Jlicuiue £ciiisri)c (Courant
Krijgt Nederland nn raketbases
of toch niet?
1
Wetenschappelijke raad
voor nieuwe wapens
Gesprek met Rusland
in Zwitserland?
Evacuatie naar
Singapore vlot
Indonesië zal K.P.M.
niet nationaliseren
Reiskostenregeliiig wekt
bittere teleurstelling
TIP van BOOTZ
Gratis Koopuur
DONDERDAG 19 DECEMBER 1957
31
•-afdeling Tel 31441
ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter
Familieberichten f 0,18 per millimeter-
(BIJ contract belangrijke korting.)
Postrekening 5893ft
Achtendertigste jaargang no. 11140
LHRISTELIJK-NATIUNAAL DA('ltLAl)
Poor Leiden en Omstreken
Gescheiden door
prikkeldraad
ZIE PAGINA 7
MINISTER STAF: NIEUWE WAPENS STAAN VOOR DE DEUR
De kleine totemkring „De Ka-
boutergroep"waarvan ook
prinses Marijke lid is, bezocht
gisteren patiëntjes in de kin
derafdeling van het nieuwe
Amersfoortse ziekenhuis De
Lichtenberg. Onze jongste
prinses legde een zelfversierde
kersttak neer op het bed van
Bennie van de Wetering, een
jongetje van vijf jaar die van
alle patiëntjes het langst in het
ziekenhuis verblijft.
Minister houdt vol
GEEN KORTERE
DIENSTTIJD
(Van onze parlement6redactie)
Minister Staf betreurt het zeer, dat de
kracht van het „schild" van parate land
en luchtstrijdkrachten in de centrale
sector van West-Europa mede is aange
tast als gevolg van het besluit van de
Belgische regering tot verkorting van de
duur van de eerste oefening. Volgens de
hem ter beschikking staande gegevens
is de Belgische regering er niet in ge
slaagd en zal er naar verwachting voor-
f lopig ook niet in slagen, het verlies aan
parate dienstplichtige mankracht te com
penseren door werving van voldoende
vrijwilligers, zoals zij haar bondgenoten
in het vooruitzicht had gesteld.
Aan de door vele kamerleden geuite
wensen om ook in ons land te komen tot
verkorting van de duur der eerste oefe
ning komt de minister niet tegemoet, al
erkent ook hij dat de dienstplicht een
e last is, die haar repercussies heeft
het persoonlijk belang der betrok
kenen en voor het gehele economische
bestel. De minister geeft dan ook gaarne
de verzekering, dat wanneer de omstan
digheden een verkorting van de duur
der eerste oefening mogelijk maken hij
daartoe met de meest mogelijke spoed
de nodige maatregelen zal treffen.
Evenzeer als het besluit van de Bel
gische regering betreurt de minister de
Engelse plannen tot vermindering van de
Engelse troepensterkte en tactische lucht
strijdkrachten op het vasteland.
Alarm op Duitse
marineschepen
In Rotterdam werd gisteren alarm ge
geven nadat een onbekende telefonisch
had gewaarschuwd voor een tijdbom op
van de Duitse marine-opleidings-
sohepen, die voor een kort bezoek in
Nederland zijn. Naarstig zoeken leverde
echter niets op.
NAVO-leidêrs voor 't laatst hijeen
WANNEER de conferentie van re
geringsleiders in Parijs achter
d e rug is, zullen in de Europese
N.A.V.O.-landen de besprekingen
beginnen over het aanleggen van
lanceerbases voor geleide projectie
len, Zoals gisteren reeds in een deel
van onze edities is gemeld hèeft men
in principe het Amerikaanse aanbod
om raketten en kernladingen te le
veren aanvaard, doch zullen de
plaatsen waar deze moeten worden
gestationeerd eerst later in overleg
met de N.A.V.O.-opperbevelhebber.
generaal Norstad. worden vastge
legd.
België heeft al bekend gemaakt, dat het
om verschillende redenen niet voor een
dergelijke bases in aanmerking meent te
komen en het is ook zeer de vraag of men
Nederland zal verzoeken raketbases te
accepteren. Volgens militaire deskundi
gen ligt ons land te ver naar voren. Meer
geschikt acht men het noorden van Enge
land, Noord-Itaüë en Zuid-Frankrijk.
Volgens de deskundigen zouden ook Bel
gië en West-Duitsland voor het statio
neren van raketten vrij ongunstig liggen.
De overeenkomst in Parijs houdt echter
in, dat Nederland een verzoek van Ameri
kaanse zijde, om wèl bases te laten aan
leggen, niet kan afwijzen.
Vooral in West-Duitsland zal het be
richt over de weinig gunstige ligging van
de bondsrepubliek gunstig worden ont
vangen. Minister van defensie Strauss
zei gisteren in Parijs dat de militaire
leiders in zijn land zich blijven verzetten
tegen uitrusting van de Bundeswehr met
geleide projectielen. Bovendien hebben
84 Westduitse geleerden en de federatie
van Westduitse vakverenigingen een be
roep op de regering gedaan, het Ameri
kaanse aanbod niet te aanvaarden.
Indonesië
Tijdens de bijeenkomst van gisteren is
besloten, dat voor de ontwikkeling van
nieuwe wapens een „Atlantische weten
schappelijke raad" zal worden opgericht.
Een geleerde van internationaal formaat
zal d leiding op zich nemen.
Voor Nederland kan het slotcommuni
qué van de conferentie nog van betekenis
zijn, omdat daarin zal worden gezinspeeld
op de moeilijkheden in Indonesië.
Verder verwacht m enin het
qué de volgende verklaringen:
TTet is niet onmogelijk, dat het vol-
gende jaar een nieuwe confe
rentie tussen Oost en West in Ge-
nève gehouden zal worden. De
Zwitserse regering zou graag uit
nodigingen voor een dergelijke
conferentie versturen, maar wil
eerst zeker zijn dat deze invitaties
aanvaard worden. Het wachten is
nu nog op het definitieve resultaat
van de NAVO-conferentie in Parijs.
Zeker is al, dart Moskou een uitnodiging
van de Zwitserse regering zal aan\
den. Vorige week is in Bern een brief
van Boelganin ontvangen, waarin werd
geschreven, dat Rusland graag zou
dat Zwitserland het initiatief to' een der
gelijke conferentie zou nemen. Bovendien
heeft Kroesjrtsjef gisteren in het Britse
linkse weekblad New Statesman geschi
ven, dat de Russische regering een vo<
•tander is van een ontmoeting tussen de
Amerikaanse en Russische leiders, om
vermindering van de internationale
spanning te bereiken.
Er bestaan tussen Amerika en Rusland,
schreef Kroesjtsjef als antwoord op een
open brief van de Britse filosoof Bertrand
Russell in het Britse blad, meer punten
van overeenstemming dan geschilpunten.
Van Amerikaanse zijde is inmiddels al
gereageerd op het artikel van Kroesjtsjef.
Andrew Berding van het ministerie van
buitenlandse zaken zei, dat Amerika hele
maal geen bezwaar heeft tegen onderhan
delingen met Rusland, als er maar kans
bestaat op overeenstemming.
De besprekingen over de ontwapening,
zei Berding, moeten onder auspiciën
de Verenigde Naties worden gevoerd. Iljj
wilde echter geen commentaar geven op
het Brits-Franse voorstel op de Parjj:
conferentie voor besprekingen over c
ontwapening tussen de ministers van bui
tenlandse zaken van de v(jf grote mogend
1. Het politiek overleg zal worden ver
sterkt. Dit zal vooral in de permanente
NAVO-raad moeten gebeuren.
2. Duitsland moet na vrije verkiezinge'n
worden verenigd.
3. Er zal hechter contact komen met
andere defensie-organisaties in de vrije
werqld (Pact van Bagdad, Z.O.A.V.O. en
Pact van Rio).
De beginselverklaring, die na het slui
ten van de conferentie zal worden gepu
bliceerd, zal volgens secretaris-generaal
Spaak in feite een nieuwe lezing zijn van
de inleiding tot het Noordatlantische ver
drag, zoals het in 1949 werd opgesteld
Nederigheid
De New York Herald Tribune schreef
gisteren dat Amerika op de Parijse bijeen
komst een lesje heeft gekregen in nederig
heid. Hel heeft geleerd meer te doen en
minder té praten. Hel blad schrijft de grote
mate van overeenstemming toe aan hel
werk van premier Macmillan van Enge
land cn de Westduitse bondskanselier
Adenauer.
Het gouvernement van Singapore heeft
meegedeeld, dat Singapore direct vijfdui
zend evacuees kan herbergen zonder de
toegezegde bijstand van Britse militairen.
Men verwacht in de komende dagen vier
schepen met 3300 evacuees aan boord
Vandaag is de laatste hand gelegd aan de
inrichting van acht barakkenkampen en
30 legertenten. Woensdag zijn weer 228
Nederlanders in Singapore aangekomen,
tot dusver bet grootste aantal op een dag.
Gisteren is de Waterman uit Surabaja
vertrokken met 700 passagiers aan boord.
De Waterman vaart ook naar Singapore
en keert dan terug om nieuwe evacuees
op te halen. Volgens de Nederlandse di
plomatieke missie in Djakarta „verloopt
alles vlot" Officieel is in Den Haag be
kend gemaakt, dat de Nederlandse rege
ring de kosten, die zijn verbonden aan de
onderbrenging en verzorging in de op
vangcentra te Singapore zal dragen. De
evacuees hebben er voeding en medische
hulp gratis en krijgen zakgeld, alsmedë
verdere benodigdheden.
Jupiter faalde door
technische storing
Groot enthousiasme heerste gisteravond
onder de vele autoriteiten, die op de
proefbasis te Cape Canaveral Amerika's
machtige Jupiter-raket, enorme vlammen
uitstotend, in het donker zagen verdwii-
Het ministerie van defensie liet onmid
dellijk bekendmaken dat de lancering
goed was ve. lopen. Later moest daar ech
ter aan toe worden gevoegd dat de raket
haar vlucht door technische moeilijkheden
niet volledig had voltooid. Over dit
laatste wilde men zich niet verder uitla-
JVan een onzer redacteurèn)
KOMEN ER NU RAKETBASES in Nederland of niet? Uit de gisteren
verschenen memorie van antwoord van minister Staf aan de Tweede
Kamer zou men opmaken van wèl. Daarin staat namelijk te lezen: ^Uit
rusting van de Nederlandse strijdkrachten met nieuwe ballistische en ge
leide wapens staat voor de deur door het aanbod van de Amerikaanse re
gering om Nederland Honest John-raketten, geleide grond-luchtprojectie-
len en voorzieningen voor het eventueel gebruik van atoomwapens door
taktische luchtstrijdkrachten ter beschikking te stellen".
Deze passage schijnt echter achterhaald te zijn door een verklaring van N.A.V.O.-
teohnici, die Nederland ongeschikt achten om er raketbases te vestigen. Ons land
zou n.I. te veel naar voren liggen.
Mogelijk heeft minister Staf deze
omstandigheid niet kunnen voor
zien. Trouwens, al eerder werd ge
meld dat Nederland Honest John-
raketten zou krijgen. Thans schrijft
de bewindsman bovendien dat de
opleiding van Nederlands personeel
in de> Verenigde Staten voor het ge
bruik van grond-lucht geleide pro
jectielen begin volgend jaar zal be
ginnen. Ook dit wordt door de ver
klaring dat Nederland eigenlijk n
der geschikt is. wat onzeker.
De bewindsman van defensie wijst er
op, dart hoewel de Amerikaanse wet het
onmogelijk maakt, dat in vredestijd
atoomladingen aan andere dan de Ame
rikaanse strijdkrachten beschikbaar wor
den gesteld, er gezien het Atlantisch
verdrag geen reden is om er niet op
te vertrouwen, dat op het kritieke mo
ment atoomladingen ook ter beschikking
de geallieerde strijdkrachten zullen
Over de tweede fase van de aanpas-
ntg van de strijdmacht aan de atoom-
oorlogvoering kan de minister nog wei
nig zeggen. Er bestaat nog geen zeker
heid wanneer het voor deze fase meest
wenselijke materieel kan worden tege-
moetgezien. Ten dele kan hiervan thans
nog geen type be paling plaats vinden, ten
Is het wenselijk geachte materieel
iet verkrijgba
ir ook moeilljkhe<
dak.
De opleiding van Nederlands personeel
n de V.S. voor het gebruik van grond
luchtprojectielen, die in het begin
nvangen, betekent nog
dat Nederland alle ge
leide wapens in Amerika zal aanschaf
fen. Wel betekent die opleiding, dat de
minister het principiële aanbod van de
Nederland een aantal Ameri
kaanse grond-luchtprojectielen ter be-
hikking te stellen met erkentelijkheid
heeft aanvaard.
Minister Staf gelooft niet, dat de in
gebruikneming van operationele inter
continentale geleide wapens principiële
wijzigingen teweeg zal brnegen in de
;gemeen geldende strategische opvat
tingen. De minister merkt op, dat de
nauwkeurigheid, waarmee deze inter
continentale wapens op het doel kunnen
worden gebracht nog slechts zeer be
trekkelijk is. Ongetwijfeld zal dan ook
precisie-aanvallen nog lange tijd
gebruik worden gemaakt van bemande
bommenwerpers.
Het tjjdstip, waarop Nederlandse ma
rineschepen met atoomvoortstuwing zul-
worden gebouwd, is nog onzeker,
ligt zeker nog in een verder ver
schiet dan de uitrusting van de Neder
landse strijdkrachten met Honest-John-
aketten e.d.
Luchtmacht
In verband met de invoering van
neuwe wapens zal het aantal tactische
in luchtverdedigingssquadrons in West-
Europa geleidelijk worden verminderd.
Aan Nederland is aanbevolen in 1958 het
aantal tactische squadrons met één te
verminderen en in 1959 het aantal dag-
jagersquadrons terug te brengen van zes
op vijf. Mede gezien de noodzaak per
soneel vrij te maken voor de opleiding
geleide wapens heeft de minister
besloten de twee bedoelde squadrons be
gin 1958 op te heffen.
Ondanks deze vermindering van het
aantal vliegtuigen zal, naar het oordeel
van de minister, de slagkracht van de
tactische luchtstrijdkrachten in belang
rijke mate toenemen, omdat thans de
ipparatuur beschikbaar is voor het ge
bruik van nieuwe wapens. Het laat zich
aanzien, aldus de bewindsman, dat in het
algemeen de omschakeling naar de nieu
we wapens zeker geen financiële cn per
sonele besparingen tot gevolg zal hebben.
Zodra in Nederland over voldoende
operationele grond-lucht geleide wapen
eenheden beschikt, zal de zware lucht
doelartillerie overbodig zijn geworden.
De toekomstige taak van de luchtdoel-
artillerie zal zich dan uitsluitend rich
ten op de bestrijding van zeer laagvlie-
gende vijandelijke vliegtuigen.
De kwetsbaarheid van de vliegtuigen
tegen atoomaanvallen kan oun. worden
verminderd door de squadrons over een
zo groot mogelijk aantal vliegvelden te
spreiden. In dit opzicht wordt gestreefd
naar een bezetting van een squadron per
basis. Waar dit mogelijk is zullen de
vliegtuigen buiten het vliegveld worden
opgesteld.
Hoewel het in de bedoeling ligt op den
duur de vliegeropleiding volledig op
straalvliegtuigen te doen plaatsvinden, kan
de juisrte aanvangsdatum nog niet wor
den genoemd.
DE INDONESISCHE minister voor scheepvaart, Nazir, heeft gisteren in
het parlement verklaard, dat de regering niet van plan is de K.P.M.
te nationaliseren. De schepen van deze maatschappij zijn reeds te oud en
de prijs is te hoog, zei Nazir.
De minister zei dat het tekort aan
scheepstechnici mogelijk een n
lijkheid. kan opleveren, nu de Ne
derlanders uit Indonesië wegtrek
ken. Maar een probleem is het niet.
vond hij, want „de Verenigde Na
ties zullen wel in staat zijn Indone
sië scheepstechnici te verschaffen"
De minister weidde niet verder uit ove
deze aangeduide hulp van de Verenigde
Naties. Wel deelde hij mede, dat Indone
sië aanbiedingen heeft ontvangen van In
dia en Japan om schepen beschikbaar te
stellen voor het interinsulaire verkeer.
Ook zei Nazir dat hulp van buitenlandse
scheepvaartlijnen aanvaard zal wordi
Russische hulp?
Indonesië zal zich tot de Sowjetunie
wenden voor kredieten en zal een
van de Japanse herstelbetalingen gebrui
ken om de tonnage van zijn interinsulairi
scheepvaart te vergroten. Nazir maakte
voorts melding van de Indonesische po
gingen om schepen van buitenlandse
maatschappijen ,,op commerciële" basis"
te charteren, teneinde de binnenlandse
economie, die door het uitwijken
K.P.M.-schepen „een weinig was
wricht", weer in het gelid te brengen. Zo
oolst Indonesië thans landen als Japan,
Polen, India en Griekenland. Ook wordt
getracht de. K.P.M.-schepen die in Indo
nesische havens worden vastgehouden,
weer in de normale vaart te brengen
Nog grote nood
De verklaringen, die premier Djuanda
en minister Subandrio gisteren .op
speciale persconferentie aflegden, hebben
nrust in Indonesië niet kunnen weg-
;n. De nood is nog steeds hoog door
het voedselgebrek. Vandaag is het kabinet
in Djakarta bijeengeweest om de riist-
ituatie te bespreken.
Mr. Subandrio zeide ter persconferentie,
dat tot dusver nog niet alle onderdelen
zijn uitgevoerd van de resolutie, die op
18 november op een massabijeenkomst
Djakarta is aangenomen. Volgens waarr
mers doelde de minister van buitenlandse
zaken hiermee op het verbreken va
diplomatieke betrekkingen met Nederland,
zoals in de resolutie was geëist. Voor het
geval Nieuw-Guinea wèl zou worden
overgedragen, zouden volgens de premier
Bij landgenoten in Indonesië
Telegram aan
dr. Drees
TJET BESLUIT van de Nederlandse rc-
gering, Nederlandse evacué's uit In
donesië de reis van Singapore naar ons
land zonodig voor te schieten, maar deze
niet voor haar rekening te nemen, heeft
bittere teleurstelling gewekt b(j de Ne
derlandse gemeenschap In Indonesië, zo
deelt een aantal vooraanstaande Neder
landers in Djakarta telegrafisch mee aan
dr. Drees.
Men dringt er bij de Nederlandse rege
ring op aan, terug te komen van haar be
sluit.. opdat het bestaan van de econo
misch zwakken onder de repatriërende
Nederlanders niet „op onmenselijke wijze
zal worden belast vanaf het begin van
het nieuwe leven, dat zij zullen moeten
aanvangen".
Het telegrarp was ondertekend door G.
J. W. Koolemans, Beyenen, directeur van
Tiedeman en Van Kerchem, P. van Moe
teren, voorzitter van de Nederlandse Ka
mer van Koophandel, jhr. F. van Lennep,
algemeen vertegenwoordiger van de
scheepvaartmij „Nederland", dr. W. H.
Meyer, voorzitter van het Algemeen Land-
bouwsyndicaat, H. J. de Vries, directeur
van de EscomDtobank. dr. W. K. Wiellnaa.
Imposant is het vooraanzicht
van de boeg van het nieuwe
schip Rotterdam, dat bij de Rott.
Droogdok Mij in de Maasstad
voor de Holland-Amerikalijn in
aanbouw is.
Elfjarige jongen
door ijs gezakt
In Zoertermeer is gisteren de elfjarige
jongen J. L. C. van der Helm door het
ijs van de Grote Dobbe achter de Dorps
straat gezakt en verdronken. Met een
vriendje van de r.k. Jongensschool had
hij zich, ondanks de waarschuwingen van
zijn onderwijzer B. W. Schaarman in de
klas, toch op het ijs gewaagd. De ge
waarschuwde onderwijzer bedacht zich
geen moment en begaf zich eveneens op
het ijs. Ook hij raakte te water, maar
wist de jongen te grijpen. Omdart niet da
delijk hulp ter plaatse was, moesrt hij de
elfjarige jongen loslaten. De eveneens
elfjarige J. M. Bierman wiBt hij op de
kant te trekken.
Atoomonderzeeër. In Amerika zal maan
dag de derde atoomonderzeeër van de
Verenigde Staten ln dienst worden ge
steld.
de betrekkingen met Nederland dezelfde
kunnen zijn, als die met andere vriend
schappelijk gezinde landen.
Volgens de Indonesische premier Dju
anda is de regering na de acties van In
donesisch personeel, dat de Nederlandse
bedrijven overnam, de toestand volko
men meester. Dat bepaalde ondernemin
gen, zoals gas- en elektriciteitsmaatschap
pijen zullen worden genationaliseerd,
noemde Djuanda „politiek op lange ter
mijn". De initiële regelingen voor terug
betaling van de uitrustingen zijn in het
verleden reeds gemaakt, toen een derge
lijk bedrijf werd genationaliseerd, zei hij.
Voorts betoogde de premier dat de cul
tuurmaatschappijen hun rechten na het
eerste stadium terug zullen krijgen, als de
bedrijfsleiding tenminste voldoende wil
samenwerken met het Indonesisch per-
Niemand gedwongen
Djuanda zei voorts, dat later zal worden
beslist wat aan de eigenaren van de Ne
derlandse bedrijven moet worden terug
gegeven en welke bedrijven zullen wor
den genationaliseerd. Voorts betoogde hU
dat Indonesië niemand wil dwingen in
het land te blijven of het te verlaten.
Tedere Nederlander, die weggaat, zal zijn
persoonlijke bezittingen mogen meenomen.
De Indonesische ambassadeur in Londen
heeft op een persconferentie gezegd, dat
de toekomst van de Nederlandse onder
nemingen en investeringen ervan afhangt,
of de Nederlanders „hun gevoelens weten
te kalmeren" en of zij de aanspraken van
Indonesië op Nieuw-Guinea willen be-
Advocaten uitgewezen
De Indonesische minister van justitie,
IVIaengkom, heeft gisteren alle Nederland
se rechtsgeleerden opdracht gegeven bin
nen een half jaar hun werkzaamheden ln
Indonesië te beëindigen. Maengkom ver
klaarde dat de regering afwijzend heeft
beschikt op aanvragen van vele Neder
landse rechtsgeleerden, die functies aan
de Indonesische universiteiten zouden
willen bekleden.
Zakenlieden bijeen
Volgens A.P. is aan alle buitenlandse
zakenlieden in Djakarta verzocht vandaag
een speciale bijeenkomst bij te wonen ln
de voormalige Nederlandse club De Har
monie. Het verzoek zou afkomstig zijn
van de minister van handel Sunardjo, die
vermoedelijk een uiteenzetting zou willen
geven over de economische maatregelen
van de regering. A.P. meldt ook, dal In
donesië van plan ls het smelten van tin
niet meer in Nederland te doen plaats
vinden, maar in Singapore. Ook zou Dja
karta pogingen doen een nieuwe tabaks-
markt te vinden. Volgens het dagblad Sin
Po zal de regering haar toezicht op de
Nederlandse banken uitbreiden en de Ne
derlandse industriële en mijnbouwbelan-
gen onder haar beheer stellen.
Brief aan V.N.-leden
In een memorandum aan de overige 81
leden van de Ver. Naties heeft Indonesië
uiteengezet, dat de huidige anti-Neder
landse campagne gerechtvaardigd wordt
door de' „in-activiteit van de V.N. inzake
de Indonesische aanspraken op Nieuw-
Guinea". De campagne wordt aangeduid
als „volkomen in overeenstemming met
het volkenrecht en de essentiële grond
slagen van de rechten van de mens".
Voorts wordt gesproken over „een spon
taan volksoptreden".
Syrische steun
Een vertegenwoordiging van Syrische
studenten heeft dinsdag een bezoek ge
bracht aan de Indonesische zaakgelastig
de in Damascus „om de volledige steun van
de ongeveer zesduizend studenten toe te
zeggen aan Indonesië in de strijd tegen
het Nederlandse kolonialisme". De studen
ten verklaarden bereid te zijn al het mo
gelijke te doen „om Indonesië daadwer
kelijk te helpen ln de strijd om West-
Irian".
(Advertentie)
WOENSDAG van ft-ft uur
Stempel A
ELKE DAG 1 UUR GRATIS
KOPEN
KOOP U RIJK
Leiden Noordwijk
GOEMAAT
Katwijk Rijnsburg
Veranderlijke bewolking
De Bilt verwacht tot mor-
genavond:
Veranderlijke bewolking en
op de meeste plaatsen droog
Overwegend matige
wind tussen zuidwest en zuid.
IA Dezelfde temperaturen als
vandaag of Iets lagere. (Opge-
ikt om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
december:: zon op 8.47, onder 16.32;
