L
7
CHRISTELIJK
Een discussie over de
arbeider-predikant
Puzzel mee
He/o
Zending met of onder
de Islamieten
Prof. dr. J. Verkuyl te Djakarta zeer
warm gehuldigd
Eert woord voor vandaag
Kanttekening
„Bond tegen het vloeken"
40 jaar grote activiteit
INNSBRUCK
Ftopk VAN Dt DAG
3!
Een belangrijk aspect
'1
In een tweede artikel be
spreekt dr. J. J. Buskes in In
de Waagschaal een reactie op
de kritiek, die Fedde Schurer
geoefend heeft op de benoeming
van een hervormde industrie
predikant. In aansluiting op dr.
Buskes' artikel van vorige week
dat wij gisteren overnamen,
volgt nu het laatste.
het artikel van Fedde Schurer ge
reageerd, in zijn rubriekje ,,Ook
dit". Hij plaatst achter het op
schrift boven Schurers artikel een
vraagteken: Trojaans paard?
Dr. Van Gelder begrijpt de kri
tiek: er zit veel-waars in. Het
evangelie is een boodschap voor
de mens, ongeacht wat voor vak
man hij is of tot welke maat
schappelijke klasse hij behoort.
De kerk moet allereerst op zoek
gaan naar de mens.
Volgens dr. Van Gelder ziet
Schurer echter een belangrijk as
pect over het hoofd. Het ls een
psychologisch misverstand te me
nen, dat wij niets anders ontdek
ken dan mensen, mensen als wij
zelf, en dat wij er met het con
stateren van dit feit zouden zijn.
Volgens de Bijbel is de mens de
gevangene van zijn eigen wereld
en moet hij daaruit bevrijd wor
den, om weer voluit mens te kun
nen zijn. Wij kennen ons zelf al
leen maar in vermomming. Wij
zijn niet ons zelf, wij zijn verbor
gen mensen. En God roept ons
uit deze verborgenheid. Hij wil
als Hij ons heeft geschapen, naar
Zijn beeld en gelijkenis.
De kerk is niet geïnteresseerd
in het paard van Troje, omdat zij
op verkleedpartijen uit zou zijn.
Het komt er op aan te weten, op
welke wijze de mens zich in zijn
eigen wereld van arbeid, klasse,
enz. heeft verborgen voor God.
zich heeft vermomd en zich zelf
niet wil kennen, zoals hij door
God gekend wordt.
Dr. Van Gelder geeft toe, dat
de arbeider-priester en de arbei
der-dominee een uiterst riskant
experiment is en spreekt over
voorbeelden, die ons duidelijk to
nen, hoe het niet moet, maar naar
zijn vaste overtuiging moet het
experiment gewaagd worden.
spreekt de mens als mens aan.
Er is geen arbeidersevangelie.
Maar dr. Van Gelder heeft ook
gelijk. De mens is een abstractie.
De mens bestaat niet. Er bestaan
lijk bestaan, in hun bestaan van
arbeiders, boeren en vissers.
Er is geen arbeidersevangelie,
maar er is wel een evangelie voor
de arbeiders. Dat is precies het
zelfde evangelie als het evangelie
voor boeren en vissers. Maar het
moet, wil het de arbeiders raken,
hen raken in hun arbeidersbe
staan. Daarom is voor wie het
evangelie aan de arbeiders bren
gen wil, de kennis van de arbei
derswereld, het arbeidersleven, de
arbeidersmentaliteit en de arbei
dersproblemen een onmisbare
TNE vraag is alleen, of de erken-
-L' ning van deze onmisbare voor
waarde betekent, dat een dominee
arbeider moet worden, om zich
deze onmisbare kennis eigen te
Naar mijn overtuiging moet,
wanneer wij priester-arbeider en
de predikant-arbeider aanvaarden,
het motief niet zijn: om het evan
gelie aan de arbeiders te predi
ken, moeten wij het arbeidersle
ven kennen! Ik geloof niet, dat
kennis van de arbeiders en het
arbeidersleven alleen een moge
lijkheid is, wanneer de dominee
arbeider wordt. Dat zou inhouden,
dat binnenkort ds. Ris in Neder
land de enige dominee zou zijn,
die de arbeiders en het arbeiders
leven kent. Laten wij zo'n ont
moedigend waandenkbeeld niet
propageren.
die r
ders, boeren i
gelie wil hen allen als mensen
aanspreken. Het kan hen echter
alleen als mensen aanspreken, als
het hen aanspreekt in hurj mense-
b
VAN HER EN DER
BU een enquête ln verschillende Noorse
gemeenten is gebleken, dat veertig (40)
procent van de gemeenteleden hun
predikant niet kenden. Een onderzoek
b|j duizend kerkdiensten in Noorwegen
maakte uit, dat op bijzondere feest
dagen ongeveer 5,8 procent van de ge
hele bevolking naar de kerk ging. De
Lutherse Kerk van Noorwegen is
staatskerk.
De Lutherse Wereldfederatie wil een
lutherse wereldencyclopedie gaan uit
geven, waarin men alles over Luther,
zijn werk en de kerken van de lutherse
traditie zal kunnen naslaan. Ongeveer
«evenhonderd luthersen uit de hele
wereld zullen bijdragen verzorgen.
Eindredacteur is de Amerikaanse theo
loog prof. dr, Julius Bodensieck.
Horizontaal: 1 Aspirant reserveoffi
cier, 5 Vrucht, 9 Aanvang, 10 Ivoor,
11 Verb, van het werkw-eten, 12 Titel,
IS Jong dun takje, 14 Eng. kinderver-
pieegster, 16 Kapel, 18 Vogel-
Verticaal: 1 af te wassen serviesgoed,,!,
2 Afgezonderd, 3 Spoedig, 4 Aardig-
heidje, 6 Terzijde, 7 Deel van de Bij
bel. 8 Broeikas, 9 Vurige streep, 12
Tweevoud, 14 Maanstand, 15 Sluiting.
17 Eerder.
OPLOSSING PUZZEL No. 16
1 Buit, 2 Exit, 3 Ruit, 4 Klit, 5 Gast,
6 Rust, 7 Oost, 8 Fust, 9 Flat, 10 Adat,
11 Raat, 12 Maat, 13 Baat, 14 Laat,
15 Obat, 16 Krat. 1-4. Berk, 5-8 Grot
9-12 Farm, 13-16 Blok.
Verwoeste Baptistenkerk
in Utrecht herbouwd
De Silokerk van de Utrechtse Baptis-
.tengemeente die in februari van het
vorige jaar door brand verwoest werd,
is nu bijna herbouwd. De ingebruikne
ming is bepaald op zaterdagmiddag 28
september 's middags om drie uur.
Zondagmorgen 29 september vindt de
inwijdingsdienst plaats, 's Middags is
de eerste doopdienst en de dag wordt
besloten met een gemeenschappelijke
avondmaal s viering.
,v fff
Gemeenschappelijke basis
Christenen in Indonesië steunen
zoveel mogelijk Soekarno
T N DE LOOP VAN DIT JAAR nog zal in West-Europa een eerste
internationale conferentie belegd worden om de verhouding tussen
islamieten en christenen nader te bestuderen. Reeds geruime tijd is
de Amerikaanse zendeling voor het Midden-Oosten, dr. Bethmann,
onder meer in Nederland bezig contacten te leggen om te komen tot
de oprichting van een aantal groepen ter benadering van de Islam.
Ook voor Nederland is deze zaak hoogst belangrijk, omdat de Islam
hier, tot in Groningen toe, zeer aktief is.
Aldus de Gereformeerde hoogleraar prof. dr. H. Bergema, rector
van het zendingsseminarie te Baarn, in een voordracht over „De
Islam in het Midden-Oosten", die hij donderdag in het Protestants
Centrum te Utrecht hield op een bezinningsdag van de Christen Jonge
Vrouwen Federatie.
Pr. Bethmann heeft onder
Islamieten van het Midden-Oosten
een vertrouwenspositie gekregen
door zijn werk voor de zogenaamde
Bahamdoun-beweging, die enkele
jaren geleden is begonnen in Ame
rika door de vereniging „Vrienden
van het Midden-Oosten". Deze
enigng stelt zich ten doel de haars
insziens verontrustende houding
van Amerika jegens de islamieti-
sche landen te verander in een
positieve.
Bahamdoun is een plaats in het
voor 51 procent christelijke Libanon,
waar in 1954 d eeerste conferentie
van de beweging werd gehouden
door dertg vertegenwoordigers van
christelijke en dertig vertegenwoor
digers van islamietische landen. Op
deze vergadering kwam men tot de
conclusie, dat de gemeenschappelijke
basis het aanbidden van dezelfde God
toen opgerichte vereniging
„Fellowship of Christians and Mus
lims", de deze conclusie ook in haar
statuten opnam, heeft geen missionair
doel; men tracht op basis van gelijk
heid alleen te komm tot een betere
verstandhouding. Dr. Bethmann legt er
steeds de nadruk op, dat wederzijdse
godsdienstige benadering niettemin de
enige manier is om een vertrouwelijke
sfeer te scheppen, zo zei prof.
Bergemq.
'De steeds méér Ingang vindende an
dere houding" feh opzichte van de Islam
vindt volgens de hoogleraar zijn oor
sprong in het na 1945 opgekomen besef,
dat de gangbare methoden van de chris
telijke zending bij de missionering
de Islam gefaald hebben. In Afrika val
len meer christenen terug in heiden
dom of Islam dan dat er nieuwe bijko
men; slechts drie procent van Azië is
christelijk; in Egypte, dat 150 jaar lang
door vijftig verschillende kerkgenoot
schappen is bewerkt, zijn nog geen vijf
tig islamieten tot het christendom over
gegaan; Arabië telde in 1938 acht chris
tenen. De Islam is voor het christen
dom altijd het moeilijkst te missioneren
geweest.
Nu ls aan de orde het gesprek mét,
in plaats van de zending ónder Isla
mieten. Prof. Bergema merkte op, dat
deze nieuwe methode van benaderen
naast bijval ook veel weerstand oproept.
Onder anderen prof. dr. D. J. Kohlbrug-
ge te Utrecht ls een felle tegenstand
ster. Inderdaad Is het gevaarlijk, zo
zei de hoogleraar, om uit te gaan van
het standpunt, dat Islamieten en chrlste-
dezelfde God aanbidden. In wezen
kennen de christenen, in tegenstelling
tot de islamieten, hun God alleen door
middel van Christus. Allerlei begrippen,
die de conferenties van de Bahamdoun-
beweging na 1954 ter sprake brachten,
worden in feite door beide anders opge
vat en gevuld.
De conferentie, die ln oktober vi
jaar in Bahamdoun gehouden zal
den, behandelt de .verschillen ln opvat
ting aangaande schuld en zonde. Naar
mate men dieper ingaat op de theolo
gische problemen, worden de diametra
le verschillen steeds duidelijker, zo zei
prof. Bergema. De christenen moeten
oor waken, dat zij niet terecht ko-
in een onaanvaardbaar humanise
rend synkretisme, dat een goed Islamiet
niet veel verschillend acht van een goed
christen. Bovendien bestaat het gevaar,
dat de drang om het evangelie te bren
gen onder mensen, die het niet hebben,
r toch naar men wil dezelf
de God aanbidden, verdwijnt. Een aan
slag op het apostolaire van de kerk is
aard levensgevaarlijk, omdat dit
ezen een aanslag op de kerk zelf
is, aldus prof. Bergema.
Nederlandse
zending
Dr. J. Jansen Schoonhoven, de direc
teur van de hervormde zendingsschool
Oegstgeest, sprak vervolgens over
,,De Islam vanuit de Nederlandse zen-
dingsgeschiedenis".
De jonge protestantse kerken in Indo-
ssië steunen zoveel mogelijk de re
gering van Soekarno, die de gods
dienstvrijheid waarborgt, tegen de bei
de islamietische partijen, de Ma-
sjoemi en de Nahdatul Ulama, die bei
de streven naar de Islam-staat, ge
grond op de mohammedaanse wet. 85
irocent van de bevolking van Indonesië
islamietisch, 5 procent christelijk en
40 procent heidens: Op Java maken de
christenen slechts een vijfde deel van
de bevolking uit. In 1907 pleitte dr. N.
Adriani ervoor de zendingsaktiviteit van
het moslimse Java te verleggen naar de
heidense eilanden, die voor de keuze
kwamen te staan: of christendom of is
lam. Hun eigen primitieve bestaan kon
den zij niet meer handhaven. In de loop
de jaren na 1907 zijn er in deze
buitengewesten grote kerken ontstaan
met een ledental van totaal twee mil-|
joen.
Naar uit onlangs ontvangen berichten uit Indonesië blijkt, Is prof. dr. J. Ver
kuyl, die dezer dagen zijn 25-jarig ambtsjubileum vierde, op stijlvolle wijze ln
Djakarta dank gebracht voor alles, wat hij gedaan heeft niet alleen voor kerk
en zending ln Indonesië, maar ook voor de Indonesische maatschappij en voor een
betere verstandhouding tussen Indonesië en Nederland
Op een receptie, die op 28 augustus in Djakarta werd gehouden, maakten
honderden hun opwachting in de in een bloementuin herschapen aula van de
Theologische Hogeschool in Djakarta. Verschillende sprekers voerden het woord
namens de Indonesische kerken en namens die interkerkelijke instanties, waarin
dr. Verkuyl een stimulerende figuur is. De heer Hagenaar van de Nederlandse
vertegenwoordiging in Djakarta bracht een groet over van de Nederlandse regering,
waarbij hij in het bijzonder memoreerde het werk van dr. Verkuyl voor de ver
schillende bevolkingsgroepen in Indonesië en zijn verdienste voor de Nederlandse
gemeenschap in het nuidige Indonesië
De receptie werd bijgewoond door de resident van Djakarta, vertegenwoordi
gers van het ministerie van godsdienstzaken en van de regeringsstichting ter be
hartiging van lectuurzaken.
In een bewogen woord, dat met gespannen aandacht werd beluisterd, heeft
dr. Verkuyl alle aanwezigen bedankt en dr. Verkuyl zou dr. Verkuyl niet zijn als
hij daarbij allen niet had aangespoord tot een „jubilate Deo", prijst niet mij,
maar Gód.
Beroepingswerk
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen te Meerkerk: J. Noltes te
Ernst; te Wijk bij Heusden: G. H.
Kooten te Genemuiden.
GEREFORMEERDE KERK
Beroepen te Roosendaal «tweede
maal): J. Plug te Schagen (N.H.).
CHRISTELIJKE GEREF. KERK
Beroepen te Rotterdam-West: H.
Leeuwen te Arnhem.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Giessendam: H.
Gilet te Dirks-land; te Westkapelle-
Zoutelande: W. Hage te Nunspeet.
OUD-GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Kampen: J. van der
Poel te Ede (uit een tweetal met M.
A. Mieras te Krimpen aan den IJssel).
Ruim 200 studenten
in Eindhoven
Het aantal voor de Technische Hoge
school te Eindhoven ingeschreven
studenten is de 200 gepasseerd. Ver
wacht wordt, dat dit aantal nog zal
stijgen. Een kwart hiervan is woon
achtig in Eindhoven, een kwart in
overig Brabant, een kwart in Limburg
en een kwart in de rest van Nederland.
Tot dusver is voor de bouw der
hogeschool een bedrag van ruim 10
miljoen gulden nodig geweest. Voor
1958 zal op de rijksbegroting een bedrag
van 10,5 miljoen gulden op de buiten
gewone dienst geplaatst worden. Het
bouwplan voor het eerste hospitium is
gereed en wordt thans bestudeerd.
Verwacht wordt, dat f"
jaar 1958-'59 gereed s
Brokje schoolstrijd
in Ooltgensplaat
In Ooltgensplaat is de schoolstrijd nog
niet geheel uitgewoed. Er zijn daar twee
kleuterscholen, een gemeentelijke en
christelijke, beide even groot met
:n vier lokalen. Tot voor kort had
het openbare schooltje twee der leslo
kalen en een speellokaal, dat ook ter
beschikking van het christelijke schooltje
stond. Voor het christelijke onderwijs
was ter beschikking één leslokaal.
Om aan deïe onbillijke verdeling van
de ruimte een einde te maken had de
gemeenteraad besloten elk der scholen
twee lokalen te geven, Daarmee nu w.
de oudercommissie van de openba:
school het niet eens en daarom was deze
in beroep gegaan bij gedeputeerde sta
ten van Zuid-Holland. Twee dames-le-
de commissie verzoohten
stellen, omdat hun school het oudste
was te zijner tijd zal men horen'hoe
gedeputeerden erover denken.
Op elke dag volgt een nacht en als het morgen is toeten]
wedat het weer avond zal worden. Zo gaat het altijd men
door en het verandert niet. Straks worden de nachten wei
lang en moeten we vele uren hij kunstlicht leven. We wete
niet anders en zijn het gewoon. Maar van de nacht houden[
we toch eigenlijk niet. Zij mag dan het lelijke en de ellende
barmhartig bedekken en de mens gelegenheid geven nieum
krachten op te doen voor de komende dag, toch is zij ons nu
lief, omdat wij pas in het licht van 'de dag echt kunnen levei
Het is veelbetekenend, dat straks, op de nieuwe aarde, Goc
kinderen op dit punt hun verlangen verwezenlijkt zullen zie\
Johannes op Patmos mag het ons vertellen: „En er zal geei\\
nacht meer zijn en zij hebben geen licht van een lamp oj!
licht der zon van node, want de Here God zal hen verlichten
en zij zullen als koningen heersen tot in alle eeuwigheden".
Wie nu uit de nacht der zonde vlucht naar het reddende Lichi
der wereld, die mag straks als koning heersen! Wie zóu dat
niet willen?
SCHOOL MET DE BIJBEL
Z"1 EEN mooier naam voor een school Wij weten, dat men gedachteloos
dan „school met de bijbel". Wij mèt de bijbel kan opereren in plaats
van zich te plaatsen onder hetj
levendmakende Woord. Het is ons
dingen niet af op namen als chris-
telijk-nationaal: christelijke scholen,
die anders heten, willen niettemin
scholen met de bijbel zijn.
School met de bijbel in die naam
klinkt fierheid door, maar ook oot
moed; in die naam klinkt de ge
niet onbekend, dat een versje en een
vertelling een school nog niet chris
telijk in de niet-verschraalde zin
maakt.
De school met de bijbel late zich
dachte door, dat het laatste woord troosten met het apostolisch gezeg-
niet gesproken wordt door „het peil", de over kracht en zwakheid. Tegen
de resultaten, het subsidie, het uitholling van binnen nit strijde z(
hoofd of de ouders. Maar dat het onverbiddelijk. En zij luistere
laatste woord is
hèt kritiek, die de bijbel wil laten spre
ken. en dus opbouwt.
En wij kunngn de school met de
bijbel steunen. Door kritiek, door
gebed, en door onze gave.
de bijbel, waaronder deze scholen len met de bijbel, die deze maand
i harte en drin-
ROMAN VAN LEGE LEVENS
Sinds 1952 concentreert de zending
zich, op aanraden van de secretaris
van de hervormde Raad voor de Zen
ding, mr. S. C. Graaf' van Randwijck,
weer op het vroegere Java. Hier deden
zich-grote mogelijkheden voor, en de
buitengewesten wareh sterk genoeg ge-
wprden.
Ohdanks de onafhankelijkheid va
donesië is de Nederlandse zendingsge
schiedenis niet afgelopen, zei dr. Jansen
Schoonhoven. Onze hoofdtaak is welis
waar overgegaan op de Indonesische
kerken, maar wij mogen nog steeds met
hen meewerken.
De kracht van de Islam is de propa-
gandaleus, dat het christendom de reli
gie is voor blanken. De islam, de gods
dienst voor de gekleurde volken, maakt
zich ook niet schuldig aan rassendlscri-'
minatie. Het succes dat men heeft met
in Afrika, waar de Islam sterk
(Van een onzer redacteuren)
„Gebruik Gods Naam niet als uw stopwoord". Deze waarschu
wing houdt de Bond tegen het vloeken bijna veertig jaar aan het
Nederlandse publiek voor. Bijna veertig jaar, want pas op 19 sep
tember is het precies vier decennia geleiien, dat enkele christenen
in ons land het initiatief namen tot oprichting van deze bond. De
zendeling-arts J. G Schreurer en een klein aantal pioniers zagen
zich geconfronteerd met di+ probleem.
Vooral in het leger werd veel ge
vloekt en men begreep, dat de activi
teiten van de jonge bond zich vooral
op dit uitgestrekte terrein moesten
gaan bewegen. Al spoedig echter breid
de het werk zich uit, zo sterk, dat ei
de laatste jaren een full-time secreta
ris is, de heer N. Laarman, die er ge
regeld op uittrekt om de ideeën, die de
bond nastreeft groter bekendheid te ge-
In evangelisch-ohristelijke kring en ook
daarbuiten wordt de arbeid van de Bond
tegen het vloeken nog te veel gezien
als de liefhebberij van een aantal chris
tenen. Ten onrechte, want. het bestuur
hamert erop het vloeken te beschouwen
nationale zaak.
65
Zuckwaller mopperde. „Als hij weet, dat hij ge
volgd wordt, heeft hij nu een prachtige gelegen
heid. Hij heeft over een afstand van nauwelijks
een kilometer drie zijwegen, drie kansen dus om
er vandoor te gaan en ons zijn hielen te laten
zien. Dat zou niet zo mooi zijn, want dan zou u
die revolver helemaal niet nodig hebben. We
moeten langs die wagen. Hoe dan ook...
Hij minderde vaart om iets meer afstand van
de zware vrachtauto te nemen. Aan de rechter
zijde zoefden enkele auto's van de andere kant
langs het gevaarte.
Zuckwaller drukte het gaspedaal dieper in. De
motor gierde en rakelings vloog hij om de truck
met oplegger heen. Een auto van de andere kant
werd op nauwelijks een meter gemist.
„Dat was een mooi nummertje snijden, dat u
daar weggaf, Herr Zuckwaller," merkte André
op.
De inspecteur antwoordde niet. Hij speurde de
weg af, die op dit punt een flauwe bocht maakte.
Er was geen spoor meer te zien van de grij
ze wagen voor hen.
„Hij kan in die ogenblikken, dat we achter die
vrachtauto zaten, niet zo'n grote voorsprong heb
ben genomen, dat wij hem nu niet meer zouden
zien," zei Zuckwaller.
„Als dat zo is. is hij die zijweg, waar we zo
juist langs kwamen, opgedraaid," antwoordde An
dré.
CRaaclóeló in
Vlak voor de i
vrachtwagen, die
eerder gepasseerd waren, beschreef Zuckwaller
een boog en keerde op zijn weg terug.
Die schielijke wending werd door de vracht
autochauffeur beloond met een veelzeggende vin
gerwijzing naar het voorhoofd.
„De man heeft gelijk," Zuckwaller haalde zijn
schouders op, „maar wat wil je. We konden toch
niet anders."
André Rost antwoordde niet. Hij had zijh apa
thische houding verloren en keek gespannen door
de voorruit van de snelle sportwagen.
„Daar, links", zei hij, .Jcijk, daar is een smal
weggetje. Het is de enige mogelijkheid, inspec
teur. Ze kunnen nergens anders heengereden
zijn."
Zonder zich om achter hem liggend verkeer te
bekommeren, liet Zuckwaller de wagen de nau
we sleuf in het bos inrijden. Weg was een te
groot woord, want het was niet veel meer dan
een karrespoor met diepe voren. De wagen hob
belde over de oneffenheden en het ging heel
langzaam.
Een voordeel daarbij was, dat de motor ook
niet veel geluid maakte.
De sportwagen gleed af en toe weg in een diepe
voor en Zuckwaller had moeite de wagen in dat
spoor te houden. André Rost had de revolver, die
hij in het kastje van het dashboard had gelegd,
in de vuist geklemd.
De inspecteur zag het: „Niet direct schieten,
wachten tot ik een sein geef en als het even kan
helemaal niet
André kneep de kolf van de revolver en
woordde niet.
Ze reden enkele minuten over een paar hon
derd meter en daar bij een bocht in het wegge
tje stond de grijze two-seater van Harold Von
Emsighofer. Er was geen spoor te bekennen van
een menselijk wezen.
Gustav Zuckwaller liet de motor van de auto
zwijgen en het voertuig stond stil.
Slechts hier en daar was het voorbarige ge
zang van een vogel, die de spanning van dit ogen
blik niet aanvoelde.
Tussen beide auto's was een afstand van een
vijftigtal meters. André Rost wilde vooruit stor
men, maar de politieman trok hem aan de arm.
„Voorzichtig, mein lieber", zei hij, „heel kalm
blijven en het verliefde hoofd niet verliezen."
André wilde reageren op de uitdrukking „ver
liefde", maar hij hield zich bijtijds in. Hij wist,
dat het de waarheid en niets anders was. Hij was
nog verliefd op Marianne van der Bij. Hij wist,
dat ze opnieuw in nood was, dat ze gevaar liep
en hij wilde alles doen om haar te redden.
(Wordt vervolgd)
Nederland heeft op dit gebied in de
wereld niet zo'n beste naam (diverse
talen kennen spreekwoorden als: Vloe
ken als een Hollander). Het is een zaak
van wellevendheid en beschaving, dat
men spreekt zonder krachttermen. Het
probleem heeft natuurlijk n<
kanten.
Doorgaans wordt er gevloekt uit slor
digheid. Daartegen wil de bond strij
den. Hij ondervindt daarbij steun niet
alleen van provinciale en gemeentebe
sturen, maar ook van kerkgenootschap
pen. De bond is interkerkelijk.
Veertig jaar lang zijn vader en
zoon Bramer bij de bond betrokken
De heer Bramer sr. diende de bond
24 jaar als penningmeester, terwijl
zijn zoon, de burgemeester van Den
Ham, de heer G. Bramer, nu al 16
jaar het penningmeesterschap ver
vult. Ook de huidige voorzitter, dr.
Joh. M. Schreurer, drukt de voet
sporen van zijn vader, de eerste
bondsvoorzitter.
Donderdag 19 september wordt het
40-jarig bestaan herdacht in Hoorn-
wijck in Rijswijk, waar prof. dr. L.W.
Scholten uit Utrecht zal spreken
r het „openbaar gelaat van ons
volk", 's Avonds is er in de kerk aan
de Houtrustlaan In Den Haag (dus niet
in de Grote kerk, zoals eerst is mee
gedeeld) een bijeenkomst, waar de bonds
voorzitter spreekt. Het Haags Kamerkoor
onder leiding van Cor Backers werkt
mee, evenals de declamator Willem
Berkhemer. De N.C.R.V. zenrfi d° mid
dagbijeenkomst uit.
In de toekomst moet, zo meent het
hoofdbestuur de jeugd wat meer betrok
ken worden bij de campagnes tegen het
vloeken. Zodra er meer geldmiddelen
zijn men betreurt het, dat nog niet
meer christenen de arbeid van de bond
financieel steunen zal een jeugdac-
tie, waarbij ook onderwijzend personeel
betrokken zal worden, worden ingezet.
Onverminderd gaa' men voort op
«tations en openbare vervoermiddelen,
ln café's en publieke gelegenheden met
pakkende eleentljdse slogans" duide
lijk te maken, dat men Gods naam niet
als een stopwoord moet hanteren.
W/IJ hebben hem gelezen, de - les decadent te noemen, en stellig
enkele dagen geleden uitgekomen is het dat ook. Maar het is tegelijk
dans un an", en wij weten niet de bereikten de romans van deze
enigen te zijn. Het is immers be- schrijfster, en van anderen met haar,
kend, hoezeer honderduizenden zo ongekende hoogte. Niet voor
niet miljoenen in grote spanning niets is ook naar haar jongste boek
naar de verschijning hebben uitge- met een intense spanning uitgezien,
zien. Haar beide vorige romans, Dit boek is een leeg boek gewor-
Bonjour tristesse" en „Un certain den, maar dan toch vooral ook om-
sourire", hadden oplagen bereikt dat het een boek is over lege le
vens, lege levens zoals ze door de
schrijfster koel zijn geobserveerd,
maar zoals ze bij miljoenen, over-
ongekende hoogte en de Fran
se uitgever heeft zeker geen gro
te risico's gelopen, toen hij de eer
ste editie van haar. jongste roman al ter werdeld, gevonden worden.
maar dadelijk plaatste in de buurt
van de honderdduizend.
Reeds thans overigens, nog zo kort
na het verschijnen, heeft de kri-
Eén boek waarin zovelen zichzelf
op een of andere manier weerspie
geld zien.
De religie is uit dit leven verdwe
tlek van onverholen teleurstelling nen. In éên zinnetje vonden we er
doen blijken. Na de beide vorige nog iets van terug, maar het was
welijks gestalte.
Intussen, wij hebben
lezen afgevraagd, of het ook
een der centrale figuren: de moe
onder het der een protestantse vrouw die j
als zodanig met het gedrag van
ders kan. Want het is een boek over haar dochter weinig vrede kon heb-
lege levens, over mensen, jongere ben. Dat is al.
driftig Waarom wij op deze plaats over
i naar deze roman schrijven? Omdat hij
wat onderlinge genegenheid en lief- in zijn aangrijpende leegheid stel
de. En het resultaat? Een kenne- lig; een symptoom is van een stuk
lijk niet aflatende reeks van voor- levensbeeld van onze tijd. De kri-
al tijdelijke verhoudingen, van een tiek is teleurgesteld en zij had er
.ito». elkaar haar reden toe. Maar wij vragen:
kon het ook anders? Kan het schrij-
de- ven over lege levens tenslotte iets
anders zijn dan het bieden van
„spijs die niet verzadigen kan?"
Tenzij men naar de zoekende le-
het milieu waarin de- vens zelf op zoek gaat. Niet met
speelt ook wel menen, de koele, zij het stellig vaak knap
pe observatie van deze moderne ro
manschrijfster. Nog veel minder
om op deze levens neer Ut zien.
elkaar aantrekken en
loslaten.
De hartstochten, zo zeggen
ze roman twee figuren tot elkaar,
de hartstochten vormen het zout
van het leven, en na de lezing zou
men het
De passies vormen de band die
de mensen geslagen wordt en even
later weer geslaakt, om een nog
groter leegte en eenzaamheid ach- Maar "met het evangelie, dat ook
t" Iaten- geschreven is voor de zoekende
En dan vooral niet nadenken. Niet mens van vandaag: in Parijs, maar
voor niets draagt deze roman als evengoed ln onze eigen stad en in
motto het woord uit Shakespeare's onze eigen straat.
„Macbeth": „Men moet vooral niet Dan behoeft het leven ook niet meer
beginnen te denken, want het zou te zijn „om (bij enig nadenken) gek
zijn om gek te worden".
Het zal geen moeite kosten, dit al-
Predikantenvergadering
aan de Broederweg
De Vereniging van predikanten bij
de Gereformeerde Kerken in Nederland
(dat zijn de kerken ond. art. 31) zal
23 en 24 september, de dagen vóór de
Hogeschooldag, aan de Broedersweg te
Kampen haar algemene vergadering
Kerstpost militairen
in Nieuw-Cuinea
houden onder presidium van ds. D.
Dijk van Groningen. In de avondverga
dering van 23 september zal dr. H. M.
Muider te Kampen bij lichtbeelden
indrukken uit verleden en heden van
Griekenland geven. In de vergadering i Adressering
van dinsdagmorgen 24 september komen i rang of kwaliteit
de huishoudelijke zaken aan de orde, mer, naam van
waarna ds. R. H. Bremmer van Zwolle ting,' plaatsnaam
refereert over: „Hernieuwde confron- Guinea
Kerstpostpakketten, alsmede kerst- en
nieuwjaarspost, bestemd voor militai
ren, die in Nederlands Nieuw-Guinea of
ou Hr. Ms. schepen van oorlog in de
Nleuwguinese wateren dienst doen. kun
nen per zeepost worden verstuurd. Deze
nostpakketten en correspondentie dle-
- uiterlijk op 19 oktobcT a.s. ter post
i te zijn bezorgd.
tatie met Hermann Friedrich Kohl-
brügge, diens levensgang en prediking."
In de middagvergadering zal
gedachten worden ge-! (volgt de
Adressering
tn: rang of kwaliteit.
boord
het schip), Neder-
Rectoraatsoverdracht in
Apeldoorn
Op dinsdag 24 september hoopt de rec
tor van de Theologische School der
Christelijke Gereformeerde Kerken te
Apeldoorn prof dr. J. van Genderen na
het uitspreker van een rede het recto
raat overdragen aan zyn door het cura
torium benoemde opvolger, prof. J.
Hovius.
Chr. geref. mannenbond
De Christelijke Gereformeerde Man
nenbond houdt zijn bondsdag in de chr.
geref kerk aar de Gruppendelerweg te
Nunspeet. Dinsdapnvond om 7 uur
•reekt ds R Kok lit Veenendaal over
woensdag 18
ids Nieuw-Guinea, Amsterdam C.S.-
Vani Johan Fabricius' „Setoewo, de
Tijger hebben wij, nog niet zo lang ge
leden, een gunstige beoordeling kunnen
geven. Het spannende verhaal van de
jacht op een gevaarlijke tijger, deze
vreemde spanning tussen mens en dier,
zij hadden ons geboeid van begin tot
eind. Heel wat minder geestdrift ver
mogen wij op te brengen voor „Luie
stoel van dezelfde schrijver (uitgave
H. P. Leopolds Uitgeversmij. N.V. Den
Haag). Zeker ia dit boek volop gewon
den wat de ondertitel belooft: een ro
man van indolentie, tropenhitte en de
onmacht om de problemen van dit le-
het hoofd te bieden. Ook als zoda-
is het buiten twijfel knap geschre-
ee^efera°atdr het Uit $5"^* jboek sPelend in een^woele sfeer.^et
s&STJtwanTs?* SUFS s,^
i opwekkend woord.
'gaat.
