Waterleiding
van ELAFOCHORI
CHRYSOUPOLIS
Geen generaliserend oordeel
over film en bioscoop
GRIEKENLAND
Gevraagd: 0,1
per man voor
eert Nederlander
Wat mogen wij eisen van
ontspanningsprogramma's
Chr. toekomstverwachting moet
op de voorgrond staan
VRIJDAG 11 OKTOBER 1957
ut. van uer rias in gespre/c mei een
van de inwoners van Chrysoupolis.
Waarom geen post
bouw Hemtunnel?
Amsterdamse Kamer van
Koophandel ongerust
Oktober 1957.
II'EN van de markantste figuren in het arme Griekse dorp Chrysoupolis
i ietwat gebogen, altijd-bezige man met een volle, grijze baard,
e man is de Nederlander dr. Ch. O. van der Plas (oud-gouverneur van
en oud-lid van de Raad van Indië) die in opdracht van de Ver-
ligde Naties werkt aan het tot verdere ontwikkeling brengen van deze
lelegen uithoek van Griekenland,
i leeftijd dat de meeste mensen
van hun pensioen genieten
Et dr. Van der Plas als een jongeman,
i het begin van zijn carrière staat,
vroeg to de morgen tot laat to de
s hij bezig de belangen van deze
[waarloosde, vaak-geteisterde streek te
lartigen. In zijn verlangen de bevolking
[helpen heeft hij ziohzelf elke vorm van m m
Imfort ontzegd en negeert hij zelfs regel- I (J Q ff
«tig terugkerende aanvallen van dysen-
1 malaria.
(Van onze speciale verslaggever
ALFRED VAN SPRANG.)
CHRYSOUPOLIS, oktober.
T^LAFOCHORI ligt in de bergen. Zevenhonderd meter
-*-J hoog in het kale, moeilijk-toegankelijke Dzebélia-
gebergte in het uiterste noord-oosten van Griekenland.
Het is eigenlijk niet veel meer dan een handvol schamele
huisjes rondom een half-voltooid kerkje. De bevolking
bestaat nog niet eens uit driehonderd zielen. Maar dit
kleine, onaanzienlijke bergdorp vertegenwoordigt alle
armoede en ellende, maar ook alle vasthoudendheid
berusting van deze streek.
T^VE GRIEKSE BERGEN hebben niet veel te bieden aan
de mensen die er wonen. Maar de inwoners van
Elafochori waren tevreden met bun sobere bestaan. Er
waren de inkomsten van de tabaksvelden en van het vee.
In 1944 kwamen echter de Bulgaren en verwoestten het
hele dorp. De mensen die er het leven af hadden weten te
brengen zijn na de oorlog teruggekomen en zijn met ver
beten toewijding aan de opbouw van hun dorp begonnen.
Toen ze er zo goed als klaar mee waren, hebben de com
munistische guerilla's het opnieuw geteisterd. Ook die
slag zijn zij te b'oven gekomen.
Weliswaar z(jn niet allen teruggekeerd,
maar degenen die het hoofd niet voor de
omstandigheden hebben willen bulgen,
hebben de handen in elkaar geslagen. Er
staat nu weer een dorp. Het enige wat
nog niet helemaal klaar is, is het kerkje.
Daar schaaiht men zich eigenlek wel heel
erg voor, maar in een gemeenschap
elke drachme telt, heeft men er het geld
eenvoudig niet voor.
Daar is de tabak voor een groot deel
schuld aan. Voor de oorlog waren d
baksprijzen goed, maar nu er zoveel
der vraag naar Macedonische tabak is
omdat de smaak van de sigarettenrokers
veranderd is levert de tabak lang niet
meer zoveel op. En ook van het vee krijgt
men niet wat men er van zou kunnen
krijgen omdat men de dieren teveel heen
Het ontbreken vai
begroting 1958 voo
ding van de bouw
nel ter vervanging
een post op de rijks-
verdere voorberei-
an een spoorwegtun-
1 de Hembrug ver
vult de Amsterdamse Kamer van Koop
handel met grote zorg, zo zeide de voor
zitter van de Kamer. mr. D. A. Delprat.
gisteren bij de aanvang van de verga-
Vorig jaar, zo verklaarde mr. Delprat
as er voor deze „verdere voorbereiding
m miljoen gulden uitgetrokken. Waar-
n heeft de regering niet gereageerd op
het aanbod van het Amsterdamse bedrijfs
leven gedaan in april J.l om het
een renteloos voorschot van 1 mil-
te verstrekken ten behoeve van de
voorbereiding van de Hem-spoorwegtun-
nel?
Wat burgerzin vermag..
In de kleine gemeente Wijdenes in
West-Friesland 1100 inwoners wil
men een kleuterschool bouwen. Er werd
veertien dagen geleden daarvoor een bur
gerzinlening van een halve ton uitge
schreven, die thans reeds is voltekend.
Tot de armste mensen van deze streek
behoren de zigeuners. Ook zij
verlangen naar verbetering
naar boven gebracht zou kunnen worden.
Daardoor zou er nog meer melk geprodu
ceerd kunnen worden. Br zouden mee
komsten komen. En nieuwe verbeteringen
aangebracht kunnen worden. Enfin, die
waterleiding zou het begin van een hele
reeks ontwikkelingen kunnen inluiden.
Maar die waterleiding is er niet wegens
gebrek aan geld. Het draait allemaal
tachtigduizend drachme. Dat zijn tiendui
zend Nederlandse guldens. Daarvoor
NOOR*
elf maanden intensieve studie van
problemen en contact met alle lagen
STGE& de bevolking is dr. Van der Plas vol-
ifgeestN d,e Plattelandsgemeenschap opge
ien. Iedereen kent hem en groet hem.
hij met zijn stoffige Landrover door
dorp rijdt stormen de kinderen van
kanten op hem toe in de hoop dat hij
eindje zal meenemen. Sommigen
;lo ku; 1 de kleuters noemen hem zelfs papoes
de veronderstelling dat een man r
r [\f h lange baard een priester moet zijn.
L l\ J ft ben een paar dagen met dr. Van der
imeegeweest om een indruk te krijgen
het land dat onder andere met Neder-
Ise steun (via de NOVIB) tot ontwik-
•Dired fajg gebracht zal worden. Het is onge
lijk hoeveel deze man (die al naar de
ïnitig loopt) weet te verzetten. Met eer
RKEti
|rme, algemene belangstelling,
>ut tel ij ke energie en een diep-i
medeleven besteedt hij zijn aandacht
alle problemen van wegenbouw
kleuterzorg tot irrigatie.
door edereen die plannen of moeilijkheden
aart,
komt naar hem toe. Het ene ogen-
- Ik is het de burgemeester van Chrysou-
lis die advies wil hebben voor het nii
gemeentehuis dat In de plaats moet
-Zuid men van het oude door de communisten
rwoeste gebouw. Het andere ogenblik
boer die tussen vergeelde pa-
«n een premie-aandeel van 15 guldei
AR&" de Hollandse Grondkredietbank te
bterdam uit oktober 1904 gevonden
uu Mt en weten wil wat dat papier
>rd is. Of een timmerman komt hem
kgen hoe h(j z(jn bedrijfje zon kunnen
SHlaal»
■flet veel geduld en tact luistert dr. Van
naar al deze mensen en probeert
goed mogelijk te helpen. Boven-
het Al Si kijkt hij zelf altijd naar dingen die
bestaat lor verbetering in aanmerking komen.
de
Nederlandse hulp
onderontwikkelde
gebieden
Televisie en
verkeer
De afgevaardigden van zeventien West-
europese landen en Turkije naar het
congres van de verkeerspolitie te Eind
hoven, hebben in de golfclub te Valkens-
waard rustig de verkeerssituatie bij het
jn in Eindhoven kunnen bekijken.
Er werd namelijk een proefneming ge
houden met het observeren van het ver-
met belhulip van een televisiecamera.
De opnamen werden overgebracht naar
het gebouw te Valkenswaard. Op deze
er kon men rustig bekijken, hoe in
het „rush"-uur van Eindhoven het ge
drag van de verkeersdeelnemers
hetgeen zo nu en dan nogal wat
ta-ar uitlokte.
De verkeerssituatie zelve gaf
oordeel van enkele deskundigen nog wel
aanleiding tot het maken van fouten,
hoofddoel van dit televisie-experiment.
Het observeren eohter was niet het
Men wilde het bewijs leveren, zoals dit
ook in Essen en in Hamburg i6 gedaan,
dat het mogelijk i6 van een rustige bu
reaustoel af het verkeer te regelen door
middel van verkeerslichten, terwijl
de situaties op kruispunten nagaat
televisie -appa ra tuur.
Bovendien werd over het belang
een mobiele televisiezender van de politie
gesproken. Deze zou kunnen worden ge
bruikt bij zeer bijzondere gelegenheden,
opdat men de verkeerssituatie in de hand
kan houden en ook bijvoorbeeld bij relle
tjes, of opstootjes, waarbij dan de leider
van de politiedienst nauwkeurig kan
gaan, hoe de situatie is en eventueel be-
elen voor bepaalde handelingen kan
geven. Naar het oordeel van een aantal
verkeersdeskundigen was de proefneming,
zoals deze heden gehouden werd met
beweeglijke camera, nog niet voldoende
overtuigend.
VERREWEG DE MEESTE KRITIEK, maar ook bijzonder veel aandacht
van luisteraars en kijkers betreft de ontspanningsprogramma's die
door woord en beeld onze huiskamers binnenkomen. Het staat natuurlijk
heel groot, te zeggen: „O, dat is allemaal niets, daar luisteren wij nooit
naar!" maar of die mededelingen altijd helemaal waar zijn, valt te
betwijfelen. Gewoonlijk is men dan tóch wel op de hoogte van wat er via
microfoon of camera geboden is.
Trouwens, hier speelt ook valse schaamte wel eens een rol. Het is heus
niet verwerpelijk, zich eens te willen verstrooien: wie houdt nu werkelijk
niet van vrolijkheid, van wat dwaasheid op z'n tijd
Iets anders is, of de verschillende om
roepen er werkelijk to slagen, iets te laten
horen of zien dat prettige verstrooiing
geeft. Niemand zal het slecht bekomen,
wanneer hij in het gezin aan tafel zich
eens tranen lacht om ktoderflauwiteiten
of in de vrienden- of familiekring zich 'n
keer amuseert met een stelletje eruit-
geflapte nonsens
Maar raken geestigheden en grappen
beneden peildan houden we er toch
een nare smaak to de mond van over. Dan
klinkt het al gauw van de verstandige
kant „Kom jongens, laten we ophouden!"
Nu kan niets to snel „ophouden" als
woord of beeld dat via een apparaat onze
Om u werkelijk fris
en schoon te scheren
gaat er niets boven
water
Als hij ergens een bijzonder slecht stuk
weg ontdekt zorgt hij ervoor dat er een
bulldozer komt om de gaten een beetje op
te vullen. Wanneer er in een dorp over de
verdeling vain de grond ontevredenheid
heerst gaat Hij erheen om met de boeren
te praten teneinde hun belangen hogerop
te kunnen bepleiten. Hij entameert aller
lei projecten en is dikwijls de eerste die
intekent als er weer een collecte gehouden
moet worden om een of ander zeer nood
zakelijk' plan (waarvoor de overheid geen
geld heeft) te kunnen uitvoeren. Hij is
tegelijk adviseur, promotor, bemiddellaar
en scheidsrechter.
Het is geen uitzondering als hij na een
dag in zijn landrover over de hobbelige
stoffige weggetjes van de streek gereden
te hebben de hele avond nog aan een rap
port werkt. En bovendien voor het slapen
gaan nog een van de Griekse klassieken
bestudeert om zijn kennis van Grieken
land en de Grieken te vergroten. Het licht
to het uiterst-eenvoudige huisje (zonder
stromend water, zonder badkamér, zpnder
goede verwarming) brandt dan ook vaak
nog als de rest van het dorp in duisternis
gehuld is. .Het spreekt bijna vanzelf dat
hoog en laag, jong en oud kirlos Van der
Plas op de handen dragen.
Enkele dagen geleden heeft men die
dankbaarheid ook officieel tot uitdruk
king gebracht door hem in een heel sobere
maar daardoor juist ontroerende en wer
kelijk gemeende ceremonie het ereburger
schap van Chrysoupolis aan te bieden.
ALFRED VAN SPRANG
veer moet drijven voor een goede
melkopbrengst. Er zijn namelijk maar een
paar plaatsen in de bergen waar iets be
ters groeien wil dan de onverteerbare je
neverbessen. Daar grazen de koeien dan
ook. Er is daar eohter geen water en het
vee moet daarom tweemaal per dag drie
kilometer lopen om te kunnen drinken.
Als men een waterleiding van de bron
naar de weide had zou het vee rustig kun-
nèn blijven grazen en veel meer melk
geven. Met de opbrengst van die meerdere
melk zou men de onmogelijk-slecbte
bergwegen kunnen verbeteren waardoor
de afvoer van de melk sneller zou kunnen
gebeuren en er to de winter voer naar
men de eenvoudige, cementen buizen ko
pen die nodig zijn. Het ingraven van die
buizen hoeft niets te kosten. Dat doen de
bewoners van het dorp zelf.
Het gaat alleen maar om de buizen, die
voor driehonderd hard-werkende mensen
het verschil betekenen tussen armoede en
soms zelfs honger en een enigszins mens
waardig bestaan. Elafochori aan die wa
terleiding helpen is een van de projecten
die NOVIB (Nederlandse Organisatie Voor
Internationale Bijstand) met medewerking
van het Nederlandse volk wil uitvoeren.
Het is geen groot project. Het eist niet
meer dan een bijdrage van één tiende
cent van elke Nederlander.
behalve dan water,
zeep en een nieuw
blauw Gillette mesje
Geref. Synode te Assen
(Van een onzer verslaggevers)
DE BEHANDELING van het rapport over het film- en bioscoopvraag
stuk door de generale synode van de Geformeerde Kerken, had
woensdagavond een menigte gereformeerden, waaronder veel jongeren,
naar Assen gedreven. Door een dichte mist bereikten zij de Zuiderkerk,
kennelij k op hoop klaarheid te krijgen over de vraag „mag je nou eigenlijk
naar de bioscoop of niet"? Want voor velen draait het film- en bioscoop
probleem uitsluitend om d i e vraag. Sommigen verlangen een duidelijk
„neen", anderen hunkeren naar een onomwonden „ja". In dit opzicht bleef
men echter in- de mist, want zowel de deputaten, die het rapport hadden
samengesteld als de commissie, die de synode hierover voorstellen deed,
namen afstand van de gestelde vraag.
Men kan beslist niet zeggem, dat alle,
synodeleden, die het woord vroegen, deze
distantie ook in acht namen. Dit gaf de
rapporteur, dr. E. D. Kraan van Vlaar-
dtogen, dan ook de opmerking In de mond.
dat men hier niet bijeen was als een groep
christenen, die confereerden over het
bioscoop- en filmvraagstuk, maar dat men
hier zat als synode, die zich met een zaak
van pastorale zorg had bezig te houden.
En één van de deputaten, drs. J. Das
van Amsterdam, verklaarde nadrukkelijk:
„Zoals wjj hier zitten, betekent de film
voor ons niet veel en kan de bioscoop
ons gestolen worden. Maar w(j moeten
ons juist verdiepen in de vragen van
voor wie deze verschijnselen wèl beteke
nis hebben". Verschillende dominees
gen namelijk vertellen hoe weinig keren
In hun leven zij de bioscoop hadden be
zocht.
Tot een generaliserende uitspraak
wilde de commissie niet komen. Er
was ook geen enkel synodelid, dat
voor voelde om het bioscoopbezoek
domweg te verbieden en dus kerkelijke
tucht te oefenen over hen. die naar
de bioscoop gaan. De ervaringen, die
men hiermee heeft in de Christian
Reformed Church, de Amerikaanse
zusterkerk, pleiten allesbehalve vooi
het nemen van een dergelijke maat
regel.
Wel waren er verschillende synode
leden die een uitspraak wilden zien. waar
in het bioscoopbezoek werd ontraden. In
meerderheid voelde de synode daar
voor en natuurlijk evenmin voor een
je gang maar". Dergelijke algemene
delen werden ongewenst geacht.
Maar dan komen juist de moeilijkhedenl
Want, zoals o.a. prof. dr. K. Dijk van Am
sterdam opmerkte, de mensen van
daag willen zich graag onttrekken aa
verantwoordelijkheid. „Oefening va;
consciëntie" is er niet meer bij. Men leeft
op het geweten van anderen.
Drie factoren
rapport van de commissie het best
voren brengen door op de voet te volgen
wat dr. Kraan to zijn beantwoording
de talrijke sprekers zeide.
Alle sprekers hebben him waardering
kenbaar gemaakt over het rapport van i
'ieputaten (dat weldra in druk zal ve
schijnen) en over het commlssierappi
maar sommigen hebben hun teleurstel
ling geuit, omdat zij onbevredigd zijn. Dr.
Kraan meende dat er drie factoren zijn,
waaruit die onbevredigdheid te verkla
ren is.
Ten eerste hebben zij uit het oog ver
loren, dat dit vraagstuk maar een onder
deel is van de vraag, die de kerk al de
eeuwen door meedraagt en die zij wel zal
blijven torsen tot het einde der dagen
wat is de verhouding van christendom en
cultuur. Men heeft de mommissie te voor
zichtig genoemd. Maar het zou kunnen
zijn, dat dit de voorzichtigheid is. die de
kerk altijd heeft betracht.
Ten tweede is men onbevredigd omdat
men zie de opmerkingen van prof. Dijk
verlangt, dat synodes, kerkeraden e
predikanten over allerlei praktische vri
gen voorschriften geven, waardoor me
zelf van de verantwoordelijkheid af is.
Maar in de derde plaats heeft de onbe
vredigdheid een veel diepere oorzaak. De
commissie heeft in haar rapport geschre
ven, dat naar haar overtuiging een oplos
sing van het film- en bioscoopvraagstuk
alleen op volwaardige w(j:
gevonden kan won
der kerk zich op het peil van de christe
lijke toekomstverwachting beweegt.
Bij alle genietingen moet men voor ogen
hebben mede te werken aan de toekomst
van Christus. Daarmee is het film- er
bioscoopvraagstuk niet van de baan, maai
het komt wel onder een gans andere be
lichting.
De kerk heeft niet tot taak een gene
raliserend oordeel over de film en bio
scoop te geven. Zij die b.v. in de bioscoop
enkel een instituut voor volksvergiftiging
zien, vergissen zich. Er zijn in Nederland
bioscopen, die commerciële schade onder
vonden omdat zij een nauwkeurige schif
ting van de films toepassen.
W(j moeten het niet hebben van de ne
gatie, maar naar het positieve zoeken. W(j
moeten ging dr. Kraan voort bereid
z(jn te trachten de kerk van binnenuit op
te voeden. Het beginpunt van deze ker
kelijke opvoeding ligt daar, waar de roep
gehoord en opgevolgd wordt, vervat in
•rs binnendringt. Druk op de knop....
Maar intussen
ar intussen zijn er dan misschien al
ongewenste woorden uit dat apparaat te
voorschijn gekomen, woorden, misschien
ook beelden, die ergernis opwekken, mis
schien vooral wel, omdat die juist zo ge
makkelijk blijven hangen in de herinne
ring.
Zetten w(j ons en gelooft n gerust
naar dat velen en velen dit doen aan
het beluisleren of zien van een door radio
of televisie-apparaat binnenkomend oni.-
lingsprogramma, dan mogen w(j toch
in de eerste plaats eisen, dat ons beschaaf
de kost wordt voortgezet. Dat is al het
le. We mogen er by hopen, dat do
als humor bedoelde aardigheden ook wer
kelijk aardig ztfn, en cr zeker geen ver
kapte profanie aan te pas komt, zoals
belaas nogal eens het geval is.
Radio en televisie zijn publicitedtsorga-
en, welke zidh tot de massa richten. Do
uitzendingen hebben dus te voldoen aan
en algemeen zedelijk peil in de ruimst*
in des woords.
Kolder
Helaas viert het zgn. „kolderprogram-
ta" op het ogenblik hoogtij in
e amusementsprogramma's. Nu kan
goede kolder heus wel eens ver
frissend zijn, maar die schijnt Neder
land niet te kunnen produceren. Daarbij
komt, dat de „groten" op amusementsge-
bied zich weinig of niet laten vangen voor
radio of televisie; hun humor is te kost
baar dan dat zij die in één keer voor het
hele land kunnen verschieten. Dus krij
gen dikwijls alleen maar vervelende,
flauwe of platvloerse humoristen een
kans.
Zijn wij met zulke uitzendingen gebaat?
Móéten er altijd pretavonden zijn? Daar
,-preken we elkaar nader over.
In „De jeugd op eigen wieken" 'ont
moeten we vanavond om half negen weer
vele oude bekenden uit „De jeugd vliegt
uit". Ook nu is Jan de Vries auteur. Daar
na, eveneens in het NCRV-programma
Fantasio, komische opera van Offenbach.
Opnamen uit Hamburg.
De VPRO besluit vanavond de serie
korte vrijdaguitzendingen met een kwar
tier cabaret. Om 21.20 begint de VARA de
rubriek „De lange weg"; medisch inzicht
aangaande de gezondheid.
Tips uit het buitenland
Het Symfonie-orkest en de koren van
het N.I.R. geven vanavond om 8 uur een
groot concert van Amerikaanse muziek
over Brussel Vlaams (323.9 m). Er werken
verscheidene solisten mede.
Eveneens om 8 uur geeft het BBC Con
cert-orkest een populair concert voor de
Home Service (434 m). Om 10 uur kunt
u over deze zender ook nog de pianist
Albert Ferber horen in werken van
Debussy.
Wie wat gezelligs wil horen, stemme
af op Duitsland (MHz 87.9, 93.0 of 96.0)
waar verschillende orkesten, koren en
solisten van 9.10 tot 22.30 uur oude beken
de melodieën ten gehore brengen.
Programma voor morgen
8.15 Gram 8.50 V d v
10.15 Gram 10.30 Ben je zestig?
11.00 V d zieken 11.45 Gram 12.00 Middagkiok-
loodklok 12.03 Pro
—12.33 Land- en tuiobou
wijzer 13.00 Nws en kath
Motropole ork en solist
rmeded.') L2.55 Zonne-
nws 13.20 Gram 13.30
1.00 Dit is leven, caus
i les 14.40 Bookbespr
16.00 V d Jeugd 16.50 De s
Pari overz. 18.25 Lichte muz 18.45 Regcringsuitz:
landen, aangesloten bij het Atlantisch Pact 19.0C
Nws 19.10 Comm op hel nieuws 19.15 Omt
ork en soliste 20.15 Lichtbaken, caus 20.30 Act
20.45 De gewone man 20.50 Gevar progr 22.IC
Amus muz 22.35 Wij luiden de zondag in. Aan
sluitend: Avondgebed en liturg kal 23.00 Nws
23.15 Nws in Esperanto 23.22—24.00 Gram.
Hilversum II, 298 m. VARA: 7.00 Nws 7.10
Gym 7.20 Gram 8.00 Nw» 8.18 Gram 9.00 V d
vrouw. VPRO: 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, caus
Orgelspel 12.30 Land- en tuinbouv
Gram 13.00 Nws 13.15 VARA-Varia
muz 13.45 Sportpraatje 14.00 V d
Nieuwe gram 15.00 Bookbespr 15.
meded 12.33
13.20 Lichte
jeugd 14.35
i 15.55 Ka-
n solist 16.40 Caus over de student en
l_ 16.50 Lichte muz 17.10 De microfoon
19.40 Godadiei
VPRO: 19.30 Pi
vier 22.15 Soc
23.15—24.00 Gram.
Televisieprogramma's.
kind. NTS: 20.00 Joi
20.15 Lied v d maand 20.20 Nieuwe gr
Gevar progr 21.50—22.00 Dagshiitissg.
