Jlieutue jTriJtsrijc (Courant Onbeperkte goedkeuring voor kleinere bouwwerken i Algemene maatregelen aangekondigd fe.E.R. WIL VERLENGING VAN DE LEERPLICHT TOT VIJFTIEN JAAR Stop atoomproeven nu nog mogelijk is het Indonesië wijst klacht van Nederland af Raketbasis nodig ,zo Engeland bemiddelt niet, verklaart Macmillan —OPRUIMING-! ^>[S«DAG 14 JANUARI 1958 BUREAUS. Steens'.raal 37. Directie, Redactie, Abonnementen- en Advertentie-afdeling Tel. 31441. ABONNEMENTEN: 7.50 per kwartaal; 2.55 per maand; 0.59 per week. ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter. Familieberichten 0.18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Achtendertigste jaargang no. 11159 Directie: F. DLEMER Dr. E. DIEMER J. EXSERINS CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „Stflnhwstirb is QbeWmtt myo Qflrt in tegljenspoet' GROOT LEIDEN IN PLAN ZIE PAGINA 3 EN 4 MINISTER BESTRIJDT WERKLOOSHEID iter gelegenheid van de opening van het Zweedse parlementaire jaar cerd deze foto gemaakt van het Koninklijke gezin in het paleis te j Stockholm. Van links naar rechts prinses Margareta, prins Wilhelm, irirwes Birgitta, koningin Louise, koning Gustaf Adolf, prinses Syhilla met voor haar kroonprins Carl Gustaf, prins Bertil, prinses Christina en prinses Desiree. (Van onze sociaal-economische redactie) E SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD heeft in een advies aan de staats secretaris van sociale zaken gezegd dat het de voorkeur verdient, alle 14- en 15-jarigen volledig voortgezet dagonderwijs genieten. Dit dus het instellen van een arbeidsverbod en het verlengen van de leer- it inhouden. Voor 14-jarige meisjes geldt reeds een arbeidsverbod sinds 1955. De verlenging van de leerplicht wordt in het kader van de me- met andere volken, teneinde nieuwe posities te kunnen verwer- het grootste belang geacht. Dat Nederland in deze stellig niet >loopt moge blijken uit het feit, dat West-Duitsland al een leerplicht ut van 6 tot 16 jaar (in sommige staten 17 jaar) en Engeland en Wales b 5 tot 15 jaar. In de V.S. en Zwitserland gaan de kinderen niet voor b 16de jaar van school. Een 8-jarige leerplicht is een minimum, alleen «den houdt nog 7 jaar aan. 14-en 15-jarige leeftijd beschikken ideren nog over vele ontwikkelings- ijkheden. die wanneer ze benut den hen volwaardige mensen en be- burgers maakt, hun een plaats biedt de maatschappij in overeenstemming hun mogelijkheden, tot voordeel van gehele maatschappij en het bedrüfs- ffl In het bijzonder, het advies over de bedrijfsarbeid 15-jarige meisjes en 14- en 15-jarige ns erkent de Sociaal Economische evenwel, dat de voorwaarden voor enging van de leerplicht op korte ter- i niet aanwezig zijn. De kinderen rem het hier gaat en hun ouders heb- veelal een afkeer van „de schoolse itie", bovendien zal het derving van uinkomsten tengevolge hebben. Maar het onderwijs zelf is niet gereed. Een I van deze oudere jeugd zal in be- ®d§ scholen opgevangen kunnen wor- zoals v.g.l.o.. lager technisch onder- L huishoudscholen en onderwijs in tand met de leerlingenstelsels. Maar zullen ook nieuwe vormingscentra 1*n komen, waarvoor nog geen ge- nog leerkrach- opge'eid worder ovendien Langzaam aan een onmiddellijk ont- groot aantal jeugdigen 1 het bedrijfsleven grote economische varen hebben. In vele bedrijfstakken welke voor de export wer- 1 zouden onoplosbare moeilijkheden taan. vervangingsmoeilijkheden zullen r groot worden in de jaren zestig, 'oeer het hoge geboortecijfer van vlak oorlog in de omvang van de be- tabevolking gaat doorwerken. Inmid- i door de velerlei maatschap- •*Vk Pap, pelijke organisaties ae milieus der be trokken jeugdigen toegankelijker gemaakt kunnen worden voor de onderwijsver- lenging. Sterk aan te bevelen acht de S.E.R ;n geleidelijke invoering van het ar beidsverbod en de verlenging van het rplichte onderwijs, bijv door te be ginnen met een dag of twee halve dagen per week. Allerlei gradaties bij deze ge- eidelijke invoering acht de raad moge- ijk, ook wat betreft de leeftijd van de n te schakelen groepen. Op 1 januari 1956 waren er 51.000 niet- ;choolgaande meisjes van 14 en 15 jaar. vaarvan er 46.500 in het arbeidsproces varen opgenomen. Er waren in totaal 63.000 jongens van 14 en 45 jaar. die geen olledig dagonderwijs meer volgden. (Van een onzer redacteuren.) TN VERBAND MET DE STIJGING van de werkloosheid in verschillende J- delen van ons land heeft de minister van volkshuisvesting en bouw nijverheid besloten voor bouwwerken met een bouwsom tot honderddui zend gulden, waarvoor een aanvraag is ingediend, onbeperkte rijksgoed keuring te verlenen. Om sneller werkgelegenheid te verkrijgen worden eerst die plannen goedgekeurd, die binnen een maand na het verkrijgen van het fiat in uitvoering kunnen worden genomen. Vooral de kleinere werken, aldus de toelichting van het ministerie, lenen zich bij uitstek voor deze verruiming van het goedkeurings- beleid. omdat deze werken snel kunnen worden uitgevoerd en in verhouding veel arbeidskrachten vragen. Bovendnen is d-e situa-bie zo. dait d-e®c teleune-re werken de bouwcapaciteit niet lamgdiunifi binden. De mogelijkheden voor de particuiliie-re bouw zullen nu bij emg herat el van de kappas ltvoorziening door de thans goed te keuren werken niet langdurig beperkt blijven. Maatregelen Van de züde van het departement van sociale zaken is gisteren meegedeeld, dat algemene maatregelen verwacht kunnen worden ter bestrijding van de werkloos heid in het gehele land. In het bijzonder zal de regering, die de ontwikkeling van de werkloosheid met uiterste waakzaam heid volgt, maatregelen nemen voor de werkgelegenheid in de drie noordelijke provincies. De werkloosheid in de structunrgcbie- den zaj vooral worden bestreden door het uitvoeren van aanvullende werken. Het is gebleken dat de stijging van de arbeids- ?serve het grootste is in de gebieden, aar nog enige tijd geleden de arbeids- De drie noordelijke provincies vertonen het meest sombere beeld. De werkloos- heid in Drente bedraagt 8 pet van de ba roepsbevolking, in Groningen en fries land 5 pot. In de overige provincies ligt dit percentage beneden de drie. In dit percentage is de seizoenwerkloosheid buiten beschouwing gelaten. Brengt deze correctie ook aan op de huidig* werkloosheidscijfers, dan komt aldus het departement van sociale zaken, tot de conclusie, dat eind december i.000 mannen zonder werk waren. ,en de werkloze vrouwen meerekent, komt men tot een getal van ruim 80.000. •t het aantal is echter het meest on rustbarend. De snelle stijging van de erkloosheid is zorgwekkender. Van d# zijde van het departement deelde men dan ook mede, dat het niet uitgesloten is. iet cijfer in januari nog hoger zal zijn. De bedrijfstakken, die het meest on der de werkloosheid te lijden hebben zijn de bouwnijverheid, de metaalnijverheid, de confectie- en de textielindustrie. Wat de laatste twee bedrijfstakken betreft: de natte zomer van verleden jaar, de (tot op heden) zachte winter van dit Jaar het feit dat de consument verder# prijsdalingen verwacht, zijn allemaal fac- die roet in het eten gooien de laatste maanden snel gestegen. In sep tember 1957 werd er 60.006 arbeidsuren korter gewerkt D;t cijfer bedroeg voor de maanden oktober, november en december resp. 90 000. 420 000 en 830.000 Dit laatete getal wordt gevormd door het korter werken van 12 500 mannen en 7300 vrouwen. De vergunningen voor d# verkorting van de werktijd werden slechts bij abnormaal bedrijfsrisico ver strekt. Het aantal overwericvergunningen is sterk verminderd. In september 1957 werden er 900.000 uren overgewerkt .in oktober waren het er nog 870.000. in no vember 650.000 en in december 550 000 Ongeveer 73 pet van het aantal „aange boden" werklozen kon bij de uitvoering van aanvullende werken worden plaatst. Dit wil uiteraard niet zeggen, dat 73 pet van alle werklozen in de aar lende wenken arbeid verrichten. Voor Groningen bedraagt dit percentage 77 pet voor Friesland 73 en voor Drente 75. Zuid-HoUand Negenduizend geleerden vragen den uit 44 landen, onder wie 29 uit Nederland, 2705 uit de Ver enigde Staten, 216 uit de Sowjet- unie, en verder geleerden uit alle werelddelen, hebben een petitie de secretaris-generaal van de Ver enigde Naties, Dag Hammarskjöld. aangeboden, waarin zij verzoeken nu een overeenkomst te sluiten voor stopzetting van de kernproeven. De Amerikaanse Nobelprijswinnaar dr. Linus Pauling stelde het document Ham marskjöld ter hand De geleerden zeggen, dat iedere atoom- proef een voorraad radio-actieve deeltjes naar alle hoeken van de aarde zendt, wat gevaar voor de menselijke gezond heid en voor toekomstige geslachten betekenen. Zolang deze wapens slechts bij drie mogendheden (Amerika. Rusland en En- landberusten, is een overeenkomst vooi controle nog mogelijk, maar indien mer voortgaat met proeven nemen en ooi andere regeringen de beschikking ovei deze wapens krijgen, zal het gevaar vooi het uitbreken van een catastrofale kern oorlog door roekeloos gedrag van een o: andere onverantwoordelijke leider sterk toenemen, aldus de petitie. „AJ schapsmensen weten wij welke gevaren hier op het spel staan. We hebben daar om een bijzondere verantwoordelijkheid I plannen gemaakt deze gevaren kenbaar te maken," schrij-1 de omgeving te de geleerden. De petitie zal door het secretariaat van de Verenigde Naties doorgezonden worden aan de 82 aange sloten landen De Britse autoriteit voor atoomenergie heeft bekend gemaakt, dat 24 januari door Engeland en Amerika gelijktijdig verklaringen zullen worden uitgegeven inzake de beteugeling van de waterstof bom voor vreedzame doeleinden. Sedert 1956 wisselen de Britse autoriteit ei Amerikaanse commissie voor atoome gio volkomen hun gegevens uit. Dorp in paniek door bedorven vaccin In het Italiaanse plaatsje Alberobello Is een gespannen toestand ontstaan, na dat is gebleken dat de vorige week meer dan 1200 kinderen met een bedorven vac cin tegen difterie zijn ingeënt In het afgelopen weekeinde ziin vier kinderen De gehele dag rijden ziekenauto's af en aan om kinderen te vervoeren naar ziekenhuizen in Bari, 55 km van het dorp. Motorpolitie moet de auto's escorteren, om een weg te banen door de wanhopige ouders, die allen hun kinderen het eerst ®«rvoerd willen zien. Merapl. Maandag kwamen stromen lava uit de krater. Uit Midden-Java worden 13.000 dorpelingen Op een mannelijke beroepsbevolking in Zuid-Holland van 760.000 personen, wa ren er eind december 1957 15.000 werk lozen. Eind december 1952 waren het er 30.000. Het laagste cijfer in 1956 was 6500. Ook in deze provincie is de werkloosheid snel gestegen. In novemb-r 1M7 waren er nog ..slechts" 8000 worklozqn. Eind de cember 1957 was er een aanbod van ar beidskrachten ln de bouwnijverheid van 2800 personen, terwijl er vraag was naar 541 werknemers. De metaalnijverheid In de provincie Zuid-Holland biedt op dit moment nog steeds een gunstig perspectief. In di bedrijfstak is cr een aanbod van 1500 pi soncn en een vraag naar 5000 werkkrach ten. Vooral in de scheepsbouw kan men nog steeds arbeiders gebruiken. Ook in deze provincie zal de komende maanden de werkloosheid echter nog wel iets op lopen. Voor Rotterdam. Den Haag en Leiden c o., zal vooral de ontwikkeling van de particuliere bouw van het grootste belang voor de werkgelegenheid zün. Commissaris van politie op Aruba.. W geschorsthij heeft zich tot het ambte narengerecht gewend om een uitspraak in kort geding; uit autoriteiten van bestuur en juetiiit'.e is een commissie ingesteld om de klachten te onderzoeken. Mijnieuws Het raadhuis van Haastrecht, .een bijzonder fraai gebouw dat dateert uit 1618, is geheel ge restaureerd. Binnenkort zal de Commissaris der Koningin in Zuid-Holland het gebouw her- Sastroamidjojo schrijft V.N.: „Onwettige bezetting van ons nationaal grondgebied" INDONESIë heeft de Nederlandse klacht bij de Verenigde Naties inzake de actie tegen Nederlandse onderdanen en belangen in Indonesië ver worpen. In een brief aan secretaris-generaal Hammarskjöld beklaagt de Indonesische permanente vertegenwoordiger Ali Sastroamidjojo zich op zijn beurt over „de voortgezette en onwettige bezetting van nationaal grondgebied door de Nederlandse troepen op westelijk Nieuw-Guinea". i'i'iiiiiiiipiiini'xiiiiiiiiiiini'i 'iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii j (Van onze parlementsredactie) Wanneer de plaatsing van atoomwapen- depots en van ballistische projectielen voor middelgrote afstanden noodzakelijk wordt geacht, dan is de regering van plan aan die plaatsing haar medewerking te verlenen. Dit schrijven de ministers Lun» en Staf in antwoord op schriftelijke gen van de Tweede-Kamerleden Cal- meyer (c.h.), Patljn (soc.), Korthals (11b.). Duynstce (kath. v.) en Roosjcn (a.r.) over het besluit van de NAVO-raad om afvuur- bases voor raketten aan te leggen op het grondgebied van de leden-staten De ministers herinneren er aan, dat de NAVO-raad heeft besloten: a. dat atoom wapendepots zullen worden gevormd, dia indien noodzakelijk, onmiddellijk verdediging van de bondgenoten beschik baar zullen zijn; b. dat gezien de huidige Sowjetpolitiek inzake kernwapens (IRBM's raketten voor middelgrote afstanden) tor beschikking zullen moeten worden ge steld aan SACEUR; c. dat over de opstel de regelingen betreffende het ge bruik van de atoomwapendepots en IRBM's beslissingen zullen worden ge- gebaseerd op de Atlantische ver dedigingsplannen en in overeenstemming met de direct betrokken staten. Aan de Atlantische militaire autoritei ten is gevraagd om op korte termijn aan de NAVO-raad aanbevelingen te doen over de invoeging van de nieuwe wapens in het bondgenootschappelijk verdedi gingsstelsel. De raad in permanente zit ting zal de problemen, die met deze aan gelegenheid samenhangen, in beschouwing Het is dus zo. aldus de ministers, dat alle leden-staten van de NAVO (dus ook Noorwegen en Denemarken) de noodzaak van de onverwijlde vorming van atoom wapendepots en van de beschikbaarstel ling van IRBM's aan SACEUR hebben on- derschreveu. Over de feitelijke plaatsing van deze depots en IRBM's zal eerst wor den beslist, wanneer de adviezen van de Atlantische militaire autoriteiten znllen De Indonesische vertegenwoordiger noemt de Nederlandse aanklacht, dat de acties van de Indonesische regering ee: uitdaging van de Ver. Naties inhieldei een „verdraaiing van de feiten". Deze acties zouden namelijk een reactie zijn op de halsstarrigheid waarmee de Neder landers zich bleven verzetten tegen „de van de overweldigende meerderheid onder de leden der V.N Volgens Sastroamidjojo is geen en kel Nederlands bedrijf in Indonesië genationaliseerd. De regering had en kel het oppertoezicht op zich geno men om er zeker van te zijn. dat de Nederlandse ondernemingen hun werkzaamheden zouden voortzetten Wel erkent de Indonesische verte genwoordiger, dat in incidentele ge vallen bedrijven op onwettige wijze zijn overgenomen. Maar dat was „slechts een uitdrukking van de na tionale volksverontwaardiging" ge weest. veroorzaakt door „de onver zoenlijke houding van Nederland" Vrijwillig De Indonesische regering had geen mas sale uitwijzing van Nederlanders bevo. len. „Het vrijwillig vertrek geschiedde geheel ln overeenstemming met de mens lievende beginselen". Terwijl de Nederlandse regering wei gerde om zelfs maar te onderhandelen en alle pogingen van Indonesië om tot een vriendschappelijke oplossing te komen deed stranden, bleef Nederland e bevoorrechte positie op financieel nomdsch gebied innemen. Tegen deze ach tergrond moet men volgens Sastroamid jojo de maatregelen tegen de Nederlan ders zien. Ze waren genomen nadat alle pogingen om door onderlinge onderhan delingen met hulp van de Ver. Naties tot oplossing te geraken vyaren mislukt door tegenwerking van Nederlandse zijde Het geduld van het Indonesische volk was uitgeput. „Aangezien de deur van de Ver. Naties or ons gesloten is, heeft mijn regering klaarblijkelijk geen andere keus dan het gebruik van andere middelen om ■inde aan de ondraaglijke toestand maken". Sastroamidjojo noemt de maatregelen zoals die tegen de KPM en de Nederland se banken genomen zijn „noodzakelijk om een dreigende overplaatsing naar het bui tenland te voorkomen". In het geval de banken bedoelt hij het goud er andere activa en in het geval van KPM haar schepen, die een levensbelang zijn voor de Indonesische en de bijzondere machtigingen krachtens de noodtoestand zoals is vastgelegd in «rtlkel 129 van de Indonesische grondwet. „Deze maatregelen lagen uitdrukke lijk vast in de wetgeving, die Neder land in de koloniale periode in mijn land invoerde, welke wetten van kracht blijven totdat eigen Indonesi sche wetten ze vervangen". Aid Sastroamidjojo besluit dan met de verzekering, dat de Indonesische regering zich gehouden heeft aan haar verplich ting op grond van het internationaal recht om haar burgers zoveel mogelijk te weerhouden van handelingen, die schade lijk voor buitenlanders zijn. „De regering heeft blijk gegeven van haar voornemen om. volgens de wet van het land, krachtig op te treden tegen overtreders en heeft maatregelen genomen om het schenden de rechten van Nederlanders te voorkomen". Indonesische vertegenwoordiger vraagt de secretans-generaal deze brief onder de leden van de Ver. Naties te ver spreiden zoals ook is geschied met de Nederlandse klacht. GRATIS KOOPUUR MAANDAG VOOR KATWIJK EN NOORDWIJK van 9.30—10 00 uur (stempel 2). en van 22-30 nar (stempel c). VOOR LEIDEN EN RIJNSBURG van 2—2.30 uur (stempel c) GOEMAAT Recht „Het recht van m(Jn regering om zulks te doen kan niet worden betwijfeld", zo gaat de Indonesische vertegenwoordiger voort, daarbij wijzend op de algemene be voegdheden van de Indonesische reeering Drie winnaressen tijdens de internationale dames skiwed strijden die dezer dagen in Grindelwald werden gehou den: de Oostenrijkse Hilda Hofherr (links) won de com binatie afdaling-slalom, afdaling werd gewonnen door de Italiaanse Larla Marchelli en de reuzen-slalom werd een overwinning voor de Zwitserse Frieda Daentzer. Nieuwe politieke leider Russische strijdkrachten Het hoofd van de politieke afdeling def Sowjet-strijdkrachten, generaal Alexis Jeltof, is „geruisloos" vervangen door generaal Golikof. Dit blijkt uit de lijst van kandidaten van het centrale kiec- comité der Opperste Sow jet, die dezer da gen in de Prawda is gepubliceerd. Jeltof was de man die dit jaar bij het Centrale partijcomité maarschalk Zjoekof aanklaagde wegens belemmering politieke werk in het leger. Generaal Go likof. dae zich in de tweede wereldoorlog onderscheidde als generaal bij de artille rie. heeft tot op heden gec de politieke rol gespeeld. Indonesië is ontstemd over de ruilhandel met Singapore DE BRITSE PREMIER Macmillan heeft gisteren op een persconferentie te Karatsji de gedachte van de hand gewezen, dat Engeland stappen zou moeten nemen om het geschil tussen Nederland en Indonesië op te los sen, aldus meldt A.P. Hij zeide, dat beide landen onderhandelingen zouden moeten voeren over hun geschil. Voorts was hij van mening, dat de zonder onderhandelingen genomen maatregelen geleid hebben tot de tamelijk moeilijke toestand van het ogenblik. Maomillan zeide voorstander te zijn van banden tussen de Noordatlantische verdragsorganisatie, 't verdrag van Bag dad en de zuld-oo6t-aziatische verdrags organisatie. Te Djakarta heeft de Britse ambassa deur. Dermot MacDermot, gisteren vol gens Reuter een onderhoud gehad met da Indonesische premier Djuanda, hetwelk een uur duurde. Djuanda wilde geen bij zonderheden bekend maken. Intussen heeft )ud-minlster DJody Gondokusumo, thans parlementslid en be kend uiterst linkse figuur, verklaard, dat vooraanstaan-Engeland zich schuldig maakt aan schen ding van het volkenrecht, door de ruil handel van de buitengewesten met Sin gapore toe te staan, hoewel de Indonesi sche regering deize verboden heeft Het hoofdkwartier van het Indonesi sche leger heeft gisteren bekend gemaakt dat het op zijn hoede blijft tegen bewe gingen, die de verbreking van de repu bliek ten doel hebben en dat er een on derzoek is ingesteld naar de berichten over oprichting van een afzonderlijke staat Sumatra. Waarnemers te Djakarta achten het mogelijk, dat de centrale re gering en de leiders van de buitengewes ten spoedig de kaarten op tafel zullen leggen, nu Djakarta de ruilhandel ver boden beeft Geen publikaties over Amerika's kunstmanen Het Amerikaanse leger en de marine hebben besloten geen enkel gegeven meer te publiceren over de aanstaande lance ring van hun kunstmanen, voordat dezs zijn afgeschoten. Aldus verneemt men ln gezaghebbende kringen te Washington. Volgens 't blad Baltimore Evening Sun zal een tweede poging om een kunstmaan te lanceren deze week plaats hebben, waarschijnlijk reeds morgen. De paspoorten voor de Polen kosten nu 480 gulden voor een reis binnen Euro pa, en 800 gulden voor een naar een ander werelddeel. Bij de grensoverschrijding moet bovendien 300 gulden betaald wor den. Coupons Balatum LINOFELT-LINOLEUM JABO-BOÜCLETAPIJT VELOUR-CRETONNE BIJZONDER LAGE PRIJZEN KARPETTEN LOPERS BULTHUIS Botermarkt 23 Tel. 20854— Geen vorst van betekenis De Bilt verwacht tot mor genavond Vrij veel bewolknng met plaatselijk enoge motregen en bier en daar meet. Mat.ge to« zwakke wiod lat uiteenlo pende richtingen. Vannacht lachte vorst tot temperaturen om het vriespunt. Morgen middag dezelfde temperaturen of iets hogere. (Opgemaakt te 11.15 uur). ZON EN MAAN i op 8 42 uur, onder 16 57 uur; 3 uur, onder 13.22 uur. 19 jan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1958 | | pagina 1