse aanbod aan Duitsland zou leveren, kan Engeland ook elders ver kopen. Weliswaar zijn er met Duits land reeds contracten afgesloten of spoedig op komst voor een bedrag van een half miljard gulden, o.a 2800 pantservoertuigen, doch West-DuiU- land heeft de laatste tijd teleurstel lende beslissingen genomen ten aan zien van de koop van tanks en straal jagers Van Westduitse zijde wijst men erop, dat het Duitse aanbod Engeland f 114 mil joen aan rente zal besparen. Volgens een Duitse woordvoerder zijn de legeringskosten van de Franse troepen nog niet besproken. De Fransen hebben de Navo-raad laten weten, dat zij op hulp rekenen. Vorig jaar hebben zij f 211 min. ontvangen, maar het is mogelijk, dat zij nu meer zullen vragen. WILLEMSTAD. 6 februari Tientallen zeilboten, motorboten, al of niet met waterskiërs er achter, bewogen zich gistermiddag in een bonte dwarre ling rond het schip van prinses Beatrix, die op het Spaanse Water van Curacao een binnenhaal met een jachthaven, een klearr(jk watersportfeest bijwoonde. De Prinses zag eerst het admiraalszeilen en voer daarna met Herman Jr naar de boca, het strand aan de helder blauwe zee. Hier volgde een grandioos feest met muziek, een nassi-goreng maaltijd, dansdemonstraties en een duik In de heerlijke zee Toen de schemering Inviel, werd een feërieke verlichting ontstoken, werd er gedanst en speelden Curacaose draaiorgels en maakte een steel band, sinds kort ook voor Neder land geen onbekend begrip, Wesün- dische muziek. Voordat de Prinses in de aanvang van de dag haar autotocht over westelijk Curacao was begonnen, was zij eerst getuige geweest van het vertrek van de twee onderzeeboten Walrus en Zee leeuw die met groot militair ceremo nieel afscheid namen voor hun reis naar Suriname. De dag werd besloten met een ontvangst voor een beperkt pre- Vandaag heeft prinses Beatrix een boot tocht gemaakt door de haven van Wil lemstad, waarbij zij onder meer een bezoek bracht aan de Curacaose petro leum-industrie-maatschappij, een van de allergrootste olieraffinaderijen ter wereld, waar 10.500 mensen werk vin den. Vanmiddag zou de Prinses een rondrit maken over het oostelijke deel van het eiland. Bouwstagnatie in Amsterdam In Amsterdam-West is de bouw van 623 lysteemwoningen voor de vereniging Eigen Haard stilgelegd. De daar werkza- geschoolde en ongeschoolde arbeiden, in totaal 230 man, z(jn met vergunning het arbeidsbureau ontslagen Aanleiding tot deze maatregel ls ge weest de staking van 24 timmerlieden op initiatief van de E.V.C. De directie van de N.V. Nederlands Bouwsyndicaat had de conjunctuurtoeslag, die werd uitbe taald boven de wettelijk vastgestelde lo nen, gehalveerd. Nadat de verlaagde lo nen voor het eerst werden uitbetaald legden bijna alle arbeiders het werk neer. Ze werden geschorst, maar weer aange nomen toen bleek, dat men het werk vrij willig wilde hervatten. Dezelfde dag echter verlieten de 24 tim merlieden de bouwplaats, waardoor het werk al spoedig stagneerde. De directie wilde geen nieuwe timmerlieden aanne men, omdat zij verwachtte, dat de E.V.C. dan weer een andere partiele staking zou proclameren, waardoor het werk op nieuw zou vastlopen. GEDUPEERD Onder de nu ontslagen 230 bouwvakar beiders zUn volgens de directie groepen vrijwilligen, die door het optreden van de stakingsleiding worden gedupeerd. ZU krijgen immers geen werkloosheldnitke- ring. Naar de directie van het bouwsyndicaat meedeelt, hield de loonsanerlng in, dat b.v. geschoolde timmerlieden nu gemid deld netto f 105 in hun loonzakje kregen inplaats van gemiddeld f 115, afgezien van de mogelijkheid door extra inspan ning meer te verdienen. Vannacht lichte vorst De Bilt verwacht tot morgenavond: Opklaringen afgewisseld door enkele sneeuw- of hagel buien. Vannacht in het bin nenland lachte vorst. Morgen ongeveer dezelfde tempera turen als vandaag. Overwe- gend matige wind tussen zuidwest en noordwest. (Op gemaakt om 11.15 uur). Vrijdag 7 febr. Zon op 08.12 uur, onder 7.38 uur; Maan op 22.25 uur, onder 09.13 Het is thans 150 jaar geleden, dat koning Lodewijk Napoleon het Rijksmuseum te Amster dam stichtte. Oorspronkelijk heette dit museum Groot Ko ninklijk Museum. In 1810 werd die naam omgedoopt in Hol lands Museum en in 1815 ont stond de huidige naam. Het jubileum van dit bekendste museum in ons land zal wor den gevierd met een grote ten toonstelling van vroege Neder landse kunst, welke expositie wordt gehouden van 28 juni tot en met 28 september 2958. (Foto KLM Aerocarto.) (Van onze weerkundige medewerker.) DE STORM, die gisteravond voornamelijk aan de Waddenkust woedde, veroorzaakte daar windstoten van boven de honderd kilometer per uur. Langs de Zuidholland, se en Zeeuwse kust bleef het bij een harde tot stormachtige wind. Belangrijk koudere lucht is ons land gaan binnenstromen en in het noorden daalde de temperatuur al tot beneden bet vriespunt. Met deze stroming worden hagel- en sneeuwbuien aangevoerd. Een groot deel van Groningen en Friesland lag vanmorgen al onder een laagje sneeuw. Ook in Dene marken is flink wat sneeuw gevallen. In de komende nacht ls lichte vorst te verwachten waarbij In de avondurc. uatte weggedeelten glad kunnen worden door bevriezing en sneeuwbuien Een storing :nct regen en sneeuw, die vanmorgen boven Zuid-Engeland zrriveerde, zal aaat alle waarschijnlijkheid juist ten zuiden van ons land passeren, zodat het ook in de ko mende dagen enigszins guur winterweer blijft met "s nachts lichte vorst. (Van onze parlementaire redacteur.) DE SOCIALISTISCHE AFGEVAARDIGDE de heer De Kadt, heeft zich gisteren in de Tweede Kamer duidelijk gedistancieerd van de opvat tingen van zijn partijgenoten, zoals die verleden week in de Eerste Kamer waren vertolkt. Een gesprek met de huidige Indonesische regering of met een toekomstige regering van hetzelfde type heeft geen enkele zin. Over dracht van de soevereiniteit over Nieuw-Guinea aan dit land zou een capi tulatie betekenen voor de destructieve krachten in Indonesië. Of op zijn minst zou dat een versterking van deze krachten zijn. Dat alles wil niet zeggen, dat de so cialistische Tweede-Kamerfractie ver heugd ls over het feit, dat Nederland de soevereiniteit over Nieuw-Guinea heeft Voor deze socialisten zijn in internatio nale aspecten van dit probleem belang rijker dan de nationale aspecten. De heer De Kadt zeide, dat zijn betoog in overeenstemming was met de redevoe ringen van de heren Burger en Willems, resp eerste en tweede voorzitter van de socialistische Tweede-Kamerfractie. En deze beide heren hebben altijd het stand punt vertolkt van het congres van de Partij van de Arbeid. Of anders gezegd; de heer In 't Veld heeft verleden week in de Eerste Kamer (met de gehele frac tie achter zich!) maar een persoonlijk standpunt verkondigd. De Senaat is alt(jd op z'n best als zij kan spreken over de jassen en Jurken de ministers. Dat is baar geëigend rein. En als de Senatoren op dat gebied een steek laten vallen is dat niet zo Als men de beschouwingen van de heer In 't Veld in de Eerste Kamer uitlegt als een deuk major in de samenwerking tus sen de partijen, die geacht worden het kabinet te steunen, dan is dat toch wel een miskenning van de plaats en de taak van onze Senaat, aldus de heer De Kadt. Een uitlating, waarover staatsrechtelijk nog wel het een en ander Is op te merken! Zakelijk zal het kabinet echter meer tevreden zijn over het standpunt van de socialistische Tweede Kamer-fractie dan over dat van de beer In 't Veld in ds Eerste Kamer. Toch liet de heer De Kadt duidelijk uitkomen, dat hij op de duur niet veel voelde voor de handhaving van de status quo. Kan Nederland nu het best de Pa poea's tot zelfbeschikking opleiden? De socialisten in de Tweede Kamer twijfe len daaraan. Als hier een plicht is, is dit, naar hun mening een Australische plicht en van een der landen van de Zuid-Azia tische verdragsorganisatie. De Papoea moet opgenomen worden in een melane- sisch milieu. Dat is het beste perspectief. Nieuw-Guinea kan daarom in de toe komst geen brug zijn tussen Indonesischs en melanesische sfeer. De heer Kadt wenste, dat de regering een termijn stel de voor de ontwikkeling tot zelfbestuur. Hij zag er geen heil in om een klacht in te dienen bij de Verenigde Naties. Wel zou de regering kunnen overwegen om dit wereldforum een onderzoek te laten instellen naar de spanningen tussen Ne derland en Indonesië. Dan zullen andere landen gedwongen worden zich bezig te houden met de gedragingen van Indone sië, maar anderzijds zal ook het pro bleem Nieuw-Guinea aan de orde wor den gesteld (Zie vervolg op pagina 5)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 1