Anti-semitisme tiert
nog altijd welig
NIET TOEZIEN TERWIJL
MILJOENEN HONGEREN
Zendingswerk niet in plaats
van, maar mét NOVIB
Een woord voor vandaag
Puzzel mee
Kanttekenim
Nijenburgh enjelburg
officieel geopend
INNSBRUCK
1
2
Europese Joden zonder
jeugd
¥N Loccum Hannoveri* een
conferentie gehouden over
het anti-»emitwme. Naar aan
leiding daarvan verscheen in
het blad van dr. H. Lilje,
Luthers bisschop van Hannover,
een artikel fin het Sonntags-
blatt), dat toy, ontleend aan het
bulletin van het persbureau der
Ned. Herv. Kerk, hieronder
laten volgen.
als u het
de
opi
nie-onderzoek in 1955. Van de on
dervraagde en hiertoe uitgekozen
burgers van "de Westduitse Bonds
republiek gat 50 procertt een ant
woord. dat afwijzing, jaloezie en
zelfs vijandschap uitdrukte. Tien
na-oorlogse jaren zijn klaarblijke
lijk niet voldoende geweest om de
mist van een propaganda te ver
drijven, doe reeds daarom voor el
ke Duitser ongeloofwaardig had
moeten zijn, omdat zij speculeer
de op de laagste instincten.
Een ander instituut vroeg: ,,Wat
denkt u over de bewering, dat er
5 miljoen Joden vermoord zijn?"
Hierop antwoordde 25 procent der
ondervraagden, dat zij wel meen
den, dat dit getal juist zou zijn,
25 procent meende, dat het tame
lijk en 37 procent dat het zeer
overdreven was. De overigen had
den geen antwoord. Tien jaren
hebben dus niet kunnen bewer
ken. dat de kennis omtrent de
vernietiging van de Europese Jo-
►uitsland gemeengoed ge-
Het moge een nadeel geweest
zijr», dat degenen, die in de Evan
gelische Academie te Loccum
voor bovenvermelde conferentie
samenkwamen, de feiten uit het
verleden goed kennen en eronder
lijden. Dat hangt dan samen met
de situatie, zoals zij blijkt uit de
aangehaalde opinie-onderzoeken:
over het arïti-semitische van de
na-oorlogse tijd valt niet te dis
cussiëren; het wil niet leren en
niet meespreken. Het is een woe
kering. waar de zwam van het
vooroordeel welig tiert. Als het
licht erop zou vallen, zou de groei
daarvan belemmerd worden.
Anti-semitisme, zo merkte een
der leiders op, is heden ten
dage een ondergrondse stroming,
die alleen boven de grond komt
bij de rechts-radicalen, maar dia
niettemin de moeilijk te onderken
nen. doch altijd aanwezige me
ning van brede massa's is. In trein
en tram en onder de kameraden
op het werk. in de familiekring
ook. komt het duidelijk naar vo-
De 30.000 Joden, die na 1945 in
de Bondsrepubliek zijn terugge
keerd, hebben allen familieleden,
tot de kinderen toe, in d': gaska
mers verloren. Het gaat hier om
meestal oude mensen, die nu een
maal het meeste terugkeerden tot
die plaatsen, waar zij gewoond en
geleefd hebben, ofschoon men
hen die in feite niet gunt. Het
valt gemakkelijk uit te rekenen,
dat van deze 30.000, die hier weer
zijn ingeburgerd, er in weinige ja
ren nog slechts 10.000 over zullen
zijn. Want onder her» treft men
geen jongere generatie meer aan.
Deze nieuwe Joodse gemeertte
in to Bondsrepubliek voelt zich
et am; zij heeft zoals in Loc-
ci telkens weer wend gezegd,
n het bewustzijn, dat wij haar
d and reiken. De oude vooroor-
-n leven nog, al komen ze dan
met publiekelijk tot uiting. En de
Joden zouden zonder de last van
deze vooroordelen en zelfs zonder
dat ze worden opgemerkt, onder
ons willen leven burgers onder
de burgers. Dat is het, wat wij
hen steeds maar weeT voorhou-
Tijdens deze conferentie in Loc
cum was niets zo verbazingwek
kend dan dat de Joden over ver
leden en heden zo zonder enige
hartstocht konden spreken, en het
was goed. dat de christenen die
hartstocht aan de dag legden.
hoofd staat van een documenta
tie over de Joodse historie. Met
wetenschappelijke distantie van
het onderwerp ontwikkelde zij de
geschiedenis van de Joden in de
republiek van Weimar. Nuchtere
getallen weerlegden alle sprook
jes. De 20er jaren brachten einde
lijk de gelijkberechtiging der Jo
den in Duitsland, maar zij legden
tevens de kiemen voor een ernsti
ge verzieking van de Duitse Jood
se levensgemeenschap. Het per
centage van de Joden was in de
laatste twee generaties al kleiner
geworden. Het is voorts historisch
aan te tonen, waarom d« Joden
de meeste aandacht gaven aan de
handel en het geldwezen. Overi
gens was hun slechts ongeveer
100 jaar gegeven om zich uit hun
isolement in de Duitse volksge
meenschap te integreren. Alles
duidde erop, dat dit proces met
enig geduld goed zou verlopen.
Dr. Reichmann bestreed geens
zins, dat er ook voor het natio-
naal-socialisme een instinctief an
ti-semitisme was. Maar zij ont
kende, dat dit nationaal-socialis-
me destijds de orgieën van haat
zou kunnen verklaren, waartoe het
later kwam. ,.Er moest een groot
ongeluk over het Duitse volk ko
men, een ernstige crisis en
vervolgens een propagandastoom-
wals op de angstige gemoederen
worden losgelaten, die elk zelfstan
dig denken en elke opwelling van
liefde en gerechtigheid met veel
rumoer moest overstemmen, tot
geloofd werd wat de luidsprekers
uitschreeuwden." Nog veel troos-
telozer zou het geweest zijn, als
deze haat gevolg zou zijn ge
weest van een koel overleg.
leedde de vraag als geschiedkun
dige, zoals andere Joden het anti
semitisme als een vorm van so
ciologische eroepshaat verklaar
den. Erich Lüth, de onbaatzuchti
ge advocaat van de Duitse Joden
in betere en slechte tijden, eiste
duidelijkheid, de erkenning van
waarheid en liefde. Het vacuum
van de onverschilligheid tegenover
de Joden moest eindelijk worden
opgevuld. Wij hadden wetten moe
ten maken, die de teruggave van
materiële goederen hadden moe
ten regelen, en de Bondsregering
dient hier een duidelijke koers te
volgen. Maar wij hielden nog
steeds onze huizen voor de Joden
gesloten zo luidde zijn verwijt.
In Loccum was men „onder el
kaar". Joden en christenen zoch
ten er samen naar de oorzaken
van een voortdurend anti-semitis
me. Maar, omdat op deze confe
rentie geen mensen aanwezig wa
ren, die eikaars tegenstanders
waren en elkaar dienden te over
tuigen. kwam het tot meer dan
een uitwisseling van eedachten
zonder dat daarover één woord
gesproken werd, voltrok zich hier
een stuk geestelijk rechtsherstel
m Li-
Laten wij elkaar niets wijs maken: ootmoed is oni
christenen beslist .ziet de meest opvallende trek. Het dean L"
uitnemender achten dan zichzelf is meestal meer een kri
dan liefelijke werkelijkheid! Wij zijn nogal eens vlug gent,
de christelijkheid van de ander heel wat lager te taxeren i jf/
die van onszelf. Al zeggen we het dan maar niet al te du\
lijk, we denken des te meer, dat God ons toch eigenlijk t
i-/ivi iniecörï iYi Koninkrijk. Jezus discipelen maak
(Van een onzer verslaggeefsters)
TWEEDERDE DEEL van de mensheid lijdt honger, twee op iedere
drie mensen komen niet toe aan een redelijk en een menswaardig
bestaan. De NOVIBde Nederlandse Organisatie voor Internationale
bijstand, wil die nood gaan lenigen, wil in ondérontwikkelde gebieden
gaan werken om de medemens aldaar te leren zichzelf te helpen. Zij
wil niet werkeloos toezien, terwijl miljoenen van honger, vervuiling
en ellende omkomen.
Tl/f AAR DE NOVIB heeft, met dit puur-menselijke streven voor
'w[ ogen, in zekere lagen van onze bevolking weerstandeh gewekt.
Weerstanden van de zijde van hen, die zendings- en missiewerk ver
richten, weerstanden ook van hen die woningnood en slechte hygië
nische omstandigheden in eigen land het allereerst en allermeest zou
willen zien opgeheven.
prof. Zeegers uit het bestuur
de NOVIB zo'n bijzonder accent heeft
gekregen. „De kerk heeft een geheel
eigensoortige roeping. Zij heeft geen al
lesomvattende taak, die zich uitstrekt
tot bijvoorbeeld cultuur-technisch of me
disch gebied. Maar het is zo, dat voor
het ontluiken van geestelijke ontwikke
ling zekere materiële grondslagen
dig zijn."
Over de internationale bijstand en
tionale welvaart sprak mevrouw dra
Walma van der Molen Meindersma,
die het aandeel van de vrouw in deze
van hulpverlening onder de loep
Mejuffrouw mr. dr. J. C. H. H.
de Vink, lid van de tweede kamer voor
de K.V.P. noemde het in haar betoog,
rin zij de internationale bijstand als
weg naar vrede en vrijheid zag,
dringende eis niet alleen maar iets
af te staan van onze overschotten, maar
werkelijke offers te brengen.
Dat de vier inleiders ondanks politie-
en religieuze verschillen de argu
mentatie voor de internationale bij
stand ontleenden aan het Evange
lie, kwam duidelijk naar
bij de gedachtenwisseling, die
het slot van deze congresdag werd ge-
Ad:
Krimpen van pijn
door rheumatiek, spit, ischias, hoofd
en zenuwpijnen is onnodig. Togal bevrijdt
U snel en afdoende van die pijnen.
Togal baat waar andere ^middelen falen.
Togal zuivert de nieren, is onschadelijk
voor hart en maag. Bij apoth. en drog.
f 0.95, f 2.40, f 8.88.
Congres gewijd aan
hulpverlening
De maanden september en oktober
gelden voor de NOVIB als maanden,
waarin een krachtige propaganda wordt
gevoerd om het werk en het doel meer
bekendheid en een betere financiële ba
sis te geven. Dat men daarbij de rea
liteit niet uit het oog verliest, heeft het
congres bewezen, dat gisteren onder
zeer grote belangstelling in Utrecht ge
houden werd en waarbij de minister
van sociale zaken en volksgezondheid,
de heer J. G. Suurhoff, aanwezig was.
Geen excuus
Op dat congres namelijk hebben
vier Inleiders met klem betoogd, dat
hoezeer ook bepaalde problemen
eigen en directe omgeving om
oplossing vragen, dit nog geen
cuus is om de grote en ten hemel
schreiende wantoestanden in andere
delen van de wereld maar te laten
oor wat ze zijn.
„Onze welvaart legt o
plichtingen op", zei professor W.
Banning, wie gevraagd was te
spreken over de urgente verant
woordelijkheid van het hele Neder
landse volk t.o.v. de internationale
bijstand. .Als er honger is en er
sterven kinderen en volwassenen
bij miljoenen, dan wordt dit een
zedelijk probleem.. Wie het meer
dere voor zichzelf houdtis een
egoïst"
Niet vervangen
Begrijpelijk vond de hoogleraar het
;tandDunt van protestanten en rooms-
katholieken, wanneer deze zeggen, dat
zending en missie al jarenlang derge-
gelijk werk doen. Dit werk moet ge
continueerd worden, niet vervanger
door de hulpverlening van de NOVIB.
De fout is, aldus prof. Banning, dat
een tegenstelling maakt. Maar
niet: óf zending en missie, óf NO
VIB, maar allebei. Er is in deze om
standigheden geen plaats voor groeps
egoïsme.
Prof. dr. I. A. Diepenhorst weer
legde in een klemmend betoog
punt voor punt de weerstanden die
tegen het werk van de NOVIB wor
den aangevoerd. „Natuurlijk is het
zaak ons gezonde verstand te ge
bruiken bij deze hulpverlening. De
verlenging van de levensduur be
vorderen zonder daarbij meteen de
levenskansen te vergroten, staat ge
lijk met moord. Maar niemand
heeft recht afzijdig te blijven, als
er miljoenen kinderen verhongeren!"
Eigen roeping
Ook prof. Diepenhorst ging nader in
op de taak van zending en missie i
achtergebleven gebieden, een facet
het probleem, dat door het uittreden
houden onder leiding van de heer H.
Oosterhuis. Behalve de vier inleiders
hadden in het forum zitting genomen
prof. dr. ir. E. de Vries, voorzitter van
de NOVIB, en pater S. Jelsma M.S.C.
Ook werden uiteraard vragen van
praktische aard gesteld, in antwoord
waarop onder meer gezegd werd
dat het verlenen van internationale
hulp bepaaldelijk niet is het over
plaatsen van technische trucjes of
dollars. Training, opleiding en
organisatie is nodig. Om de zg.
procent actie van Daadwerkelij
ke Gerechtigheid waaraan tot nu
toe 1500 personen hebben meege
daan, verplicht te stellen, daarvoor
voelde men niets.
Beroepingsiverk
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen te Opheusden: J. van Dijk
te Garderen.
Aangenomen naar Wartena-Warstiens:
G. J. Dijkstra, kand. te Gorredijk.
Bedankt voor Sliedrecht: J. Poot t<
Haaf ten.
CHRISTELIJKE GEREF. KERKEN
Tweetal te Midwolda: J. H. Carlier t<
Zutphen en A. H. Schippers te Hille-
gom.
EVANG. LUTHERSE GEM.
Drietal te Edam-Monnikendam: kand.
K. Berveling te Stadskanaal, G. Fafei
te Amsterd'am en J. H. Smit-Duyzent-
kunst te Amsterdam.
REM. GEREF. GEM.
Aangenomen naar Gouda-Schoonhoven:
P. H. van Bent te Zwammerdam.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt voor Barneveld: W. C. La-
main te Grand Rapids U.S.A.,
Kampen: L. Kieboom te Lisse.
kan missen xn Zijn Koninkrijk. Jezus' discipelen maak
hooglopende ruzie over de vraag wie toch wel de meeste u
Maar hun Meester heeft hen door. Hij roept een kind, omht
dat en stelt het tot voorbeeld met de woorden: „Wie zich
gering zal achten als dit kind, die is de grootste in i
Koninkrijk der hemelen". Het is een les, die wij maar im
moeten vergeten. Jezus kent ons beter dan wij onszelf
anderen ons kennen. En zelfs de grootste „steunpilaar in G
Koninkrijk" blijft een zondaar.
ELKAAR NIET UIT DE WEG GAAN [3
De eerste opbrei
1957 zijn: Kantens f
f 305,25, Vlagtwedde
t 1019,15, Schai
-Harpel 1 390, Joure
PBBeierland f 6<
Maasdijk f 449,40, Naaldwijk t 1542.25. Kaï
perland f 165,27, Oostkapelle f 102,20. Air
kerk f 242.40, Sittard f 95 Totaal van
Locale Comité's f 101,.319,33.
Gereformeerde opleidingen in Baarn
(Van oen onzer redacteuren)
TN een feestelijk samenzijn in Astoria te Baarn heeft de inspecteur van het
1 nijverheidsonderwijs, mr. H. M. L. H. Sark, gisteren namens de minister
van onderwijs de beide scholen van de stichting Gereformeerde Opleidingen
geopend. Het zijn de school voor maatschappelijk werk De Nijenburgh en
de sociaal-pedagogische opleiding in internaatsverband De Jelburg, welker
lessen reeds in september begonnen waren; de scholen gaan thans een
officieel bestaan leiden. Gezien de besluiten van de Asser synode was het
geen wonder dat namens de Gereformeerde Kerken dr. P. G. Kunst een
woord van warme gelukwens heeft doen horen. Tevoren had de voorzitter
van het bestuur, prof. dr. R. Schippers, de directeuren van beide scholen, ds.
R. C. Harder en ds. H. U. Buitink, met hun staven geïnstalleerd.
:-zijn beschadigd wordt
OPLO8SING PUZZEL 3
moker, reeds, sloop, prima, adc
ROOD, GEEL, GRIJS. BLEU.
Benoemd tot hoofd van de Geref.
school te Rotterdam Adamshofstraat
i de heer C. Haak te Maasdijk er
hoofd van de Koningin Wilhelmina-
school te Tiel de heer H. Kraal te
estor I Hilversum. De heer W. Loyé te Slie-
Jjger! drecht is benoemd tot onderwijzer aa:
lob',de school met de Bijbel te Hillegers-
1 berg Terbregge.
flelakte meubels opknappen? NED0-MEX kleurlak Ceta-Bever
De Nijenburgh verzorgt de opleiding
tot maatschappelijk werker en werk
ster en jeugdconsulenten voor het
vrije gereformeerde jeugdwerk. Dit
jaar meldde zich het verrassend grote
aantal van 25 eerstejaars uit alle
streken van het land aan. Ingebed
in het onderwijs is de kerkelijke op
leiding van a.s. evangelistes.
De Jelburg leidt jeugdleiders en
-leidsters op voor het jeugdzorgwerk,
dat grote vlucht gaat nemen en niet
alleen met vrijwilligers is te verrich
ten. De opleiding startte met 17 leer
lingen, zes jongens en elf meisjes.
Bt? de inrichting van de Jelburg
heeft men zeer belangrijke steun
gehad.
voerige rede het diepste motief gepeild
voor de opriohting van deze gerefor
meerde opleidingen. In deze rede werk
te hij uit wat hij „de schuld der kerk"
noemde. Hiermee bedoelde prof. Schip
pers niet het verwijt, dat de kerk in
vroeger tijd tekortschoot in de gang
bare zin. Maar hij wees op de schuld die
volgens Paulus in Romeinen 13 de enige
schuld is die de mens altijd hebben
moet: de schuld der liefde.
Deze liefde moet gestalte krijgen ir
een wereld die zich ontwikkelt „alsof ei
geen God is"; zij moet de mens die tus
sen de nieuwe instellingen bekneld raakt
tegemoet komen.
Tenslotte wees de Amsterdamse hoog
leraar er met nadruk op, dat in de op
leidingen is Ingevoegd de kerkelijke op
leiding tot evangeliste. Dit heeft gevol
gen naar twee zijden: in de opleidin
gen zullen wij nooit het opwindend er
onruststokend karakter van het Evan
gelie kunnen veronachtzamen;
zullen tegelijk temeer de ware schuld
van de kerk In haar volle omvang leren
beseffen.
89
De gezette politieman drong zich naar voren,
zo dekking vormend voor Marianne, die als aan
de grond genageld naar de vrouw staarde.
Het was een afstand van misschien twintig
meter van het ene eind naar het andere.
De rijzige waardin begon te spreken. Haar ge
zicht was vertrokken van woede. „Zo, zo, we
hebben dus nog meer gasten, twee heel onver
wachte gasten."
„Blijf staan waar je staat, of je zult nooit
weer opstaanZuckwaller deed een paar
stappen naar voren, de revolver schietgereed in
de hand. De vrouw was niet gewapend.
Ze stond tegen de deurpost en schuifelde lang
zaam achteruit. Ze scheen over Zuckwaller en
Marianne heen te kijken, naar iets, dat achter
hen was.
„Kawayoto, schiet ze neer...." de stem van
de vrouw was als een pistoolschot.
Gustav Zuckwaller had zich in een flits omge
draaid. Aan het andere eind van de gang was
niemand. Het was in een ondeelbaar ogenblik
gebeurd. De vrouw had de deur dichtgesmeten.
Enkele revolverschoten uit het wapen van Zuck
waller raakten de deurpost en hij stormde voor
uit, op de voet gevolgd door Marianne.
De afleidingsmanoeuvre van deze gehaaide
vrouw had succes gehad. Eén ogenblik had
Zuckwaller haar uit het oog verloren en zij had
de deur dichtgeklapt.
Het zou nu moeilijk zijn om de kamer binnen
te gaan. want daar zou ongetwijfeld van de zij
de van de Japanner en van de vrouw een warm
onthaal wachten.
^Qaadóeló in vam hmwimn
Zuckwaller aarzelde. „Blijf hier staan," fluis
terde hij, „Marianne, blijf hier en wacht tot ik
terugkom." Het meisje schudde het hoofd. „Ik
ga mee," antwoordde ze beslist.
Achter de deur klonk lawaai..Ergens sloeg een
andere deur dicht.
„Ze nemen de vlucht, snelHij had de
deurknop in de hand.
„Pas op, inspecteur, misschien is het een
nieuwe val."
Ze hoorden gehaaste voetstappen, ergens ter
zijde van de kamer.
„Kom, Marianne, ze gaan er van door. Ze
mogen deze keer niet ontsnappen."
De inspecteur gooide driest de deur open. De
kamer lag in volkomen duisternis. Hij streek
een lucifer aan en zocht naar de knop van het
licht. Kostbare seconden gingen verloren.
Op verschillende plaatsen in de rijk ingerichte
salon floepten schemerlampen aan. Op de sofa
lag André Rost. Hij was bewusteloos, zijn ge
zicht bloedde, nagelsporen hadden voren gereten
over zijn wang en zijn onderlip was gezwollen.
Het meisje rende naar de sofa. „André, An
dré
De verdoving was slechts licht. De jonge
knipperde met de ogen.
„We komen in tijdnood, Marianne. Ze zullen
er vandoor gaan als we niet snel handelen.
André ging rechtop zitten. Marianne liefkoos
de hem. Zuckwaller was nerveus. Hij wilde het
tweetal onder geen voorwaarde laten gaan,
hij zo dicht bij de oplossing van vele mysteries
Hij keek rond en zag op een tafel in
hoek van de salon glazen en flessen staan. Het
was juist wat hij zocht. Hij schonk een glas vol
cognac en bracht het naar André. „Hier jongen,
drink, en probeer op te staan."
André Rost slikte de cognac naar binnen, en
gesteund door Marianne krabbelde hij overeind.
Ze waren juist bij de voordeur gestrompeld,
toen ze buiten een automotor hoorden aanslaan.
„Daar gaan ze," de inspecteur sleurde André
mee, en aan de andere kant steunde het m
de jonge man, die moeite had op de been te
blijven.
Ze liepen door de oprijlaan. Het grindpad
in de duisternis een lange weg.
Aan het eind van de laan verdween een rood
achterlicht. „Kun je niet sneller?" Zuckwaller
verloor zijn geduld.
„Inspecteur, loopt u vooruit en start de
gen vast, hij staat nog omgedraaid ook," be
dacht Marianne-
De vrij corpulente inspecteur ontwikkelde top
snelheid en terwijl Marianne met André moe
zaam het hek naderde, keerde hij de snelle p<
litieauto. (wordt vervolgd)
Alvorens tot opening van de scholen
irer te gaan heeft mr. Sark namens
de minister er zijn vreugde over uitge
sproken, dat in Baarn twee scholen zijn
ontstaan volgens een inrichting, die men
ten departemente ook in gedachte heeft,
gezien de zgn. tweede onderwijsnota.
Binnen het voortgezet onderwijs stelt
men zicfh voor bepaalde scholen „so
ciale scholen" te noemen. Volgens die
nieuwe regeling zou de Nijenburgh een
hogere sociale school zijn en de Jelburg
een middelbare. Geen wonder dat het
ministerie de ontwikkeling met belang
stelling en met instemming volgt.
Mr. Sark wees er ten slotte op, dat
scholen als deze alleen mogelijk zijn in
een land, waar ieder naar eigen levens
beschouwing de vragen kan pogen op te
lossen en de daarvoor nodige vorming
kan geven, mits men zich houdt aa
algemeen patroon dat nu eenmaal
gesubsidiëerde opleidingen geldt.
Wiekslag
bijgehouden
De Gereformeerde Kerken hebben de
wiekslag, die het werk te Baarn heeft
genomen bijgehouden, zo zei dr. P. G.
Kunst. In tegenstelling tot vorige spre
kers bracht hij geen „voorbedacht lied"
ter vergadering, want hij moest op het
laatste moment inspringen, omdat de
synode haar eerste serie zittingen nog
niet voltooid heeft. Al is het werk in
Baarn nu niet meer direct-kerkelijk, de
kerken zullen haar belangstelling en
hulp blijven tonen, omdat het werk toch
mede hun werk is.
De Raad voor gereformeerde sociale
arbeid had gezorgd voor de aanwezig
heid van een band-recorder, die zichzelf
aanbood, al hoorden ingewijden in haar
geklank de stem van de heer A. Hof
man, die o.m. waarschuwde tegen het
maatschappelijk-werkj argon.
Er warén afgevaardigden van vele
zusterinstellingen. Nederland telt nu
scholen voor maatschappelijk werk
drie opleidingen voor het jeugdzorg-
werk), bloemen o.m. van het C.I.C.S.A.
en een telegram van de Asser synode.
De staf van De Nijenbungh omvat
naast de directeur als adjunct-directrice
.mejuffrouw H- van der Mast
stafdocenten mej. mr. N Nust en mej.
Ir. W P. van Stogeren. Mej J. C. Wit-
'mis osych dra. i* "U-n-t-directrice
van de Jelbu g en mej. C. C. Veerman
is daar hoofd van de huishouding.
lVfA wat wij in twee artikelen reeds
geschreven hebben naar aanlei
ding van de door drs. G. Puchin-
ger geschreven brochure „Minister
Zijlstra en de A.R.Partij" onzer
zijds nog enkele losse opmerkin
gen.
naar haar grondslagen als
nisch, niet een voorwaarde is J
herstel van de eensgezindheid!
nen de A.R.Partij op langerej
mijn"
Hier ligt naar onze overtufl
inderdaad een wezenlijk kneljl
En zulks is in feite te meer|
Drs. Puchinger constateert dus de
aanwezigheid binnen de A R Partij vre.md.nd,
van enkele stromingen. Dit acht
hij kennelijk op zichzelf niet veront
rustend, mits men vanuit deze stro
mingen een open en eerlijk ge
sprek met elkaar aandurft. Wij zijn
dit met hem eens.
Wat ons minder duidelijk
de reformatorische kring tochr
een en ander aan voorarbelf
verricht. Wij denken, om oi
tot het sociale te bepalen,
dies van mensen als KuyperJ
ma, Slotemaker de Bruïne, 1
brandy, IDiemer sr., Smeenk. -i
waarom drT pT.chtag.7 de" r.ehter- f hee" °"s f111» ve™oni
vleugel binnen de A.R.Partij be- "at men binnen de reformator»
kring met de begrippen ondj
ming en bedrijf nog altijd
doende uit de doeken
dreigd acht
strijdt voor het specifieke, voor het
geheel eigen, van het A.R. begin- oyer(
sel". Naar ons gevoelen is binnen i
de A.R.Partij geen enkele opvat
ting bedreigd; het komt er maar
op aan, dat men elkaar niet ver-
eet en nog minder verkettert; maar
dit laatste geldt zowel de linker-
als de rechtergroepering.
In dit verband kan men
nemen de woorden die prof. De
Gaay Fortman gesproken heeft op
dezelfde bijeenkomst van mei 1957,
welke bijeenkomst voor drs. Pu
chinger aanleiding vormde tot zijn
brochure: „Men moet in de A.R.
Partij als een vrij mens kunnen le
ven en praten. Er is een onver
vreemdbaar recht op een eigen me
ning en men moet niet uit partij of
openbaar bestuur worden ge
weerd omdat men eens wat andere
wegen gaat dan de geijkte".
Onze volgende opmerking is een
vraag, de vraag namelijk of men
wel, zoals drs. Puchinger doet,
stellen kan, dat via Kuyper aan-
vankelijk vooral de rechtervleugel y00j zuJk
leiding heeft gegeven aan de A.R.
Partij. Terecht schrijft drs. Puchin
ger, dat de economische problema
tiek in onze dagen wel uiterst be
langrijk is. Welnu, kan men niet
zeggen, dat Kuyper in zijn econo
mische en vooral ook zijn sociale
belangstelling naar de terminologie
van drs.
„links" was
zeker dan Colijn, die de schrijver
intussen als een man van de mid
dengroep wil zien.
Daarmee komen wij tevens
toch vanuit de christelijke li
sfeer niet maar een onderlini
sprek doch zelfs een practischej
lisering mogelijk moet zijn. Wijj
ken wel eens: laat men met ei
sprek over onderneming en
i dan het terrein vi
beraad allengs gaan
Wij ondersteunen dus de dringi
bede van deze brochureschri
tot een onderling open en ei
gesprek over allerlei probit
die men thans binnen de pol
en heus niet alleen binnen
A.R.Partij aantreft. Het zal
blijken, dat een deel van de
ningsverschillen op misversi
is terug te voeren, bij de s
van de brochure meenden
gezegd, er enkele aan te
Zijn zulke misverstanden
werkt, dan staat aan een
vol gesprek ook niets meer it
Weg.
gesprek nog tei
sluite een advies onzerzijds. Dit
vies namelijk, dat men, al
kende, de aandacht toch niet
zeer late afleiden door social!
liberalisme of wat dan ook.
spoedig wordt nog wel eens de
ning aangehangen, dat iets
pelijk is omdat het toevallig,
Puchinger tamelijk of te„ dele, ook door het s
georienteerd. in ser ui,era|jsrne WOrdt voorgestj01-
Om dezelfde reden blijve i
zlchtig met bepaalde opvattlie ii
als socialistisch of liberaal te bi ter
merken. Dat kan onder omstaan
volgende opmerking. Zij komt heden leiden tot een niet te
hierop neer, dat wij volgaarne on
ze instemming willen betuigen met
di. mening van drs. Puchinger, dat
er broodnodig behoefte is, niet al
leen binnen de A.R.Partij, maar
in heel de reformatorische kring,
aan een concept van een afgerond
politiek-economisch program. Ze
ker mag de vraag wel gesteld wor
den, „of naast andere bittere nood
zakelijkheden het vraagstuk van
een gefundeerde christelijke econo
mie en economische politiek, zowel
theoretisch als practisch, zowel ding.
GEDEGEN LUTHER-STUDIES
vaardigen simplificatie (vereei
diging) in de discussie.
Neen, men ga te werk: onbtNd'
gen, eerlijk, open en openhi te
met waardering jegens elkaar, i
tnigd van elkanders oprechte bi |j-e
lingen en met de hartelijke bef
te om werkzaam te zijn a
vordering van een christelijke
tiek, heel ons land en heel ons
ten baat. Minder dan ooit i
voor wanhoop, of zelfs maar
de schijn er van, reden
naam en prettig laten lezen,
wens, Luther was er wel de
om ook over ingewlkk
JN ons land, anders dan elders, is
de figuur van de hervormer
Luther steeds in de schadüw geble
ven van die van de hervormer Cal- kwesties op boeiende wijze van
vijn. Zulks heeft er toe geleid, dat standpunt te doen blijken,
omtrent de opvattingen van Luther Dr. C. Riemers heeft een knjeg
over zovele zaken in het leven in brochure geschreven
brede kring weinig, althans tè wei
nig, is bekend geworden.
Te betreuren is dit zeker. Daarom
beschouwen wij het als een geluk
kig initiatief van de Nederlandse dr. W. J. Kooiman over Lutl
Bond „Maarten Luther", dat hij leer van de twee rijken, W. M el
zich heeft belast met de publikatie
van een aantal brochures, die aan
de betekenis van Luther, ook voor
het leven van vandaag, recht willen
doen. Ter zake kundigen zijn be- Jaanus over dc Lutherse we m
reid gevonden, deze brochures te kerk.
schrijven.
De eerste twee van de reeks wer
den ons ter kennismaking toegezon
den en wij kunnen zeggen, dat wij
hier van doen hebben met gedegen
studies, die zich nochtans aange.-
het huwelijk en mr. J. Rct
link een niet minder interes: 'n
over Luther en het recht. Veri^
zullen nog brochures 1
Luther en de muziek, ds h
G. Visser over Luther
roep, M. Ruppert over Luthei
het economische leven
Wij bevelen lezing en bestudi
van deze brochures, die de fi tb
van Luther ons heel wat dicht
brengen, van harte aan.
cretariaat van genoemde boni
Geuzenstraat 43, Amsterdam-K
VAN BLIJVENDE WAARDE
ER
worden in ons goede land zo Dit referaat
in
jaar heel wat referaten telijke School
wij willen zeggen,
den een helderder uiteenzettin
hebben gehoord over dc situatie
„afgestoken". De krant pleegt
getrouw verslag van te geven, al
is zij wel genoopt, zich de nodige
beperkingen op te leggen. Er zijn de scholen in de samenleving
referaten van minder en referaten vandaag
van meer belang bij.
Een belangrijk referaat lijkt ons
wat drs. J. W. van Hulst, directeur
van de Hervormde Kweekschool te
Amsterdam en lid van de Eerste
Wij achten het dan ook bij u#
gelukkig, dat tot publikatie val
referaat in brochurevorm is
gegaan. Lezing van deze brod
bevelen wij met drang
Kamer der Staten-Generaal voor de der, hij zij ouder of op andere
Chr. Historische Unie, in het voor
jaar heeft uitgesproken op de al
gemene vergadering van de School
raad voor de Scholen met den Bij- den Bijbel",
bel. Den Haa£.)
bij het onderwijs betrokken,
de school ter harte gaat. (Verk
baar bij de Unie „Een School
Sweelinckstraat
