door het leven in hun eigen wereld
.ACHTER DE HORIZON
DINSDAG 31 DECEMBER 1957
Mensen op weg
Daartoe behoorde betaald,
Vervolg van pag. 4.)
Zivaard en schild
^/JENSEN op weg. Zy
willen de vryheid, die
duur werd
niet
kwyt. De vrij
heid om te zeg
gen wat men
denkt te doen
en te doen wat
men wil, met
inachtneming
van de wetten.
En daarom we
ten wij, dat de
Noordatlanti-
sche Verdrags
organisatie,
zwaard en
schild heide,
noodzakelijk is.
Het was voor
de Navo geen
gemakkelijk jaar.
Telkens werden
interne tegenstel
lingen openbaar.
Engeland, dat het
toch al moeilijk
heeft in zijn keu
zebepaling tussen
continent en im
perium, zag meer
dan eens zijn po
sitie van grote
mogendheid in cre-
vaar gebracht
door het machtige
Amerika. maar
lijkt erin geslaagd
te zijn een eigen
politiek te kunnen
zit óók de H-bom!
Toen beide lan
den besloten wa
pens aan Tunesië
te leveren (omdat tinders de Russen dat zouden doen), waren in Frankrijk
de poppen aan het dansen: men vreesde, dat die wapens doorgeleverd zouden
worden aan de Algerijnse opstandelingen.
Die stemmen om een nationale op
lossing voor het randstadprobleem te
zoeken komen niet in de laatste plaats
uit Zeeland, de eilandenprovincie, die
in het centrum der belangstelling
kwam te staan (denk maar aan de
vraagstukken der oester- en mossel
cultuur bij de afsluiting der Ooster-
schelde), toen de Tweede Kamer
kortgeleden het ontwerp Deltawet
behandelde. De aanvaarding daarvan
was een historisch moment, niet
alleen voor genoemde provincie (die
er het allermeest mee te maken
heeft), maar voor ons gehele volk.
Reeds zijn de werken, die bedoelen
ie veiligheid en de bescherming tegen
de zee zo hoog mogelijk op te voeren
en die tegelijk de landbouw moeten
dienen, in uitvoering. En bij Capelle
aan de IJssel is inmiddels een stevige
deur, die het water uit het lage Hol
land moet keren, neergezet.
Naar de méns gesproken zal over
minder dan een kwarteeuw Zuidwest
Nederland een'totaal ander beeld te
zien geven. Het betrekkelijke isolement,
dat nu nog op vele eilanden bestaat,
zal dan zijn opgeheven. En de Euro
poort, dat gigantische project van de
wereldhaven Rotterdam, zal de mensen,
die voor de havens en de nieuwe indus
trieën nodig zijn, op vrij gemakkelijke
wijze uit het Zuiden kunnen aantrekken.
Maar dat is nog toekomstmuziek.
Op dit moment zitten de boeren van
Rozenburg, dat als agrarisch gebied
verloren zal gaan, voor grote zorgen:
zullen zij elders nieuwe grond ontvan
gen en zullen zij, als dat niet kan, in
redelijke mate schadeloos worden ge
steld? Hun offer mag niet zwaarder
zijn dan beslist nodig la!
ME;
Deze maand, vooral als reactie op
net lanceren der Spoetniks, kwam in
Parijs de Navo-topconferentie bijeen.
Eisenhower, juist hersteld, kon zelf ko
men en Adenauer, de grijze kanselier
van de Westduitse Bondsrepubliek,
waar de hoogconjunctuur de adem niet
inhield en dat nu èn politiek èn econo
misch weer een beslissende rol in de
wereld speelt, was er ook. Hij was het,
die in eerste instantie voorstelde le po
gen een gesprek met de Russen te ar
rangeren. Maar al bleven er dan
niet opgeloste kwesties zoals het stich
ten van Amerikaanse raketbases in de
andere Navolanden hierover bestond
geen meningsverschil: de vrije wereld
zal tot het uiterste waakzaam moeten
zijn. Zo werd deze conferentie uitein
delijk toch een demonstratie van eens
gezindheid.
Weggestuurd
fyJENSEN op weg. Berooid en weg
gestuurd uit het land dat hen
lief was en waarmee zij waren ver
groeid. Zij kwamen op Schiphol op
een koude en mistige wintermorgen,
in dunne tropenkleren met in hun
hart de vrees voor het onbekende,
verstoten uit de vertrouwde om
geving op Java of elders in deze
gordel van smaragd, die zich slingert
rond de evenaar. Wat zal er van hen
worden, van dit land, van de mil
joenenbevolking in de dessa's, die
stelselmatig wordt opgehitst tegen de
Nederlanders, maar die straks honger
moet lijden, omdat de prijs van de
rijst niet meer te betalen is?
Het Indonesische drama, ingezet,
toen te onzaliger ure „ethische" politi
ci de soevereiniteit overdroegen, schijnt
nu in de laatste fase van zijn voltrek
king te zijn. Omdat Nederland Nieuw-
Guinea niet wenst uit te leveren, maar
de bevolking daar wil brengen tot het
punt, waarop het over haar toekomst
zelf zal beslissen en nadat de Ver- Na
ties een resolutie, die Indonesië in de
kaart speelde, hadden verworpen, be
gon de actie: alle Nederlanders moes
ten zo snel mogelijk vertrekken. La
ter werd enigszins teruggekrabbeld: de
voor de landseconomie onmisbare Ne
derlanders moesten blijven. Onderne
mingen werden onder toezicht ge
plaatst, w.o. de K.P.M., die nog kans
zag heel wat schepen buiten „bedreigd
gebied" te brengen. Zeker heeft de In
donesische regering niet gedacht, dat
zij door haar maatregelen de toch al
gehavende economie in een chaos zou
storten.
Zolang Soekarno een dominerende
rol blijft spelen in het ook door de
tegenstelling Djakarta-buitengewesten
verscheurde Indonesië en de rede
lijk denkende staatslieden niet op de
voorgrond kunnen treden, is er wei
nig goeds te verwachten. Dan ligt
Indonesië open voor de rode vloed,
die nu het eilandenrijk nog niet vol
ledig overspoelt.
Wij hier in Nederland kunnen slechts
huis onze landgenoten ontvangen.
Met hen meeleven, hen 'voorlichten,
hen in ons gebed gedenken.
Zonder huis
MENSEN op weg. Helaas velen zon
der huis. zonder eigen dak boven
het hoofd. Een zaak van de aUergrooL
ste schande in Nederland: bijna der
tien jaar na de bevrijding hebben wij
geen kans gezien ervoor te zorgen, dat
er genoeg woningen zijn en er moeten
nog altijd tienduizenden
veel te kleine of in mensonwaardige
onderkomens leven. Alle mooie en
triomfantelijke berichten over records
in de wonmgprodüktie ten spijt is
dat het zwarte teken aan de wand.
Het is verleidelijk de oorzaken op te
sommen van deze schande: een ont
breken van de bereidheid om een rede
lijk deel van het inkomen te besteden
voor het woninggenot, een dirigistische
politiek, die het particulier initiatief
geen of te weinig kans wilde geven, een
ontstellende bureaucratische romp
slomp, een tekort aan geld enz
Maar het heeft allemaal geen zin:
wij hebben de slag om de huizen ver
loren cn honderdduizenden zullen nog
lange jaren in ellende moeten door
brengen. Huwelijken zullen stuk gaan,
verlovingen zullen afspringen, kinderen
zullen voor galg en rad opgroeien en
de psychiaters zullen het werk niet
De kerken
"ENSEN op weg. Langs die weg staan
- ook de kerken en elke zondag
gaan de deuren open, als een dringen
de uitnodiging binnen te treden. Mid
den in de wereld staan zij, als een te
ken. dat God Zich neerbuigt tot de
mens en hem wil troosten en verma
nen, bemoedigen en waarschuwen. Het
is niet beslissend, of het kerkgebouw
van verre al opvalt of dat het schuil
gaat tussen de flats, of dat het lijkt
op een silo, een machinefabriek of een
hangar: de zegen van het
Woord is niet gebonden aan
de plaats, waar het wordt ver
kondigd! Maar toch kan het
niet goed zijn, als de mens
eraan voorbij loopt, omdat zijn
functie en karakter van de
kerk niet blijken uit de vorm
geving. Een ondergeschikt
Toch niet: het is veeleer
een symptoom van een gees
telijke nivellering, een ge
brek aan stijl, een vergeten,
dat de kerk ook een zicht
baar teken dient te zijn. Uit
de discussies en de polemie
ken in tal van bladen en op
vele conferenties in het af
gelopen jaar is gebleken, dat
voor het hier gesignaleerde
de ogen steeds meer open-
Dat laatste mag ongetwijfeld
ook worden gezegd van een
ander verschijnsel, een be
dreiging van de kerk, n.l. het
stijlverlies bij de wijze van
Woordverkondiging, die tot
uitdrukking komt in een ver
nieuwende popularisering van
de kanseltaal, een al te grote
aanpassing aan het dagelijks
spraakgebruik, een onvoldoen
de besef van de eerbied, die
de mens God verschuldigd is.
Maar ook de andere kant
kreeg de volle nadruk, n.l. de
ze: hoe kan de kortsluiting
tussen predikers en hoorders
worden opgeheven? Concreet:
hoe kan het Evangelie aan de
moderne mens worden ge
bracht in een zodanige vorm,
dat het hem aanspreekt en
grijpt in zijn ganse existentie?
Een onderwerp waarover de
discussie ook in 1958 wel zal
Verschuiving
De moderne mens en het Evangelie.
Hij maakt zich minder druk over de
dogmatiek dan over de ethiek. Hij
vraagt meer naar wat het Evangelie
hem aan normen en opgaven verstrekt
voor zijn doen en laten dan naar leer
stellige waarheden. Hij verlangt van de
preek, dat zij van a tot z toepassing
is. Hier het juiste midden te vinden
is de zware opgave voor elke prediker.
Randstad
MENSEN op weg- In een land, waar
iedereen praat over de randstad
Holland, waar de één de ander op de
tenen staat. Waar de leefruimte steeds
kleiner wordt. Gedegen rapporten zijn
er dit jaar aan gewijd. Er zal iets moe
ten gebeuren, in nationaal verband, op
dat wij in het Westen ons straks nog
kunnen bewegen. Er is sprake van sa
tellietsteden en de regering bestudeert
de vraagstukken nauwgezet. Verwacht
mag worden, dat zij volgend jaar met
suggesties en voorstellen zal komen.
Steeds sterker worden de stemmen uit
de provincies buiten de randstad, waar
van er enkele steeds meer bewoners
zien vertrekken en die erop aandringen,
dat bij hen de voorwaarden worden
geschapen voor een harmonische ont
wikkeling der bedrijvigheid en daarmee
van de gehele bevolking.
1957 waren mensen a<
eindpunt van hun leven.
in wie de Chr. Geref. Kerken een
dynamische figuur hebben verloren,
die niet alleen deze kerken met zijn
grote gaven heeft gediend, maar die
ook door zijn woord, geput uit de
Bijbel, duizenden tot zegen is ge
weest. Was hij niet een voorbeeld
van de prediker, die het geheim van
een synthese tussen dogmatiek en
ethiek kende?
De verschuiving, waarvan hierboven
sprake was, speelde in feite in
alle kerkelijke gesprekken op
de achtergrond. Zij resulteer
de in nieuwe vormen en be
paalde voor een belangrijk
deel de kerkelijke activiteiten
ten opzichte van de niet-
gelovige mens. Zij gaf nieuwe
impulsen in de aanpak der
vraagstukken van onze mo
derne tijd, die meer dan wel
ke tijd tevoren een evange
lische begeleiding van de
mens eist.
LJOE beziet de mens vanavond het leven in de grote wereld
n en in die van zijn eigen omgeving, van zijn eigen gezin,
van zijn eigen bestaan? Zeg niet te vlug, dat deze twee zaken
niets met elkaar te maken hebben. Want dat is beslist niet
waar! Wat elders op de wereld gebeurt, gaat op de een of
andere manier ons allen aan.
Wellicht vindt iemand dit alles
voor een overzicht op Oude
jaarsavond te somber en te
zwaar geladen. Misschien is
juist deze avond een gelegen
heid om te trachten afstand
van zichzelf te nemen, want
in het bijna voorbije jaar heeft
God vele tekenen opgericht,
tekenen van Zijn heerschappij,
van Zijn almacht, van Zijn
liefde ook.
NJ
talenten te veel naar voren schuiven,
maar hun eerst gelegenheid geven zich I
verder te ontwikkelen.
Weer ten einde.
MENSEN op weg in het jaar 1957.
Een klein stukje van de levens
weg is vanavond, als de klok twaalf
uur slaat, weer ten einde. En niemand j
weet, of er een vervolg zal zijn. Het
oude jaar ligt over enkele uren achter
ons er kan niets meer aan veran- I
derd worden. Wij kunnen niets meer i
overdoen: het is onherroepelijk. Zou- f
den wij het willen overdoen? Als wij
het jaar 1957 nog eens moesten begin- I
nen, zouden wij het anders doen. Wij
zouden proberen het er beter af te
brengen. Maar wij zouden het min
stens even slecht doen. Dat is geen
uiting van fatalisme, geen uitvloeisel
van de overtuiging, dat wij door het
lot worden geregeerd en gedirigeerd.
geen gevolg van de gedachte, dat wij I
in de wereld zijn geworpen en dat wij
worden geleid door geheimzinnige I
machten, die wij nooit zullen kennen,
maar realiteit.
Al die mensen die wij noemden en j
al die ongenoemden, de miljoenen
van alle volkeren in alle landen, zij
zijn verantwoordelijk voor wat zij I
dit jaar hebben gedaan of hebben i
nagelaten. Chroesjtsjefs verantwoor
delijkheid is duizenden malen groter
dan die van de imbeciele jongen in de
straat. En Eisenhower zal op de j
jongste dag van veel meer reken-
schap moeten geven dan de Chinese I
landarbeider. Maar zij allen zijn op 1
weg naar het eeuwig huis. Wélk I
huis dat zal zijn, daarover valt de j
beslissing in dit leven, op deze
wereld, en daarom heeft 1957 alles j
met de eeuwigheid te maken.
soms tegelijkertijd aaien en bijten.
Verschillende malen rammelden mi
nisters met hun portefeuille, het
geen voor de Kamer het sein was
in te binden, omdat de vorming
van een nieuw kabinet gezien de po
litieke verhoudingen schier onmoge
lijk zou zijn. Tijdens het huurdebat
stonden de partijen wel het felst te
genover elkaar. Veel is dit jaar ge
sproken over toenadering en samen
gaan der protestants-christelijke par
tijen. Gunstiger is het klimaat er he
laas niet op geworden. Met en
dat is weer wel verheugend de
raads- en statenverkiezingen van
volgend jaar in het zicht besloten in
enkele grote steden (w.o. Den Haag)
deze partijen met één lijst uit te ko
men, terwijl in Noord-Brabant voor
de statenverkiezingen een soortgelijk
Vergeten
De belijdenis
besluit werd genomen.
Voopal in de anti-revolutionaire
kring ontstond enige beroering door
de brochure van dr. N. J. Hommes,
die o.m. meent, dat het zitting nemen
in het kabinet door ministers uit de
prot.-christelijke partijen volkomen
onjuist is en dat zij zich op deze
manier voor het socialistische kar
retje laten spannen. Blijkens de dis
cussie waren op dit punt de menin
gen verdeeld.
De cultuur
MENSEN op weg. Zij ontmoeten al
lerlei verschijnselen op het
brede terrein der cultuur en
voor zeer velen is het uiterst moei
lijk uit te maken hoe zij er tegenover
moeten staan. Heel wat ontbreekt
FOTO BOVEN: Het zijn niet allen vrije mensen. De negers in Little
Rock in de Amerikaanse staat Arkansas zijn niet vrij. Daar toonde
zich een van de zwarte vlekken in de westerse democratie, daar
openbaarde zich een onchristelijke onverdraagzaamheid.
Mensen op weg. Berooid en weggestuurd uit FOTO ONDER:
Indonesië, het land dat hen lief was en waarmee zij waren vergroeid.
Zij kwamen op Schiphol, op een koude mistige wintermorgen, in j
dunne tropenkleren
Dit alles betekende ook in
1957 niet, dat de belijdenis uit
het oog werd verloren en dat
dt- vraag naar de grenzen der
kerk niet meer werd gehoord.
Die vraag laat zich zo formu-
ho. moe. d. belijdenis i5S&lSSS3?'vS".
der Reformatie in de kerk lichting, zeker op christelijk terrein,
functioneren? En onlosmake- Verblijdend is de enorme belangstel-
lijk daarmee verbonden is er ling, die er onder ons volk bestaat
het probleem van de leertucht voor hetgeen de Stichting Openbaar
(Buskes-De Wilde), in welk opzicht het Kunstbezit onderneemt tot het beter
jaar 1961 voor de Ned. Herv. Kerk be- bekend worden van de kunstschat-
slissend zal zijn. Veel aandacht heeft in ten. die Nederland bezit,
deze kerk ook de kwestie van de vrouw De vraag is gerechtvaardigd, of de
in het ambt gevraagd. Een diepgaand overheid, die de kunst steunt, niet te
verschil van mening gevolg van een eenzijdig wordt geadviseerd. In de
verschillende uitleg en waardering der kunst 'zijn vele richtingen, die het
Bijbelse gegevens in dit opzicht bleek waard zijn naar v
erover te bestaan. bracht en van vele
kanten is de op-
De verhouding der kerken onderling merking gemaakt,
veranderde niet In het afgelopen Jaar. dat dit jaar wel
wel wren er op vele pl.el.en diep,»»». Jeel rterk tot .c;
de en op hoog peil itunde ee.prekken dc kunJ, hee(,
tussen Hervormde en Gereformeerde legen. Dat als uit-
kerkcraden, die voor beide partijen vloeisel der beste-
ongetwijfeld verhelderend hebben ge. ^ngebeperkm^ook
werkt. Er was daar steeds een worste- ^ies ^et snoeimes
ling, rondom de geopende Bijbel, om moest worden ge-
de waarheid en om de eenheid. zet. zal weinigen
hebben verwon-
Er was een constateren van eikaars derd. De beeldende
tekortkomingen en een schuld belijden kunstenaars schre-
tegenover elkaar, maar geen afstand ven al een brief aan
doen van de eigen mening en opvat- de regering met de
ting, over het wezen der kerk en in waarschuwing hen
verband daarmee over de functie van niet het kind van
ie belijdenis. Of dit alles dan tever- de rekening te
geefs is? Nee, het bezig zijn met het laten worden
..dat zij allen één zijn", is nooit tever
geefs. En de zegen van God komt
loe somber wij mensen over een toe
komstige eenheid ook mogen zijn
De feiten, die hierboven zijn gerele
veerd maar een greep uit de veel
heid en subjectief belicht zullen
spoedig zijn vergeten. Wie herinnert
zich nu nog wat er in juni in Mongo
lië of in de volgende straat is ge
beurd? 's Mensen memorie is maar
kort en misschien is dat ook maar
goed Het liefst vergeet hij de onpret
tige dingen, waarvan ook 1957 zo vol
is geweest Maar God vergeet ze niet!
Hij heeft alles nodig, niets uitgezon
derd voor de voltooiing van Zijn plan
de wereld voor de komst van
Zijn Rijk.
In het afgelopen jaar heeft God
vele tekenen opgericht, tekenen
van Zijn heerschappij, van Zijn
almacht, van Zijn liefde ook. Hij
heeft zich niet teruggetrokken,
zoals de onwijze mens soms denkt
Eenmaal zal Hij ons openbaren
de zin van alle dingen, ook van
die van 1957. Nu, op deze Oude
jaarsavond en straks op Nieuw
jaarsmorgen, is er deze bood
schap: God bouwt Zijn Konink
rijk. Die boodschap blijft het
enige belangrijke nieuws tot de
grote dag, waarop Hij zal zijn
alles en in allen.
In 1957 is dit ove
rigens niet het ge
val geweest. Maar
In verband met dit
alles mag de vraag
toch wel worden
«gesteld, of de over
heid op de lange
duur in staat zal
misschien op een ongedachte wijze.
De wereldkerk
In het jaar 1957 zijn de vensters r.==.
de wereldkerk verder opengestoten. Le- zUn °e
vendiger is geworden het besef, dat de kunstenaars van
vaderlandse kerken niet op zichzelf Z-K- sociale kunst-
staan, maar deel zijn van de Una Sane- opdrachten te voor-
ta, „vergaard uit alle streken", al zijn zien. Is het niet
zij dan niet alle aangesloten bij de We- zaak, dat deze
reldraad of bij de Internationale Raad kunstenaars zelf trachten tot een bron
van Christelijke Kerken. Van groot be- v»n inkomsten te geraken, zelfs al zou
lang was de principiële beslissing tot sa- deze buiten hun „roeping" vallen?
mensmelting van de Wereldraad en de
- - Ook op muzikaal en literair gebied
zijn er tendenzen aan te wijzen, die in
een bepaalde richting gaan. Het heeft
er soms de schijn van, dat de colle
ges, die de overheid moeten adviseren,
niet de meest volstrekte objectiviteit
betrachten en bij hun advies om ove
rigens heel begrijpelijke, maar daarom
niet goed te keuren redenen subjec-
land tieve voorkeuawaardering laten gelden
De moderne kunst in het algemeen
bij het
Internationale Zendingsraad. Deze be
slissing zal in 1961 definitief worden en
dit zal de Geref. Kerken in Nederland
voor een zeer moeilijke keuze stellen,
omdat zij wel bij de Nederlandse Zen
dingsraad zijn aangesloten, maar niet
bij de Wereldraad.
De politiek
lig voort, De algemene politieke bc-
schouwingen in de Tweïde K.mer h"" «roll! P*ripectieven.
i zal i
Ergens in de Verenigde Staten
werden pogingen gedaan een
kleine aardsatelliet omhoog te
schieten. De „Vanguard" be
reikte het doel niet. De poging
mislukte. En in de Verenigde
Staten werden verwijten ge
maakt en onder de bevolking
werd de verwarring, de ver
slagenheid met de dag groter
en groeide tot een angst
psychose, die plaats maakte
voor de waan, dat de Westerse
wetenschap voor was.
