Mieuuie £eih$ctfe ÜTouraiil Amerika's ambassadeur in Djakarta gaat heen Zal Washington strenger gaan optreden? Moskou laat 21 geleerden vrij ONDERZOEK TOEPASSING KERNENERGIE IS NODIG Reiitespaarbrieven reeds op 109 miljoen gulden Goedkoop geld voor de woningbouw (4 pet.) Russen kregen van Amerikanen de sleutel tot de Spoetniks ^=»o0n"i DINSDAG 21 JANUARI 1938 BUREAUS Steenstraat 37. Directie. Redactie, Abonnementen Advertentie-afdeling Tel. 31441. ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter. Familieberichten 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Achtendertigste jaargang no. 11165 Directie: F. OIEMER CHRISTELIJKEATIONAAL DAGBLAD Voor Leideti en Omstreken Chef-red.; H. W. J ENSERINK „itanhwstirli is gHeHnen myo b«1 in Ifyljensport" Structuurplan in Leidse raad ZIE PAGINA 3 EN 4 „Allisson steunde aanspraken op Nieuw-Guinea' bekendgemaakt, dat de ambassadeur te Djakarta John M. Allison op 29 dezer naar Washington zal terugkeren voor overleg en voor benoeming op een nieuwe post. De perschef van het ministerie Lincoln White, ver klaarde, dat dit verband houdt met een reeks onderling samenhangende diplomatieke overplaatsingen. Het Witte Huis zal „te zijner tijd" een ver klaring geven. Volgens gezaghebbende woordvoerders Ml A'lldson worden opgevolgd door Ho ward Palfrey Jones, een 59-jarige eco- -minister van buitenlandse het Verre Oosten. Oor- tpronkelijk was Jones bestemd geweest Formosa. ison is pas tien maanden te Djakar ta geweest. Welingelichte woordvoerders Washington verklaren volgens A.P., ht Allison krachtiger Amerikaanse steun nrlangt voor Indonesiës eisen inzake Nederlands Nieuw-Guinea en dat me ningsverschil hierover met hoge ambtc- het ministerie van buiten- Isndse zaken hierover hebben geleid tot tijn terugroeping. Volgens Reuter vragen diplomaten te Washington zich af of de terugroeping de nogelijkheid inhoudt, dat de Verenigde Suten de Indonesische politiek strenger beoordelen in verband met de wa- lenaankopen en de uitbreiding van de Indonesische territoriale wateren. Ame- kraohtiiger houding kunnen aannemen. Volgens A.F.P. zouden er aan zingen zün, dat Allisons optreden af- Bk van de politiek van Washington. Naar A.N.P. te Djakarta meldt, be teerden linkse bladen dat Allison bij de Indonesische regering in een kwa de reuk staat, nadat het Chinese pers bureau beweerd had. dat Allison be trokken zou zijn in een poging om het bewind in Indonesië omver te werpen. Voorts werd vorige maand gemeld, dat Allison Indonesië de bijstand der Verenigde Staten zou hebben aange boden om een uitweg te zoeken uit ien Indonesië en Neder- jumatra vreest aanval De indertijd naar Sumatra uitge keken Indonesische oud-minister an financiën, Sumitro, heeft te ingapore verklaard, dat de regering Djakarta in het buitenland wapens dl kopen om daarmee de opstandige uitengewesten aan haar wil te on- erpen. Deze kans wordt nog ver- iterkt door .de slechter wordende fi- lanciële toestand op Java. Volgens hem zullen de militaire bevel- lebbers op Sumatra. Borneo en Celebes (Éénentwintig Duitse geleerden, die ziich n Rusland bevinden, hebben gekregen met hun gezinnen totaal 54 personen) naar West-Dudts- terug te keren. De mannen zijn rkzaam in Soechoemi, een havenstad aa de Zwarte Zee. De terugkeer van Duitsers uit de owjetunie is een van de agendapunten !r Westduits-Russische besprekingen. Ie eind januari in Moskou worden her- Men verwacht dat deze Russische d een gunstige wending zal geven aan tot dusver traag lopende gesprek. De Westduitse ambassade deelde mee de geleerden steeds van de buiten- weid afgesloten zijn geweest. Verschil- "de malen zijn vergeefse pogingen ge- «n om met hen in contact te komen, ■müddellijk na de oorlog zijn zij naar 8 Sowletunie gevoerd, waar zij een 'ntract moesten tekenen (volgens West- island hep dit in 1946 af) en waar late»- hun gezinnen bij hen konden wgou niet buigen voor het militaire geweld van Djaikarta. dat een einde wil maken aan de smokkel van rubber en copra. Voorts verklaarde hij dat het nationale front een waarlijk anti-communistische nationale regering met steun van de buitengewes ten zal instellen en dat decentralisatie van de regering de enige oplossing is. Sumitro, die thans op weg is naar Birma, ontkende, dat hij in Europa zou zijn ge weest om in Nederland of Engeland steun te zoeken voor de vorming van een op-, s ban dage beweging. Wij voeren strijd zon der de huLp van een vreemde mogend heid, zeide hij. Daarentegen heeft de chef-staf van het Indonesische leger, generaal-majoor Nasution. voor zijn vertrek naar Suma tra, eveneens verzekerd, dat er documen ten zouden zjjn gevonden, die wezen op plannen van kolonel Lubis om een nieu we staat of een regering uit te roepen. Op de vraag of hij in staat zou zijn de uitroeping van een nieuwe staat door Lubis te voorkomen, zeide Nasution, dat hij instructies zou uitvaardigen en dat hij Lubis niet veel kans gaf. Hij zou een rondreis door Noord-Sumatra maken om veiligheidsaangelegenheden te bespreken en een bijeenkomst met de regionale be velhebbers beleggen over de ruilhandel Nasution vertelaarde voorts, dat Indo nesië vreedzame middelen zou gebruiken om Nieuw-Guinea te krijgen, dat de dienstplicht nog wel vijf tot tien jaren zal wachten en dat er voorlopig nog geen officieren zullen worden opgeleid in Australië. Hij waarschuwde, dat hij zou optreden tegen de pers indien deze las ter en bedreigingen uitte tegen de rege- Djakarta ontstemd De Indonesische autoriteiten te Djakar ta zijn volgens A.P. verbaasd en teleur Ge steld over Allisons terugroeping en noem den het een overwinning van de pro- Nederlandse faotdes ln het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken. Offici eel zegt men niets, maar in persoonlijke gesprekken laat men weinig twijfel be staan over zijn gevoelens. Een gezagheb bende zegsman verklaarde: „Dit is een aanwijzing dat Amerika van plan is niet positief te blijven handelen tegenover Indonesië Allison wilde een oplossing tot stand brengen om Indonesië te helpen maar hü werd blijkbaar terzijde gescno- V olks gezondheid De politiemannen, die dag en nacht het door radio-activiteit besmette Puttense huis moeten bewaken, hebben de beschikking gekregen over een hokje, dat hen tegen de winterse kou be schermt. in gevaar: DE BESTUDERING van het vraag stuk van de toepassing der kern energie in het algemeen en van ioni serende stralen in het bijzonder is uit het oogpunt van openbare gezond heidszorg zeer noodzakelijk, heeft gisteren dr. J. Spaander, directeur van het rijksinstituut voor de volks gezondheid in Utrecht, verklaard. Wamt het is zo, aldus dr. Spaander, dat IV/TET HET DOEL, de te bouwen woningwetwoningen binnen het bereik A te houden van hen, waarvoor ze in beginsel zijn bestemd, stelt het rijk tegen een rentevoet van 4 pet voorschotten beschikbaar aan gemeenten en woningbouwcorporaties. Op de ontwcrp-bcgroting voor 1958 is 540 mil joen uitgetrokken, zowel voor bouw- als voor grondvoorschotten. Streven naar lage huurprijzen De minister van volkshuisvesting en bouwnijverheid heeft bepaald, dat tenminste 80 pet van het aantal wo ningen. dat krachtens de voorschot regeling wordt gebouwd, bestemd moet worden voor hen die niet meer verdienen dan een geschoolde beider De voorschotten zullen bij voorrang worden gesteld voor de bóuw van nor male en eenvoudige arbeiderswoningen- De grondvoorschotten zullen in 75 e bouwvoorschotten in 50 jaar moeten worden afgelost. De regeling geldt voor de totale, door de minister te aanvaarden stichtingskos- ten. Hieronder valt niet het kapitaal dat de bouw van garages, dag- dergelijke ruimten evenmir >r aanleg van centrale ver- i andere bijzondere voorzie- nodig is a winkels e; als dat v< warming ninigen Voor op voet van de woningwet t< bouwen bejaardentehuizen zal voor he verlenen van rijksvoorschotten van geval tot geval worden bepaald, in hoeverre de stlchtingskosten kunnen word< Grondvoorschotten Grondvoorsehot wordt niet gegeven op in erfpacht verkregen grond. Indien ech ter een gemeente grond aankoopt er bouwrijp maakt om deze vervolgens in erfpacht aan een woningbouwcorporatie uit te geven, is de minister bereid overwegen, aan die gemeente daartoe nodig voorschotten te geven. Niet voor voorschotten komen in a< merking de gemeenten, die nog beschik ken over gelden uit het zgn. grote con tract- met de institutionele beleggers. Hiertoe werden ook gerekend de aan enige gemeenten, buiten dit contract om door enige pensioenfondsen beschikbaar gestelde gelden en die, welke de E.G.K-S. heeft verkregen. AANVULLENDE WERKEN VOOR T NOORDEN NIET VOLDOENDE rINISTER SUURHOFF heeft in Zwol le met de commissarissen der Konin- in Groningen, Friesland en Drente bespreking gevoerd over de stijgen- Fabrikanten kopen hotel voor gerepatrieerden Een groep Hengelose fabrikanten heeft onderhands het bekende hotel »Het Zwaantje" in de Luttc bij Oldenzaal aangekocht. Het hotel, ■lat vijfentwintig kamers, drie zalen en twee keukens, alsmede een dé- Pendance-gebonw, garage met dienstvertrekken en tuinen omvat (totale oppervlakte 1,4 hectare) zou wegens de hoge leeftijd van de eigenaar publiek worden verkocht. Het doel van de aankoop is een bijdrage te leveren in het onder brengen van de nieuwe stroom ge- repatrieerden. Betoogd werd. dat maatregelen moeten worden genomen ter verbetering var klimaat voor de werkgelegenheid in het noorden. Deze maatregelen zijn te prefe reren boven het uitvoeren van „goed kope" werken, die de blijvende werkge legenheid nauwelijks beïnvloeden. De minister deelde mee, dat de rege ring overweegt of het mogelijk is in die streken, waar de werkloosheid pieken vertoont, extra werken tot uitvoering te brengen, die verlichting voor het ogen- Wik betekenen en zo mogelijk ook voor lange duur de industrialisering in die streken kunnen bevorderen. Slachtoffer treinongeluk overleden. In Amsterdam ls overleden de 58-jarige heer J. L. Jansen, eigenaar van het IJmuider vispaleis te Leeuwarden, die op 21 de cember bij het treinongeluk op de over weg bij Sloterdijk ernstig werd gewond. Voor woningen, die met het „grote con tract" worden gefinancierd, wordt een toeslag op de bijdrage verleend om het 'verschil van V* pet te overbruggen Prinses Margriet heeft gisteren, al was Papa dan niet thuis, een heel prettige verjaardag gehad. Een van de hoogtepunten was de aanbieding door een deputatie van het Prinses Margrietfonds van een juweel van een taart en een grammofoonplaat. Cees Roskes mocht de geschenken aan de vijftienjarige prinses over handigen. Puttense woning wordt gereinigd Het onderzoek in Putten is gisteren voortgezet met het nemen van lucht monsters in de woning aan de School straat. De fysicus van de KEMA, H. Wij- ker, stak zich in een beschermend wit pak en nam de monsters door de brievenbus van het radioactief besmette perceel. Des kundigen van het rijksinstituut voo volksgezondheid waren daarbij aanw Uit een onderzoek van de monsters werd geconcludeerd, dat de lucht prak tisch niet besmet is. Vandaag zal het huis worden betreden om nieuwe monsters te nemen en metingen te verrichten. Van daag zouden ook de ketels met besmette as en tuingrond naar Arnhem worden ge bracht, om er voorlopig te worden opge slagen. Vermoedelijk zal zij later zee worden afgevoerd. De woning aan de Schoolstraat zal niet worden afgebroken. Zolang de radio activiteit wordt gemeten, zal men reini- gingsmethoden aanwenden. De bovenste laag tuingrond zal nog worden verwij derd tot men geen radioactiviteit meer Zandschip overvaren, schipper verdronken Op de splitsing Oude Maas-Mallegat is gisteren bij Dordrecht een zandbak met twee personen aan boord door de Belgi sche tankboot Antwerpen overvaren. De zandbak, de Volharding 1, zonk direct De söhipper, de 4jj-ja>rige M- V. Verseveld uit Willemstad, verdronk, zijn knecht, de 35-jarige J. van de Waal, kon zich red den. Reddingspogingen voor de schipper bleken vruchteloos. Sukarno is gisteren te Karatsji gekomen. Morgen zal hij heen en vliegen naar Lahore en donderdag i Colombo. De Bank voor Nederlandsche Ge meenten deelt mede, dat tot en met 15 januari reeds voor ongeveer 109 miljoen aan rentespaarbrieven is verkocht. Ten gevolge van de bepa ling, dat ingaande 16 januari de rente moet worden bijbetaald, is de verkoop de laatste dagen vóór 16 januari zeer groot geweest. In totaal zijn 381.000 brieven verkocht. Van het recht van voorkeur voor be paalde gemeenten is zo druk gebruik ge maakt en de hoeveelheid ingekomen kaarten is zo enorm, dat het nog wel een week zal duren voordat men aan de ge meenten het bedrag van de tot 15 januari uitgesproken voorkeur kan opgeven. In dertien jaar verdubbeld De Haagse burgemeester, tevens voor zitter van de Vereniging van Nederlandse gemeenten, mr. H. A. M. T. Kolfschoten, heeft gisteren in een korte radiorede op gewekt tot het kopen van deze rentespaar brieven. De heer Kolfschoten wees op de noodzaak om zoveel mogelijk geld bijeen te brengen, maar ook op de aantrekke- Ook Macmillan slaapt wel eens... Met waterige ogen en een schor re stem is Macmillan gisteren in Auckland aangekomen voor een bezoek van acht dagen aan Nieuw Zeeland. Maar de verkoudheid had hem nog meer narigheid be zorgd en hem de Australische mi nister van luchtvaart, Osborne, doen beledigen! Macmillan had zoveel aspirine ingenomen tijdens zijn vlucht over Australië, dat h\j stevig in slaap was gevallen en niet bemerkte, dat zijn vliegtuig een tussenlan ding maakte bij Richmond. Dus bemerkte hij ook niet dat minister Osborne met vele hoge militairen daarheen waren getogen om de premier van het Gemenebest te begroeten.' W ateler-vredesprijs voor dr. A. Pelt Het bestuur der Carnegie-stichting, be- ist met de toekenning van de Wateler- vredesprijs, heeft voor het jaar 1957 deze prijs toegekend aan dr. A. Pelt, die op 1 januari 1958 de dienst der Verenigde Naties wegens het bereiken van de leef tijdsgrens heeft verlaten. Dr. Pelt heeft de Volkenbond, van de oprichting af, ge diend als chef van de informatiesectie en de Verenigde Naties achtereenvolgens als adjunct-secretaris-generaal, Hoge Com missaris in Libye en directeur van Europese bureau te Genève en als danig een waardevolle bijdrage geleverd tot de bevordering van de samenwerking tussen de staten en van de vrede ii wereld. De Wateler-vredesprijs is ingesteld door de heer J. G. D. Wateier, in leven direc teur der Oranje-Nassau-hypotheekbank te Den Haag, die bij zijn overlijden ln 1927 zijn vermogen heeft vermaakt aan de Carnegie-stichting. De toekenning geschiedt beurtelings aan :n Nederlander en aan een buitenlander. Raketgeheimen van Duitsers overgedragen lijke kanten van de spaarbrieflening, waaraan met kleine bedragen is deel te nemen en waarvan de rente zo hoog is, dat in dertien jaar het inschrijvingsbe drag is verdubbeld. Het gaat erom, dat wij als Nederlandse volksgemeenschap onze krachten samenspannen om een sultaat te bereiken, dat alleen door menwerking binnen ons bereik ligt, aldus mr. Kolfschoten. Spoetnik... Deze creatie van het Romeinse modehuis Fernanda Pancani een cocktail-japon van donker grijze jersey met een grote faille-zoom heet: Spoetnik. OMVANGRIJKE FRAUDE OP POSTKANTOOR Op het Almelose postkantoor is een omvangrijke fraude (een bedrag is nog niet bekend) ontdekt. Gearresteerd is d« 18-jarige loketbeambte P. M. van Rijssen, die inmiddels heeft bekend. Hij was per X december naar Almelo vergeplaats» S. W. N. Arntz te Nijmegen, directeur van de 75-jarige steenfabriek „De Rood- voet" in Maurik, is bij bevordering be noemd tot officier in de Orde van Oranjc- Nassau. elk gebruik van ioniserende stralen en alle door mensenhand geproduceerde raddo-aotdviiteit de kans verhogen, dat levende wezens door de straling worden getroffen. Gevaren kunnen schuilen in de hantering en toepassing van gemakkelijk verplaatsbare en voor velerlei doeleinden te gebruiken radio-isotopen, in de winning en het vervoer van kern-brandstofelemen ten, in de radio-actieve produkten, bij— produkten en afvalprodukten van kern reactoren en in de verspreiding van radio actieve stoffen in bodem, water en lucht. De gevaren van de ioniserende stralin gen, afkomstig van de kernreactie, die de gewenste energie (gedoseerd of explosief) moet opleveren, zijn wel te localiseren en vormen het grootste probleem niet De moeilijkheden echter worden ver oorzaakt door de gewenste en ongewenste nevenreaoties en bij produkten van het kenuwocee Niet merkbaar Een groot nadeel is, aldus dr. J. Spaan der, dat de ioniserende stralen als zodanig niet door onze zintuigen worden waarge nomen. Hierbij komt nog, dat de gevolgen van de bestraling zich alleen bij grote doses op korte termijn manifesteren. Het latente effect van de steeds toenemende kleine doseringen openbaart zich echter pas na vele jaren en komt zelfs tot uiting ln de volgende geslachten. Het erkennen, opsporen, wegnemen en vooral voorkomen van deze voor de open bare gezondheid schadelijke stralen wordt het onderwerp voor de openbare gezond heidszorg. Zolang deze bestralingen in een goed afgeschermde ruimte en onder controle worden aangewend, ls er geen enkele a de krachten, die ten nutte vao de mensen gebruikt kunnen worden, niet aan te wenden. Maar wjj stellen onszelf en ons nage slacht bloot aan gevaar, wanneer wij zou den toestaan, dat radio-actieve produk ten ongecontroleerd worden verspreid. Het gevolg zal zijn, dat het niveau van bestraling van dc mens als individu en als de bevolking op onaanvaardbare wjjze zou worden verhoogd, aldus dr. Spaander. Controle De medici zullen zich in elk voorkomend geval ernstig moeten afvragen of het ge bruik van ioniserende stralen wel de aan gewezen maatregel' is, in het bijzonder anneer het gaat om zwangeren, kinderen i mensen in de vruchtbare leeftijd. Bij geneeskundige toepassing moet de nodige voorzichtigheid in acht worden genomen. Ongecontroleerd gebruik bij ander® maatschappelijke toepassingen brengt groot gevaar met zach mee. Dit klemt temeer, omdat de maximaal toe laatbare doses overeenkomen met 10 röntgen voor mensen beneden de 30 jaar. Controle op het gebruik van radio actieve isotopen zal onvermijdelijk zijn, nen onnodige verspreiding Ln bodem, water, lucht en voedsel wil voor- Dat ioniserende stralen veranderingen in de erfelijke substantie kunnen teweeg brengen, staat, volgens dr. Spaander, wel vast op grond van proeven met dieren. Dat zich daarom in een volgende gene ratie mutaties kunnen voordoen, moet laar analogie van proeven op dieren, ook oor de mens als uitgangspunt worden aanvaard. Straaljager verloor zijn raketten Een Canadese straaljager is „ergens tussen Saarland en de Rijn" een vracht ontplofbare raketten verloren. De piloot bemerkte zijn verlies pas na do landing en kon onmogelijk zeggen, waar het ongeluk gebeurd was. De bevolking van het gebied, waar de gevaarlijke lading waarschijnlijk neer gekomen is, werd gewaarschuwd van de projectielen af te blijven. Tot nu toe zijn nog geen ongelukken Elf Hongaren brengen Britse regering in lastig parket de spoetniks in handen gespeeld. Tien weken lang hebben zij in 1945 de belang rijke Duitse raketinstallaties en ontwer pen voor raketten, gevonden in Nord- hausen, in handen gehad. Maar door reeks vage instructies zijn deze hoogst belangrijke geheimen en werktuigen tn handen van de Russen gespeeld, die deze springplank in de rakettenwedloop dank baar hebben aanvaard. Voordat de Amerikanen de rakettenfa- briek aan de Russen zouden overdragen schrijft de uitgeweken luitenant- kolonel Sjabinski in het Amerikaanse tijdschrift Look hebben zij overwogen alles op te blazen. Maar er kwamen in structies van zeer hoog niveau, dat alle® onbeschadigd achter gelaten moest wor den. Deze Instructies zouden afkomstig zijn van de conferentie van Yalta. De Amerikanen hebben deze orders opge- „Ik telde meer dan duizend machines voor de produktie van raketten", vertelde Sjabinski bij een andere gelegenheid. „Alles was volmaakt in orde alsof de fa briek slechts voor de nacht gesloten was. niets was ondermijnd". Een Russische kolonel lachte en zei: „De Amerikanen hebben ons dit gegeven, maar over vijf of tien jaar zullen ze huilen al6 onze raketten over de oceanen vliegen". De gehele Inhoud van de fabriek, de blauwdrukken en een aantal raketdes kundigen, werden onmiddellijk naar Rus land overgebracht Alles lieten de Amerikanen hier achter, maar een fabriek voor jachtgeweren te Sul bliezen zij wel op. Toen alle geheimen veilig In Rusland waren, schreeuwde een zekere Russische luitenant-kolonel Tarakanof: „Wat een gekken z|jn die Amerikanen TNRIE GEZINNEN van Hongaarse vluchtelingen, in totaal elf per sonen, die twee toeken geleden als verstekelingen uit Brazilië in Enge land arriveerden, hebben geweigerd zich opnieuw naar Zuid-Amerika te laten inschepen. De Hongaren die, naar hun zeggen, zon der te weten waarheen uit Italië Brazilië waren verscheept zouden z dag in Londen weer op reis zijn gegaan eer de drie vaders niet op het laat- ioment waren ondergedoken. Te laat wist de politie hen op te sporen er vangen te zetten. garen, een vrouw en haar drie kinderen, toestemming gegeven in Groot-Brittannlë te blijven tot na haar a.s. bevalling. De echtgenoot van de vrouw en de andere Hongaren zullen echter zo spoedig moge lijk op een schip worden gezet. De Britse minister van binnenlandse zaken ziet zich door deze kwestie voor een lastig probleem geplaatst. Het kindje, dat in Engeland zal worden geboren, krijgt volgens dc wet de Britse nationali teit. Men vraagt zich af of dit voor de regering reden zal zijn het gehele gezin toestemming te geven in Engeland te blijven. De moeder hoopt hierop, doch volgens een regeringswoordvoerder is het mogelijk dat het kind de Britse nationali teit verkrijgt en de moeder toch wordt uitgewezen. Minister Butler zal deze week tn het parlement ®en verklaring over het geval afleggen. SB1 WEERRF.RUHT PLAATSELIJKE SN EEC W De Bilt verwacht tot mor- -.ÊLfj genavond: Veranderlijke bewolking r/*?".plaatselijk sneeuw, tejfc 4 Zwakke tot matige wind, UT- '- j\ hoofdzaak tussen zuid en A. wcst- Overwegend licht® vorst. (Opgemaakt om 11.13 uur). Woensdag 22 januari: zon op: 08.35 uur, onder 17.09 uur. Maan op 08.14 uur. on dee

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 1