Eerherstel voor
THORVALDSEN
iever cultuur lied
dan het
van zoete
Cultureel
venster
„En de muren vielen om"
P. J. RISSEEUW naar o4merika vertrokken^,
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 7 SEPTEMBER 1957
VERKEERD GERICHTE VERHEERLIJKING
DOOR CORN. BASOSKI
VIA NAALD
CN PIAAÏ
„Uren der zang
kunst" „Opera
en bel-canto"
„Het puik van zoele
kelen" en hoe
alle andere radio
programma's over
de zangkunst ook mogen heten of geheten hebben.
De naam van het programma deed er overigens niet
veel aan toe: men luisterde toch wel. Want men kon
hier niet alleen de favorieten horen, maar ook de
meest populaire aria's. Een duet uit de „Parelvissers",
een proloog van „Paljas", een Waanzin-aria uit
„Lucia di Lammermoor", een „Celesta Aïda" uit de
«Aïda", een „E lucevan le stelle" uit de „Tosca", een
„Mi chiamano Mimi" uit „La Bohème", een „Recon-
dita armonia" uit de „Tosea" en een „Isoldes Liebes-
tod" uit „Tristan und Isolde" worden afgedraaid en
met graagte beluisterd.
„Hoort U wel hoe
prachtig die hoge
c zit en welk een
dramatiek die zan
geres opbrengt",
zegt dan de com
mentator. Of: „Deze lyrische tenor moet die partij
niet zingen, die is voor heldentenor". Of: „Wat een
stralend forte heeft die zanger". Gaat U nog maar
even zo door: Er zijn tal van dergelijke toelichtin
gen te citeren, toelichtingen die eigenlijk alleen
maar dienden en dienen om aan te tonen, dat die
zangeres of die zanger zo'n mooie, of zo'n grote,
of zo'n diepe, of zo'n hoge stem heeft.
gehele avond die ene
bepaalde figuur; de
liederenzanger heeft
tal van figuren te
geven, elk met een
eigen leven, een
eigen psyche, een
eigen kleur ook. De
kunst van het lied is
een kunst van het
innerlijk, een kunst
van de intimiteit.
En zo'n kunst stelt èn
geestelijk, èn muzikaal, èn tech
nisch veel hogere eisen dan
welke hoge c van de opera-aria
ook. Voornamelijk ook wel hier
om omdat de liederenzanger zich
in zijn kunst heeft leren beper
ken, heeft leren beheersen.
Omdat hij niet zichzelf zingt,
maar het lied en dus zowel
rekening heeft te houden met
de geestelijke inhoud als met
de melodische lijn van het
lied. De persoonlijke vrijheden
die een operazanger zich
veelal terwille van het effect
kan veroorloven, zijn con
trabande bij de liederenzanger.
JN liet weloverwogen aangelegde Kopen
hagen staat een bouwwerk, dat voor de
buitenlandse bezoekers van de Deense hoofd
stad een museum zonder meer is. Een
gehoord? Dat
was liedver
tolking van
het hoogste
gehalte en
haar laatste
recital op 17
oktober 1948
in ons land
(Den Haag)
klinkt nog in
mijn herinne
ring na als
een steeds hel
dere fontein
van kunst.
Maar ook
kleine lied tot
een grote bele
ving maakten
door eigety
ziele-adel.
museum, dat met een paar sterretjes in de
reisbrochures staat aangegeven, omdat het een
bezoek waard is.
Voor de Denen is het gebouw veel meer
dan een museum, waarop zij trots zijn als wij
Nederlanders op het Rijksmuseum te Amster
dam. Voor dit kleine Scandinavische volk is
het museum het symbool van Denemarkens
herrijzenis op artistiek gebied; het monu
ment dat de bescheiden Denen het bewustzijn
geeft mee te kunnen doen in de wereld van
de kunst. En bovendien rust in dit museum,
temidden van zijn werken, een Deense natio
nale held: de beeldhouwer Bertel Thor-
valdsen.
Tijdens een bezoek aan het fraaie Kopenha
gen, waarheen feitelijk veel te weinig Neder
landers reizen, heb ik het voorrecht gehad
gastvrijheid te genieten bij de directeur van
het Thorvaldsens Museum, de heer Sigurd
Schultz. De stad Kopenhagen, die de eigena
resse is van het museum, heeft de nalatenschap
van Thorvaldsen toevertrouwd aan een man,
die tot de grootste kenners van de Deense
kunst behoort, maar bovendien de gave heeft
met boeiende overtuiging te vertellen over de
kunst van zijn vaderland.
befaamde Christusfiguur
m te Kopenhagen, waarvan in lu
Museum een afgietsel wordt bi
Thorvaldsen uit de
Zijn
noemt hij met
recht het mooiste
voorbeeld van sa
menwerking tus
sen de architect
(Bindesbpll) en
kunstschilders. In
de buitenmuren
van het gebouw is
namelijk een fries
ik
hier allereerst
de ook reeds
overleden 'En
gelse alt Kath
leen Ferrier,
een kunstena
res bij de gra
tie Gods. Vale
malen heb ik weer die DECCA-
plaat LW 5123 gedraaid, een
ilaat die Kathleen Ferrier maak-
Nordmo Lövberg ontdekt -
gelegd op een langspeelplaat (CX geschilderd,
1409) met liederen van Grieg (in door men eigenlijk
het Noors gezongen) en Richard *an
Strauss. Deze zangeres, die ver
bonden is aan de Kon. Opera te
Stockholm, heeft al veel naam
gemaakt als Wagner-vertolkster
en het is waarschijnlijk aan deze
dramatische inslag te wijten, dat
haar Grieg-vertolkingen net iets
aan werkelijke expressie missen,
terwijl haar Strauss-liederen
MUSEUM IN KOPENHAGEN
het gebouw wordt
tentoongesteld.
Deze fries is
geschilderd, maai
de figuren zijn
door middel van gekleurde cement- Thorvaldsen in 1844 werd reeds
pasta tegen de muur aangebracht, aan de boi
geschiedde
de Deense beeldhouwer
in 18461850 door gonnen. Op de binnenplaats werd
zeldzame verinnerlijking kunstenaars en speciaal daartoe een grafkamer gemaakt, waarin
expressie zijn. gaaf begeleid uitgezochte meestermetselaars. de gevierde beeldhouwer eens
door Gerald Moore. Door de invloed van het weer rusten.
Ten slotte een sopraan over wie zijn de kleuren en het cement in
altijd ;n_ lovende termen de loop der jaren sterk achteruit-
Der Schauplatz der Bühne Lst
eindeutig. Der inne
der Lieder aber ist
unermeszlicher Wandelbarkeit.
plxn. aiuju iuvciiuï ucilliclï „v. ivo^
te met een andere grote Europe- schreef, de Duitse coloratuurso- gegaan
- cultuurdrager Bruno Walter, praan Rita Streich, thans
het Weens Filh. verbonden
Maar het is U nooit opge
vallen dat die radio-program
ma's vrijwel altijd over d,e opera
gingen, alsof er op zanggebied
nog niet meer mogelijkheden
zijn dan de opera. En is het U
ook niet opgevallen dat meer
dere muziekcritici zich dlleen
maar uitputten in exclamaties
over opera-vertolkingen, daar
bij schermend met grote namen,
met reclame-namen, zoals Re-
nate Ttbaldi, Maria Meneghini-
Callas, e.a.
De
Fran'ziska
Duit
Zonder geest
Wie die „innere Schauplatz"
van het lied niet begrijpt,
cultuur niet heeft om daar
te dringen, zal niet meer zijn dan
een vocalist
maar zonder geest. De opera-aria
vraagt het uiterlijke het harts
tochtelijke. het smartelijke, het
vreugdevolle, etc. is altijd wel in
een bepaalde houding te verwer
kelijken het lied vraagt het ij
Ich bin der Welt abhanden ge-
kommen". ,,Ich atmet' einen lin
den Duft" en „Dm Mitternacht").
Deze vertolking is een gebeurte-
■jHÉtoH- beleving die
Schauplatz Orkest. Zij zingt drie ontroerende staatsopera. Wat Rita
geradezu Rückert-liederen van Mahler streich in Mozart-aria's
w"u QKhonAon cn ook in Kerstliederen
geeft, is heel muzikaal en
fijnzinnig. De DEUTSCHE
GRAMMOPHON GE-
heel zelden bij de opera ge- SELLSCHAFT heeft op
daarin door had heb. Misschien een enkele de plaat LPEM
'n dan maal. zoals b.v. i_ i
stem, burg bij Mozart's
het onvergetelijke terzei van jüu- zen.
sabeth Schwarzkopf (Gravin Al- groot succes geworden,
maviva), I-rmgard Seefried (Su- want bij alle grote
Sena Jurinac (Oheru- dering die ik
1952
haar talenten in liederen
Mozart willen bewij-
dat is geen
„Het feit, dat Thorvaldsen lan-
in" de na-oorlogse jaren ge tijd in Rome werkte, bewijst
al, dat hij zich sterk aan
getrokken voelde tot de
klassieke vormen van
beeldhouwkunst der Ro
meinen en Grieken", ver
telt de heer Schultz. „Ik
weet wel, dat vooral bui
ten Denemarken mensen
zijn die beweren, dat
Thorvaldsen het werk
van de klassieken heeft
geïmiteerd.
ren. Dehnungen und Freineiten gaat het niet
gelten allein auf dem Grunde in- stem of -
rierer Notwendigkeit niemals het om „BB— -- --
auf dem der billigen Wir- tekst cn muziek. En daarom staat Strauss' „Der
de Italiaanse sopraan Rosan
na Carteri als Desdemona ir
„Ave Maria" aan het slot
Verdi's „Otello".
Een zangeres die zich zowel
de opera (o.a. als Octavian
dezelfde stad stem heb. het -lied van Mozart werd besloten de fries te
kung 'oder der Verschleierung bij mij de liederenzanger veel ho- als in het lied
des Nichtkönnens
i Lied noch sehr
Met opzet noem ik juist deze der auf der Bühne gro:
twee zangeressen, omdat de strijd liche Ausstralungskraft
tussen die twee zangsterren
altijd doet denken
aan de strijd tussen
twee filmsterren:
Gina Lollobrigida
en Sophia Loren.
En die strijd heeft
weinig nobels. Om
dat Tebaldi slank
was ging Callas ook
snel een vermage
ringskuur doén. En
straks wil Loren
ook een baby heb
ben, omdat Lollo-
brigida kort gele
den moeder is ge
worden. Alles ter
wille van de kunst
(sic). Maar goed
ze worden aanbe
den door een groot
publiek en zich
critici en musico
logen noemende
mensen stimuleren
dat maar graag. Ze
bezoeken dan ook
uitgerekend die
festivals, waar
vooral opera wordt
gegeven.
Ein Sanger. ggr <jan de alleen-maar-operazan-
persön- ger_ hoe veel meer populair laatst-
besitzt, genoemde ook is.
weet ze echt niet te laten leven.
bet Het is alles te eenvormig, niet om-
van dat het Rita Streich aan cultuur
zou ontbreken, maar omdat zij
echt het type is dat zang
Rosenkavalier") als een onlosmakelijke
grote hoogte ziet- Slechts in het Kerstlied kaD
ze de grote soberheid van haar
liedvertolking tot gelding brengen.
In het Mozart-lied wordt meer dan
Waarde van het lied
QELUKKIG zijn er ook nog
r zangeressen
zich weliswaar een grote repu
tie als opera-vertolkers verwier
ven. maar daarnaast de liefde H ....IH
het begrip van het lied pianist Karl Hudez. Wie
heeft bereikt is de 38-jarige Zwitr
serse sopraan Lisa Delia Casa.
Een verrukkelijke stem. ongetwij
feld. Maar veel meer dan dat: Li- soberheid gevraagd,
sa Delia Casa heeft de cultuur om
het lied te brengen. En ze toom
dit wel overduidelijk op de DEC'
Met het bezien
men de levensgeschiedenis van
- Thorvaldsen kennen: Men ziet de
onlosm^ehjkc^,eenheid becldhouwer (g8bore„ in 1770). die
i p ncio r. groot deel van zijn leven in
Rome leefde en werkte, weer in
zijn vaderland terugkeren; een
Deens oorlogsschip had hem af
gehaald. Als een held deed hij
behoefte in de- z'jn intocht in Kopenhagen. Uit-
Dit is echter in strijd met de
realiteit. De oorzaak van deze
mening moet echter worden ge-
de fries leert zocht in het feit, dat men zich
thans niet meer de tijd gunt om
fijne gevoelsnuances op zich te la
ten inwerken. Daarom zeggen som
migen van Thorvaldsen, dat hij
zoetelijk werk tot stood heeft se- wereldbekende Christusfiguur en
Het standbeeld van de beeld
houwer Thorvaldsen zelf, opge
bracht. Hij heeft evenwel juist twaalf apostelen. iDe originele
beschouwing
zangers, die CA-plaat LXT
3- Schubert. Brahms, Hugo Wolf
Richard Strauss, uiterst kun- vaak vergeten wordt,
muzikaal begeleid door de
lans te bundig vierden de Denen de te- sterk beïnvloedde. Hierdoor werd
breken voor het lied, dat veel te "fï6" van htn nationale kunste- hij de grote figuur
Enige jaren voor de dood
behielden. En er zijn ook Frühling" van Schubert of
een „Von ewiger Liebe" van
Brahms kan zingen, dat wil zeg
gen niet alleen „stimmlich" gaaf
maar ook volkomen van binnen
uit, die beschikt over heel wat
meer talent dan welke opera-ster
4e ook, die het niet verder brengt
dan Puccini, Verdi of Wagner.
Lisa Delia Casa beschouw ik als
een der grootsten op dit gebied.
Nutk
Cultuur
moet u echt niet denken dat
de opera als kunst
geen waardering zou heb
ben. Integendeel, ook al ben ik er
nog steeds niet klaar mee in hoe
verre de opera in de bekende 0e-
daante nog levensvatbaarheid
heeft in onze tijd. Het gaat me
eohter niet tegen de opera, maar
tegen de vaak ongepaste verheer
lijking van enkele sterren, of be
ter van enkele stemmen. Want het
merkwaardige bij vele populaire
operazangeressen en -zangers is,
dat ze alleen maar stem hebben,
meer niet. Ze kunnen hard en
zacht, hoog en laag zingen, ze
verrichten de meest acrobatische
toeren en hebben soms zelfs bij
zonder fraaie klanken, maar cul
tuur is niet altijd aanwezig. In ze
kere zin hoeft dat ook niet bij ve
le populaire opera's, waarbij ik
terstond de werken van Mpzart
wil uitzonderen.
Waar men zich veelal op blind
«taart, of beter zich op doof luis
tert, is slechts de klank als zinne
lijke ervaring, de klank als mo
mentopname. En dan vooral op dc
klank in zijn grote volume. Na
tuurlijk moet er dan nog wat spel
bij komen, dat voor het grootste
dec! net als in de film af
hankelijk is van de regisseur.
Omroepverenigingen en grammo
foonplatenmaatschappijen doen
ijverig mee aan die opera:vcr-
heerlijking. aan die publieke be
wondering van stemmen.
Waar?
Maar waar blijft de aandacht
voor een andere vocale vorm.
voor het lied? Om van het orato
rium thans nog maar te zwijgen
Liederen-rec'tals worden steed?
«cheerier, zowel in de concert
zaal als op de grammofoonplaat
En is het lied eigenlijk niet een
veel hogere vorm dan de opera
aria? Moet de liederenzanger ook
niet veel meer cultuur hebben dan
tit operazanger?
het lied beseffen. Die waarde van
het lied en van de liedvertolking
ligt niet in de stem-acrobatiek,
ook niet in het uitleven van ele
mentaire hartstochten zoals
opera vaak het geval is. Evenmin
wordt die waarde bepaald door
de klank als zinnelijke ervaring.
Die waarde ligt allereerst in
het lied zelf en tevens in de
zelfbeheersing van de zange
res of de zanger, in de zelf
verloochening. Hier geen pri
ma-donna als bij de opera,
maar het zichzelf achter het
lied stellen, verscholen, als het
ware onopgemerkt. En hoeveel
populaire opera-sterren bren
gen zoveel innerlijke cultuur
op? Een lied van Schubert,
Brahms, Wolf of Richard
Strauss te zingen is oneindig
veel moeilijker dan welke da
verende keelaria ook. Heeft U
de in 1952 overleden zangeres
Elisabeth Schumann wel eens
HENRIËTTE ROOSENBURG
'Cockt van de dood naar ket leven
classicisme. Zijn grootste ver
dienste is, dat hij wèl beïnvloed
door de klassieken toch een
Deense kunst beeft geschapen".
Muzikaal ritme
van zijn oratoriumwerk,
als liederenzanger van een uit
zonderlijk hoog gehalte is. de bas
zanger
ir kent
aar die vanuit
MEN SLUIT HET BOEK van Henriëtte Roosenburg „En de muren
i*-1 vielen om" na het lezen niet zonder een glimlach, een glimlach
het goede
bevredigende einde van een hachelijke tocht, die voert
gevangenis te Waldhcim naar Nederland in de bevrijding.
Zy maakte deze tocht in gezelschap van drie Nederlanders, die evenals
grote ontbering hadden meegemaakt en met de dood
(NE 402.053)
klein voor ogen, de laatste
die tyd doorbrachten
tvervolle gevangenis onder de tyrannie
„Waarom",
dit beeld over de gehele wereld
beroemd."
En hij geeft zelf het antwoord:
„De Christusfiguur strekt zijn
handen uit als zegt hij Komt
tot mij"; hij schijnt een stap
vooruit te willen doen, een stap
naar de mensheid, maar blijft
tegelijk in alle majesteit ver
verheven boven ons zondaars.
Het geheim van de schoonheid
van dit beeld is gelegen in de
spanning, die de naderende be
weging en het zich toch terug
getrokken houden teweeg
brengt."
Thorvaldsen heeft in zijn leven
zeer hard gewerkt. Soms werd
hij bij het houwen geassisteerd
h'pLfdpn UHii door wel honderd arbeiders. Een
d hplantxriilc rippl unn 7iirt tworlron
«ERGENS ZIJ HET STIL»
de woestijn is eindeloos
en wijd als een strand zonder zee
een veld waar de cymbaal geen oor vindt
de hemel is meer dan de woning der zon
tussen hemel en woestijn ligt de lucht
ongemeubileerd en nog nooit ingericht
want God wacht nog op iets
grenzenloos
niet dan zand
en zaadloosheid
de zon is er alleen
met zichzelf
en de woestijn blijft eindeloos
en zaadloos
en los van elke zucht
ergens is het stil
juist in de woestijn
woest als de kleurverloren wijdte
ergens is het stil
juist in de woestijn
daarvoor ligt de woestijn op aarde
eindeloos
zaadloos
en los van zuchten
De Russen kwamen nog net op is afgekomen (het
gen, ontberingen,
hartverwarmende ervaringen.
Hoewel dit boek blijkbaar,
zien de flap, overal een goéde
ontvangst heeft en oir; strijd wordt Berlijn"
geprezen, kan ik die lof toch niet Hans Habe,
voor alle Ne-
nobele gezichten, gekleed in sier
lijk gedrapeerde gewaden. In te
genstelling tot de figuren der klas
sieken, vertonen die van Thorvald
sen geen opgezwollen spierbundels
en zijn ze niet vereeuwigd als stoe
re helden. Wij voelen, zegt hij, in
Thorvaldsen de Deen, de landsman
van Andersen, omdat in zijn beel
den een muzikaal ritme tot uiting
komt. Thorvaldsen zocht geen dap
pere krijgers uit te beelden. Hij
schiep geen enkel oorlogstafereel, an„rijK a.
maar bracht met zacht vloeiende
lijnen in zijn beelden een symbo
liek.
Directeur Schultz bewaart in
de afgietsels van de
teleurstellin- wordt het verhaal hier ën daar
soms onaanvaardbaar en geeft het
toch geen reëel beeld van het
ge- Duitsland van het voorjaar 19.45.
Wij denken aan bv. „Vrouw in
aan het boek van
.Naspel"
i alle opzichten delen. Het boek beschouwelijke element -
lieeft een sterk journalistieke
slag, het wordt hier en daar zelfs
een te vluchtige opsomming van
feiten en we zijn geneigd tot di
conclusie, dat het boeiende
vehhaal voornamelijk ligt
HERMAN SCHEY
Loewe
het r
geeft te herbeleven, wat wij
in die tijd geestelijk en lichame
lijk hebben doorleden. Maar dit is
geworden een avonturenverhaal,
dit dat ons onderbewustzijn automa
de tisch. aanvult met de bitterheid die
ben meegemaakt.
Doch misschien is dit boek het
gelukkige resultaat
zingt hij. goed begeleid door Felix
de Nobel, vier Balladen van Carl
Loewe („Der Erlkönig". „Kleiner
Haushalt". „Herr Olof" en „Die
wandelnde Glocke"). Het zijn in ^gg,.
deze vertolking de meest verruk- VEN
kelijke vertellingen geworden.
mededeling en nergens
we geconfronteerd met het mPHPNL.
nerlijk belevenen dat moet wordt, hoe
de dood tot het LE-
Een ander bez*
Zijn Finse collega, de 38-jarige alle waardering
dat het ergens stil zij.
D« op«ruaiifer
ïiugt de a.
e. joh. sch-reurs.
bas Kim Borg (zijn naam wordt
niet genoemd in de nieuwe El-
sevier-muziekencyclopedie, wel H
die van Meneghini-Callas) doel Bronzen Leeuw) dat
overigens in de liedkunst niet
onder voor Herman Schey. De
Deutsche Gr ammophon
Gesellschaft heeft dat
ingezien en een sublieme lang
speelplaat (LPEM 19076van
Kim Borg uitgebracht met lie
deren van Moussorgsky, o.a. de
„Lieder und Tanze des Todes"
(in het Duits gezongen) en su
bliem begeleid door dr. Erik
Werba De aangrijpende lied
kunst van Moussorgsky heeft
Kim Borg hier met zijn rijke
cultuur als het ware herschapen.
Waar is de alleen-maar-opera
zanger die zo een Wiegenlied
van Moussorgsky zingt? Niets
wordt hier geofferd op het altaar
van het goedkope succes; alles
is geadeld door innerlijke rijk
dom en wordt gesteund door bij
zonder mooi stemmateriaal.
COLUMBIA heeil het talent ,-an
de jonge Zweedse sopraan Aasc
lief zijn geworden ons dichter
bijblijven. Hoe groter de afstand
wordt, hoe meer wij ook de kans
geweesf: de terug- krijgen op zulk werk en dat is
j u_* t t zijds verblijdend, anderzijds
ernstig gevaar! Het is hier be-
om nimmer te vergeten!
Overigens kan ik het boek om
verve en blijde af
arderen. Het is een
n de N. V. E. M. Querido
ïvers Mij te Amsterdam en
247 bladzijden.
HERM. STEGGERDA.
het werk dat Henriëtte Roo- zijn vaart
?enburg in de bezetting heeft ge- loop zeker
daan (waarvoor zij als eerste uitgave
onderscheiden met de uitgr
eeuw) dat zij er op haar telt
erugtocht toch wel heel erg goed
zijn werken
Engelse aristo
craten ter versiering van hun
landgoederen*. Men zegt in Dene
marken dan ook wel, dat de En
gelsen de roem van Thorvaldsen
hebben betaald. Maar toen ook
Denemarken werken van zijn
grote beeldhouwer wilde bezitten,
moest het die kopen in Engeland...
,Dat was o.a. het geval", yertelt
de heer Schultz, „met de mooiste
werken, die het museum thans
heeft. Thorvaldsen had eens de op
dracht voor een Engelsman een
beeld te houwen. Aangezien hij
echter een slecht geheugen had,
vergat hij de opdracht geheel.
Het zou 26 jaar duren voor het
hem weer te binnen schoot, dat
het beeld nog nimmer was ge-
Toen het dan eindelijk gereed
gekomen was heeft Thorvaldsen
het alsnog aangeboden met als
rente" twee reliëfs en drie kop-
omzwerving
pen, die thans r
tot de mooiste werken v
seum behoren".
n het r
Onze medewerker, de auteur i
derlanders. Dit wordt de eerste
essayist P. J. Risseeuw, is vandaag Nederlandse roman over dit onder
per vliegtuig naar Amerika ver- werp. Reeds eerder heeft Risseeuw
trokken, waar hij tol 10 oktober werk gepubliceerd over de emigra-
hoopt te blijven. Deze reis kan
worden beschouwd als een studie-
1958 (Boekenweek) nieuw te
schijnen roman „Anneke Jans' uool
'uitgave Kok te Kampen). In deze houden
oman behandelt Risseeuw, die een
cpert is op het gebied van de ge-
■hiedenis der emigratie, een his-
irisch onderwerp, nl. New York YÖrVte~Voltóoi7n~Van "harte
'J.JJAteU™!°en tet no9 Nieuw sen wij hem een goede reis toe
Risseeuw zich nu met de studie
voor zijn laatste roman bezigge-
dank zij de steun vai
het Prins Bernhardfonds is he.
hem thans mogelijk geworden deze
arbeid door archief-studie
In zijn drukke loopbaan zag
Thorvaldsen nog kans een grote
verzameling schilderijen, afgiet
sels en originelen van klassieke
beelden, penningen aan te leg
gen, die ook in het Thorvaldsen
Museum tentoongesteld zijn. Het
museum beschikt, behalve over
ongeveer 500 werken, voorts nog
over 700 getekende ontwerpen
voor beeldhouwerken, waaraan
Thorvaldsen in zijn leven nooit
is toegekomen.
Bij een bezoek aan het grote
museum, dat geheel is gewijd
aan één kunstenaar, raakt men
diep onder de indruk van de
geestkracht van een mens, die
in zijn tijd baanbrekend werk
heeft verricht.
Maar bovenal leert men door
het voelen van het ritme in
Thorvaldsens werken Denemar
ken en de Denen beter kennen:
het land dat lieflijk en beschei
den is, maar op menig gebied
uitblinkt; het volk, wiens taal
onverstaanbaar maar beminne-
New bjk klinkt en wiens geest zo
nauw verwant is aan die van
ons Nederlanders.
MAU C. RECKMAlt
