Jlicuure geihsctf (fourant
EXPLORER DRAAIT OM DE AARDE
Dag van
de ramp
Schipper van reddingboot
per bromfiets erop uit
Vanmorgen voor dag en dauw meldde lke
Amerika's eerste kunstmaan als een
flinke artilleriegranaat
ANP één en al
aandacht
0N
Vandaag afkondiging van
Syrisch-Egyptische staat?
Vier-ton-actie Pro Rege
wordt een groot succes
Verlaging van
benzineprijs
steep
NAAI
m
179:
TATER DAG 1 FEBRU ARI 1958
BUREAUS. Sieensiraal 37
Directie, Redactie, Abonnementen-
Advertentie-afdeling Tel. 33441.
ADVERTENTIES: 0-20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting.)
Postrekening 58936.
Achtendertigste jaargang no. 11175
Directie: F OIEMBB
CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD
Voor Leider, en Ometreken
„5tflnhwstirb is gbeWfwn
myo in tegijenspoff"
Met loep en lens
van mens tot mens
(ZIE PAGINA 3)
JJET AMERIKAANSE LEGER heeft de
kunstmaan race gewonnen. Vóór de
satelliet van de marine, die door de
Vanguardraket de ruimte in zou worden
gebracht en vóórdat de Russen de ge
legenheid gekregen hun derde Spoetnik
in zijn baan te brengen, heeft de reus
achtige Jupiter-C een kunstmaan op haar
plaats gebracht.
Vannacht om 04.48 uur Nederlandse
tijd verhief de twintig meter lange raket
zich van haar lanceerblok. Een geweldige
vlammengloed spoot uit de onderste trap
van het projectiel, toen het met een ge
knetter dat tot kilometers in de omtrek
werd gehoord, steeds sneller omhoog
schoot. Felle zoeklichten bleven de Jupi-
ter-C op zijn weg volgen: een slanke zil
veren raket met een spitse punt.
Twee uur zou het duren, voordat men kon vaststellen of de kunstmaan
inderdaad zijn baan had bereikt. In een bijna ondraaglijke spanning telden
geleerden, journalisten en adere belangstellenden op de lanceerbasis de
minuten af. Het was president Eisenhower die het grote nieuws bekend
maakte: de eerste kunstmaan draaide in zijn baan om de aarde. Dit bete
kent dat Jupiter-C er in is geslaagd op zijn minst, een hoogte van 320 kilo
meter te bereiken en een snelheid van 29.000 kilometer per uur.
baan rond de aarde hebben gebracht.
Dit is gebeurd door het gewijzigde
type van de Jupiter-C. De lancering
maakt deel uit van de bijdrage van
ons land aan het Internationale geo
fysische jaar. Alle gegevens die door
middel van de kunstmaan worden
opgevangen, zullen onmiddellijk ter
beschikking worden gesteld van de
wetenschappelijke gemeenschap der
wereld".
De kleine kunstmaan, die de vonm heeft
van een artilleriegranaat van negentig
centimeter lengite met een middellijn van
vijftien centimeter en een gewicht van
13,365 kilogram, zal naar men verwacht
in negentig minuten haar baan om de aar
de beschrijven. Toen na het lanceren nau
welijks twee uren waren verstreken meld
de reeds een Amerikaans radiostation sei-
te hebben opgevangen: een onderbro
ken toon.
Men heeft het lancerèn van 'die langver
wachte kunstmaan, die door zijn geringe
gewicht reeds de namen „Grapefruit"
kreeg, van de lanceerbasis als een sport
gebeuren gevolgd. Twee raketten stonden
gereed. Zowel het leger aLs de marine
werkten voortdurend aan de technische
fouten die steeds opnieuw aan de projec-
üolx werden ontdekt. En als een dreiging,
op de achtergrond), was daar het gerucht
dot de Russen op 't punt stonden huD
derde Spoetnik de ruimte in te jagen.
Toen eindelijk de Jupiter-C zich in be
weging zette, ging een gejuich op dat het
geknetter van de raket overstemde. Twe«
minuten na de start zou de onderste trap,
Redstone-raket, loslaten en brandend
beneden vallen. Bij vorige lancerin
gen was deze fase steeds duidelijk zacht-
nu ontging zij de beflangstelilenden.
Men had slechts oog voor de raket die
door de zoeklichten werd gevolgd tot zij
issen de sterren verdween.
Het bericht dat president Eisen
hower bekendmaakte luidde:
,£)r. J. Wallace Joyce, directeur
van het Internationaal geofysisch
bureau van de nationale fundatie
de natuurwetenschap, heeft mio
laten weten dat de Verenigde Staten
succes een aardsatelliet in een
(Van een onzer verslaggevers)
In de radiokamer van het A.N.P. te
Den Haag luistert men vanaf van
nacht 4.45 uur onafgebroken op de
speciale ultrakorte golf ontvanger
naar een signaal van de nieuwe
kunstmaan. Tot vanmorgen elf uur
had men echter niets ontvangen.
„Pas als we de baan kennen die de
Amerikaan volgt is met zekerheid te
zeggen of we hem kunnen uitluiste
ren. Zolang die niet wordt vrijgege
ven iets waarmee de Russen bij
zonder snel waren blijft het ook
voor ons een grote vraag of we hem
ooit zullen horen", aldus de reactie
uit deze luisterpost. Intussen blijft
men gespannen luisteren naar iets dat
op de dissonanten van „pianospel" zou
moeten gelijken.
Het feit dat deze kunstmaan van vrij
zwakke zenders blijkt te zijn voorzien,
maakt kansen od uitluisteren, echter
Sering.
Antillen wachten
op Prinses
Curacao heeft gisteren aan de voor
»vond van het bezoek van prinses Beatrix
H.K.H. zou hedenmiddag per K.L.M.-
Vllegtuig van Schiphol vertrekken de
feestverlichting beproefd. De Emmabru?
U geheel met oranje lampjes versierd. Er
1» een generale repetitie gehouden van
het uitsteken der vlaggen. De winkel-
'Wages staan in het teken van het be-
«oek. Op de scholen is druk gerepeteerd
voor de aubade.
De langdurige scherpe politrieke debat
ten in de Staten en de weigering van eeD
Perskaart aan de hoofdredacteur van
Beurs en Nieuwsberichten, de heer A. de
Wit. hebben niet bijgedragen aan de
vrede. De Wit is, zoals gemeld, uitgewe-
Mn. doch mag nog blijven in afwachting
van zijn beroep. De weigering geldt niet
voor andere leden van de redactie
Het wordt voorts pijnlijk geacht, dat de
uitspraak Inzake de gedeputeerde van de
Arubaanse eilandraad, de heer P C., is
vastgesteld op de ochtend, waarop de
Prinses op Aruba hoopt aan te komen
Tegelijkertijd met de manifestatie ter ere
van de Prinses in het Rifstadion zal de
door vergaderverbod getroffen Arubaanse
volkspartij een bijeenkomst houden.
vr(j onbekende kosmische stralen zelf me
ten. De gegevens worden uitgezonden
door twee zenders, die elk nog geen kilo
gram wgen. Een ervan zendt op 108,3, de
andere op 108,0 megacycle uit. Eén der
zenders zal naar men aanneemt twee tot
drie weken blijven werken, de andere
twee tot drie maanden.
Tien jaar
Vanmorgen verklaarde generaal-majoor
John. B. Medaris, die de leiding heeft van
de proeven die het Amerikaanse leger
neemt met raketten, dat de kunstmaan
het tussen de Wi en tien jaar zal kunnen
uithouden.
1 februari 1953
JJERINNERINGEN komen boven, na
men schieten ons weer te binnen,
kleine gebeurtenissen uit die dagen
staan ons plotseling weer helder voor
de geest Bij duizenden schrijnt op
deze dag de oude wonde, weegt het
geleden verlies plotseling weer dubbel
zwaar. Het verli€6 van geliefden, die
men niet missen kon en die toch wer
den weggesleurd en ondergingen in
het woedende watergeweld. Op deze
dag denken wij ook aan de eenzamen,
die achterbleven. Hen sterke God op
deze herdenkingsdag. Want Hij is de
God der eenzamen en een vader der
„Explorer"
Het Amerikaanse ministerie van lands
verdediging heeft haar baibymaan van
morgen „Explorer" gedoopt. In het Ne
derlands: ontidekkiiigsireiBiiger. De Natio
nale academie voor wetensohappen had
echter al een minder avontuurlijke naam
gereed: „Alfa 1958".
Volgens de eerste berichten, die door
Amerikaanse geleerden zijn verstrekt, Is
de naam „ontdekkingsreiziger" niet mis
plaatst omdat de maximum hoogte van
het babymaaitje iets groter zal zijn dart
die van de beide Spoetniks. De geleerden
te Cape Canaveral maakten bekend dat de
satelliet haar eerste baan beschreef in 10(1
minuten, met een snelheid van 31.040 kilo
meter per uur. Zij beschrijft een elips-
vormige- weg.
De instrumenten in de kunstmaan zul
len de temperatuur aan de oppervlakte
van de satelliet, de inwendige tempera
tuur, de erosie door kosmische stof en de
De kustvaarder op het strand
nog geen tien meter van de
basaltkeien
Tempo D uit Groningen kwam
op eigen kracht weer vlot
(Van onze speciale verslaggever)
NDER TRIOMFANTELIJK GELOEI van de misthoorn slaagde de Groningei
kustvaarder Tempo D er gisteravond om half tien In, weg te varen van di
plaats, waar zij gistermiddag in dikke mist strandde: het Noordzeestrand b|| paal 20
tussen Monster en Kijkduin. En het was een stranding geweest, die een reddingboot-
schipper op een bromfiets over het strand had doen rjjden, die belangstellende om
wonenden op steenworpafstand van de coaster met de over de railing hangende
bemanning een gesprek had doen voeren en die later in de avond velen uit de
omtrek vruchteloos in de mist turend over het Kjjkduin.se strand heeft doen dolen.
De Tempo D. aanstichtster van al dit kwaad, voer gisteravond half twaalf de Nieuwe
Waterweg binnen en we zouden bjjna zeggen: met een onverstoorbaar gezicht
Het begon allemaal, toen de Tempo E
gistermiddag im dikke mist op weg var.
Huil 'naar Rotterdam voor de kust uit dn
koers raakte en. met een zachte, schu
rende schok aan de grond Liep, nog geen
Fusie over half
jaar klaar
£)E SYRISCH-EGYPTISCHE UNIE zal
ermoedeljjk vandaag al afgekondigd
worden, heeft de Syrische minister van
buitenlandse zaken, Salah Bltar, in Kairo
rgedeeld. De minister was met presi-
il Koewatly, premier Sabry Asaly en
leraal El Blzri, de opperbevelhebber
i het Syrische leger, zjjn in de Egypti
sche hoofdstad aangekomen, om de plech
tigheid van de proclamatie bjj te wonen.
Het ligt in de bedoeling dat de nieuwe
president waarschijnlijk Nasser
begin maart de eerste centrale regering
de nieuwe staat zal vormen. De Egyp-
ren zouden twee derden van de por
tefeuilles beheren en de Syriërs een
derde.
De nieuwe regering zal onmiddellijk
het binnen- en buitenlandse beleid en de
defensie coördineren. De totale éénwor
ding van de twee landen zal een half jaai
Na de proclamatie zal het volgende ge-
1. De Egyptische Nationale Vergadering
en het Syrische Parlement zullen
woensdag in Kairo en Damascus af
zonderlijke zittingen houden, om
over de proclamatie van de unie te
stemmen;
2. Als de proclamatie wordt aangeno
men, stellen beide parlementen een
kgndidaat of kandidaten voor het
presidentschap van de nieuwe staat;
3. De president wordt gekozen door
middel van een volksstemming,
t. Beide regeringen worden ontbonden
en de nieuwe president vormt een
centrale regering;
i. Het hoofd van de nieuwe staat wijst
een gouverneur-generaal voor Syrië
3. Eind augustus kiezen de Syriërs en
Sgyptenaren één nationale vergade
ring volgens een nieuwe Inmiddels
opgestelde grondwet
"ilen meter van de basaLtkeien van
van de Delflandse Hoofden, stenen dam
men. drie ails golfbrekers tierutaJilen
i.ers de zee insteken Even was er paniek
aan boord, en dat klonk ook door i
radioboodschap, die het gestrande schio
de ether in deed gaan.
Schip gestrand bij Terheyden de red
dingboot moest uitvaren. Maar schipper
J. van Dam van de Terheydense redding
boot wist dat nog niet zo zeker. Lag het
«chip wel op zijn gebied? Was het nie'
het terrein van de Scheveningse redding
boot? Standpaal 20 is namelijk net de
grens tussen de®e twee werkgebieden
Bromfiets
Daarom trok schipper Van Dam er dan
ook maar eerst met de bromfiets op uit.
Hij reed langs het strand en ja hoor
De Tempo D lag ten noorden van num
mer 20, en dus was het: Scheven-ingen.
Vroeger zo leert ons de geschiedenis
van het recfdiingswezen werden zulki
kwesrties anders geregeld: twee beman
oingen van reddrngsbofen hebben in rt<
vorige eeuw eens op het strand met roei
riemen en helmstokken een verwoed»
knokpartij geleverd om' een gestrand vis
sersvaartuig, waarvan de opvarenden
zich in npod aan de mast vastklemmend
op logeplaatsen getuige waren
De nood was hier niet zo hoog: de Tem-
5 D lag bij een kalm op het strand rol
lend zeetje vrij van het basaiit e:
geen reden voor ongerustheid. De
sleepboot Maas 9toomde op van Hoek
Holland, de Scheveningse reddingboot
hield zich gereed, en het bleef alles pais
ree in afwachting van het hoge v
middernacht Zover hoefde het niet
te komen: om half tien voelde de
Tempo D ruimte, en op eigen kracht ver-
:e haar onvrijwil/lège en kortstondige
gevangenschap
blocnotes i
Strandwandeling
t was een vreemde ervaring,
maanlichte, windstille avond ove
Kijkduinse strand te wandelen.
Geef Uw zenuwen
ontspanning
Geef
NEUROTONIC
Niet verdovend
maar genezend
imera's over de schouder
een strandw-andeldng om niet
gauw te vergeten: een door de mistflar
den bleek omlaag-kijkend maansikkeltje,
het diffuus verlachte strand met het aan
gespoelde zeewier en wrakhout als grilli
ge arabesken, het gestaag en vredig aan-
lisende wa-ter in kleine golfjes aan j«
voeten, en ergens, onvindbaar in de mist
de Tempo D, ais het ware gemeerd
het strand.
gelijk „volk op de been'
enkelen van hen konden vroeg in de
avond bij eb zo ver de stenen dam oplo
pen, dat zij over een afstand van tier
meter met de rustig op de verschansing
leunende bemanning een praatje konden
maken.
In diezelfde mistige avond vertrok de
kustvaarder even onaangekondigd a-ls
was gekomen en nog velen kwamen op
de mare van de stranding met fietsen
auto's naar het strand. Ze liepen rond,
meenden overal de Lichtjes te ziei
het gestrande scheepje, dwaalden
rond stra-ndpaal 20, riepen eens „Hafl-
lo...."! en keerden teleurgesteld
huis terug.
De Tempo D voer toen al de pie
ren van den Hoek binnen, en daar
mee eindigde dit avontuur geluid
loos een van de meest idyllische
strandingen uit het ruige hoofdstuk:
„Schip op de kust1"
Belastingverhogingen
gaan 10 februari in
(Van een onzer redacteuren)
Het is de stellige verwachting, dat be
halve de belastingverhoging op sigaret
ten, ook de verhoogde omzetbelasting ot
auto's, autobanden, motorfietsen en ban
den en t-v.-toestellcn. od 10 februari cal
Aanvankelijk meende men algemeen
dat deze verhogingen mits de Eerst»
Kamer ze aanvaardt 1 maart zouden
ingaan, doch het is zo goed als zeker da»
op 10 februari met de verhoogde heffing
zal worden begonnen.
De omzetbelasting voor auto's, motor
fietsen en banden gaat van 15 n»ar 20
procent, die van t v-toestellen van 10
naar 18 procenit en die op sigaretten van
5 naar 7 procent.
Ambtenaren krijgen
spaarbrieven „op
afbetaling"
(Van e
i onzer redacteuren)
In het kader van de bevordering der
bezitsvorming heeft de staatssecretaris van
binnenlandse zaken, publdek-rechtclljk»
bedrijfsorganisatie en bezitsvorming, dT9.
W. K. N Schmelzer de rijksambtenaren
per circulaire vanmorgen bericht, dat zij
„op gemakkelijke voorwaarden" rente-
spaarbrieven kunnen kopen.
De staatssecretaris heeft gezien de
verwachting dat zeer binnenkort de mo
gelijkheid tot inschrijving wordt afgeslo-
- moeten bepalen, dat maandkg ant
woord is ontvangen. Het Rijk stelt de
ambtenaren in de gelegenheid het beno
digde bedrag in vijf of tien maanden terug
te betalen. Het berekent hierover de rente
die hetzelf aan de Bank van Nederlandse
gemeente moet betalen, namelijk zes pro
cent '6jaars
JJERINNERINGEN komen boven, na
men schieten ons weer -te binnen.
Wie had er voor die rampdag ooit ge
hoord van Kerkwerve, dat hele kleine
dorp op Schouwen-Duiveland6 Een
luchtfoto als deze (KLM-Aerocarto)
bracht wreed het bestaan van dit dorp
je onder de aandacht. Wie was wel
eens geweest in Ouwerkerk of Nieu-
werkerk, die twee dorpjes achter dij
ken. die in enkele uren werden weg
gespoeld?
JJERINNERINGEN komen boven, nu
na vijf jaren in Ouwerkerk van
daag een monument wordt onthuld,
aangeboden door de gemeente Ensche
de (die indertijd Ouwerkerk adopteer
de) en vervaardigd door de Haarlem
se beeldhouwer Mari Andriessen. Men
vindt in vele rampplaatsen monumen
ten, opdat wij niet vergeten hoeveel
leed in die dagen geleden is, niet ver
geten hoe spontaan de hulp is geweest.
JJERINNERINGEN komen boven. U
vindt ze terug op pagina 5 van
onze krant en u vindt er ook geschre
ven over „het wonder van het herstel','
want het „bodt en werkt" heeft het
Nederlandse volk ter harte genomen
in de vijf jaren, die voorbijgingen.
Negen tehuizen
komen er!
ninklijke Nederlandse militaire
bond Pro Rege is bezig een groot
succes te worden. Want terwijl de
duizenden medewerkers helemaal
niet van plan zijn, er eerder dan 1
mei mee op te houdéh, was op 10 ja
nuari al een bedrag van f 434.653.62
bijeen.
Zoals men weet hoopt Pro Rege van
geld. aangevuld door subsidies van ov
heidswege, negen militaire tehuizen
bouwen en wel in Amsterdam, Rotterdam.
Enschede, Grave, Den Haag, Hilver
Schalkhaar, Tilburg en Wezep.
Pro Rege wil dit geld slechts 1 e
en gaf daarom renteloze obligaties uit.
van f 2.50 tot f 100 per stuk. Maar velen
hebben hun „aandeel" ln de nieuwe mi
litaire tehuizen per kerende post terug
gestuurd met de opmerking „gift" of „be
steedt het maar in een van de tehuizen!'"
Zodat de schuldenlast van Pro Rege niet
met bijna vier en een halve, maar
slechts ruim drie en een halva ton is
genomen.
Niet stoppen
Nu stoppen dus? Zeker niet! Het is
melijk zo, dat buiten de vier ton'vooi
bouw nog een groot bedrag nodig is
het inrichten van de tehuizen. De jongen»
kunnen toch zeker niet op de kale vloer
gaan zitten en wie misgunt hen de gi
zelligheid, die uitgaat van muziek en spel?
Er Is heel hard gewerkt. Enkele cijfer»
ter Illustratie: voor Zuidholland behal-
Rotterdam en Den Haag was een
opbrengst geraamd van 80 mille, doch
deze provincie heeft tot nu toe al bijna
In verband met de opheffing van het
tUdens de Suez-crisis In het leven geroe
pen egalisatiefonds ter stabilisering van
de prUzen van aardolleproduktcn en als
gevolg van recente prijsdalingen op de
wereldmarkt, zullen met ingang van 3
februari de prijzen van de belangrijkste
aardolieprodnkten worden verlaagd Van
die datum af zal men 1,1 ct. minder voor
een liter benzine betalen dan tot nu toe.
Tegelijkertijd zullen ook de prijzen van
gasolie en huisbrandolie met 40 cent per
100 liter en van petroleum met 50 cent
per 100 liter worden verminderd tractor-
petroleum wordt f 1.50 per 100 liter en
dunne stookolie 45 cent per 100 liter.
Voorts worden de prijzen van diverse
soorten zware stookolie verlaagd met
17.5* per 1000 liter-kilogram.
95 mille bijeen gebracht. Dat kwam b.v.
door de activiteit van de Haagse Pro Re-
gers, die bijna f 6000 boven het geschatte
bedrag van 20 mille uitkwamen. Rotter
dam daarentegen heeft het er bij laten
Leidsche Wolspinnerij
sluit fabriek
te Leiden
De Leidse Wolspinnerij N.V. heeft be
sloten het bedrijf te Leiden te sluiten en
het gehele bedrijf te concentreren in de
belangrijk gemoderniseerde fabriek te
Veenendaal. Het is nu mogelijk in laatst
genoemde fabriek de produktie over te
nemen die tot dusverre door het bedrijf
te Leiden werd geleverd. Voor zover het
ontslag voor de werknemer* te Leiden
onvermijdelijk is gebleken, zal een zo
gunstig mogelijke regeling worden getrof
fen.
Secretaris-generaal Zaken
Overzee
De heer B. Krijger, hoofd van de af
deling Nieuw-Guinea van het ministerie
van zaken overzee, is benoemd tot secre
taris-generaal van dit departement alw
opvolger van de heer J. M. Klveron, die
op 1 aprü heengaat.
WEERBERICHT
MIISDER KOl'D
De Bilt verwacht tot mor
genavond:
Aanvankelijk nog plaatse
lijk mist, morgen overdag
echter op de meeste plaat-
sen enkele opklaringen.
Overwegend droog weer. Zwakke tot
matage, later aan de kust vrij krachtige
wind. tussen zuid en zuidwest. Vooral
overdag minder koud (Opgemaakt om
11.15 uur).
ZON EN MAAN
Zondag 2 februari: zon op 8.20; onder
17.28, maan op 15.43, onder 6.31.
Maandag 3 februari: zon op 8.18, onder
17.30, maan op 16.59. onder 7.11.
4 februari Volle Maan.