DRUM SHAG
Zwitserland bijna in tweede
wereldoorlog betrokken
Maar Duitsland durfde leger
van statenbond nog niet aan
5~"
M.LJD.-vliegfeest kwam
aan triest einde
Zweden beslisten niet over
hun pensioenen
U weet niet half
hoe lekker die
half zware shag
Hall zwaar - Heel lekker!
Heftige scènes in vele
geldwisselkantoren
0N
,WAT IS EEN WERKTUIG?'
MAANDAG 14 OKTOBER 1957
Publikatie over Hitlers plannen
güT J
iet II
(Van onze correspondent in Bonn)
Het heeft in de oorlogsjaren enige malen maar een haar gescheeld, of
het ft neutrale Zwitserland zou in de Wereldbrand betrokken zijn geweest.
,.i zou West-Europa vandaag nog enige politieke problemen rijker zijn
etd weest. De chef van het Zwitserse militaire departement, dr. Kurz, heeft
s (j jzonderheden gepubliceerd over de plannen van Hitlers generale staf om
het uk Zwitserland te overrompelen. Dat „Operatie Tannenbaum" zoals
Ws e nazi-overval op Zwitserland zou heten niet werd uitgevoerd, schrijft
Kurz in zijn historische beschouwing vooral toe aan het feit, dat de
ilitaire paraatheid van de statenbond ook door de Duitsers nog hoog
Eiioeg werd getaxeerd om hen over een dergelijke actie nog eens een
cijfe achtje te laten slapen en vervolgens te laten besluiten, dat het misschien
eet ich te gewaagd was.
zatjEr ia bij* geruchte al
geweest van het bestaan
1 i [l-aanvalsplaflnen jegens .Zwitserland.
I door dr. Kurz gepubliceerde authen
tic materiaal, dat door Zwitserse mili-
re deskundigen werd verzameld met
clut iu]ip van officiële Duitse documenten,
oorlog in handen vielen
overwinnende geallieerden maakt
kis; n alle twijfel die tot dusverre bestond
1 n einde. Zwitserland d
1515 verschillend© malen door het oog
n een naald gekropen. Wat dr. Kurz
i ,r de nazi-plannen heeft geschreven
zakelijk en zonder sentiment. De West-
di w pers o.a. het dagblad „Der Mit-
rlawe j» beeft ej- thans onbevangen mei-
.aatkt, Deze publiikatae zal
goede Duits-Zwitserse verhouding in
m enkel opzicht.schaden.
werd geduid op de mogelijkheid, dat de
Duitse troepen om de marsinri-chting te
verkorten en zo snel mogelijk versterkin
gen te voeren naar het in het zuiden!
(Frankrijk en Italië) aan ai-Ie kanten be
dreigde front wellicht de Zwitserse neu
traliteit zouden moeten schenden en zich
gewapenderhand door Zwitserland zou
den moeten slaan. De SS geloofde toen
blijkbaar nog steeds serieus, dat de
„Wehnmadht" daartoe in staat zou zijn
geweest.
Verdediging
De Zwitsers hebben in de oorlogsjaren
met de Duitsers als hun enige vijanden
ook niet stil gezeten. Behalve dat de
strijdkrachten in een toestand van c
stante paraatheid werden gehouden
Het was de Inlichtingendienst van de
iriteerse generale staf reeds in de zo-
1940 bekend, dat de leiding der
'ehrmacht" na de geslaagde operaties
Nederland, België en Frankrijk rond-
met de gedachte aan een invasie in
ltserland. Het was de bedoeling het
jid uit verschillende riohtingen te over-
len en aldus snel de tegenstand van
Zwitserse leger te breken. Van Frank-
It het Zwarte Woud en het gebied rond
BBodenmeer uit zouden gemotoriseer-
Itolonnes het land binnendringen. De
len Ztirich, Luzern en Bern zouden
r deze aanvallen reeds binnen 48 uur
Ongenoegen
D« Zwitsers hadden zich vooral het
uit igenoegen van de nazi's op de hals ge-
»ld, omdat zij zo heftig hun neutraii-
»t verdedigden en bijvoorbeeld enkele
li-vliegtuigen hadden neergeknald, die
nog n Hurende de veldtocht in het Westen
kortste weg naar huis terug
ar Zwitsers grondgebied waren gevlo-
i Dit leidde tot diplomatieke span-
agen tussen beide landen en tot em-
aden ige vertogen van de zijde der rijksrege-
zoalB wij dde uit die- dagen maar ai
goed kennen.
Volgens de onderzoekingen van Zwit-
tot op ree stafofficieren waren er al nazi-
iteurs naar Zwitserland gestuurd om
vijfde colonne op te bouwen, die het
'al had gemunt op de Zwitserse vlieg-
Men. Ijeze operatie droeg de naam.
farthegau". De saboteurs werden echter
,#r da Zwitserse geheime dienst o-pge-
,F°°rd en onschadelijk gemaakt. Dat stak
j nazi's nog meer. Hoe meer paraatheid
In die dagen toonde, hoe aan-
A pkkelijker het voor de „W-ehnmacht'
de superioriteit der
'werd strijdkrachten te tonen t
l te t
kla| de geallieerde landing in Italië werd
toesband, aldus de beschouwing
n Kurz, nogimaals kritiek voor Zwit-
,jj jn- fMnd. De Zwitserse inlichtingendienst
op i Irnam' dat de commandant van eei
onn bergtroepen, gen. Dietl opdracht
o) om een speoiaal .Commando Zwit-
rland" samen te 6telien. Verder dan dat
x u. ^et echter nooit gekomen. De laatste
Ingen* m,alsP'annen jegens Zwitserland wer-
1 o door de SS gesmeed. Zij werden bij-
nder acuut toen de geallieerden in
tid-Frankrijk waren geland. Het Zwdt-
e rse opperbevel kwam in het bezit var
„Wehrmadhts"-bevelen. waarin
j
Door de jaren heen heeft Zwitser
land beschikt over een goed ge
trainde militaire macht, uitge
rust om vn het moeilijk begaan
bare bergland te opereren. Op de
foto ziet men soldaten in sneeuw-
kleding een „gewonde" makker
tijdens een oefening een bloed
transfusie toedienen.
zich geen illusies maakte over de mo
gelijkheid, dat z(j In actie zouden moeten
komen, legde de generale staf een sterke
vestinglinie aan. Deze reikte van St. Mau-
aan de Rhone via het St. Gotthard-
massief tot aan Sargans en van het Al
pengebied tot een punt tussen Bazel en
het Bodenmeer. De Zwitserse strijdkrach
ten zouden het daarin, volgens de be
schouwing van dr. Kurz, jaren hebben
en uithouden. De Zwitsers waren
herhaaldelijk gewaarschuwd voor wat
eventueel zou komen. Zjj zijn gelukkig
>lt genoopt geweest te bewijzen, dat
zij ala gewaarschuwde mannen dubbel
Rechtsstrijd van
AMBON
Een beroep op de' Nederlandse jeugd
wordit gedaan door de stichting Door de
Eeuwen Trouw ten behoeve van die rechts,
strijd der ZuiÜ-Mottu/kken en in de vorm
van een brochure met suggestieve teke
nlagen, die herinneren aan de strijd der
Hongaren, de bevrijding van Nederland
in 1945 en met uitspraken van een groot
aantal landgenoten en buitenlanders, o.a.
de heren Cl-inge Doorenboa, luiitenant-ige-
nera-al M. R. H. Oalmeyer, Cor van der
l/ugt Metlserii, Jhr. mr. W. W. Fedth, prof.
dr J A van Haimel, Alfred van Sprang,
jhr C. E. Graswinkel, vice-admiraal b.d.
A. S. Pinike, prof mr. dr. J. H. W. Ver
zijl, Dick Loggers, dr. P. H. Rdlt'ter Jr.,
gene raad-majoor b.d. H. I. I. W. Dürts
Brilt, Ch. J. I. M .Wedter, dr. Paul Jullie,
prof. dr. J. Wateriuk, prof. mr. L. W. G.
9ohodten, Jean Ru gland, dr. J. J. P. Bon-
coun, generaal-majoor H. Koot.
Bank v. Internationale Handel, Baten
f 286.238 (v.j. 295.964), kosten f 278.089
(244.097) w.v. f 42.000 door verkoop aan
delenbezit Dutch American Mercantile
Corp een groep buitenlandse aandeelhou
ders an N.V., die hun belang verkochten
aan Nederlandse groep, zodat kapitaal
thans geheel Nederlands; wtost f8140
(3647) naar nieuwe rekening.
Ongelukken met helikopter en vliegboot
vliegkamp Valkenburg werden gegeven ter gelegenheid van het 40-
jarige bestaan van de Marine-Luchtvaartdienst en van de aan dit feest ge
koppelde ouderdag gebeurden twee ongelukken. Daarmee waren de eerste
twee punten van het programma op een mislukking uitgelopen. De rest
werd afgelast. Het eerste ongeluk gebeurde met een hefsohroefvliegtuig,
het tweede met een grote Martin Mariner-vliegboot. Het vliegfoootongeluk
kostte op een haar na het leven van de landbouwer H. van Egmond van de
Broekweg, die met zijn trekker aan het grasmaaien was aan de rand van
het veld.
Bij-na tweeduizend mensen keken toe,
toen de eerste demonstratie begon met
een helikopter. Ooggetuigen verklaarden,
hoe de helikopter na geslaagde reddings-
demonstraties plotseling op z'n staart viel
boen te snel werd opgetrokken. De stuur-
schroef brak af, werd weggeslingerd,
maar naakte niemand.
Snel begon men aan hot tweede punt.
de demonstratie met de vliegboot, de P
307. Wat met dit 'logge vliegtuig werd
uitgevoerd, bracht veilen tot de voorspel
ling: ,,-Dat moot verkeerd aflopen". Van
verscheidene ooggetuigen hoorden we de
uitdrukking: „Het leek wel een straal-
Motor afgeslagen
Driemaal kwam het tweemotorige bak
beest laag over het veld r
op vol vermogen draaiende
op te sijtgen. Daarna zou hot vliegen op
één motor worden gedemonstreerd. Eén
motor pbond stil met de schroef
stand. Bij hét aanvliegen van het veld
sloeg volgens verscheidene toeschouwers
evenwel ook plotseling de andere motor
af. De -landbouwer H. van Egmond, die
op z'n trekker aan de rand van het veld
gras maaide dicht bij de Broekweg, zag
de Mariner recht op zich afkomen. Toen
die tot op 60, 70 m-eter waa genaderd,
spróng hij van de trekker.
De linkerdrij-ver van de vliegboot raak
te de machine achter de trekker, waat-
mee het juist gemaaide gras werd ge
keerd. De machine werd' onherstelbaar
vernield.
De vliegboot klapte vijftig meter ver-
dor tegen de grond. De staart brak eraf.
Niemand werd gewond. Toen het ge
vaarte tot stilstand was gekomen viel
Drie plannen verworpen
HET ZWEEDSE VOLK heeft zich gisteren moeten uitspreken over drie
plannen ter bepaling van de ouderdomsverzekering. Geen van de
voorstellen heeft echter een meerderheid behaald, waardoor de deur voor
onderhandelingen openblijft. Aan deze volksstemming nam 70.4 procent
van de stemgerechtigden deel tegen 77 procent bij de algemene verkiezin
gen van verleden jaar.
he plan, dat
Het socialist!
pensioen wilde van 65 procent van het
loon door de werknemers gedurende hun
vijftien beste jaren verdiend, kreeg 46,4
procent stemmen vóór en 49,8 procent
tegen (3,8 procent blanco).
De b o e r e n p a r t ij, die met de socia
listen de regering vormt, wenste een ver
hoging van de staatspensioenen op vrij
willige basis.
De twee oppositiepartijen had
den gezamenlijk een plan opgesteld, waar
door de pensioenen geheel op vrijwillige
basis zouden berusten. Deze plannen
konden echter evenmin een meerderheid
behalen.
Waarschijnlijk zal nu gewaoht worden
tot de verkiezingen voor de senaat, waar
een achtste dbel van de zetels opnieuw
verdeeld moet worden. Wordt ook hierbij
een overwinning geboekt voor de libe
ralen en de conservatieven zoals bij
de algemnee verkiezingen van verleden
jaar dan is,het niet onmogelijk dat de
coalitie van de socialisten en de boeren
partij, die door de pensioenplannen ern
stig geschokt is, uiteenvalt en de huidige
minderheidsregering zich niet kan hand-
Van verdere demonstraties kwam uiter
aard niets. Men scha keilde van het vflieg-
proigramma, het zgn. „goed weer'Vpro-
graanma, over op'het „slecht-weer"-pro
gramma, de vertoning van Mms in eer
der hanig ars. De rechte stemming bij
M.L.D.-jubileum wl-ldie evenwel niet meer
komen.
Het plotseling a-M-aan van de tweede
motor van die vliegboot is waarschijn
lijk te wijten aan een misverstand
bij de uitvoering van een bevel. Overi
gens zeggen ervaren vliegers, dat het uit
voeren van dBiimgsmanoeuJvres met de
aware Mariner op één motor een tè i
kante zaak is, zeker bij een vüüiegfeest.
van Douwe Egberts is!
Prins Bernhard opent
Ibero-Amerikadag
Prins Bernhard heeft vanmorgen In
Utrecht de Ibero-Amerikadag geopend
met een toespraak waarin hij wees op de
betekenis der betrekkingen tussen Neder
land en de Spaans- en Portugees-spre
kende landen.
De Spaanse ambassadeur, de hertog
De Baena, hield daarna een interessante
lezing over „het oordeel van Spaanse en
buitenlandse filosofen en schrijvers van
de 18e eeuw tot heden over de Span
jaarden". De derde spreker was de mi
nister van economische zaken, prof. dr. J.
Zijlstra. Deze zeide onder meer te ge
loven, dat door de E.E.G. de vooruitzich
ten voor een verdere ontploding van de
economische relaties tussen Nederland
en de Iberio-Amerikaanse landen er zeker
niet minder op zuilen worden.
Utrechtse sterrenwacht
zag de kunstmaan
De Utrechtse sterrenwacht heeft
nacht d© kunstmaan waargenomen
wel om 4 uur 44 minuten 30 seconden. De
maan was te zien In het sterrenbeeld de
Grote Beer. Men zag gedurende drie se
conden de kunstmaan als een helder
sterretje.
Ook Westduitse banken getroffen
door Oostduitse maatregel
Zie vervolg pagina 11
BONN, 14 oktober.
In de geldwisselkantoren van West-
Berlifn, waar gewoonlijk westmarken in
het interzonenverkeer verkrijgbaar zijn
voor een koers van één westmark tegen
vier oostmarken (op de zwarte markt is
de koers ongeveer één op tien) ontston
den gisteren heftige scèneB, veroorzaakt
door mensen die tegen elke koers hun
plotseling voor een groot deel waarde
loos geworden oostgeld tegen westelijke
marken wilden inruilen en een koers van
40 oost tegen 1 west graag wilden ao-
oepteren.
Do officiële koers van 1 4 was zuiver
synthetisch. Zij werd bepaald door de
behoefte, die er van dag tot daig aan
oostgeld bestond en wordit door de West-
HET LEVEN
MDAT WE verhinderd waren ook aanwezig te zijn op het Westcuropees politle-
verkeerscongres, dat vorige week ln Eindhoven werd gehouden! hebben we,
in Rotterdam zijnde, de heer J. A. Kwaet opgebeld, die daar commissaris van politie
is en hem gevraagd: wat was voor u het belangrijkste van het gehele congres? De
commissaris antwoordde: dat we nu eens over een brandend vraagstuk een specifiek
politiegcluid hebben gehoord. VrUwel alle landen uit West-Europa waren vertegen
woordigd. Zelfs IJsland had een afgevaardigde gezonden. De beschouwingen, die wer
den gehouden, waren uitermate interessant, maar de contacten, die zijn gelegd zijn
onbetaalbaar. We hebben gedachten en gegevens uitgewisseld en ons o.m. bezonnen
op do vraag hoe de behandeling vap buitenlanders moet zijn als stj een verkeers
overtreding begaan. En voorts, «ei de commissaris, hebben we in kleine groepjes ge
sproken over organisatie en over materiaal en we zijn tot de ontdekking gekomen,
dat ten opzichte van andere landen Nederland in het algemeen gesproken niet achter-
we strijk en zet: Moet je zien, daar ko
men brokken van. Nu gaan we man en
paard noemen: dr. Rudolf Hartmann, een
rechter, heeft aangetoond, dat terwijl
4,5 procenit van de autobestuurders ven
het vrouwelijk geslacht is, slechts 3.3
procent van het aantal verkeersongeluk
ken door chauffeuses wordt veroorzaakt.
Als wij een chauffeuse waren, wisten we
wel wat we zouden doen nu dr. Rudolf
Hartmann deze mededéllngen heeft ge-
CHAUFFEUSES
Nauwelijks hadden wwe afgebeld of
e kregen een bericht in handen dat we
raag aan de heer Kwast hadden voor
gelegd. In dezelfde week dat in Eindho
ven verkeersdeskundigen van de politie
vergaderden, waren in Wenen Oosten
rijkse en Franse verkeersdeskundigen
(niet van de politie) bijeen, die luis
tert goed. dames aan de hand van sta
tistieken konden concluderen, dat vrou
welijke autobestuurders minder onge
lukken maken dan mannelijke. Dat heefl
ons goed gedaan, want als we wel eens
mieerijden met een hele goede vriend
van ons en we passeren een auto met
VOETGANGERS
chauffeuse achter het i
horen I komen, namelijk dat 63 procent van het
Toch is liet zo
1050) „Wat i« een werktuig?" vroeg
een ethnoloog zich in een diepzinnige
hui al. Hij meende het dichtst bij de
waarheid te kunnen komen door de
werktuigen als projecties van menselijke
organen te kenschetsen, projecties die de
mens in staat stellen iets te doen, wal
anders onmogelijk, of althans veel moei
IIjker gedaan zou kunnen worden. Dien
overeenkomstig zag onze ethnoloog in d<
hamer de projectie van de gebalde vuist
in een lepel die van de holle hand.
We zullen deze filosofische beschou
wing niet verstoren door de vervelende
vraag, van welk orgaan de boor, zaag.
vijl of schaaf dan wel projecties zijn,
noch zullen we de hinderlijke opmerking
lanceren, dat volgens deze zienswljz.
geen enkel werktuig een nieuwe bewer
king mogelijk zou maken, want in prin
cipe zou die bewerking al door ons kun
nen worden verricht, zjj het dan mei
meer moeite. Deze veronderstelling i6
ïo niet onjuist, dan toch in ieder geva
voor gefundeerde bestrijding vatbaar.
Nu ligt de zaak met de hamer wel eri
eenvoudig. Ieder mens die een niet tc
massaal voorwerp aangedrukt wil heb
hen, zal daar met het lichaam tegen aar
duwen, of met de vuist er op slaan
(misschien ook met de vlakke hand, in
dien hjj s\jn knokkels wil sparen). Helpi
het slaan met de hand niet, dan kan een
zwaar en hard voorwerp hier hulp bie
den, zodat op hetzelfde moment de ha
mer geboren i». Overmatig veel vernuft
de byl op-
als de vorige maal i
nieuw voor het probleem, waar in de
vroegste tijden van onze beschaving toch
de steel aan het stuk steen kan hebben
vastgezeten. Er zijn wat hamerstejen uit
de Steentijd bekend en het blijkt, dat
er twee methoden van bevestiging heb
ben bestaan die we raken er al aan
gewend ook thans nog door primi
tieve volken precies zo worden toege
past als destijds.
In het ene gevel heeft dc haraersteel
een vrij groot grondvlak, waarop de
steen komt te rusten; dit handvat kan
of leren riemen vrij stevig
stigd t
lakt o
',elfs niot beweren, dat het gebruik van
lit stuk gereedschap typisch mengel (jl
ii, want ook apen bedienen zich in som
mige gevallen van stenen ol stokken ali
ilagwerktuig en wie zich herinnert, wal
we enige jaren geleden over de graaf
vcsp Ammophila urnaria geschreven
iiebben, welk dier met behulp van een
iteentja de sluiting van haar broedho!
lanstampt, zal moeten erkennen, dat dr
ïamer in principe ook door dieren uit
;evonden en gebruikt kan worden.
Nu ia een losse stwen op zichzelf nic
de meest doeltreffende vorm die een
hamer kaD hebben. Ter wille van de
slag dient hel werktuig aan een steel te
zijn bevestigd an dan staan wc net
te geven. Een andere,
destijds gangbare bevestiging, die mo
menteel ook nog in gebruik is bjj India-
len in Chili, ontstaat door een taaie
tak, die in de groef van de steen past,
om dc hamerkop heen te buigen en de
uiteinden aan elkaar te binden. Vooral
wanneer het hont uitgedroogd is, ont-
>taat op deze wpze een dubbele steel,
die uitermate vast om de hamerkop
'luit, zodat daarmee hard geslagen kan
vorden, zonder gevaar te lopen dc kop
•r af te slaan.
Een en ander lijkt voor dagelijks ge-
iruik weinig doeltreffend, msar blijkens
le proeven die er in moderne tijden mee
'■Ijn genomen, valt dat geweldig mee.
Daarover een volgende keer.
(Nadruk verboden)
aantal vij verkeersongelukken betrokken
voetgangers vrouwen zijn. We hebben
getracht daarvoor een verklaring te vin
den, maar we zijn er niet uitgekomen.
We veronderstellen, dat vrouwen als ze
zloh op straat bevinden almaar 'denken
het huishouden, aan het broekje-van-
Jiantje dat versteld moet worden, aan de
nieuwe japon, waar MBenitje om heeft
gevraagd, aan de dure groente of aan
het fruit, dat niet te koop is en dat zij
daardoor haar gehele omgeving vergeten.
Het kan ook zijn, dat zij veronderstellen
da t ledereen, die zich anders dan te
voet over de weg begeeft, zoveel egards
tegenover de vrouw in acht zal nemen,
dat zij geen ongeluk kunnen krijgen. En
dan heeft het congres dn Wenen nog een
uitspraak gedaan, waarop we geen com
mentaar leveren. Bij verkeersongelukken
zijn meer magere dan gezette voetgan
gers betrokken.
SCHEPEN
Kortgeleden waren we in Den Helder,
de thuishaven van alle oorlogsbodems en
hadden daar met ontzag .naar de tor
pedoboot J ager Harer Majesteits Piet Hein
gekeken, een trots schip, dat een goed©
staat van dienst heeft. En nu heeft een
vriend uit de marine ons verteld, dat de
Plet Hein met de torpedoboot jagers Ha-
Ma jestelts Evertsen en Kortenaer van
de sterkte wordt afgevoerd en overge
bracht naar de klasse „fregatten". Wij
vinden dat een degradatie. De marine
spreekt van herclassificatie. Wij vinden
dat de marine dit de nagedachtenis van
onze zeehelden nooit had mogen aandoen.
Als wij admiraal waren hadden we de
schepen, gelijk met de vooruit dan
maar herolawiflcatie een andere naam
gegeven. Voor ons, als leek, is een tor
pedoboot jager iets machtig», zoals onge
zeehelden iets machtigs waren. Maar een
fregat wekt associaties op met „oud", en
dat woord hoort niet bij zeehelden. Daar
om zijn we boos op de admiraal en de
eerstvolgend® Heer. dat we hem ontmoet
ten zullen we hem dat vertellen.
GOODWILL
Zo eens ln de maand, als wc een uurtje
voor ons zelf hebben, gaan wc op bc
zoek bij onze vriend, de voorlichtings
ambtenaar op een van de departementen
en het liefst spreken we dan met hem
over het nut van ovcrhcidsvoorllchtings-
dienstcn, omdat we weten, dat hl) zich
dat aantrekt. Dat Is niet mooi van
weten we zelf, maar we kunnen het niet
laten. Maar bU het Jongste bezoek heeft
hU ons met een mond vol tanden laten
staan. Aan dc hand van cijfers koi
bewUzen, dat door het toedoen van
afdeling Nederland voor tonnen en
nen naar het bnltenland exporteert, wat
ons veel deviezen opbrengt. Wfl houdi
ons altijd op de achtergrond, zei hij. Wij
maken geen reclame voor onszelf. Maar
w(j zön het, die vreemdelingen ln
tact brengen met het zakenleven en
de wijze, waarop wij dat doen. hangt het
af of er orders geplaatst worden of niet.
Dat er veel orders worden geplaatst Is
er het bew«s van. dat wfj voor onze taak
berekend zijn. Daar mag Je wel
kebendheld aan geven.
duit8 e radio elke avond voor d© volgende
dag voorgelezen. Officieel bankverkeer
t het oostgeld was er niet. Desondanks
zullen vele Westdudtse banken door de
maatregel worden getroffen. Er vloeit in
d© zg. lnterzonenhandel tussen Oost- en
West-Duitsland altijd veel oostgeld naar
de bondsrepubliek. Ook do Westduitse
regering beschikt altijd over saldi van
vele miljoenen. Ben deel ven de arbeiders
die in West-Berlijn werken en ln
Oo&t-Beriijn wonen, krijgt «Ijn loon ln
oostmarken uitbetaald.
Reizigers uit de oostzone, die gister
avond in Beieren aankwamen, maakten
melding van radeloze functionarissen ln
de officiële geldwisselkantoren van Oost-
Berlijn en elders in de zone, waar on
voldoende nieuw geld voorhanden was om
de stormloop meester te blijven.
Geen verkeer
Het gehele verkeer tussen West- en
Oost-Duiteland en in Berlijn tussen het
westelijke en oostelijke deel van de stad
vanmorgen acht uür af afgesloten
door voikspolitie en volksleger. Alleen
het treinenverkeer bleef normaal en in
Berlijn mochten aanvankelijk de voet
gangers nog van het westen naar heit
oosten en omgekeerd. Het luchtverkeer
gestaakt vanwege de milst en daar
mede hadden de Oostduita© autoriteiten
dus geen moeilijkheden.
Aan het controlepunt Helmstedt aan
de Autobahn tussen Hannover «n
Berlijn stonden op een gegeven mo
ment in de middag duizend wagens en
vrachtauto's, die naar Berlijn wilden.
Niet weinige daarvan behoorden aan
bondsdagleden, die de zondag wilden
gebruiken voor de lange autoreis naar
Berlijn, waar morgen de op 15 sep
tember gekozen bondsdag voor de
eerste maal in zitting bijeenkomt.
Russische jubel
In Sowjet-Ruiland jubelt men. Tereehf,
want zichtbaar voor de gehele wereld
zweeft daar het briljante bewijs van wat
Russische geleerden en Russische technici
volbrachten. Het zou dwaasheid zijn te
ontkennen, dat het nationale zelfbewust
zijn en het internationale prestige der Rus
sen door deze overwinning op de ruimte
aanzienlijk zijn versterkt. De rode staots-
lieden zullen zich niet één voordeel van
deze ontwikkeling laten ontgaan. Reeds
heeft Chroesjtsjef tot de westerse mach
ten laatdunkend gezegd: gij kunt uw
ouderwetse legers en uw verouderde
luchtvloten nu wel afschaffen Aange
zien de westerse wereld tot vandaag toe
slechts met verwarring, met angst en met
verdeeldheid reageert, kan men slechts
zeggen, dat aan onze vele aardse zorgen
nog een buitenaardse zorg ij toepeuoepd.
(Elzeviers Weekblad)
Ontspanning
Onze tijd zou de onze niet zijn, als niet
bij deze en gene al dadelijk weer angst
reacties optraden wegens de politieke en
militaire aspecten van dc kunstmaan cn
de daarmee samenhangende prestigewinst
voor de Sowjetunle. Maar zien tuH het
goed, dan heeft de Russische voorsprong
ln het heelal over het geheel genomen
meer ontspannend dan verkrampend ge
werkt. Want wel blijven de aardse proble
men problemen of ze nu Algerije of
Hongarije heten, Cyprus of Syrië, Oder-
Neisse of Little Rock maar hst kan
nauwelijks anders of ze worden, bewust
of onbewust, door wat er thans buiten-
Aards gebeurt en straks gebeuren zal,
minder absoluut, meer gerelativeerd. Voor
wie alieen-maar rustip wilde luisteren
naar wat in de elpen krinp en sfeer te
beluisteren viel i i de afgelopen week, die
toch wel de eerste van een nieuw tijdperk
mag heten, was de relatiuerinp taan de
„kleinere" dingen hoe groot en nijpend
ze op zichzelf ook mogen zijn onmis
baar. Een lichtpunt ook dit. naast het
kleine, dat om onze Aarde kwam cirkelen.
(De Groene^
