Het Atoom leert huiver voor
kernenergie overwinnen
Interessante
verdient de
expositie
aandacht
Minder rondtrekkers en
meer doelreizigers
Kadar: Geen vrijheid voor
„vijanden" van het volk
Dienaar van samenleving
en veelzijdig politicus
Belangrijke concessies van
minister Mansholt
9
VRIJDAG 28 JUNI 1957
Poort ncicir een nieuwe wereld
O
(Van onze speciale verslaggever)
"IVFOG AL TE VAAK denken wij bij hel woord atomen aan Hiroshima,
-L* nog al te vaak bij kernenergie aan vernietigende kracht. En toch
is er over de kernenergie cn de atoomsplitsing in de loop van de na
oorlogse jaren zoveel gepubliceerd en voorgelicht, dat wij heter nioes-
,ten weten. En als om ons van de laatste huiver in verhand met dit g«
heimzinnige onderwerp te bevrijden, hebben architecten, natuurkun
digen en handwerkslieden op het terrein van de luchthaven Schiphol
een aluminium bouwsel laten verrijzen.
Het is een omhulsel van de meest
exacte bewijsvoering voor het onont
koombare feitdat de kern-energie
ieders aandacht verdient en dat onze
toekomst geschreven wordt met neu
tronen, plutonen en atomen. Het is di
tentoonstelling „Het Atoom", die van
daag in tegenwoordigheid van konin
gin Juliana en prins Bernhard offici
eel is geopend.
Er staat geen model van de atoombom
bij de ingang, het woord oorlog en ver
nietiging staat op geen wand geschreven.
Op één van de wanden staat een tekst en
die wilden wij als motto van deze expo-
sie zien: Kernenergie opent de poort
naar een nieuwe wereld.
Want als we ver in de toekomst zien.
ontwaren we daar de „atoom-keuken"
waar moeder bakt en braadt met kern
energie, éen elektrische centrale, door
kernenergie op gang gehouden, stadsver
warming, voortbeweging alles door de
kracht die in het kleine onderdeel van
ieder materiaal, het atoom, geborgen zit
en die we nu, na tientallen eeuwen ander
soortige brandstof te hebben gebruikt,
leren beheersen en benutten. Kern
energie gaat hand in hand met radio
activiteit en de eigenaardigheden daar
van hebben ons in de laatste jaren vooral
op medisch gebied vele grote stappen
vooruit geholpen.
Zonnestelseltjes
Het is voor ons, moderne twintigste-
eeuwens, nog steeds een vreemd idee. dat
de stoel waarop we zitten, de brug waar
over de treinen denderen, opgebouwd is
uit atomen een kern, waaromheen een
zonnes.elseltje van kleine deeltjes wemelt.
Ja. beweging in hecht materiaal het is
haast onvoorstelbaar. De Grieken waren
reeds zover, dat zij de atoom in zijn geheel
als bouwsteen kenden Demokritus was
de grondlegger van dit gewaagde idee.
Maar zij zagen de atomen nog als ondeel
baar, onveranderbaar de onderzoekin
gen van o.m. het echtpaar Curie hebben
aan deze theorie een einde gemaakt.
Zo ontstond een wetenschap, die werkt
met de ongrijpbare kleinheid van atomen.
,Een nietig sneeuwvlokje is ontzaglijk
groot vergeleken bij zijn bouwstenen:
moleculen, atomen, elektronen en atoom
kernen. Als wij het sneeuwvlokje zouden
vergroten, zodat zijn middellijn drie maal
de afstand van de aarde naar de maan
zou zijn, dan vinden we in een stukje van
die enorme sneeuwvlok, welk stukje zo
groot zou zijn als de Amsterdamse bin
nenstad, enkele tientallen watermole
culen. Eén atoom in zo'n molecuul is dan
zo groot als het Paleis op de Dam en de
atoomkern is dan zo groot als een brom
vlieg, die in dat Paleis rondvliegt
Het is een van de vele praktische voor
beelden van maten en bijzonderheden,
die deze tentoonstelling zo boeiend geeft.
Splitsing
Die kern, waaromheen de elektronen
cirkelen, te splitsen dat was het begin-
experiment van de nieuwe wetenschap
kern-fysica. Welke krachten ontketende
men? Bestaat er een kettingreactie, die
alle kernen in de omgeving zou splitsen
en wat zou er gebeuren als al die energie
vrijkwam? Het waren vragen van grote
betekenis en de atoombom was het bewijs,
dat het hier gaat om energie van een
hevigheid en grootte, die ons bang maakt
voor het speelgoed waar we mee spelen.
De onderzoekingen gingen verder het
doel was: de energie uit zo'n atoom niet
ineens (een explosie, vernietigende
kracht) maar geleidelijk vrij te maken en
die energie te gebruiken in plaats van
onze huidige brandstoffen, die uitgeput
gaan raken steenkool, aardolie. Dat
men daarin is geslaagd, bewijst het schip,
dat door kernenergie wordt voortgedre
ven, dat bewijst ook de elektrische cen
trale die in Engeland wordt gebouwd en
waar kernenergie de „brandstof" is.
Nog maar al te vaak denken wij, dat
er nu in Engeland die griezelige „atoom
energie" uit de stroomdraden gaat komen;
niets is minder waar. De energie uit het
atoom komt vrij als warmte, die warmte
verhit water tot stoom, die stoom drijft
een turbine en die turbine een dynamo
aan. En als u het knopje van het licht
omdraait, brandt uw lamp op precies
dezelfde stroom als vroeger. Alleen de
brandstof, die voor de energie (warmte)
zorgt, is van een hele grote berg steen
kool. die we moeizaam uit dè grond moes
ten delven, een kl^in stukje edel metaal
geworden. Uranium bijvoorbeeld, dat
om het maar eens populair te zeggen
om zijn voordelige energie zeer geliefd is.
Reactor
Als u dit alles nog een griezelig, vaag
procédé vindt, moet u nodig eens
„Het Atoom", dat aluminium bouwsel op
Overal op het terrein van de
tentoonstelling „Het Atoom" ziet
men het symbool, dat reeds
maanden geleden in kranten en
op aanplakbiljetten de expositie
aankondigde
Schiphol, waar u zich voor vijftig cent
onder meer kunt buigen over het hekje,
dat de werkende kernreactor van het type
Swimming Pool omgeeft. Daar, zeven
meter diep in het bassin, dat is gevuld
met water, dat honderd maal zo zuiver is
als het aqua destillata, waarmee de
apotheker zijn drankjes maakt, bombar
deert men uranium-atoom-kernen met
neutronen, zodat de a toom-samenstelling
verandert en het uranium plutonium
wordt, een ander materiaal dus. Daarbij
komt energie vrij, warmte die aan het
water wordt afgegeven en daarbij ont
staat diep in het bassin rondom de 17 kilo
uranium, die daar beschermd is opge
hangen, een ioniserende, groene gloed
en u kunt er met uw neus bovenop staan,
zonder gevaar voor radio-actieve straling,
die door het water wordt tegengehouden.
Het is slechts een van de vele boeiende
onderdelen van deze zo perfect ingerichte
tentoonstelling. De dames onder u zullen
het meest belangstelling koesteren
„De keuken van de Toekomst" die ook
opgesteld is: moeder de vrouw zit
een toetsenbord op knopjes te drukken,
de eenden vliegen gebraden de ovei
en een televisie-ontvanger geeft haar
bovendien een rechtstreeks relais uit de
kinderkamer, zodat z(j al „kokend" kan
zien, wat de knapen daar uitkuren. Hans
Kaart komiek en operazanger zorgt
voor de nodige levendigheid in het bedrijf
in deze keuken.
Over een luchtbrug treedt men het ten
toonstellingsgebouw binnen en de entree
is het draaien ven een tourniquet, dat
gelijk enkele bollen en kubussen in be
weging brengt symbool van de hand-
kracht. moeder van alle energie. Via de
waterkracht en windkracht vertelt de
expositie bet verhaal van de energiebron
nen. die de mens de natuur wist te ont
worstelen: steenkool, aardolie en d«
expositie vertelt er gelijk bij, dat die
voorraden uitgeput raken.
Over de samenstelling van elke stof, de
moleculen, de atomen en hun eigenaar
digheden weet de expositie op boeiende
wijze (alles werkt, alles beweegt, alles
draait) te vertellen en ook over de
vele toepassingen van kernenergie en
radio-activiteit
Pijpleiding
Een voorbeeld. In de oliepijpleidingen
in het Midden-Oosten stroomt beurtelings
olie en benzine, in grote porties achter
elkaar aan. Schakelt men bij het aanvoer-
pompstation van dieselolie over op ben
zine, dan voegt men gelijk op dat schei-
dingspunt „kruimels" radio-actief ge
maakt materiaal toe. Bereikt dit mate
riaal het eind van de pijpleiding, dan
waarschuwt een Geigerteller, dat het
A.N.W.B. STELT VAST
papieren van de Nederlanders niet meer af, indien zij met een mo
torrijtuig de grenzen van de bondsrepubliek overschrijden. Derhalve was
1956 het laatste jaar, waarover exacte gegevens en.enigermate betrouwbare
statistieken te verstrekken waren.
De A.NAV.B., afdeling Reisdocumenten,
ie een onderzoek naar die grensover
schrijdingen van Nederlandse motorrij
tuigen (uitgezonderd bromfietsen) heeft
ingesteld, kwam tot de conclusie, dat in
liet minder dan 200.000 Nederlandse
motorrijtuigen de grenzen van het Bene-
luxgebièd hebben overschreden. Voor Bel.
n Luxemburg was namelijk al langer
geen speciaal grensdocument vereist.
Van dit getal van 200.000 bestond drie
kwart uit auto's, of 150 000 wagens (het
geen 45*/. van alle Nederlandse personen-
i's is), 12»,'o of 24.000 uit motorfietsen
of 14.000 uit vrachtauto's en 2»/n of
4000 uit autobussen.
Het aantal „rondreizen", waarbij meer
landen worden bezocht, voordat men aan
het eigendijke reisdoel toe is. neemt af en
het aantal „doelreizen" neemt toe. Het
aantal doorreizen voor Duitsland lag
ruim tweemaal zo hoog als dat voor
Frankrijk, waarbij men moet bedenken,
dat vel'en, die Zwitserland. Italië. Oosten
rijk of Joego-Slavlë bezoeken, redelijker
wijs over de Duitse autobahnen beginnen
Drie miljoen
Het totaal aantal buitenlandse verblijfs-
dagen in 1956 mag voor Nederlandse mo
torrijtuigen op drie miljoen worden ge
steld. Per honderd dagen was men gemid
deld in Duitsland 50 dagen, in Frankrijk
28.3 dag. Engeland 1.7, Zwitserland 5,5,
Oostenrijk en Italic 4,S en Spanje 1.6. De
gemiddelde verblijfsduur per land kan
men voor Duitsland stellen op 2,5 dag,
Frankrijk 3,5, Engeland 17, Oostenrijk 3.
Italië 4, Jocgo-Slavië 10. Denemarken 3.
Zweden 5, Noorwegen 9 en Spanje 16.
JANOS KADAR heeft op bet eerste con
gres van de Hongaarse communisti
sche part!) sinds de opstand drie en een
half uur gesproken tegen de vierhonderd
afgevaardigden in het gebouw van de
Eerste Kamer. Kadar richtte zicb fel
tegen Imrc Nagy, die hU „volkomen on
geschikt" noemde voor het premierschap
en die „overgelopen was naar het kamr
van de vijand en meegeholpen had de ge
wapende contra-revolutie tc ontketenen
Verder verklaarde Kadar dat enkele
<he tot de oude garde behoorden n:et aan
wezig waren, omdat zü schuldig waren
aan dogmatische en sectarische misslagen
De huidige Hongaarse leiders zijn van
mening, dat zulke lieden de partij in de
richting van het seotarisme zouden kun
nen drijven, als hun belangrijke posten
werden toevertrouwd. In de officiële sa-
en vatting van de rede wordt gezegd:
Kadar legde er de nadruk op. dat het
mze overtuiging is, dat de huidige s
tic in de partij en de leiding van de partij
gezond is Kadar waarschuwde de i
nunisten voor debatten en twisten in de
>artij Er mag geen vrijheid zijn voc
„vijanden van het volk"
Hot bijzondere lage aantal voor Duits
land ontstaat, omdat diit land dus zoveel
als doorreis!and wordt gebruikt.
Voorzichtiger
Wat de vooruitzichten voor 1957 betreft,
blijkt dat de Nederlandse toerist voor
zichtiger te wehk gaat bij hef opstellen
van zijn reisdoel. Men reist exacter en
heeft de neiging de financiën zwaarder
te laten wegen. De stijging in de aanvra
gen van het aantal grensdocumenten zal
dan ook wel geringer worden dan het vo
rig jaar, schat de bond. Intussen Wérden
door de A.N.W.B. het eerste halfjaar van
'57 226.000 grensdocumenten afgegeven
tegen 202.000 over dezelfde periode in
Onder hartelijk applaus van minis-
Icden, oud-Kamer-ledcn, leden van
de Raad van State enz. reikte de
vice-premier, mr. Strucken, gister
middag de versierselen, behorend
bij het Grootkruis in de orde uon
Oranje-Nassau, uit aan de fractie
leider van de V.V.D. in de Tweede
Kamer, prof. mr. P. J. Oud. De
heer Oud ontving op één na hoog
ste onderscheiding in den lande
ter gelegenheid vna het feit, dat hij
40 jaar geleden zyn intrede deed
in het parlem,ent.
Prof. Oud 40 jaar Kamerlid
(Van i
parlementsredactie)
Kamer, prof. mr. P. J. Oud, benoemd tot Grootkruis in de
orde van Oranje-Nassau. Minister Struycken heeft de onderscheiding en
de daarbij behorende versierselen gistermiddag aan prof. Oud uitgereikt
tijdens een receptie, die de voorzitter der Tweede Kamer, dr. Kortenhorst,
de 70-jarige staatsman had aangeboden ter gelegenheid van het feit. dat
hij 40 jaar geleden zijn intrede deed in het parlement. De rookzaal van
het Kamergebouw, waar de plechtigheid plaats had, was gisteren geheel
gevuld met o.m. de meeste ministers en staatssecretarissen, Kamerleden,
bestuursleden van de V.V.D., familieleden van prof. Oud en enkele oud
leden der Kamer, onder wie de heren dr. J. Schouten en C. Smeenk en de
oud-minister van verkeer en waterstaat, ir. M. C. E. Bongaerts.
De vice-premier minister Struycken,
die de taak van de afwezige dr. Drees
waarnam, sprak van het „wijze besluit"
van het kiesdistrict Den Helder
voorzomer van 1917 de toenmaals 30-jarige
heer Oud naar de Tweede Kamer af ti
vaardigen. Dit was het begin van de poli-
tieke carrière van iemand, die, dank zij
zijn grote veelzijdigheid, in staat zou blij
ken om zijn land op vele posten te dienen.
De volledige beheersing van elk onder
werp zag minister Struycken als het voor
naamste kenmerk van prof. Oud's per
soonlijkheid. „Als de heer Oud iets doet,
dan wil hij het goed doen. Hij is niet in
staat half werk af te leveren", zo zeide
de minister, die herinnerde aan het vele
werk, dat prof. Oud op de terreinen van
financiën, staatsrecht, defensie, onderwijs,
radio en geestelijke vrijheid heeft ver-
zet. Daarbij stond hij niet altijd aan do
zijde van de regering.
radio-actieve materiaal „langs komt"
men draait een kraan dicht, een kraan
open en waar de olie naar de ene tank
vloeide, vloeit nu de benzine in de eigen
tank.
Hoe snel stroomt het bloed in ons
lichaam? Radio-activiteit geeft het ant
woord. Men<»oegt aan uw bloedstroom een
(ongevaarlijk) radio-actief element toe en
röntgenstralen en tellers verklappen de
medicus alles wat hjj weten wil.
Elektronica is met dit alles annex
het „denkend brein", een elektronische
rekenmachine staat en werkt op de expo
sitie. Verder: een bibliotheek, een lees
zaal, een filmzaal de „Spin" van Fok
ker, luchtvaart, zeevaart alles wat met
energie te" maken heeft, is boeiend ver
beeld.
Er is maar één conclusie: laat u door
het zo technische onderwerp niet af
schrikken, ga eens'kijken in „Het Atoom".
T.V .-advertenties
niet misleidend
De verkoop van Duitse televisietoestel
len en de wijze waarop deze apparaten
wordt geadverteerd, was het onderwerp
van een kort geding dat gisteren voor de
president van de rechtbank te Amsterdam
diende. Een Amsterdamse handelsonder
neming, die televisietoestellen recht
streeks uit Duitsland betrekt, heeft door
middel van advertenties in de dagbladen
deze toestellen (Gründig> met 20 pet. kor
ting te koop aangeboden. Een andere
handelsonderneming uit de hoofdstad, die
in het geding als eiseres optrad en die
dit merk toestellen ook verkoopt, maar
tegen een hogere prijs, maakte bezwaar
tegen wat zij noemde „misleidende voor
lichting aan het publiek". Volgens de
raadsman van eiseres worden er onjuist
heden in de aanbieding verteld over de
kwaliteit van de artikelen en hij meende
dat zulks als een onrechtmatigheid tegen
over de concurrent moet worden be
schouwd. De president, mr. U. W. H.
Steeman, merkte op dat in het algemeen
niet zozeer de artikelen als wel de steller
van de advertentie bij een dergelijke han
delwijze in diskrediet werd gebracht. Hij
vond de advertentie niet uitgesproken
misleidend en zag er geen onrechtmatige
daad in. De president meende dan ook
dat het moeilijk zou zijn uit te maken of
er'van onrechtmatigheid sprake was. Uit
spraak volgende week woensdag.
Grieppatiënten Oranje
gezond aan de wal
Gisteren debarkeerden in Amsterdam
de 150 patiOnten, die op de terugreis van
Indonesië naar Nederland aan boord
van de Oranje van de Stoomvaart Maat
schappij Nederland in lichte mate Azia
tische griep hadden. De aanval was van
een zeer goedaardig soort en alle patiën
ten konden dan ook volledig hersteld het
schip verlaten.
Behandeling Pachtwet geschorst
Maar landbouwkundige toetsing
vormt, bron van moeilijkheden
(Van onze parlementaire redacteur)
MINISTER MANSHOLT heeft gistermiddag in dc Tweede Kamer enige
"belangrijke concessies gedaan. Hij verklaarde zich bereid de bepalin
gen voor de landbouwkundige toetsing van pachtovereenkomsten aan
zienlijk te wijzigen. Een voornaam deel van het amendement-Droesen
i kath. v.) kan door hem worden overgenomen. Het is echter nog maar zeer
de vraag of daardoor een bevredigende oplossing voor dit moeilijke vraag
stuk is gevonden. Dat zal volgende week blijken. De Kamer gaat dinsdag
a.s. eerst de belastingontwerpen behandelen.
De bewindsman van landbouw wees ei
op, dat het structuurbeleid voor de land
bouw een essentieel onderdeel van de
regeringspolitiek is. De landbouw is niet
alleen maar gebaat bij financiële steun,
ook de produktieomstandigheden dienen
verbeterd te worden. De heer Mansholt
noemde de landbouwpolitiek „een stuk
rechtvaardigheid In onze volkshuisves
ting, dat geheel past in het sociaal-econo
misch beleid". De regering streeft dus
naar goede bedrijven met een hoge pro-
duktiviteit. Nu begreep minister Mans-
holt, dat er kritiek is op het feit, dat deze
pachtwet wordt gebruikt voor sanerings
doeleinden. Maar naar zijn mening is het
vraagstuk van de externe produktieom
standigheden zo ingewikkeld, dat het niet
alleen door een speciale saneringswet
kan worden geregeld. Iedere wet,
daarvoor geschikt is moet gebruikt
den om een betere produktie mogelijk te
Over deze opvatting zal de komende
dagen nog wel gedebatteerd worden. Er
is bijv. reeds gebleken uit het amende-
ment-Biewenga (a.r.) dat er fracties
zijn, die het structuurprogram van d<
regering aan de hand van rapporten er
wetsontwerpen in zijn geheel willen be
kijken. Deze fracties willen o.a. wachten
op het rapport van de commissie-Hofstee,
dat in de loop van dit jaar zal worden
uitgebracht.
Verkaveling
Minister Mansholt wil in ieder geval
voorkomen dat reeds verkaveld land
(of land in de IJselpolder) door nieu
we pachtovereenkomsten weer ver
kleind worden. Ook voor de toekomst
wil de bewindsman van landbouw niet
toestaan dat pachtovereenkomsten lei
den tot ondoelmatige verkaveling. Op
dit punt moet dc landbouwkundige
Toch is Iwt zo
SPEELGOED VAN VIOEGEK
9701 In het algemeen hebben we een
i-oinig hoge dunk van de rultuur en het
dagelijks leven uit de bronstijd. Hel
noemen van dat tijdvak roept wat vage
lingen. wier in beestenvellen gehulde
■arlijk i
fiild
r kwaï
repte
ouder
sich i
De bevolking
■akt als
klank heeft dan het beestenvel, dat uit
sluitend dient om van onze geringschat
ting voor mensen uit vroegere perioden
te getuigen?) hoewel het bont dus zeker
niet werd.versmaad, hebben de mensen
in de bronsperiode er in het algemeen
toch veel beschaafder uitgezien dan we
l*ken hebben op die
n.kebn"hhet 'feit'
of bedje ook t
■gelijke wijze d
bronstijd werd v
Voorts had de kleine lie t
over klokbelleljes. die in h
vaar de dagelijkse gelttider
loor hysterisch negergekri
overstemd waarschijnlijk n
dienst zullen doen.
Vondsten in de aarde en ui
rondom de paalwoningen in
•n bij de ti
rrlicp als het
t koeker
rel als
Friese en
n in andere Nederlan
rerdnidelijk dat kinder
Metalen ballen behoorde eveneens tol
het speelgoed, maar we zouden niet
zraag willen beweren, dat uitsluitend de
jeugd zieh met balspelen ophield, want
de mogelijkheid is geenszins uitgesloten
dat ook volwassenen hun hart hieraan
ophaalden. Wat voor balspelen destijds
beoefend werden, is echter met geen
-nogelijkheid na te gaan. omdat ge-
•breven bronnen uit die tijd ontbre'
We kut
..Hletje
kinder
I de Ger
toetsing dus gehandhaafd blijven. Deze
wil hij echter wel laten vervallen bij
overdracht van het gehele bedrijf van
vader op zoon. Overdracht van los
land van vader op zoon zal alleen ge
toetst worden op de verkaveling, niet
meer op de criteria die gelden voor
bedrijfsgrootte en voor neveninkom-
Nu is er nog de moeilijkheid, dat minister
Mansholt de resterende pachtovereen
komst wil toetsen aan een ondoelmatige
verkaveling „ongeacht de voordien be
staande toestand".
Een toetsing aan bedrijfsgrootte en ne
veninkomsten geldt dus niet voor over
dracht van vader op zoon. Toch blijven
waarschijnlijk deze criteria in de wet
genoemd. Minister Mansholt verklaarde
zich nl. bereid een amendement-Droesen
(kath. v.) over te nemen, waardoor kan
worden bepaald, dat een pachtovereen
komst niet wordt goedgekeurd als de
algemene belangen van de landbouw
worden geschaad. „Dat kan o.a. geacht
worden het geval te zijn indien de over
eenkomst leidt tot een zodanige bedrijfs
grootte, dat de ondernemers zijn vol
ledige arbeidskracht op het bedrijf niet
produktief kan maken of tot gebruik van
het land ter verkrijging vah neven
inkomsten anders dan voor zelfvoorzie
ning", zo luidt dit amendement.
De heer Droesen (kath. v.) voelde er
ook niet voor om verandering te brengen
in de bestaande toestand. Vandaar dat hij
ook een amendement heeft ingediend om
een pachtovereenkomst niet geldig te
doen verklaren als deze leidt tot een
ondoelmatige verkaveling of tot een on
doelmatige ligging van het land t.o.v. de
bedrijfsgebouwen of van de woning.
De behandeling van dit wetsontwerp
wordt door de vele amendementen zeer
bemoeilijkt. Daarom zal er morgen over
leg met minister Mansholt worden ge
voerd om te trachten uit de impasse te
komen. Na de behandeling van de belas
tingontwerpen zal dan wel duidelijk wor
den wat er uit de bus kan komen. Tijdens
de huldiging van prof. Oud heeft voor
zitter Kortenhorst medegedeeld, dat de
Kamer heden niet zal vergaderen. Dat
was een beetje vreemd, omdat minister
Mansholt zijn rede nog niet had beëin
digd. De opmerkingen die deze bewinds
man nog wilde maken zullen bij de amen
dementen aan de orde komen. Waar
schijnlijk is daardoor de mogelijkheid
van repliek getorpedeerd, zonder dat dc
Kamerleden daar iets van konden zeggen,
want deze „officiële" mededeling werd
niet tijdens de vergadering gedaan.
In zijn algemene inleiding heeft minis
ter Mansholt nog gezegd, dat de land
bouw in alle landen een zorgenkind is.
maar hij was verheugd, dat ons volk de
verantwoordelijkheid voor het „agrarisch
welzijn" wil dragen. Minister Samkalden
zeide. dat er niet aan te ontkomen is, dat
de pachtwet een onmisbare steunpilaar
voor het landbouwbeleid is geworden
Niet minder dan 60 pet van de totale
grond is pachtgrond. Deze pachtwet is
geen tijdelijk wetje, dat t.z.t. weer op de
helling komt. In het nieuwe B.W. zullen
alleen de grondbeginselen van deze pacht
wet worden geregeld.
Russisch oefenschip
naar Indonesië
Radio-Moskou meldt, dat het Russische
zeilschip Towaritsj uit Odessa zal ver
trekken op een reis van acht maanden
naar Indonesië met 135 adelborsten aan
boord. De heenreis gaat door het Suez-
Meermalen toonde hij zich een fel tegen
stander cn in het bijzonder de laatste
jaren liet hu. als leider der oppositie, niet
zelden de gesel run zfjn kritiek op de rug
gen der ministers neerdalen. In Engeland
is aan de (officiële) titel „leider der oppo
sitie" een niet onaanzienlijk jaarinkomen
verbonden. De heer Oud is echter steeds
bereid gebleken om zonder honorering uit
's Rijks fcax de oppositie te leiden.
Het geheugen van prof. Oud kwalifi
ceerde de minister als fabelachtig. Hij
herinnerde aan het woord van wijlen
minister Marchant: „Je hoeft bij Oud
maar op een knop te drukken en het ant
woord komt eruit". Op elk gewenst mo
ment is de heer Oud in staat om feiten uit
de politieke geschiedenis naar voren te
brengen ten einde daarmee het heden
beter te doen begrijpen en de toekomst te
ontsluieren. De minister prees ook de bij
zonder boeiende voordracht van de ju
bilaris, een voordracht, die vaak (maar
zeker niet altijd!) iets professoraals had.
..Gij zijt altijd in staat geweest om zonder
souffleur een rol op het eerste plan te
spelen", zo vervolgde mr. Struycken. die
vervolgens stilstond bij de verdiensten
van prof. Oud als minister en als burge
meester van Rotterdam, aan welks weder
opbouw hij leiding mocht geven.
„Vandaag echter eren w(J u In het bij
zonder als de dienaar van de samenle
ving, bet bU uitstek bekwame Kamerlid,
de veelzijdige politicus en de grote ken
ner van staatsrecht en historie. De rege
ring erkent uw grote verdiensten voor
land en volk", zo besloot de minister, die
hierna de jubilaris onder hartelijk
applaus van de aanwezigen de hoge on
derscheiding en de daarbij behorende ver
sierselen uitreikte.
Dr. Kortenhorst
De voorzitter der Tweede Kamer. dr.
Kortenhorst. die er aan het begin van de
samenkomst op wees, dat prof. Oud het
enige thans nog in functie zijnde Ka
merlid is. dat nog onder het districten
stelsel is gekozen, haalde o.m. enkele her
inneringen op aan de tijd, toen prof. Oud
zijn intrede in dc Kamer deed. De periode
van 1917 tot 1957 achtte dr. Kortenhorst
een van de belangrijkste tijdperken van
onze geschiedenis. In die tvJd namelijk
heeft zich de volksinvloed ten volle ont
wikkeld en werd het Nederlandse volk
mondig. Op die periode heeft prof. Oud
mede zijn stempel gedrukt. HU heeft dc
ontstnlmlge ontwikkeling van die jaren
niet tegen trachten te houden, maar er
mede richting aan gegeven.
Toch wilde dr. Kortenhorst de jubilaris
bij deze gelegenheid in de eerste plaats
huldigen als eenvoudig mens die zich niet
op de voorgrond plaatst, maar niettemin
met de volle inzet van zijn persoonlijkheid
zijn land, partij en stad heeft gediend en
als goede collega. „Hoe fel u en uw te
genstanders soms ook tegenover elkaar
staan, nooit heeft iemand zich door u per
soonlijk beledigd en gegriefd gevoeld", al
dus dr. Kortenhorst. Spreker prees ver
volgens de moed, die de jubilaris des
tijds heeft getoond, om een richting (de
P.v.d.A), die hem, de Thorbeckiaan, niet
bleek te liggen, vaarwel te zeggen. „De
staalkaart van de Nederlandse politiek
zou zeer gebrekkig zijn, als in ons land
niet bestond een goed geleide liberale par
tij". Dr. Kortenhorst zeide ook bewonde
ring te hebben voor de onafhankelijke
wijze, waarop prof. Oud destijds tegen
over 'vele andersdenkende geestverwanten
de souvereiniteitsoverdracht heeft verde
digd. „Moge het u gegeven zijn nog vela
jaren in ons midden te werken met uw
prikkelende activiteit, uw kritische aanleg,
uw constructieve geest. Gij zilt een der
besten onder ons. Zonder u zou het poli
tieke leven zeker verarmen", zo besloot
dr. Kortenhorst zijn toespraak
Prof. Oud
In antwoord sprak dc jubilaris zijn bij
zondere dank uit aan H. M. de Koningin
de hem verleende onderscheiding
an de regering, die het initiatief tot
deze huldiging heeft genomen. Hij her
innerde er aan. dat een dag na zijn be-
;ming in 1917 tot Kamerlid de Kamer,
verband met de grondwetsherziening,
werd ontbonden. Niet zonder moeite
kwam hij in de nieuwgekozen Kamer.
hij de enige nieuweling was. Bij de
behandeling van het wetsontwerp tot In
stelling van een Centraal Testamenten-
register (oktober 1917) heeft hij zijn mai
denspeech gehouden. Een luguber onder
werp op een sombere herfstmiddag, zoals
een overzichtschrijver terecht schreef.
Ingaand op een opmerking van dr. Kor
tenhorst zeide de jubilaris in werkelijk
heid niet het gevoel te hebben ..onvrien
delijk" te zijn. hoewel men (o n. dr. Drees)
hem dit vaak heeft verweten. „Als je in
de politiek staat", aldus prof. Oud, „moet
je het zeggen, zoals je het meent. Dat kan
dan wel eens de indruk wekken van on
vriendelijkheid Maar ik heb altijd een
grote voorliefde voor samenwerking ge
had en in mijn Rotterdamse tijd ook in
derdaad veel samengewerkt. Wij kunnen
scherp zijn, maar onze persoonlijke ver
houdingen hoeven daar niet onder t«
lijden".
Prof. Oud wees ten slotte op bet grote
belang van het parlementaire werk. HU
zeide zich altUd fel te hebben geweerd
tegen stromingen, die het gezag van het
parlement ondermUnen. Zü. die met deze
stromingen meegaan, ondermUnen hun
eigen volksinvloed. De jubilaris ver
trouwde, dat In Nederland een gezonde
volksinvloed bewaard zal blUven. Hel
Nederlandse volk moet goed weten, welk
een rUke zegen het In een vrUe Staten-
Generaal heeft ontvangen.
Velen maakten hierna van de gelegen
heid gebruik om prof Oud en zijn verwan-
'en .eluk te ->-..;n Mevrouw Oud kon.
wegens haar ;.-z nIheidstoesland, de
plechtigheid niet bijwonen.
