ïlicuwe £riilsrt)c (Courartl 367 Woningbouw en bezuiniging hoofdzaken van beleid Prinsjesdag werd feest van koninklijke allure p Minister Hojstra zet het mes erin Financiering van de woningwetbouw vraagt van schatkist f540 min. Tekort van f440 miljoen Prinses Irene heeft griep Den Haag, centrum van het land Enthousiast publiek liet gejuich weerklinken BON DINSDAG 17 SEPTEMBER 1957 BUREAUS: Steenstraat 37. Directie, Redactie, Abonnemente: Advertentie-afdeling: Tel 31441. ADVERTENTIES: 0,20 per millimeter. Familieberichten 0,18 per millimeter. (Bij contract belangrijke korting.) Postrekening 58936. Achtendertigste jaargang no. 11061 Directie; F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER Chef-red.: H. W. J. ENSERINK CHR1STELIJK-NA T ION AAL DAGBLAD Voor Leiden en Omstreken „$tenh>üstirb is aljebleum ntyo »o levenspart" Vriendschap met Washington Zie pagina 11 >EN ÏARE MAJESTEIT DE KONINGIN heeft vanmiddag in haar rede ter opening van de gewone zitting der Staten-Generaal, een bewogen beroep gedaan op het Nederlandse volk tot een „positief gerichte spanning, zowel ter vergroting van de nationale produktie als ter versterking van de geestelijke en Matschappelijke krachten". Deze nationale inspanning zal zeer centraal gericht moeten moeten zijn op twee punten, die in het begin n de Troonrede met name zijn genoemdherstel van het verbroken evenwicht in onze nationale econo- ie en een gezonde en ongestoorde financiering van de woningbouw. Deze twee hoofdpunten van het regeringsbeleid voor 1958 vindt men ook terug in de miljoenennota Idie de minister van financiën hedenmiddag bij de Tweede Kamer heeft ingediend. Zonder enige omhaal ran woorden valt minister Hofstra met de deur in huis: „De algemene financieel-economische situatie 8331 waarin Nederland thans verkeert, wordt gekenmerkt door een voortzetting van de overbesteding". En na vonjeze stelling nader uitgewerkt te hebben vat hij het regeringsbeleid in deze voor 1958 aldus samen: „Op f VK^e begroting van 1958 hebben twee factoren hun stempel gedrukt te weten bet streven naar beperking de rijksuitgaven en het financieren van de wonin gwetbouw ten laste van de rijksbegroting". Of met ere woorden: de regering is haar belofte om tot reële bezuinigingen te komen, gaan inlossen èn zij leeft getracht verlichting te brengen in de uiterst moeilijke situatie waarin vele gemeenten verkeren tn waardoor onze woningbouw ernstig in het gedrang dreigde te komen, door voortaan weer zelf de finan- lAütóiering van de woningwetbouw te gaan verzorgen. iE financiering van de woningwetbouw vraagt van de schatkist 540 miljoen en deze extra last is dan ook oorzaak dat, ondanks de bezuini- [ingen, de begroting ook ditmaal weer sluit met een nadelig saldoeen neenekort van 440 milioen- Reeds thans is echter te voorzien dat het tekort aan- 601 ienlijk groter zal zijn, omdat bepaalde wettelijke maatregelen nog in be handeling zijn die, na goedkeuring door de Staten-Generaal, eveneens ten jaste van de schatkist zullen komen. rt In de begroting staan twee van deze idditionele uitgaven" genoemd: sanering het algemeen burgerlijk pensi jj.bnds en het spoorwegpensioenfonds elke sanering een bedrag van 1S9 mil- zal vergen en de E.E.G.- en Eura- ■rdragen, met welker uitvoering 50 iljoen is gemoeid. Telt men daar nog in bedrag van 96 miljoen dat defensie zal moeten worden uitge- i omdat men in het thans lopende igrolingsjaar daari «komen, dan komt men tot een tekort de begroting van 745 miljoen gulden, minister is eohter bij de opstelling i de begroting uitgegaan van deze Hing, dat het rijk geen beroep mag op de kapitaalmarkt. Dit betekende dat het totale begrotings- Ikort niet groter mocht zijn dan 405 mil ten (elders wordt uiteengi it dit cijfer komt). In theorie diende os een oplossing gevonden te wordei oor het verschil tussen deze getallei rootte van 340 miljoen. Tussen Jroting en de werkelijkheid ligt J p lljjd dit verschil dat sommige bedrage: I in een bepaald begrotingsjaar wordi igevraagd maar niet of niet geheel jaar worden uitgegeven. Een ild: van de 540 miljoen edko4)ngbouw zal waarschijnlijk 300 w ln 1959 worden uitgegevei Proces tegen leden geheime politie in Warschau oeiVoor het tribunaal in Warschau eren het proces begonnen tegen drie Kf! oormalige hoge functionarissen Zi Poolse geheime politie. De vroegere aatsveiligheidsdienst Romkowski, de di- ■-««ecteur van de geheime politie Fejgin mfii jjn plaatsvervanger Rozanski, staan -son recht op beschuldiging, in de „stalinisti- !S "he tijd" geweld te hebben laten gebrui ken»^ om gevangenen tot bekentenissen te K. (brengen. Het proces wordt met gesloten lingei kuren gevoerd. Men neemt aan dat het 1.1 verschillende weken zal duren, aangezien dan 120 getuigen moeten worden - gehoord, van wie velen voor hun lev< verminkt Lui rluE Afrikaanse stammen zetten strijd voort De strijd tussen de Zoeloes en Basoeto's fond Johannesburg duurt voort. Er wordt "iet alleen meer gevochten met primi tieve wapens maar de partijen hebben ook oude geweren, baseball bats en fietsket- hngen in gebruik genomen om hun vijan den te lijf te gaan. Vele inheemse vrou wen hebben bij de politie bescherming gezocht. Anderen echter hebben het "rijdperk gekozen en heffen bij de na dering van een vijand de oorlogskreet van haar stam aan om de mannen te Waarschuwen. Menige aanvaller heeft op dit onheilspellende geluid alleen al de vlucht genomen. Tot nu toe heeft de strijd veertig doden geëist, bovendien liggen er nog verschei dene zwaar gewonden in de ziekenhuizen. De politie van Johannesburg heeft ver sterking gekregen en tracht de stammen gescheiden te houden, echter trekken nog "eeds honderden Basoeto's uit ver af gelegen nederzettingen op naar Zondi, de Iwlangrijkste Zoeloe co neen tra tie. Woningbouw Belastingen rekening houdend kon men het verschil verkleinen tot 140 miljoen. In het hieronder gegeven overzicht van de maatregelen die rechtstreeks ons allen raken, vindt men terug op welke wijze men deze kloof overbrugd heeft. Voor het jaar 1958 is gerekend met de bouw .000 woningen (in 1957 zullen waar schijnlijk, voornamelijk al6 gevolg van de bijzonder gunstige weersomstandigheden, .000 woningen gereed komen). Het bouwprogramma is volgt: 40.000 wo ningwetwoningen voor welker financie ring niet meer de gemeenten- maar het rijk verantwoordelijk zal zijn; 36.000 wo ningen met premdetoekenning door het 4000 woningen in de vrije sector. Over het algemeen zal gestreefd worden eenvoudige woningen voor dure woningen wordt zelfs geen premie meer toegekend. Van de directe be lastingen zal alleen de vermogensbelas ting zwaarder gaan drukken. Het tarief wordt verhoogd met 20 pet. Voor wat de indirecte belastingen betreft wordt ver hoogd de omzetbelasting op „enkele min der essentiële goederen": sigaretten, perso- motorrijwielen en de daarbij be horende banden en televisietoestellen. De schorsing van de investeringsaftrek blijft 1958 gehandhaafd, omdat de rege ring van oordeel i6 dat een stimulans om nvesteringen te verhogen, voorbarig zijn. In het in te dienen wetsont werp zullen ook voorzieningen worden opgenomen met betrekking tot de ver vroegde afschrijving. Totale besparing: 107 miljoen. Gezien het zeer ouciaie hoge pe)] van voorziemn gen ZlTS'S™ gelijk het aandeel van het rijk in de werkloosheidspremie te verlagen van de helft tot een derde. Besparing: 23 miljoen. in 1957 zullen de wen van de P.T.T. een geringe verhoging ondergaan. De regering i6 van oordeel dat aan overheidsbedrijven de eis mag worden gesteld, dat zij de kostprijs plus een redelijk rendement over het geïnves teerde kapitaal weten te dekken. Ook in de tarieven van gemeentelijke openbare nutsbedrijven zal wel van ver- Tarieven Twintigste kernproef in Nevadawoestijn Op het proefterrein in de Amerikaanse staat Nevada is gisteren een krachtig atoomwapen tot ontploffing gebracht. Vermoedelijk had het wapen een kracht van ongeveer 40.000 ton t.n.t. Het apparaat explodeerde in een ballon op een hoogte van 450 meter boven het proefterrein. De enorme lichtflits was tot in Los Angeles, vijfhonderd kilometer van het terrein, flauw zichtbaar. De ontploffing was de twintigste in de huidige serie Rusland lanceert aardsatelliet Naar Tass meldt, zal de Sowjetunle „spoedig" een aardsatelliet lanceren. Hij zal met krachtige zenders worden uitge rust, waarvan de seinen door radio amateurs kunnen worden opgevangen. (Van Amerikaanse zijde is onlangs mee gedeeld, dat de eerste Amerikaanse satel liet niet voor maart 1958 gereed zal zijn). hoging sprake zijn. De regering raadt althans de gemeenten aan om naast het betrachten van soberheid ook te streven naar vergroting van de eigen inkomsten onder meer door het verhogen van leges en door het verhogen van bovengenoemde tarieven. In dit verband past het de twee slot- puntcn te vermelden die minister Hof stra geeft in zijn toelichting op het be- grotingsbeeldi 1. Er zullen zich in 1958 geen algemene loonronden voordoen. 2. Het algemene prijspeil zal na 1957 globaal genomen stabiel zijn. Bezuiniging bezuinigingen heeft in de eerste plaats geleid tot inkrimping van het aantal amb tenaren. Een flinke besparing is verkre gen door het besluit dit jaar geen geld te storten bij de Internationale Bank voor Herstel en Ontwikkeling (vorig Jaar een bedrag van f 25 miljoen). De regering meent dat het Nederlandse aandeel voor internationale hulp toch al respectabel Prinses Irene was vandaag verhin derd de plechtige opening van de Staten-Generaal bij te wonen. Zij kon evenmin deelnemen aan de rijtoer, die zij met haar ouders door Den Haag zou maken. De Prinses heeft namelijk griep zij het niet ernstig èn moet het bed houden. Het Noorse bevoorradingsschip Polarbjoern (Poólbeer) werd voor de kust van Groenland gekraakt door het kruiende pakijs. De be manning zocht, toen het schip onhoudbaar was geworden, een toevlucht op een ijsschots (in cirkel). De 23 mannen konden bijtijds'door helikopters in veilig heid gebracht worden. is. Bovendien zal van de f 20 miljoen die bestemd is voor hulp aan de minder- ontwikkelde gebieden in het buitenland f 10 miljoen niet worden uitgekeerd m in een fonds worden gestort. In hoeve de bezuiniging i6 bevorderd door het trekken van subsidies en dergelijke zal moeten blijken uit de afzonderlijke be grotingen die wij thans pog n-iet ter be schikking hebben. Op pagina 5 vindt men de Troon rede in haar geheel afgedrukt, terwijl op pagina 7 nadere bijzonderheden worden gegeven uit de miljoenen nota, uit de begroting van volkshuis vesting en bouwnijverheid en uit de begroting van oorlog. In de rubriek „Kanttekeningen" vindt men ons commentaar op de gewichtige staatsstukken van heden. (Van onze verslaggevers) H.M. DE KONINGIN vierde vandaag eigenlijk een klein jubileum. Het was de tiende maal, dat zij de Staten-Generaal opende. Ditmaal wa3 zij alléén vergezeld van prins Bernhard. Den Haag, hoewel niet de hoofdstad van het koninkrijk, bewees vandaag toch weer niet alleen het centrum van internationale diplomatie te zijn, mdar in feite ook hoofdstad van de Nederlanden. Wij willen de Amster dammer niet graag tegen ons in het harnas jagen, maar zo'n sprookjes achtig gebeuren als op de derde dinsdag van september plaats heeft, laat zich tot niet gemakkelijk wegredeneren Maar laten wij dit tere punt verder niet aanroeren en alleen constateren, dat vele tienduizenden uit den lande naar Den Haag waren gekomen op deze dag, waarop naast de harde werkelijkheid van de miljoenennota in een prachtige symboliek de consti tutionele monarchie den volke wordt geopenbaard. it zou nu toch al die duizenden op de been brengen? Wij geloven niet, dat het alléén het uiterlijk vertoon van Prinsjesdag is, de kijkers trekt. Een belangrijk deel die mensenmassa's kan immers slechts een glimp van de kleurrijke stoet opvangen en ook al staat men vooraan, dan nog het schoons in een paar minuten voorbij. Veel meer manifesteert zich op deze dag het gevoel, dat in de harten Nederlanders leeft voor het vorstenhuis en voor het regeringssysteem, dat de verst in overleg met het gehele volk heeft op gebouwd. •w' --.y Toiletten Koningin en Prins H.M. de Koningin droeg een linden- groen fluwelen robe in empire-stijl verwerkt met oude kant, suède hand schoenen in dezelfde kleur als de kant en een struisveren hoed in de tint van de japon. Zij droeg het grootkruis der Orde van de Neder landse Leuw. Z.K.H. prins Bernhard was gekleed in het ceremonieel tenue grenadiers en droeg het commandeurskruis der Militaire Willemsorde en tevens het grootkruis der Huisorde van Oranje, j Het v r zat niet mee, vanmor gen, dat niet, maar de stemming zat er al vroeg in. Drie goed- vaderlandse muziekmakende Volendammers deden het pu bliek de triestheid van een ver regende prinsjesdag vergeten. Lustige deuntjes op de harmo nica, een verkoper van oranje strikjes: de oranjezon mag dan verstek laten gaan, dit is alles toch echt „de derde dinsdag". Koffieprijzen met 10 et, omlaag De koffieprijzen zijn, naar wij uit vakkringen vernemen, met ingang van vandaag verlaagd. De soort van 1,72 per 250 gram kost voortaan 1,68, die van 2,18 wordt teruggebracht op 2,08 en die van 2,58 op 2,48. Lt.-gen. Buurman van Vree- den adjudant Koningin Luitenant-generaal D. C. Buurman van Vreeden, Nederlands territoriaal bevel hebber, met ingang van 16 september 1957 benoemd tot adjudant in buitengewone dienst van H.M. de Koningin. dag. Terwijl de leden van de regering hun stemmige zwarte kostuums aantrokken, de andere hoogwaardigheidsbekleders de tressen van hun uniformen rangschikten en de militairen de laatste stofjes van hun wapenrok bliezen, was het in de residentie al gezellig druk. Langs alle toe gangswegen stroomden mensen Den Haag binnen. Tal van inwoners sloegen ook op een matineus uur de huisdeur achter zich dicht en spoedden zich naar de binnen stad, op zoek naar een plaatsje langs de route die de koninklijke stoet zou afleggen. Een ander deel van de Hagenaars was inmiddels hard aan het werk. Dat waren de politiemensen, de mensen van de ge meentereiniging en niet te vergeten de lieden, die hun stadgenoten het wachten lichter maken door (al of niet mooi) te musiceren, snoeperijen te verkopen of kermisartikelen aan de man te brengen. (Zie vervolg pag. 13) Deze keer niet zonovergoten T>LASTIC hoedcnschermpjes, regenjas- sen en -mantels, alsmede paraplu's waren de uitgezochte attributen, waar mede de menigte langs de route, die de koninklijke stoet reed, zich had gewa pend. Het weer werkte vandaag niet mee. De optimisten, die verleden week met grote stelligheid wisten, dat het ook op deze lustrum-Prinsjesdag een „zonover goten gebeuren" zou worden, hebben on gelijk gekregen. Een miezerig regentje viel af en toe uit de loodgrijze lucht, doch vermocht de stemming allerminst t» drukken. Of het nu de Zeeuwen, de Spakenbur gers, dan wel de Markers ln hun karak teristieke kledij waren, de regen mocht hen niet deren, hetgeen des te meer een bewijs is, dat Prinsjesdag nog niets van zijn betekenis voor ons volk heeft ver loren. WEERBERICHT Opnieuw iets zachter De Bilt verwacht tot mor genavond: Half tot zwaar bewolkt met hier en daar enige regen SBHttk of motregen en in de nacht VBV plaatselijk mist. Zwakke tot matige zuidwestelijke wind, maar in de noordelijke helft van het land aanvankelijk zwakke veranderlijke wind. Opnieuw Iets zachter. (Opgemaakt om 11.15 uur). ZON EN MAAN De thermometer doet hel fantastisch Vandaag, op Prinsjesdag, hangen tn Den Haag de vlag gen uitmaar ook zonder dit jaarlijkse ceremonieel hadden wij de vlag wel willen uitsteken, want de thermo meter is tn de afgelopen twee dagen hoger gestegen dan we voor mogelijk hadden gehouden. Er mag dan beste dingsbeperking zijn en zuinigheid mag dan geboden zijn ten opzichte van ons hebt u zich gelukkig geen beper kingen opgelegd en met uw goede woorden over ons die nieuwe abonnees aanbrachten bent u beslist niet zuinig geweest. Het gaat goed het moet ook goed gaan. Want we mogen dan nu even de draak steken met die bestedings beperking en met die zuinigheid, het ts toch diepe ernst en de woorden uit Troonrede en miljoenennota zullen ons allen tot bezinning moeten nopen. En dan vragen we weer net als gisteren: hoe beziet u al deze dingen? Ziet u de achtergrond? Bespeurt u in deze maatregelen het morele verval waartoe de welvaart ons kan brengen? U weet dat er hogere waarden zijn dan de materiële maar hoe vervaagt die wetenschap als uw krant u dagelijks dat materiële als het hoogste voorhoudtl Een protestants christelijk dagblad zoekt naar die hogere waarden. Wil u die laten zien dwars door het nieuws van elke dag heen. Umaar ook uw kennissen die nop geen christelijk dagblad lezen. Spreek er vandaag nog met hen over. En zorg dat de bon wordt ingevuld. Ieder die zich nu abonneert ontvangt de krant 14 dagen gratis. Doorhalen wat niet gewenst wordt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1957 | | pagina 1