i |ïicuuie £dJtórl)e (Courant onderwijs op de helling iV Hongarije herdenkt stil de opstand Kruidenier in Hardinxveld teelde zelf zijn pinda's t: Meer vrijheid voor de scholen Wat de regering voorstelt M-jpnieuw samenwerking 'lissen V.S. en Engeland Nieuw Amsterdam na brand uit de vaart Kosten levensonderhoud weer gestegen Syrië aanvaardt Saoeds bemiddeling niet N DAG 22 OKTOBER 1957 1 Iiea VERTENTIES: ƒ0,20 per millimeter. Familieberichten ƒ0,18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Achtendertigste jaargang no. 11090 Directie: F. D1EMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIE MER Chef-red.; H. W. J. ENSERINK CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken Bont en bondig Zie pagina 5 Heine wet: ^oorspel op experimenteel vernieuwing (Van een c redacteuren) VOORTGEZET ONDERWIJS is ook door zijn overlading iter bij de ontwikkeling in de maatschappij doordat de meningen t er gedaan moet worden sterk uiteenliepen. Er bestaat onzekerheid immend werkt op de vernieuwing. De wet op het gehele voort- je onderwijs (van de huidige V.G.L.O. tot voor de poorten der uni- lit) zal wel binnen afzienbare tijd worden ingediend, maar de in- igtreding kan nog lang op zich doen wachten. Al deze overwegingen geleid tot de aanbieding van een wetsontwerp aan de Tweede „strekkende tot het verlenen van grotere vrijheid bij de inrichting onderwijs", irotere vrijheid wordt niet opge- ;-c de bedoeling aan scholen n en daardoor m conflict komen met de wet, in bepaalde laten van de wettelijke wijken. Zulke experi- zullen uiteraard moeten voldoen els dat het onderwijs er mee ge en dat ze wetenschappelijk, peda- didactisch verantwoord zijn dergelijk experiment bijdragen tot de verwerkelijking plannen die in de onderwijsnota's y. 'bijdrager s? plannen ijër, Eerste stap gs it wetsontwerp, dat hij zelf i een eerste stap in een nieuwe g, vat minister Cals de moeilijkste en van het onderwijs aan: die voortgezet onderwijs Het gewoon nderwijs wordt wel overzien. De ke regeling van het kleuteronder- globaal wel gereed (al zijn r.en van de opleiding en de sal-a- moeilijkheden genoeg). Voor het mderwijs is de beslissing gevallen autonomie van universiteiten er iólen in beginsel werd aanvaard gaaf de wetgevende grbeiid zioh en op wat de tweede onderwijs- voortgezet onderwijs" noemt, iohzelf is het voorgestelde wetje ringe omvang en zelfs van betrek- betekenis. Het bevat technische mngen ten behoeve ewegingsvrijheid voor scholen, die pionieren in de richting 1 onderwijs. Het machtigt de kroon, ijheid te verlenen gedurende vijf deze periode hebben de aanvra- experimenfeervrijheid geen kans scholen die deze vrijheid in die kregen, behouden die ook na drie Hun experiment is ten einde, de komende wet op het voort- rwijs het niet opneemt. H.A.V.O. i is het optreden van de HAVO- Bij de tweede onderwijsnota in schema gevoegd waarop de die school duidelijk is ge- In die nota komen voor de HAVO- en 8ste klas; het huidige -ÏO. en de voorbereidende klassen de lager technische school en hel ^r huishoudonderricht) de M A.V.O. m (een gereorganiseerde en uitge- vorm van het huidige Ulo)) en de I voor H.A.V.O.: hoger algemeen voortgezet onderwijs, dat bedoeld is allen, die na het eindexamen niet gaan studeren aan universiteit en hogeschool (onzuiver geformuleerd: een soort ge mengde M.M.S.). Het ligt, zo zegt de minister in toeflichting mede in de lijn het H.A.V.O. kan bieden in Intussen is de minister nie ruime schaal de instelling scholen te steunen. Eindexamen het Het laten vallen eindexamen behoeft niet te betekenen dat daardoor dat vak slechter wordt bestu deerd dan wanneer het examenvak zou blijven. De leerlingen moeten immers aan het einde van de voorlaatste klas aan bij zondere eisen voldoen, hetgeen de studie voor dat vak wellicht meer ten goede eindexamenvak Wellicht zullen ouders van leerlingen wier school in het kader van dit voorstel aan een experiment beginnen zich onge rust maken over de waarde van het eind diploma. Dat zal dezelfde waarde hebben als dat van een traditionele school. Anders ligt het met de eventuele be ginnende H.A V.O -scholen, maar voordat men met deze nieuwe scholen kan gaan experimenteren zal de minister sterke waarborgen van een goede opzet pn goede uitvoering vorderen voc stemming zal worden gegeven. De door minister Cals ingediende voorstellen voor een vrijere inrichting iran het onderwijs omvatten o.m.: Lager onderwijs: toelating wordt mogelijk tot de V.G.L.O.-school van leerlingen, die niet, zoals de wet voorschrijft, alle zes klasen wan de lagere school hebben doorlopen, maar voor wie de overgang naar het V.G.L.O. liefst voor het einde van de leerplicht een verbetering zou betekenen. Combinatie van scholen in één gebouw en onder één hoofd kan in som mige gemeenten geschieden. Hierdoor wordt het dus bijv. mogelijk een schoolgemeenschap van U.L.O. en V.G.LO. te verwezenlijken. 2 V-H-M.O.: de mechanica vervalt als afzonderlijk vak. Zij wordt naar analogie van het gymnasium-b ondergebracht bü de natuurkunde. Afwijking wordt mogelijk van de voorschriften voor het toelatings examen en van de voorschriften voor het leerplan Naar keuze van de leerling kan een examenvak (gedacht is aan Grieks voor de bèta's, wiskunde voor de alpha's en een moderne taal voor leer lingen van de HB.S.B.) vervallen voor het eindexamen. De leerling moet dan wel aan het einde van de voorlaatste klas aan bijzondere eisen hebben voldaan. b Wettelijke belemmeringen tot de vorming van een scholengemeenschap die onder verschillende onderwijswetten vallen, kunnen worden wegge- De stichting van een school van zodat deze in bescheiden mate var nota de werkelijkheid van het expei het type H.A.V.O. wordt mogelijk het papier der tweede onderwijs- der verwachting, dat aan het H.A.V.O leerlingen zullen deelnemen, die in de huidige situatie naar hèt V.H.M.O. of naar het U.L.O. gaan. Voor deze twee sectoren van het onderwijs is het dus van belang te weten hoe het H.A.V.O. zal wor den opgezet en uitgevoerd en er is dus reden om het in samenwerking tussen die beide sectoren te ontwikkelen. In de gedachte van de minister zou het H.A.V.O. dan ook het beste kunnen wor den opgebouwd indien het in een scholen gemeenschap met het huidige V.H.M.O en het huidige U.L.O. zou kunnen worden gebracht. Door een dergelijke opzet zou den niet alleen de belangen van bedde bestaande schooltypen bij het H.A.V.O tot uitdrukking worden gebracht maar zou ook en voorad voor.de leerlingen een belangrijk voordeel worden verkregen De eenzijdig begaafde leerling krijgt gro ter kans van slagen door de variatie, die De HAVO zal 'n schooldiploma kennen. De voorbereidende wetenschappelijke school zal het bekende eindexamen hou den dat tot de universiteit toelaat. Minister Cals wil de mogelijkheid tot (VOOR VERVOLG ZIE PAG. 5) Gesprek Macmillan-Eisenhower Irits plan in plaati s.^11 Eisenhower-leer 1 tt Engelse kabinet heeft premier ■Jnillan tijdens een speciale zit- 1 gemachtigd over de volgende werpen met president Eisen- r van Amerika te spreken en te Trhandelen. Uitwisseling van atoom- en raket- men. De bedoeling is tot een i beginpunt te komen voor her- zde geallieerde samenwerking, i deze wijze zou men met meer :s kunnen concurreren met de ische geleerden, die erin geslaagd een kunstmaan te lanceren, i nieuwe aanpak van de ontwape- Jgsonderhandelingen. De Engelsen i echter als voorwaarde, dat de ïerikanen kernwapens aan Enge leveren. Zoals bekend hebben ral de Engelsen zich verzet tegen Ie stopzetting van de H-bom proeven, voorraden veel kleiner 1 dan de Amerikaanse en de Rus- Vervanging van de leer van Eisen- >r het Midden-Oosten door Engels plan. eland acht dit noodzakelijk, om- het plan van Eisenhower niet £«t gewenste resultaat heeft gehad, communistische invloed in dit bied is immers niet beteugeld, ingem bruik te maken van de Britse adviezen bij de behandeling van de problemen in het Midden-Oosten. Engeland heeft nog iteeds grote invloed onder de Arabische landen. Met premier Macmillan zijn vandaag rie van Engelands meest vooraanstaande kernenergie-deskundigen vertrokken om a twee staatshoofden te kunnen advi- »ren tijdens hun besprekingen. Nauwe samenwerking Premier Macmillan zal een plan voor ïuwe samenwerking op tafel leggen, dat ongeveer op het volgende neerkomt: De Ver. Staten moeten de militaire vindingen van hun deskundigen op het terrein van de ruimtevaart en kern energie beschikbaar stellen in ruil voor de Britse resultaten van het wetenschap pelijk onderzoek. Verder moeten onderhandelingen wor den geopend voor de gemeenschappelijke research naar en ontwikkeling en pro- duktie van wapens en apparaten, die nodig zijn in een eventuele kern- en ruimte oorlog. In de plannen, die moeten worden op gesteld. zijn begrepen de intercontinen tale, de middelgrote en luchtafweer- raketten en verder atoomonderzeeërs en ruimteschepen. Een eventuele Brits-Amerikaanse over eenkomst zou mettertijd uitgebreid kun nen worden tot andere leden van de N.A. V.O. en van het Britse Gemenebest. Een belangrijke voorwaarde is dan, dat de lan den in staat zijn de geheimen, die zij ontvangen, volledig te bewaren. Terwijl de nevel hing over de Waal haven. vertrokken twee onderzeebo ten van de Kon. Marine naar de West. Men ziet op de foto Hr. Ms. Zeeleeuw die gaat oefenen in het Caraïbische e gebied. (Van een onzer verslaggevers) ALS GEVOLG VAN EEN FELLE BRAND in het achterschip van de Nieuw Amsterdam, wordt dit schip voor een reis uit de vaart ge nomen. Passagiers, die vandaag om vier uur met dit vlaggeschip van de Holland-Amerika Lijn naar de Verenigde Staten zouden vertrekken, zullen voorzover mogelijk worden overgebracht op de Rijndam, die eveneens op weg naar de V.S., zich op het ogenblik bevindt tussen Rotterdam en Le Havre. Vijftien uur zijn koningin Elizabeth II en prins Philip gisteren in New York ge weest en hun verblijf daar is een aaneen schakeling geworden van geestdriftige begroetingen door de autoriteiten en de bevolking. Op de trottoirs, voor de ramen en op de daken stonden de mensen opeengepakt bü de tocht van de koningin oter Broad way. Een dichte regen van confetti en krantensnippers daalde op de gasten neer, die wuivend en glimlachend dit typisch Newyorkse welkom ondergingen. Gistermiddag werd een bezoek gebracht aan het domein van de Verenigde Naties, waar koningin Elizabeth dc Algemene Vergadering toesprak, zeggend dat dc V.N. nog ver verwijderd Is van de idealen, die dc stichters van de wereldorganisatie zich bij dc oprichting in San Francisco hadden voorgesteld. Maar, aldus de Ko ningin. dc volken van de aarde blijven verwachten dat deze idealen verwezen lijkt zullen worden. De tijd heeft ln feite de taak van de V.N. moeilijker gemaakt en de toekomst zal niet alleen afhangen van dc leden van dc V.N., maar ook van de mate waarin de volken zich aan de gestelde idealen wijden. Tot slot werd een groot galabanket ge geven in het Waldorf Astoria hotel, waar boodschappen van Churchill en president Eisenhower werden voorgelezen. Onze foto toont koningin Elizabeth in gesprek met Foster Dulles. Daarmede kwam het einde van het bezoek van de Britse gas ten aan de Verenigde Staten. Kort na middernacht vertrokken zü van het vlieg veld Idlewild. Tot het laatste ogenblik waren de grootste voorzorgen genomen voor de veiligheid van de Koningin, daar telkens alarmerende berichten opdoken van beraamde aanslagen. Hier en daar werden door Ieren demonstraties gehou den. maar het bezoek is zonder incidenten Meisje verdronken Het sinds zondag middag te Eenum in de gemeente 't Zandt (Gr.) vermiste vijfjarige dochtertje van de familie K. Weerd blijkt te zijn verdron ken in het Eenumermeer. Het stoffelijk overschot van het meisje is in de loop van maandag uit het water opgehaald. De schade aan de Nieuw Amsterdam loopt In de tienduizenden guldens. Het schip gaat in reparatie en krijgt tegelij kertijd zijn jaarlijkse winterschoonmaak- beurt. Naar de president-directeur de H.A.L. de heer W. H. de Monchy mededeelde, zal het schip eerst op 9 de cember Rotterdam verlaten Omstreeks kwart voor elf gisteravond brak de brand, vermoedelijk door kort sluiting, uit tussen het plafond van de Stuyvesant-bar (de bar van de midden klasse passagiers) en het promenadedek. De bar brandde vrijwel geheel uit. lift daarboven gelegen promenadedek Is doi de hitte van het vuur over een gro lengte ontzet. Zelfs de teakhouten planki zijn bol getrokken. De eerste berichten over deze brand, waarvoor groot alarm werd geslagen, waren zeer verward. Het vuur zou t den in een van de ruimen, later in liftschacht en weer later in passagiers hutten. De vele journalisten en fotogra fen, aan wie de toegang tot het schip er zelfs tot de kade werd ontzegd, moesten het nieuws hebben van arbeiders, die van het schip gezet, met hen in de toch- Kleding, groenten en kolen duurder |~\E KOSTEN voor levensonder- EJ houd zijn in de periode van half augustus tot half september weer ge stegen. Het prijsindexcijfer, samen- Dode en 2 gewonden bij autobotsing in A'dam Vanmorgen is op de hoek van de Zul- derweg en de Jisperweg in de Beemster een ongeluk gebeurd, dat de Amsterdam se autorijder H. Heymans het leven heeft De auto van de heer Heymans, waarin nog twee Amsterdammers zaten, botste op die hoek tegen een vrachtwagen uit Wognum. Beide auto's sloegen ove kop en raakten in een wegsloot. De vrachtautobestuurder kroop licht gewond uit zijn auto, de twee Amster dammers werden ernstig gewond naar een ziekenhuis ln Purmerend gebracht, terwijl de heer Heymans levenloos onder zijn auto vandaan gehaald werd. Hij moet op slag dood geweest zijn. Zuid-Slavië en de Sowjetunie zullen vrijdag te Belgrado besprekingen openen over de geregelde handel voor het ko mende jaar. Politie morgen op haar hoede jl/TORGEN is het een jaar geleden dat in Hongarije de spontane opstand begon tegen de Sowjetrus- sische onderdrukking en het boos geweld van de communistische over heersers. Vooral in Boedapest heerst daarom spanning, hoewel eigenlijk niemand gelooft in openbare demon straties. Om te beginnen zijn de meeste Hongaren, die gevochten hebben, dood, gearresteerd of uitgeweken. De rest van de bevolking staat onder scherp toezicht van de politie, terwijl er bovendien naar schatting nog negen Russische divisies in het land zijn. Zoals eerder gemeld i6 het dragen van rouwkleding op 23 oktober en 4 novem ber de dag van de onderdrukking door de regering Kadar verboden. Ieder een moet op die dagen normaal werken. Naar de reden van elke, afwezigheid zal een onderzoek worden ingesteld. In het speciale herdenkingsnummer „Magyar Szo" het blad voor Hongs vluchtelingen in Nederland, heeft minis ter-president dr. Drees een voorwoord geschreven, waarin hU nog eens herhaalt, dat het Hongaarse volk dc wereld heeft getoond, dat jaren van dictatuur nog einde kunnen maken aan de drang vrijheid. Dr. Drees voegt hieraan pens toe, dat het de vluchtelingen gegeven moge zijn^ de ommekeer te be leven, die het hun mogelijk zal maken, hun eigenlijke tehuis, hun eigen vaderland terug te keren Maar ze zi jn niet te koop heeft dezer dagen „ape nootjes" uit eigen tuin ge rooid. De slappe, bleke pin da's zouden eigenlijk alleen nog maar gebrand hoeven te worden, om ze voor verkoop en consumptie geschikt te maken. Maar daar denkt on ze kruidenier niet aan, omdat hij veel te trots is op zijn „eigen-teelt". De heer Blokland kreeg ln de lente 'n monster ongebran de pinda's. Hij stopte ze ln de grond onder glas natuur lijk en wachtte geduldig af Vorig jaar had hij het ook al geprobeerd, maar toen was het al zomer geweest en kwa men de nootjes niet meer tot wasdom. Ditmaal hielp de warme juni- en Julizon een Weldra kwamen de eerste blaadjes boven de grond. Er groeiden kleine plantjes op, die groter werden en na en kele weken gingen kleine, felgele bloemjes open. De aardnoot behorend tot de familie der vlinderbloemi gen gedroeg zloh in het tuintje van de kruidenier voorbeeldig. De houtachtige peul, die volgens het bota nisch handboek alleen in tro pische en subtropische gebie den of in duchtig verwarmde kassen weilig tiert, deed dat ook in de (koude) Hardinx- veldse grond. Deze week was de oogsttijd aangebroken. Toen kruide nier Blokland groef, kwamen er flinke aardnoten voor de dag, die in gebrande toestand een goed figuur zouden slaan in de pindabak van de winkel Maar voor de heer Blokland gelden de zelf gekweekte aardnoten alleen maar als be wijsmateriaal van een welge slaagd experiment ln zijn moestuintje.... I gesteld door het centraal bureau voor statistiek steeg met een punt en wel van 118 tot 119. De voornaamste stijgingen deden zich voor bij de niet-voedingsmiddelen. Zo liepen de kosten voor wonen op van 131 naar 133, vooral als gevolg van een stij ging van de indexcijfers voor vaste brand stoffen (winterprljzen) en bloemen. Ook het schoeisel en vooral de kleding werden duurder. Dit indexcijfer steeg eens met twee punten (86 tot 88). De overgang van zomerkleding naar win- tcrkleding brengt in de regefl een stijging van de kosten met zich. Bovendien echter is er vergeleken met het vorige seizen oen prijsstijging voor winterkQe- ding te constateren. Tegenover deze prijsstijgingen staan prijsdalingen voor waterwitbrood, aard appelen, vlees en zoute haring. Dichte rook Het vuur ging gepaard met een zo dichte en scherpe rookontwikkeling, die zich al spoedig over het gehele schip had verspreid, dat de leden van de bedrijfs- en gemeentebrandweer aanvankelijk niet wisten waar zich de vuurhaard bevond. Wel was de automatische Sprinkler installatie in werking getreden, wat on getwijfeld uitbreiding van de brand heeft voorkomen, maar toch kon de met groot materieel uitgerukte brandweer zich maar geen overzicht vormen van de Met behulp van een waarschuwings installatie op de brug heeft men de vuur haard kunnen opsporen. Toen was het nog maar werk van een ogenblik. Het plafond boven de bar werd gedeeltelijk uitgebroken, en a Ilea wat ti^ssen plafond en dek kon branden, weggehakt. Met rookmaskers op. verwijderden brandweer lieden en bemanning van het schip het meubilair uit de zaal. Met twee stralen werd het vuur ten slotte bedwongen, waarvoor behalve blus- eenheden, autospuiten en gereedschaps wagens, twee blusboten en een leger brandweerlieden in actie waren gekomen. Een doorgebrand plafond en veel waterschade zo i» het thans op de Nieuw-Amsterdam na de brand die vannacht oorzaak werd dat het schip thuis moet blijven. cleel het bcmiddelingsaanbod van koning Saoed hebben aanvaard, is van Syrische zijde op het hoofdkwartier van de V.N- categorisch tegengesproken, dat Syrië op dit voorstel is ingegaan. Later Saoedi-Arabië een officieel communiqué uitgegeven, waarin verbazing wordt uit gesproken over het feit, dat het bemidde lingsvoorstel van koning Saocd ls af gewezen. Intussen maakte de Turkse vertegen woordiging bij de Ver. Naties gisteren bekend, dat Turkije gebruik wilde maken van de diensten van koning Saoed. Syrië schijnt van plan te zijn de kwes tie alleen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties te laten behan delen. De Assemblee komt vandaag bijeen om de gespannen toestand aan de Syrisch- Turkse grens te bespreken. Er zal geen Syrische delegatie Riad, de hoofdstad van Saoedi-Arabië Spoetniks vuurpijl 's avonds te zien Velen hebben de laatste dagen tever geefs in de vroege ochtend gezocht naar de kunstmaan en naar het raketgedeelte it mee om de aarde cirkelt. De loopbanen van deze objecten zijn in de loop van de laatste dagen zodanig veranderd, dat ze 's morgens onzichtbaar zijn in ons land, zo vernemen wij van de Utrechtse Sterrenwacht. Ze bevinden zlcb dan namelijk geheel in de aardschaduw worden niet meer door de zon verlicht. In de avonduren worden de kansen om kunstmaan en raket waar te nemen, iets gunstiger. Zo kan men de kunstmaan van avond om ongeveer acht uur verwachten. er Is meer kans de raket te zien. de kunstmaan is erg klein. Spoetnik zal vanavond iets ten zuid-oosten van het zenith verschijnen en hij gaat van het zuiden naar het noorden. De raket gaat vanavond om tien minuten voor negen vrijwel door het zenith. De kans op zicht baarheid is nu nog niet groot, maar zal het eind van de week groter zUn. gaan, zoals aanvankelijk het plan was. Achtduizend mariniers en dertig sche pen, die zich half september bij de Zesde Vloot hadden gevoegd, zullen voorlopig nog in de Middellandse Zee blijven, zo meldit A-P. De schepen namen deel aan N.A.V.O.-oefenlngen en zouden na Afloop naar de V-S. terugkeren, maar kregen bevel in de Middellandse Zee paraat te blijven. Coty doet poging tot verzoening President Coly van Frankrijk heeft gis teren geprobeerd, de politici Guy Mollet en Antoine PI nay (resp. socialist en lid van de M.R.P.) tot samenwerking te be wegen. Vanmiddag zouden zij Coty ant woorden. Mollet en Pinay kregen beiden een af schrift van het zeer pessimistisch gestel de economische rapport, dat Robert Schu- man de president ter hand had gesteld bij zijn weigering, een formatie-opdracht ta aanvaarden. WEERBERICHT Enkele opklaringen De Bilt verwacht tot morgenavond: Opklaringen maar plaatselijk ook enkele buien, ln hoofd zaak in de kustprovincies. Koudere nacht met hier en daar mist. morgen overdag ongeveer dezelfde tempera tuur als vandaag. Aanvanke lijk matige tot zwakke, later matige tot vrij krachtige naar west of zuidwest draaiende wind. (Opgemaakt om 11.15 uur). ZON EN MAAN Woensdag 23 oktober: zon op: 7,20 uur, onder 17.32 uur. Maan op 7.38 uur, onder 17.36 u Wanneer we naar 't hemelruim staren Waarin nu die kunstmaan moet varen, En man, vrouw en kind Dit een groots wonder vindt, Dan zeg ik: TIP van BOOTZ is 'f al jaren!" 'nTIP VAN BOOTZ Inz. Hr. M. K. A dam, ontving 1 fL TIP 1 LXL Boot* oud. QeoevM I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1957 | | pagina 1