Kerk geen collegezaal
Gods ontmoeting
maar
Struikelt u wel eens?
(in de taaltuin)
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
9
MAANDAG 1 JULI 1957
Liturgische bezinning
IV (Slot)
Af ET DE HAND op de Bij bel vroegen
wij de vorige maal om een waarlijk
schone dienst des Heren. Spanden
voorgangers en kerkgangers zich beiden
daar voor in. dan waren we tenminste
verlost van allerlei afschuwelijke kerk-
gewoonten, als daar zün: het rennen op
preekstoeltrappen, alsof er bonen brand
is. stel u voor dat HM. de Koningin op
een dergelijke manier de Ridderzaal kwam
binnenhollen met de troonrede! het
afraffelen van liturgische stukken alsof
men een nummertje krijgstucht weggeeft;
aankondigingen alswij zingen van psalm
zoveel en daarvan het zoveelste vers;
accenten als: vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren
Vraagt de gemeente om een schone dienst
des Heren, dan steken we geen peper
muntje in onze mond tussen „de banden
des doods" en ..de angsten der hel" van
psalm 116 en stoppen we de kinderen geen
toffee in papiertje toe in de seconde tus
sen schuldbelijdenis en genadeverkondi
ging. Dan trekken we onze jassen niet aan
onder het praeludium op de lof des Heren
en zingen we zonder kauwgum tussen onze
kiezen. Merkwaardig: we zijn tégen
wierook In de kerk, maar zien er geen
been in onze kerkgebouwen te wijden met
een weeë lucht van pepermunten, drop en
eau de cologne. Er zijn kerken in ons
goede land, waar het alleen stil is, wan
neer in de preek een aandoenlijk ver
haaltje wordt verteld en verder hoest en
proest de benedenafdeling, alsof de beste
hoester een ham kan winnen, terwijl de
galerij fluistert en giechelt: dat is dan de
stem van de kerk aller eeuwen! En w
Waarom
/~\MDAT we gewennd zijn meer óver
dan mét God te spreken! Zowel thui6
als in de eredienst. De kerk is voor velen
geworden tot een soort volkshogeschool
voor religieus geïnteresseerden. De preek
is een lezing of college over godsdiensti
ge waarheden. De rest Is franje, die niet
te veel tijd moet vragen, want onze ge
neratie is ongeduldig. Alleen tijdens het
gebed wordt het ons duidelijk, dat we
niet in de kerk zijn om over God. maar
mét God te spreken. Onder schriftlezing
tien geboden, collecte-aankondiging, ver
liezen we dit bewustzijn echter direct
Wij zijn meer onder: de Indruk van
„Hoor. Heer uw knecht spreekjt". dan
van: „Spreek. Heer uw knecht hoort".
Zodra we echter de overige liturgie
niet ernstig nemen verliest ook de predi
king haar karakter van een goddelijke
daad. waardoor de een wordt aangeno-
.nder
ordt
zü tot een min of meer interessant refe
raat over godsdienstige aangelegenheden,
waarover we bij de koffie een aardige
boom kunnen opzetten!
Wij zijn het veel "te weinig eens met
Lütherj die bij de inwijding van de Tor-
gauer slotkapel zei. dat in de kerk „un-
ser lieber Herr selbst mit uns rede durch
sein heiliges Wort und wir wiederum
mit Ihm reden durch Gebet und Lobge-
sang". Tegen al deze narigheid valt ge
lukkig te wijzen op de remedie.
De remedie
"TTEEL MEER dan tot op heden het ge
val ls, zal de geméénte moeten wor
den ingeschakeld in de liturgie! Dat Is
geen verroomsing van de eredienst. Zoals
wel wordt gemeend, maar juist een ty
pische consequentie van de reforma-
t i e. Activering van de gemeente is uit
gesproken protestants I In de middel
eeuwse kerk kwam de gemeente om een
schouwspel te zien. Sommige protestan
ten komen naar de kerk om een hóórepel
te beluisteren. Dat maakt al niet veel
verschil! De reformatie heeft de gemeen
te echter mondig verklaard! In de rooms-
katholieke eredienst is de misdienaar
voor het altaar bezig ten behoeve van
het volk; in de calvinistische eredienst
dient de gemeente zelf actief te zijn. Wil
ze ondanks de haar door Schrift en refor
matie verleende mondigheid toch blijven
zwijgen, dan valt ze achter de reformatie
terug in de duistere middeleeuwen, hoe
harnekklg ze zich ook méént te verzet
ten tegen het roomse gevaar. De refor
matorische liturgie is niét een aangele
genheid tussen de voorganger en zijn
Zender, maar tussen God en zijn gemeen
te en daarbij heeft ook die gemeente haar
taak.
De taak der gemeente
T"\E GEMEENTE komt samen om op
Gods woord een éntwoord te geven
Liturgie is immers ontmoeting! Soms kan
er tijdens een ontmoeting gezwegen wor
den: dan is spreken het zilver der vreug
de en zwijgen het goud der verrukking
Een ogenblik van stilte in de eredienst
is dan ook zeker niet verkeerd: ..Goed
is het in stilte te wachten op het heil des
Heren". Klaagl. 3 26.
De V der van onze Here Jezus Christus
is echter niet „het eeuwige Zwijgen"-
„Hij spréékt gewis tot elk. die voor Hem
leeft"! In de liturgie neemt Hij dan ook
het woord. Maar Hij. die zich de Hoorder
der gebeden noemt en Zijn volk wil ant
woorden op het gebed, verwacht dat de
gemeente op haar beurt hoorder is van
Zün ge.twen en gepredikte woord mn
daarop antv/i-iordt r
gebed en belijden.
De kerkdienst U
God en de geme'
de dienst heeft d;
het e
haar lied
lof.
andere de
draait een
de dien»
gesprek tussen
9 voorganger in
•'bbele taak:
Gods, het
Déér- m
gemeente aan. dan spreekt hij tot haar
ln de naam des Heren; wendt hij zich
om, dan 6taat hij nóést haar en richt zich
mét haar tot God. De calvinistische voor
ganger doet dit niet. maar het to goed er
voortdurend op te letten, in wiens naam
de predikant spreekt. En het liturgisch
besef zal ongemeen versterkt worden,
wanneer de gemeente in die liturgische
acten. waarin de dienaar héér tolk ls.
zoveel mogelijk wordt Ingeschakeld
Maar dan zal de orde van de dienst zo
dienen te zijn, dat de liturgie Inderdaad
de vorm heeft van een gesprek en niet
ontaardt in een serie monologen.
Monologen
T^R ZIJN MENSEN, die niet in staat
zijn een gesprek te voeren, omdat ze
alleen toespraken kunnen houden. U hebt
ze vast weieens ontmoet. Soms geven ze
u even gelegenheid iets te zeggen, maar
dan gaan ze gewoon verder, waar ze ge
bleven zijn. Met zulke mensen heb je
nooit echt contact. Ze weten 'niet, wat
een ontmoeting is. U zult ze ook nooit
werkelijk leren kennen.
Hetzelfde geldt nu ook van de grote
ontmoeting in de eredienst. Wil er inder
daad sprake zijn van een dieper -contact,
dan zal de liturgie niet een reeks toe
spraken dienen te zijn, waarin God en
mens langs elkaar heen praten, maar
een werkelijk gesprékl
(is.
door
G. IV. Lammens
In onze geijkte liturgie is het z.g.n. grote
gebed voor de preek tot een dergelijke al
leenspraak verworden. Het zal een voor
uitgang zijn, wanneer dit gebed weer uit
eenvalt in de componerende delen. Wf
moeten niet na en niet voor onze beuri
spreken. De schuldbelijdenis bijvoorbeeld
komt in dit gebed te laat: we belijden onze
schuld, zodra we God ontmoeten, dus
bij de aanvang van de dienst. Dan zal dr
voorganger met een schriftwoord in dc
naam des Heren de gemeente aansporen
zich voor God te verootmoedigen. Om ver
lichting met de Heilige Geest dienen we te
bidden, als de Bijbel opengaat bij schriftle
zing en prediking. Het gebed om aanvaar
ding van onze gaven dient eerst uitgesnro-
ken te worden, als de Here bij de aankon-
ging der collecten door een schriftworc
onze gaven heeft gevraagd. Door al derge
lijke correcties in de erdienst, wordt de
liturgie tot een levendige dialoog, waarin
God en mens elkaar horen en antwoorden
Dan is er ook veel meer gelegenheid de
gemeente in te schakelen door haar res
ponsies.
Responsies
\/"ANOUDS heeft de gemeente hardop
geantwoord op de woorden, die de die
naar in de naam des Heren tot haar sprak
Psalmen en gezangen lenen zich daartoe
uitstekend. Door die antwoorden drukt d*
gemeente uit. dat zij de dienst met beleeft
als een vrijblijvende cursus of catechisatii
maar dat zij de stem Gods in de liturgie
érnstig neemt. Dat bijvoorbeeld de i
nadeverkondiging voor haar geen les in
heilsorde is, maar de proclamatie van
vergeving der zonden, die zij dankbi
aanvaardt! Niet alleen met psalmen en j
zangen, maar ook met een gezong
..amen" kan de gemeente haar antwoord
geven. Dat dit al gebeurde in de apostoli
sche tijd, vermeldt Paulus In 1 Cor. 14 6
„Amen" is het meest oecumenische woord,
dat de kerk bezit! In de geloofsbelijdenis
belijdt niet de dominee zijn geloof.
de gemèènte het hare. waarom het
de hand ligt, dat het aloude credo door de
gemèènte wordt gesproken of recitatief
gezongen. Daarnaast zijn er in het litur
gisch schatboek der kerk allerlei stereo
type antwoorden van de gemeente be
waard. Verschillende zijn te vinden in
het ontwerp-dienstboek van de Hervorm
de Kerk: de lezing van de apostolische
brieven beantwoordt de gemeente
„halleluja!" Op de evangelielezing volgt
de dialoog:
Dienaar: Lof zij U, Christus
Gemeente: ln eeuwigheid, Amen.
Omdat In de schuldbelijdenis niet alleen
de voorganger zich verootmoedigt, i
héél de gemeente, kan zij het gebed c
nemen met de woorden: „Here .erttarm
U onzer. Christus, erbarm U onzer. Here
erbarm U onzer." Na de genadeverkondi
ging is deze doxologie flofverheffing) mo
gelijk:
Dienaar: Here, open mijn lippen.
Gemeente: Zo zal mijn mond uw lof ver
kondigen.
Een stuk oudkerkelijke liturgie, dat we
vinden in de kerkorde van Hippolytus en
dus blijkbaar al omstreeks 200 in de kerk
werd gebruikt, is de dankzegging voor hel
avondmaal, die afwisselend door voorgan
ger en gemeente wordt gesproken. Zij is in
bijna alle liturgieën van de christelijke
kerk bewaard en heeft ook weer een plaats
gekregen in het hervormde dienstboek, en
wel na het „amen" der gemeente op de
geloofsbelijdenis, die als vanouds wordt
gelezen kort voor de viering van hei
avondmaal:
Dienaar: De Heer zij met u.
Gemeente: En met uwe geest.
Dienaar: Omhoog de harten.
Gemeente: We heffen ze tot de Here
Dienaar: Laat ons de Here onze God
danken.
Gemeente: Betamelijk ls het en goed'
Het is mogelijk, dat zulke liturgische ele
menten ons wat vreemd in de oren klin
ken: room6 zijn ze stellig niet! Ze zijn
oud'kerkelijk en daarom waarlijk katho
liek dus ook ons eeuwenoud bezit!
TF/E KONDEN slechts enkele aspecten
der liturgie in dit viertal artikelen
aan de orde stellen. We hopen, dat
voor de eredienst wat meer belangstelling
mochten wekken en dat het nauwelijks'
begonnen gesprek in de gemeente mede
door onze bijdrage wat meer op gang zal
komen.
Want de schone dienst des Heren is
volle aandacht dubbel waard!
lYATUURLIJK bedoel ik dit maar
i op een zeer bepaald gebied: op
dat der moedertaal. Het zou onbe
scheiden zijn deze vraag ten op
zichte van andere terreinen te stel
len. De vraag is zelfs niet eens als
vraag bedoeld, want het antwoord
zit er reeds in. De apostel Jacobus
heeft het ons al gezegd: „Indien
iemand in woorden niet struikelt,
die is een volmaakt man". En hoe
moeilijk dit is, blijkt uit de rest
van de zin, want hij voegt eraan
toe: „machtig om ook het gehele
lichaam in den toom te houden".
We zullen het dus wel met elkander eens
zijn, dat voor alle mensen het antwoord
op deze vraag „ja" zou moeten luiden
Maar evenais bij het lopen voorzichtig
heid en behoedzaamheid vaak strui
kelen kan voorkomen, is dit ook bij hei
spreken en schrijven het geval. Dit geldt
inzonderheid ten opzichte van het ge
bruik van figuurlijke taal. Men is zo
licht geneigd twee begrippen aan elkaar
te verbinden, die deze verbinding niet
toelaten. En dan kan men dikwijls het
oude rijmpje toepassen:
Als apen hoge klimmen willen.
Dan ziet men vaak hun naakte billen.
TONDER nu al de struikelaars voor apen
te willen uitschelden, moet het mij
toch van het hart dat sommige schrijvers
weieens wat aapachtig doen bij wat ze
neerpennen. Zo zei een redenaar in een
deftige toespraak, waarin hij een per
soon uit de geschiedenis beschreef: „Hij
raakte verstrikt in de maalstroom van
de genoegens", zonder te bedenken dat
men van een maalstroom toch moeilijk
een strik kan maken.
Een andere schrijver liet zich door zijn
geestdrift zo zeer medeslepen dat hij
zich aldus uitte: „De vedel, waarop dit
liedje dagelijks wordt gespeeld, al sinds
de tijd van de kleuterschool, is voor het
meisje tot op de draad versleten". De
uitdrukking tot op de draad versleten
■zijn, wordt oorspronkelijk van kleren
gebezigd, maar het zal wel duidelijk zijn
dat men dit niet van een vedel (viool)
kan zeggen, want die bestaat niet ui',
draden. Ik wil hiermee duidelijk maken
dat achter de figuurlijke betekenis
steeds de letterlijke moet staan, anders
krijgt men een soort van potpourri.
Minder erg, maar toch ook verkeerd uit
gedrukt, was het bericht over een
brand: „De vlammen vonden gretig
voedsel in het oude droge hout". Men
kan zich voorstellen dat de vlammen
voedsel vonden in het hout en dat ze
daarvan gretig gebruik maakten, m8ar
gretig voedsel vinden ls een uitdruk
king die alleen zou kunnen betekenen
dat het voedsel gretig was. Waarschijn
lijk was bedoeld: De gretige vlammen
vonden voedsel.
WAANNEER men zonderling taalgebruik,
meestal enigszins overspannen, wil
vinden, dan behoeft men maar een blik
te werpen ln de voetbalverslagen, die
blijkbaar ongeveer alle worden geschre
ven door personen, die beter thuis zijn
in de sportwereld dan in de wereld van
de moedertaal.
Zo las Ik: „In beide landen vertoeft
het voetbal ln een diepe put". Daar ver
toeven betekent wachten of zich ophou
den. vraagt men zich af, wat de schrij
ver feitelijk bedoelde. Een andere sport
redacteur heeft het over dit interessante
schouwspel: „Ziedende kopstoot van
Dekker schonk Oranjewelpen de zege".
Ik hoop maar dat bij dit kunststukje
zijn haar niet verbrand is.
Het komt ook voor. dat een woord, of
schoon volkomen verkeerd, zo vaak ge
bruikt ls, dat men het dwaze ervan niet
meer opmerkt. Zo vindt men steeds op
nieuw dat iemand een fruitmand of een
bloemenmand krijgt en men vraagt zich
af wat een zieke of zelfs een jubilaris
met zo'n voorwerp moet doen. Ze waren
toch heel wat beter af met een mand
fruit of een mand bloemen. Stel u eens
duidelijk voor ogen hoe dwaas deze uit
drukkingen zijn door bv te vergelijken:
„drink elke dag een melkkan" of „de
arme vrouw kreeg een soeppannetje om
Het volgende voorbeeld is wel op een heel
ander gebied dan dat van het taalge
bruik, maar toch ook een bewijs voor
Ds. T. Cabaret uit
pastorie gezet
Ds. T. Cabaret is vrijdag de deur gewe
zen van de pastorie der Gereformeerde
gemeente te 's-Gravenpolder op Zuid-
Beveland. De deurwaarder zette de pre
dikant er uit.
Vorig jaar oktober ls ds. Cabaret ge
schorst als predikant van genoemde
gemeente, waarna hij een groepje hem
trouw gebleven gemeenteleden om zich
heen verzamelde in de Gereformeerde
gemeente ln Hersteld Verband
Hij kreeg van de kerkeraad der Gere
formeerde gemeente aanzegging, de
pastorie te ontruimen en liet zich daar
om inschrijven bij de plaatselijke woon
ruimtecommissie, maar slaagde er tot
nu toe niet ln, een woning te krijgen.
De zes kinderen zijn ondergebracht bij'
inwoners van 's-Graverpolder en de
inboedel is opgeslagen in de pastorie-
tuin.
Ds. Cabaret, die hulsschilder van beroep
is. heeft zijn oude ambacht weer opge
vat. maar blijft prediken.
Oranjevereniging Noordwijk Binnen
hield geslaagde sportmiddag
TRADITIEGETROUW organiseerde de Oranjevereniging te Noordwijk
Binnen zaterdagmiddag ter gelegenheid van de verjaardag van Prins
Bernhard een sportmiddag op het gemeentelijk sportpark aan de van Pan-
huysstraat. De leiding berustte ook nu weer in de vertrouwde handen
van de heer J. O. R. Gravendaal, die zijn lang niet gemakkelijke taak voor
treffelijk vervulde, daarbij naar behoren bijgestaan door de heer F. Vink.
Een goed programma werd vlot afge
werkt, ondanks de hitte en er werden
goede resultaten bereikt, De uitslagen
60 m hardlopen meisjes: 1. Anta
Bohemen 8 8; 2. Nel Westgeest 9; 3. Riet
Kortekaas 9.3.
60 m. hardlopen jongens: 1. Floor Lind-
hout 7.8; 2. Jan Deurman 8.2; 3. Jan
Vuurden 9.7.
80 m. hardlopen meisjes: 1. Lineke Zoet
10,5; 2. Els Zoet 10,8; 3. Trees v. d. Holst
12,8
100 m. dames: 1. Lineke Zoet 13,2 (bui
ten mededinging); 2. Adri Vink 13,4; 3.
Greet van Rhijn 13,6; 4. Anneke Graven-
daal 13,9.
BEVRSBAROMETERB
Indonesië plukt wrange vruchten
van wanbeheer
TTET LEEK er deze week op alsof de komkommertijd op de effecten-
11 beurs reeds was aangebroken. Er heerste een kleurloze stemming en
er zat weinig lijn in de koerscurve. Handelsvereniging „Amsterdam" was
vastgestemd op de gunstige gang van het bedrijf in Ethiopië.
Met enige begrijpelijke voldoening heefl
het bestuur van dc Handelsvereniging „Am
sterdam" deze week op de jaarvergadering
gesproken over de geslaagde overgang van
het bedrijf op de suikercultuur in Ethiopië.
Men heeft in het land van de Negus een
concessie verkregen van 5000 ha. en de eer
ste suikerfabriek, welke men ginds geves
tigd heeft, heeft na een korte aanlooptijd
uitstekende resultaten opgeleverd.
In deze fabriek (Wonji) heeft de n
schappij circa 40 miljoen geïnvesteerd
op de vergadering werd medegedeeld,
men dc kosten van een tweede fabriek,
alleszins plaats is, uit eigen mid
delen hoopt te financieren. De geprodu
ceerde suiker vindt afzet in Ethiopië zelf.
terwijl geen enkele moeite met de trai
an gelden uit het land wordt onder
bonden.
Wanneer men in Indonesië de vorige
jaren verstandiger had gehandeld, zou
den de kapitalen, welke nu in andere
landen worden geïnvesteerd, ten nutte
van de gemeenschap van Indonesië
zijn aangewend.
De moeilijkheden, welke de macht
hebbers van Indonesië aan het wes
terse bedrijfsleven in de weg hebben
gelegd, zijn omgesmeed in een wapen,
dat zich tegen het welbegrepen belang
van het Indonesische volk heeft ge
keerd. De bevruchtende werking van
buitenlands kapitaal en buitenlands
vernuft en zakenkennis heeft men ge
weerd en het resultaat ls een armetie
rige levensstandaard der Indonesische
VerDeli
Een ander concern, dat na de souvi
niteitsoverdracht veel belangen buiten
Indonesië heeft aangetrokken, is de Ver.
Dcli Maatschappijen. Deze heeft haar
aandacht vooral
financieel Amerika gericht, t
overzicht men behalve tabaks-
belangen ook geïnte
resseerd is in de ollebranche. Via een
dochtermaatschappij heeft men de inves
teringen in olie- en gasproducerendc
de slordigheid waarmee sommigen de
moedertaal bezigen: Ik kreeg deze week
een keurig uitgevoerd programma, waar
in ik op de eerste bladzijde las: Vakan-
tlecurcussen uitgaande vanCurcus
spreekt men uit: kurkus. Stellig weet de
schrijver dit. maar hij ls blijkbaar te lui
om zijn gezond verstand te gebruiken.
"pEN belangstellend lezer schrijft mij:
„Zich kort en dus goed uitdrukken is uit
de mode. Niettegenstaande de klachten
over gebrek aan tijd en plaatsruimte,
spreekt en schrijft vrijwel iedereen zo
omslachtig en aanstellerig mogelijk.
„Dit is een landbouwkundige aangele-
door
drFC, Dominicus
genheid" vertaalt men door: „Het ls nu
eenmaal zó, dat deze materie ligt ln
(bedoeld is natuurlijk op) het agrarische
vlak". Of nog mooier: „in de agrarische
sector". Vooral het woord sector is ge
liefd, want betrekkelijk weinigen weten,
of weten nog, welke vorm een sector
heeft".
en zeer moeilijk woord schijnt het een
voudige „zodra" te zijn. Zo las ik:
„Eerst keken zij naar mijn haar (blond)
met die bekende bewonderende blik,
maar zodra zagen zij mijn ogen (don
ker) o f het ging over". Bedoeld is nau
welijks of De zin had moeten luiden:
zodra zij mijn ogen zagen, was het uit.
Zojuist ontmoette lk nog een prachtig
voorbeeld van dwaze beeldspraak: „Tot
nu toe was het land een vergeten hoek
van de aarde geweest dat zijn voor
naamste bron van inkomsten trok
uit de pelgrims die naar Mohammeds
geboorteplaats Mekka en naar de plek,
waar hij stierf, Medina, vertrokken"
„Een bron die men uit een pelgrim
trekt", lk geloof dat ik met dit schone
voorbeeld van struikeling wel kan ein
digen voor het ogenblik.
tigende
kritiek
objecten weten uit te breiden en
heeft goede verwachtingen van de
komstige resultaten. De Amerikaanse
tabaksbelangen zijn eveneens zeer be
langrijk, maar hebben het vorige jaai
enigszins teleurgesteld.
Hetgeen het jongste verslag over he
bedrijf in Indonesië mededeelde, is we
symptomatisch te noemen voor de moei
lijkheden, waaronder de Nederlandse be
drijven ginds moeten werken. Men leest
over twee loonsverhogingen in 1955, daar
na in 1956 weer een, welke tezamen met
de verhoging der materiaalprijzen tol
aanzienlijke stijging van de kostprijs der
produkten hebben geleid. De bestaandi
onzekerheid over de grondrechten is ge
bleven, waardoor de plannen voor de be
drijfsvoering voor komende jaren
den belemmerd.
De in 1956 in Indonesië gemaakte
winst is geheel aangewend voor dc
uitbreiding en verbetering van het be-
drfjf aldaar en desondanks blüft dc
financiering ervan uiterst moeilijk.
Die prachtige Sumatratabakscul-
tuur welke vóór de oorlog een bloeiend
bedrijf was, is nu min of meer
lastig geworden door het wanbeheer
en het onverstand der Indonesische
autoriteiten.
De eert. Ver. Deli waren, onder invloed
van het teleurstellend verslag, deze week
enigszins aangeboden en verloren enkele
punten van het koersniveau. Daarentegen
konden H.V A.'s het dividend van 8 pet
vrijwel inhalen.
Grilligh curve
De internationale aandelen hadden
deze week een grillige koerscurve. Het
aanvankelijk behaalde koersavans werd
niet behouden. Philips verloor per saldo
7 punten. Unilever wist tijdelijk tot 479
pet te komen, maar daalde later tot 469
pet. Kon. Olie kon zich vrij behoorlijk
handhaven en monteerde tot 221, dus
weer boven de 1100 pet oude notering.
Het kunstzijdefonds kon zich praktisch
op het oude niveau van circa 200 pet
handhaven.
Het jaarverslag van de Overzeese Gas
viel ter beurze in goede aarde. Hier heeft
men ook een concern, dat zich buiten
Indonesië heeft versterkt en het vermo
gen buiten dat land kan. blijkens de
balansgegevens, op minstens 236 pet van
het geplaatste kapitaal genoteerd worden
De verhoging van het dividend van 9 op
10 pet wijst erop, dat de rentabiliteit van
het bedrijf bulten Indonesië zeer behoor
lijk ls. De jongste uitbreiding in Peru nl.
is in opkomst en men heeft er goede ver
wachtingen van.
Locale industrie-aandelen waren zeer
kalm gestemd. Het jaarverslag van de
El. Motorenfabriek Dordt stelde teleur,
niet alleen wat betreft de dividendverla
ging van 8 tot 7 pet, maar ook wat betreft
de vooruitzichten van de financiële resul
taten. De concurrentie is' fel, terwijl de
personeelsvoorziening met grote moei
lijkheden gepaard gaat. De koers der
aandelen was reeds bij de aankondiging
der dividendverlaging ingezakt en kon
zich slechts een paar punten herstellen.
Een heter verslag leverde Frank Rijsdijk
te Hendrik Ido Ambacht, welk bedr|jf
wederom 14 pet dividend uitkeert. Dc
bruto-wlnst beliep ƒ592.000 tegenover hel
voorafgaande jaar 524.000. Het eigen
vermogen van deze slooponderncming be
draagt volgens de balanscijfcrs meer dan
200 pet van het geplaatst aandelenkapi
taal. Het bedrjjf is voor het lopend boek
jaar voldoende van werk voorzien. De
koers der eert. kon enigszins monteren.
Scheepvaartaandelen schijnen, ondanks
de voortgaande flauwe vrachtenmarkt.
bodem bereikt te hebben. Het is ons
opgevallen, dat Holland Amerika Lijn
zich goed kon handhaven op circa 178 pet.
terwijl Kon. Boot zulks eveneens deed.
Cert. Van Ommeren stegen deze week op
aanhoudende vraag van 262 tot 269 pet.
Ook inflatie in V.S.
Wallstreet was deze week overwegend
luier gestemd. Ook in Amerika kampt
men met de problemen der hoogconjunc
tuur. Dc consumentenkredieten zijn daar
gestegen tot het respectabele bedrag van
dan 40 miljard dollar en vrijwel
iedereen heeft daar afbetalingsverplich
tingen. De geldrente wordt er op hoger
niveau gebracht, omdat men de krediet-
geving wil afremmen. In 4'i jaar tijd zijn
de bestaande kredieten met 150 miljard
dollar gestegen.
Uit het bedrijfsleven komen zo nu en
dan minder geruststellende berichten.
over het algemeen handhaven dc
rentabiliteit en de bedrijvigheid zich ln
de meeste takken van het economische
leven. De verhoging der staalprljzen met
zes dollars per ton, ter compensatie van
loonsverhoging, wijst erop. dat het proces
der muntverzwakking door inflatie ook
ginds nog niet tot staan Is gekomen-
Op de emisslemarkt is er een uitgifte
m 25 miljoen 5 pet obl. Export-Finan
ciering Mij. a 98 pet., alsmede van ƒ21
ten 5 pet. converteerbare obligaties
Billiton Mij s 100 pet, met recht van voor
voor de aandeelhouders. De claim-
handel begint woensdag a.s.
12.5.
1500 m. heren: 1. Paul Christiaanse
4.21.6; 2. J. de Ridder 4.25; 3. P. de Haas
4.45.2; 4. H. Schmohl 4.52.
Schoolestafette meisjes l.o.: 1. Open
bare school: 2. zusterschool; 3. Chr. school
N. Zeeweg.
Jongens l.o.: 1. Openbare school 1.46,2;
2. Jongensschool 1.49,2; 3. Wilhelmina-
school 1.49,6.
Schoolestafette u.l.o. meisjes: 1. R.K.
u.l.o. 1.48,2; 2. v.g.l.o. 1.49,2; 3. Chr. u.l.o.
1.54.
Jongens: 1. Chr. u.l.o. 1.41,6. De R.K.
U.I.O., die een tijd maakte van 1.41,2 werd
gediskwalificeerd.
Verenigingsestafette: 1. ploeg SchmohJ
3.43.6; 2. M.S.V. 3.45.
Demonstratie
Ter afwisseling werd een demonstratie
gegeven door de gymnastiekverenigingen
DOS en MSV. wat ook zeer in de smaak
viel.
Ten slotte werd nog een voetbalwed
strijd gehouden tussen de oude glorie var
de beide plaatselijke clubs S.J.C. er
Noordwijk. De S.J.C.-ers bleken over d<
langste adem te beschikken en wonner
ondanks het lokkende strand,
voor deze zeer goed geslaagde sportmid
dag, behoorlijke belangstelling.
VEILINGÖVËRZICHT
De afgelopen week kenmerkte zich
door buitengewoon grote aanvo
Hierdoor is deze zo niet dc drukste,
toch zeker een van de drukste weken
van het seizoen geworden. Het prfjsbeeld
was niet altijd even bevredigend,
er is toch ook nog geen reden
klachten.
Met kassnijbonen is het beslist 1
gevallen.
Maandag viel de prijs wat tegen,
dat deze beneden het eind van de vorige
week lag. Maar iedere dag trok de prijs
verder aan en vrijdag was deze opgelo
pen tot 1.46 per kg., als hoogste note
ring. Ook voor de mindere sorteringen
betaalde men zeer goede prijzen. Het
overgrote gedeelte ging voor export. De
aanvoer ls aan het teruglopen, hoewel
toch nog kwanta van betekenis ter vel
ling komen. Stamprinsessenbonen komen
ln geringe hoeveelheid voor de klok. De
prijs ls zeer goed.
Peulen minderen zeer sterk ln aanvoer.
Deze zijn te koop voor 20 cent tot 1.17
per kg. Dit komt door de grote variatie
bij dit produkt. Doperwten, capucijners
en blauwschokkers brachten over het
algemeen goede prijzen op. Ook deze
produkten zijn over de topaanvoeren
heen.
Het produkt, dat het gehele veiling
beeld beheerste was tuinbonen. Met dag-
aanvoeren van 70 tot 80 ton spreekt dit
voor zichzelf. Ook deze week zijn er
vooralln het begin nog belangrijke aan
voeren te wachten. Met de. prijs was het
niet altijd even best. In het begin ging
het nogal goed. Donderdag echter maakte
de prijs een kolossale buiteling. Er werd
begonnen met 18 et. per kg. doch tijdens
de veiling zakte de prijs tot 12 cent per
kg. Tegen de verwachting ln ging het
vrijdag weer beter.
Verschillende groentesoorten blijven
nog goedkoop, zoals postelein, andijvie en
spitskool. Voor goede sla geeft men nog
altijd redelijke prijzen. De aanvoer is
echter klein. Bloemkool begint zloh te
herstellen van de prijsinzinking, vooral
vrijdag liep de notering flink omhoog.
Bospeen en waspeen worden vrij goed
betaald als de kwaliteit goed ls. Er ls
echter veel verschil. Komkommers waren
niet zo duur. maar zeker niet onbevredi
gend geprijsd. Augurken komen er al
meer en de handel toonde belangstelling.
Soepgroenten: prijzen naar kwaliteit. To
maten waren vrij vast in prijs, maar
lager dan vorige week.
Herv. synode tot
november uiteen
der Ned. Herv. Kerk zich beziggehouden
met de Jaarverslagen van de Raden voor
Pers en Publiciteit. Kerk en Israël, Kerk
en Overheid, Verbreiding van het Evan
gelie en Kerk en School, welke alle
werden goedgekeurd.
De Raad voor de Herderlijke Zorg
bracht rapport uit over de pastorale
zorg aan predikanten. Er zal een drietal
brieven verzonden worden aan kerke
raden, predikanten en brede ministeries.
De Raad voor de Herderlijke Zorg zal
zich eveneens bezighouden met een nade
re bepaling van de positie van hulppre
dikers en catecheten. Met grote meer
derheid van stemmen werden vervolgens
de wijzigingen van de kerkorde met be
trekking tot de verplichte geheimhou
ding voor de ambtsdragers goedge-
De wijzigingen in de kerkorde met be
trekking tot de toelating van de vrouw
tot de ambten werden opgesteld ter voor
legging aan de classicale vergaderingen.
Besloten werd de bUdrage voor de ge
nerale kas t« verhogen van f 1 tot f 2.50
per lidmaat per jaar.
Prae6es K. Scharf van de Alt Preus-
sische Union te Berlijn-Brandenburg
bracht de groeten over van de kerk :n
Oost-Duitsland.
T.a.v, de glijdende werkweek zal de
Raad voor Kerk en Samenleving een on
derzoek instellen.
Na goedkeuring van een groot aantal
Jaarverslagen van organen van bijstand
ging de Generale Synode tot november
uiteen.
Steenbergen zal een
Po-dorp adopteren
In een buitengewone vergadering heeft
de gemeenteraadvan Steenbergen vrijdag
avond besloten een dorp in de Italiaanse
Po-vlakte te adopteren. Welke plaats het
zal worden is nog niet bekend.
Over een eventueel te houden Inzame
ling voor een door de watersnood in de
Po-delta getroffen dorp zal men zich nog
beraden. Steenbergen heeft deze geste
willen stellen als tegenprestatie voor de
Italiaanse hulp, die Nederland ten tijde
van de ramp van 1953 heeft ontvangen.
EN VEEVOEDERS
•verzicht van de firma A. Makkreel,
makelaar to granen, Rotterdam)
maandag per circulaire bekend werd ge-
dai de regering op zeer korte termijn ertoe
•rgaan de richtprijzen van de meeste voe-
en te verhogen, ontwikkelde zich ten
handel. Nagenoeg de meeste mengvoe-
grote aankopen i
hogere prijzen met zich mede bracht. De prijs
verschillen t.o.v. de vorige week waren dan ook
beduidend.
Reeds vorige week vrijdag vonden er belangrijks
aankopen In gele NoordijAmesrikaanse maïs plaats.
Het prijspeil van dit artikel was dusdanig Inge
zakt, dat reeds met een invoering van een me-
nopolicheffing rekening werd gehouden. Een
Inderde dit op
vastere stemming in Chicago
waren genoodzaakt
aankopen te fixeren, i
I de prijzen
JHI Jgemeoe go-
dachte. Laplata maïs is inmiddels sterk opgelo
pen. Vooral de eerste posities trokken koper».
Op de afledin^termijoen vonden verschillende dek-
ingsaankopen plaats. Dit ral ook wel op cociti-
rntmoeilijkheden duiden. Het gevolg was een
sterke stijging. Ook voor gerst bestond goede
Interesse Importeurs kochten op diverse afla-
dingstermijnen flinke kwantums Russische gerst.
Ook vonden er nieuwe aankopen plaats in Noord-
Amerikaanse no. 3 gerst op juli-eugustus-efladtog.
Syrische en Irak gerst verdwenen zo goed als
van de markt. Het aanbod in stomende gerst is
op het ogenbUk nihil. De disponibele voorraden
gMfc---- sterk oplopende prijzen hun weg
MHocorn had
consumptie.
de afladir»
en ook In trok. Diegenen, dje
nog Iets in spoedig gewichte granifero wensten te
waren »el verplicht een goede prijs
eekoekenmarkt was deze week ook vaster
nen. Er kwamen goede zaken tot stand
tierende prijzen en het slgemeoe prijsbeeid
i stijgende tendens. De grootste aandacht
hter gericht op de graansector, wat do
enigszins op de achtergrond plaatste.
Hot D
REILEN EN ZEILEN
COTTICA 31 NO Barbados n Mad
CRANIA 2t O Bermuda
CITADEL 37 Kalmar
ELSENBURGH 38 ZW rtnlsterre i
FRANS VAN SEUMERJBN 3t IS n
GLORY 39 Little Hampton
31 Tees n Humber
HAROLD 38 v Llsta n Stettin
MARPESSA (T) 3$ v Havanna
MYON1A 30 Surabaja verw.
MOLENKERK 28-300 m Socotra
MUrDEHKERK 28 p Lissabon n
NAESS COMMANDER 28 130 n
N. AMSTERDAM 39 Rotterdam
ORANJE FONTEIN 2» p Finnic
PHRONT1S 29 Hamburg
rs WILLEM HI 27 v Quebe.
WILLEM GEORGE FRED. I
WILLEM v. ORANJE 29
8TAD DORDRECHT 2
STAD HAARLEM
STATENDAM 28 v
STRABO IS Dungen
TARA 28 p Fernsd
TERN ATE 28 Pt. S
VAN CLOON 20 Tt
VESTA 28 p Dover
VOLHARDING 37
VROUWEPOLDER 2
IJ SS EL 39 PhUadelc
ALIOTH 28 - 1
ATJE RAY-S 38 320 Kp
BREDA 20 Lagualra
CALTEX ROTTERDAM
CITO 28 Thame, n Dordr
Texe) n GothenDurg
Dublin n Swar
HULST 27 v Lissabon n
JACOB OORBURG 27 G
JASON 28 v Portland n
JULIA MARY 38 Hamlni
KAREL 28 v Casablanca
KEIZERS WAARD 2« O A
LÏBBRTY BELL 28 375 r
LINDESINGEL
MAASKERK 39
MARCELLA 39
MARNE 30 p S
MARNELLOYD
MICHEL SWENC
NOTOS 28
RXNI 38 21
SETAS 28
SPICA 27 Telrm
RET ATRIEREN DEN
EMIGRANTEN
COTTICA Jul
1 OLDENBARNÏVELT
lull Southampton-Lo Havr
WILLEM RUYS I JuU I
dam n Tandjor
v New York n Rotterdam
