H
l/jiivihkers
^jwAien
cn Jasten
WEVEN IT
in dat dinv zitten
„Voor geen goud ga ik
O
Rond Europa, experiment
dat redelijk slaagde
Programma voor morgen
Hilversum I, 402 m. VARA: 7.00 Nws 7.10
iym 7.20 Gram 8.18 De ontbijtclub 9 00 V d
rouw 935 Waters! 9.40 Kamericoor. VPRO:
O.OO Avonturen met kinderen, ca-us 10.05 Mor-
cnwijding. VARA: 10.20 Kamermuz 10.35 V d
reken 11.05 V d kleuters 11.20 Plantaardig en
line raai. AVRO: 12.00 Lichte muz 12.30 Land-
n tuiobouwmeded 12.3-3 Sport eo prognose 12.50
'ianorecitai 13.00 Nws 13.15 Meded en gram
3.25 Orgelspel 13.40 Lichte muz 13.55 Bcureber
REDELIJK GESLAAGD is de hoogste lof, welke het experiment van het
op Oudejaarsavond uitgezonden televisie-schakelprogramma waaraan
tien landen meededen, toekomt. Wanneer we weten, dat er aan dit 75
nuten durende programma twee maanden voorbereidend werk en zo'n
slordige 40-000 gulden is gespendeerd, verbaast het ons eigenlijk, dat de
totale produktie niet belangrijker was, ook al waren er enkele heel mooie
dingen te zien en te horen. Juist omdat dit experiment zo uitzonderlijk veel
vergde van de technische mogelijkheden en -arbeid, had het gehalte van
de uitzending over het geheel beter moeten zijn en zeker meer gevarieerd.
duw werking veel goed bij het ijsdansen,
Luxemburg vertoonde een éénaotertje dat
niiet om aan te zien was. België gat
shownummer met muziek en dans. Duits
land moest hert accent laten vallen
pianoduet en het ballet van de
opera, omdat de zangeres Ria Urban zich
ineens had teruggetrokken. Toen
diie balletten hadden gezien kreeg Dene-
marken, ook ad met het s taatsopera baddert
met drukke figuren in nog drukkere de
cors door kijkmoeheid niiert meer de vodiLe
belarogatedddmig, zoals we zelf ondervonden
en van vele kanden hoorden.
Nederland maakte niet zo'n slechte beurt
met het ons al bekende, maar voor deze
gelegenheid nog eens extra opgepoetste
parodlctje op de stomme film, ten tonele
gebracht door Conny Stuart en Albert
Mol. WU voor ons hadden liever Iets
waardigers gezien als Nederlandse repre
sentatie, maar het was ontegenzeglijk
goed werk In zijn soort.
Engeland heeft rioh niet ad te zeer uit
gesloofd voor die grootsaanigeikondiiigdle fi
nale. Met een beertje ballet op de achter
grond ztaigen we eerst de camera even
tjes gericht op eddc van de tien onnroep-
stens. diie udt haar land naar Londen wa
ren geinedsd. Daarna boden die omroepstera
ieder haar landgenoten een korde gel uk-
wens aan, nadait zij, door knappe came-
radrucs. even een antmoetdmg hadden met
die voornaamste deelnemers aan elke lan
delijke urirtzen-driina, wier bewegende beel
den op het doek naast haar werden ge
projecteerd.
De VARA-omroepsrter Kaïrin Kraaij-
kamp, in een uiitzondierlijk fraaie japon
voor ons Hand aanwezig, deed wiet voor
haar collegae onder.
Vrij abrupt brak hert programma daar
na af. Zo was het geheel wiet onaardd®,
maar ook niiet éclatant. Br was teveel
ballet, zodat de aandacht, in de cvude-
jaarssfeer, te vlug verslapte en het pro
gramma was eigenlijk te laat gepland
voor ons land: om kwart voor twaalf was
het pas afgelopen, wat het echte vieren
van de jaarwisseling toch eigenlijk wed in
het gedrang bracht
Heel goed was het, dat we af en toe
beelden te zien kregen van de ingespan
nen arbeid in een van de vele stations,
waar men geen tjjd had om aan de nade
rende jaarwisseling te denken. Dat gaf
wel enig idee van wat er zoal kwam kU-
ken om ons in onze gerieflijke huiskamers
excluslef-opgezette verstrooiing te bie-
COMMENTAAR
Televisierust
RADIO
VANAVOND
DONDERDAG 2 JANUARI 1958
IJ ZIET ERUIT of hij honderd rijdt, al slaat hij
stil
tivinlig jaar
De eerste geheel
tijd
Achthonderd onderdelen minder
Drieduizend autohandelaren uit vier werelddelen
stonden in opperste verbazing rond een geweldig
podium, waar knappe meisjes in korte broekjes met
enorm hoge berenmutsen rond een auto stonden.
Tuckernooit van de kerel gehoord"'\ zei een
robuuste autodealer uit Santa Monica.
Wordt de beroemdste man uit de hele autowereld
over een paar jaar, een tweede Ford als je het mij
vraagtzei een collega uit Cleveland. De meeste van
de aanwezigen, mensen, die al jarenlang in het auto
vak meeliepen stonden perplex over wal zij daar
zagen. Hel was ook de moeite waard: een donker
paarse automobiel, die eruit zag of hij zo van de
renbaan kwam, met een enkel cyclo'penoog in het
midden, met vleugels, als men de voorspatborden die
naam zou willen geven en dat alles voor een prijs, die
miljoenen mensen zouden kunnen betalen.
„Ik ga elk jaar een miljoen van deze wagens maken F1,
verklaarde Preston Tucker trots. Is het wonder, dal
er duizenden mensen waren die geld in die fabriek
wilden steken Ze hadden allemaal gehoord, hoe
Henry Ford de mensen, die hem eens twintigduizend
dollar hadden geleend later voor negentien miljoen
afkocht.
WACHTLIJST
Duizenden mensen wilden hun naam
op de wachtlijst voor die nieuwe «uto
doen plaatsen. Zakenlieden, voornamelijk
autohandelaren uit wegenendBrttg ver
schillende landen ter wereld, stortten te
zamen zesenitwunrtr.g miljoen dollar om de
«Ueenverkoop voor een bepaald gebied
te verwerven. Mensen iin zeventien ver
schillende staten kochten aandeden kn de
nieuwe fabriek, waarvan een jaaT laiter
onthuld werd dat er geen tekenkamer
was en geen machines, dart er zelfs geen
personeel was. Men onthulde nog meer:
de hele wondlerauito van Preston Tucker
was zwendel.
Het ding kon niet rijden en nauwelijks
alleen staan Drie uur voor de bom-
bariieshow In Chicago hadden veertien
monteurs hard gewerkt om te zorgen, dat
de auto niet uit elkaar viel. Niemand
mocht bU de auto komen, zogenaamd om-
derwillc van geheimhouding, maar In
feite om te voorkomen, dat iemand zou
zien, dat onder de motorkap een Oldsmo-
bllcmotor van 1942 zat, dat er geen ach
terruit in zat, dat de instrumenten op het
dashboard niets met de auto zelf te ma
ken hadden en dat de motor alleen ge
start kon worden met behulp van een stel
losse batterijen.
„Dat is nu een auto, waar ik wel in zou
willen zitten," veklaardie mevrouw Mil
ler, wijer grootmoeder een halve eeuw ge
leden hsd verklaard, dart ze voor geen
goud ia zo'n dring wittde zitten. Maar tus
sen de harde werkelijkheid vam het rook
en stof verspreidende onding, dat men
toen een wagen zonder paard noemde, en
de grote Tuckenzwendel loggen d«n ook
vijftig jaren, waarin van alles verander
de, behalve dat men in de autowereld een
heleboel geld kon kwijt raken
ALS EEN ZEEPBEL
De wereld van de uitvinder was bij uit
stek vroeger al de wereld van de uitvin
ders, dwazen en fantasten en zij is dart nog
altijd gertuige het geval van Preston Tuc
ker en zijn zeepbelplannen. Tucker had
maar twee jaar ambachtschool achter
zich en was van huis uit telegrambestel
ler. maar ten slotte waren de eerste auto
bouwers destijds ook miert allemaal inge-
AIs men dat als maatstaf zou moeten
nemen zou men de duim moeten
draaien over vele autofabrikanten, die
van huis uit wagensmid. hoefsmid, ketel-
maker, etektrtolën of zelfs schoenmaker
waren geweest en drie toch succesvolle
automobiel fabrikanten werden. Hoeveel
vertrouwen zoudt u gehad hebben in die
man, drie in de tijd, waarin de auto duur.
onbetrouwbaar en door gebrek aan
wogen een vrij onbruikbaar voertuig
was, voorspelde, dat hij miljoenen auto's
zou gaan maken tegen een belachelijk
loge prijs? Hij werd prompt voor gek ver
klaard.
Deze man was geen ingenieur en zijn
enige winstpunt was, dart hij bijzonder
vaardig met zijn handen was Henry Ford
wiet te houden, wat hij beloofde. Maar
er is nog een verschil tussen PortJ
Tucker, behalve dat tussen succes en mis
lukking: Ford had betrekkelijk kleine be
dragen nodcg, financierde zijn bedrijf
de lopende inkomsten en Mot eerst
zien voor hij begon
Tucker wilde eerst geld hebben
hield voor zichzelf hondkaddui zanden
achter, wat beloond werd met een gevan
genisstraf van twee jaar en twee maanden
1 50/160 cm. extra breed, een superieure, soepel
vallende zuiver wollen topkwaliteit in diverse
'grijze en andere modetinten, normaal 22.50
io
olrie en zelfs op schietkatoen moesten lopen.
Dat laatste werd nooit gebouwd tot geluk
van de mensen, die ermee haddien moe
ten experimenteren. De auto is een kind
van Europa.
De Duiitser Otto ontwikkelde de ben
zinemotor, mannen als M arcus, May bach,
Daimler en Benz maakten er een auto
omheen en de rest was de zaak van dui
zenden mannen, die in schuren en lood
sen elk op hun enigen meinier aan die rare
wagens zondier paard wenkten. Een van
hen was Henry Ford, een ander Louds
Renault, de gebroeders Chevrolet,
De nieuwste vinding is de gas-
turbineauto. zoals de Firebird
uan General Motors. Voorlopig
verkeert deze vinding nog in
experimenteel stadium.
Overigens overleed Tucker in 1957 met
zijn avontuur als grafschrift. Het Tucdoer-
a vontuur was nriet het eerste vein drie aard
en zal nriet het laatste zijn.
Hert voornaamste kaïpvtaal, waarmee de
mensen in de autowereld beginnen als
uitvinder, is hun fantasie.
IEDEREEN LACHTE
Een twintig jaar geleden lachte leder
een om een Fransman, die een auto ging
maken, waarvan niet de achterwielen,
maar de voorwielen werden aangedreven.
Het was een auto zonder chasslsbalkcn
met een automatische gangwissel. André
Citroen verloor de wedloop met de tijd
en met de bankiers: een half uur voor
zijn dood ondertekende hU nog de do
cumenten. die de Michelinfabriek tot
eigenaar van zijn bedrijf maakte.
En toch kwam drie merkwaardige aurto
er als Critmoen C-«erie, minus de automa
tische ganigwrissSl, die pas kortgeleden
in <fe D-serie werd aangebracht. Citroen
was een fantast en een dromer, maar te
vens een prodiuktrief genie, drie voor die
auto in Europa wilde doen, wat Ford iin
Amerika had gedaan. Het ging alleen ndet
zo vlug, als hij gehoopt had dat het gaan
Hert Is moeilijk mensen, die met iets
niieuws komen dm het juiste vakje onder
te brengen. Slaagt de uitvinder dan is hij
een genre, slaagt hij niet dan is hij een
beklagenswaardrig fantast, zolang hij zijn
ei-gen geld alleen verspeelt en een misda
diger. als hij dat van anderen doet ver
dwijnen. Maar in het begin is er altijd
alleen die fantasie. Het waren zulke fan
tasten, drie beseften, dat de mensen Liever
rijden dan lopen Men kon rijden op een
fr.ets voor een of twee personen, met twee
De komst van de automobiel
ging gepaard met veel op
schudding, onrust en kritiek.
■De „wagen zonder paard" gaf
het aanschijn aan geheel nieu
we mogelijkheden van be
staan: wegenbouw, garages,
benzinestations.
tekenri», omdat „het den-g" ten slotte toch
ritten, zich voortaan beperkend tot
nen als „Rij nriet zo hard" en „Denk
die bocht daar...,"
Voor iedereen
Het is DE overwinnd-ng van die auto ge
weest. dart hij de vrouwenwereld voor zich
heeft weten te winnen. De wegen werden
beter en langer. De dokter ging per auto
naar zijn patiënten. De auto braohit de
boer en zijn vrouw naar de mankt en die
stadsmensen naa-r de vrije n-aituur. Vooi
miljoenen mensen wij kunnen het de
Laatste ja-ren haier ook duidelijk merken
werd de wereld rijker, vrijer en groter.
Wie zelf geen auto had kon in
autobus naar zijn werk rijden, beschermd
tegen weer en wind enmet vakantie In
een toerwagen vreemde streken zien. Dart
alles deed de auto voor de mensen. Maar
de d-room van de auto voor iedereen
nog lang niet. in vervulling gegaan. Het
nog altijd een droom van vele uitvin
ders drie auto be kunnen maken. Maar
zul-len de sociologen en geschiedschrijvers
constateren dat de automobiel de gro
uitvinding van de twintigste eeuw
Het aantal automobielen groedrt elk
met circa trien miljoen stuks over de hele
wereld. Maar is er in Amerika één auto
per drie inwoners, in Azië vindt me
één op de achthonderd mensen.
Het ontbreekt heus niet aan pogingen
om goedkoper automobielen te maken,
maar behalve de aanschaffing is ook hert
houden van een benzinevoertuig, hoe be
scheiden ook, vrij kostbaar. Engeland,
Duitsland, Italië en Frankrijk hebben zich
grote verdiensten verworven met een
goedkope automobiel en mei goedkope
benzine voertuigen op twee en dirie wielen.
Er is echter een plan in de schoot van de
Verenigde Naties geboren om Europa
meer autowijs te maken.
EUROMARKT
Dart plan houdt in, dat de Europese
automobiel produktie meer georganiseerd
en gestandariseerd wordt, zodat men tien
duizenden stuks kan maken, waar men nu
duizenden maakt. De Euromarkt is een
belangrijke factor in dat alles, omdat men
duidelijk inziet dart de auto een belang
rijke bron van welvaart vormt, die mil
joenen mensen werk geeft voor produktie
en onderhoud, via benzinestations en we
genbouw. Hoe de auto er in de toekomst
uit zal gaan zien is een open vraag; in
Amerika heeft men zelfs al een auto
zonder wielen, die op elektrische stroom
zweeft.
Als model functioneert het perfect, al
leen is de vraag of het in de praktijk wat
waard is. Voorlopig is in Europa de auto
voor iedereen nog lang geen praktische
werkelijkheid, ook al zijn we er de laatste
jaren heel wat dichterbij gekomen.
Maar belangrijker dan de kloof, die
werd overbrugd tussen de wagens
zonder paard van omtrent de eeuw
wisseling en de wagens van de naaste
toekomst, is het verschil In apprecia
tie van de kant van de vrouw. Eens
was het „Voor geen goud ga ik in dat
ding zittennu zegt zij „ik wil
best eens een ritje maken!" en dat is
misschien wel de grootste overwinning
die de auto kon behalen!
In zeventien seconden veranderde
de wereld Het begon met een
doodsbericht Een wonder van
luttele seconden Het was nog
waar jok! Wereld in drie dimen-
NIEUW STATION VOOR
BEVERWIJK
Ach-ter het parkachtige landschap, dart
de entree tot Beverwijk vormt, wordt in
mei begonnen met de bouw van een nieuw
spoorwegstartri on
De Nederlandse Spoorwegen hopen het
nieuwe moderne gebouw, dat een front-
breedte zal krijgen van 120 meter en de
hoogte van de gevel varieert van 6 tort 8
meter, medio 1959 te hebben voltooid.
Dr. J. A. van Dongen, gynaecoloog te
Amsterdam, is benoemd tot officier in de
Orde van Oranje-Nassau. Benoemd is tot
ridder in de Orde van Oranje-Nassau M.
Berck, directeur van de ijkkring Utrecht.
SPECIALE VERKOOP STOFFEN
Tips uit liet buitenland
