LISA DELLA CASA EN
AAFJE HEYNIS
roman over een non
2-
De Structuur
van de Biografie
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 15 JUNI 1957
1
jg <~Poppenzcnde
aan het
H monmkóiDezen^,
Is Maarten Luther geen dr. Staupitz tot provin
ciaal van zijn kloosterorde had gehad, zóu hij mis
schien nooit zo'n open oog gekregen hebben voor
wat hij noemde „de poppenzonden van het monniks
wezen".
Dr. Staupitz maakte het de jonge, zeer nauwge
zette monnik duidelijk hoe men in de kloosters druk
was met allerlei onbenulligheden; met een soort kloos
terachtige etiquette, welke precies voorschreef hoe
men zich moest gedragen, hoe men zijn handen moest
houden, hoe men moest lopen, hoe men eten en drin
ken moest, hoe men zich moest geselen, enz. Van al
dergelijke kwesties maakte men zaken van leven en
dood, terwijl men de werkelijke zonde, het buiten
Christus leven, over het hoofd zag.
„Men moet echte zonden hebben, wil Christus u
helpen", zei dr. Staupitz, „men moet zich niet druk
maken met zulk „Humpelwerk und Puppensünden"
en niet van iedere „Bombart" een zonde maken".
Geen gestuntel, poppenzonden en bombarie dus
T UTHERS kritiek op het kloos- heeft, is goed en niets daar-
terleven blijkt nog even actu- vad verwerpelijk als hei
eel als 400 jaar Kleden. Het boek "j,.1" "fwalft S"tSha
i Kathryn Hulme ,,The
story" (in Nederlandse vertaling n'8
van André Fr.nsse onder de titel Tern v?rhSSit°"
„Zuster Luc" bij De Fontein te
Utrecht verschenen) maakt ons
dit overduidelijk.
Nog heden ten dage zijn er kloos
ters te over, waar een onverbidde-
lijke Regel het leven van nonnen
monniken tyranniseert. Zuster ^it boek buitengewoon be
langrijk; het is een verken
melijke oefening
ig nut". Inplaats hiervan
ordt het tegennatuurlijke
.lichamelijke oefening"
kloosterlijke ascese, ten
troon verheven.
Luc heeft geen dr. Staupitz tot
ning i
haar leidsman gehad. Zij heeft het telijk
onbekend
n. Zuster Lu:
bevrijdende Evangelie dan ook niet heette in de wereld Gabriel
leren kennen. Haar falen in het le van der Mal en is afkom-
klooster schrijft zij toe aan eigen stig uit beschaafde Belgische
onmacht; de Regel blijft voor haar kringen. Haar vader was een be-
onaangetast en met een heimwee kend chirurg en het meisje ver-
naar het ideaal: de volmaakte pleegster. Na een Lourdesreii
non. de Levende Regel, verlaat zij waarop zij de patiënten begeleid-
het klooster en keert weer terug in de. besloot zy in ei
het wereldlijke leven, waar zij al- missieklooster te gaan.
tijd telkens in gedrag en houding
zal verraden eens een kloosterzus
ter te zijn geweest.
Haar generaal-overste houdt 8etracht heeft
haar voor, dat het kloosterlever
..een leven tegen de natuur" is
maar nergens komt het bij h«a:
op eens in de Bijbel te ondei
ken of God werkelijk
geen enkel teken in dit boek, dat
zij Christus gevonden heeft, wel
dat zij een levend mens wil zijn,
een vrouw met een warm kloppend
hart voor het leed in de wereld.
Maar waar heeft Christus dit
ooit verboden? De Regel van haar
klooster verbood het, maar Chris
tus niet. Integendeel. Hij wil geen
„leven tegen de natuur", maar
wel één in Zijn dienst.
Dit boek is een afrekening met
Rome, die echter niet doordringt
tot de zaak, waar het om gaat:
het Evangelie. Luther heeft dit wel
ontdekt, maar Zuster Luc geens
zins en daarin stelt dit boek te-
EV. GROLLE
der
oriend.AcU.ap
bekendheid gekregen waarop hij
recht heeft. Na „De haan kraait
ten derden male" en „Grillig geld"
is nu zijn derde roman bij Nijgh
en Van Ditmar verschenen: „Lof
der vriendschap". Een boek dat
ons lang zal bijblijven niet al
leen omdat de lectuur zo boeide
(veel spannende verhalen verga
ten wij na korte tijd) maar vooral
omdat het de lof van de vriend
schap bezingt op een indringende
en eerlijke manier. Eerlijk, omdat
de hoofdpersoon, de kleine, bijna
een integere man is, maar lang
failliete fabrikant Jan Leroi, wel
geen held en lang geen heilige
en omdat zijn vriend, de advocaat
Gerard Devroet, wèl zich een ware
vriend betoonde, maar toch onder
meer een kapot huwelijk, een dief
stal en een moord op zijn geweten
de Congo, kan zij het heeft Het is
niet gering, hier de
pi:!::" -?
»5ï!*s «s
(ET! S" t IfcR
aan*! 11 J
(MI i 3
i
mi w*
«S:
was-
f,W
-fa?
yii.Rj
S'LP
Architectonische ommegangen
de Koningskerk tg
\-W at er gr aaf smeer t
HET nieuwe kerkgebouw van de Gere
formeerde Kerk van Amsterdam-Wa-
tergraafsmeer, de Koningskerk aan de Van
't Hofflaan, van de architecten Trappenburg
en Van der Kuilen, is een voorbeeld van moderne
geving in modern materiaal.
tegen de natuur
Paulus in het vierde hoofdstuk
zijn eerste Timotheusbrief schrijft,
is noch tot de generaal-overste,
noch tot Zuster Luc doorgedron
gen: „Alles wat God geschapen De Puppensünden zijn vele.
Terug
in de oorlogstijd niet laten de Duit- iDf der vriendschap
sers in het ziekenhuis tegen te kunnen zingenSubtiel
werken. Zij kan de wereld niet 0°k de verhouding tui
Belgisch vergeten en wil haar Belgisch va- **er01. en. Z1^n
oeigiscn 6 die hem m de oorlog, 1
derlana nelpen. Zij verzoekt om
ontslag uit het klooster en dit
Dan begint voor zuster Luc het wordt haa'- verleend,
moeizame kloosterleven, dat zij j i
Na de oorlog trekt zij als ver-
ernstig te vol-
pleegster naar Amerika en nn
heeft een vriendip, Kathrun Hul
me, haar verhaal te boekgesteld lucht hangen. Hij geeft
er achtergrond rJ
De meeste indruk maken de po- van zijn boek
gingen van Zuster Luc om zi:h stekende zakenr
maken. Ook
aan de kloosterdisciplme te onder- geslagen, o
i, die werpen. Waar het boek haar lot-
door. gevallen beschrijft, is het niet in.
teressant en ook niet sterk.
De rechthoekige plattegrond en
de rechthoekige doorsnede, de
kansel, de vaste avondmaalstafel
en het doopvont, alles van het
meest moderne materiaal: getrüd
beton, de grote zijwanden geheel
van glas in schokbeton, gedeelte
lijk in de vorm van lange reeksen
vierkante ruitjes, gedeeltelijk als
symbolische voorstellingen, dit al-
erg oppassen, de gehele kerk don
ker en somber maken, is hier ra
dicaal gebroken. Het glas in lood
is trouwens ontstaan in een tijd,
toen men nog geen grote glasrui
ten kon maken en
t klei-
brengen. Maar zij wordt geen vol
maakte non, telkens ontdekt zij
bij zichzelf vergrijpen tegen de
leven Regel- Zii betrapt zich b,
aan de Duitsers had ver
raden. Maar ook déze
vriendschap, de liefde,
blijkt verstandig, wordt
zelfs hechter.
Har Scheepens laat
deze zaken niet
ruitjes, die door loden roe-
i werden verbonden.
Hier is elke zijwand
van de kerkruimte als
het ware één groot stra-
ruiten in een modern
bouwmateriaal, schokbe
ton, zijn gevat. Hier zijn
de technische mogelijk
heden ten volle gebruikt.
Ernstig zoeken
Ook de architecten van
deze kerk zullen niet de
illusie hebben,dat zij
hiermede de oplossing
het vraagstuk
ook deze zijn het be
schouwen waard.
Maar al deze bouwwerken met
elkaar laten ons zien, dat er in
ons land ernstig gezocht wordt.
De gedachten over het doel, waar
voor Protestantse kerken worden
gebouwd, en de handelingen, die den. "De
daarin moeten plaats hebben, wor- daarvan kunnen
den langzamerhand wel mef
lijk gericht.
ting van het kerkgebouw niet on
verschillig. Wij hebben daarvoor
een kansel, een avondmaalstafel
en een doopvont nodig.
Maar de gemeente is dankbaar
ïeer de architect hiervoor
goede omhulling weet te vin-
het uiterlijk
uiteenlopen.
Gelukkig, wanneer de gemeente
architect vindt, die daaraan
Het is de architect, die aan de- zijn beste krachten wil geven. De
gedachten vorm moet geven,
die ze moet vastleggen ïrf steen de ander staat
en hout, in glas en beton.
Maar het is ten slotte de ge
meente, die in het bedehuis sa
menkomt rondom Woord en Sa
crament.
Daarvoor zijn vorm en inrich-
zal het resultaat bewonderen;
nder staat er misprijzend te
genover. Maar het komt ten slotte
aan op de geest en de gezindheid
waaruit een kerk is gebouwd.
kunst en inöustRie
i eist. Wat spilzucht door haar serge-rok r
voldoende hoog te houden, zodat
deze kan slijten op de
de vloer raakt;
Het blijft echter van de aller
hoogste betekenis als document hoe
het Evangelie bedolven kan wor
den onder een berg van menselij-
zaken zoekt de
vermoeide Leroi
■r macht of geld, maar
wel naar integriteit, naar de mens
achter het masker zonder idea
lisme overigens, eerder uit een
soort levensbehoefte.
Een vermoeid man, vervuld van
negatieve wensen, cynisch en be
rustend („de dagen: mijlpalen van
verveling") i
les wijst erop, dat de ontwerpers
de toepassing van moderne bouw-
ïethoden niet hebben versmaad.
Prof. Duintjer heeft in zijn de vraagstuk geheel anders heeft
Kruiskerk te Amstelveen de ra
men vervangen door glazen bouw
stenen, waarmede de buitenmuren
van boven tot beneden zijn geper
foreerd. Dit was een experiment,
doch uitgevoerd in de traditionele
baksteenbouw.
Hier echter zien wij een moder
ne betonconstructie, een soort
monta-gebouw, waarbij de ele-
Vormgeving en doelmatigheid
de Protestantse^kerkbouw Mogelijk rijst de vraag, wat heen gelegd kan'"jvorden?. Is het
hebben gevonden. toch een doodgewoon iets als probleem schoonmaken ooit aan
ing ..Ark" .n Am- een koekepannetje met houten de 05da gekomen, waarbij de steel-
ook andere voor- inzet dus zodanig gevormd moet
arbij men hetzelf- *teel of no£ ?an da*: zijn, dat zich hiertussen geen vuil
leel anders heeft "e SCWOne houten steel van dit onhonen. De resultaten, hoe
De tentoonstelling ,,Arl
sterdam liet
beelden
terregels. Dit is Rome in zijn van
het Evangelie verstverwijderde
«- waard is grondig te worden be-
geworden. De blografre als lite. studeetd en d>t« een belangrijke
eeuwenlan- bijdrage vormt in het gesprek over
doel van de biografie.
ratuursoort heeft
ge geschiedenis. Ook deze ge
schiedenis is reeds verscheidene
malen in boekvorm behandeld.
Professor S. Dresden heeft het
evenwel als een leemte ondervon
den, dat over het wezen van de
biografie niet voldoende is nage
dacht.
In zijn bij Bert Bakker Daa-
men N.V., Den Haag keurig uit
gegeven werk „De Structuur van
de Blografie" ontwerpt hij een
theorie van dit letterkundig gen
re. Zijn analyse poogt de biogra
fie af te grenzen tegenover „vie
romancée" en historische roman,
ja ook tegenvoer de roman in het
algemeen als kunstsoort, en aan
de andere kant tegenover het we
tenschappelijke betoog. Hij gaat
voorts in zijn scherpzinnig en ge-
détailleerd betoog na wat eigen
lijk het werk van de biograaf is
en in hoever deze zich met zijn
„held" of „heldin" moet vereen
zelvigen, respectievelijk zich van
hem of haar op een afstand moet
houden.
Levensstijl
Ook de kwestie van de levens
stijl onderwerpt de auteur aan
een vrij diepgaand onderzoek. Op
de begrippen „invloed" en „om
standigheden" doorgaans gedach
teloos gebruikt, werpt prof. Dres
den in het voorbijgaan een verras
send licht. Invloed en'milieu wor
den niet langer als van buiten ko
mende objectief analyseerbare ele
menten beschouwd. Verhelderende
dingen zegt de schrijver ook over
de begrippen stijl en structuur. De
laatste twee hoofdstukken hande
len over de biografie als portret
en de zin der biografie. Het is
voor de recensent onmogelijk de
rijke inhoud van dit knappe werk,
dat ook voor de ontwikkelde leek
geschreven is en met name voor
schrijvers van romans en essays
onmisbare lectuur vormt, in kort
bestek weer te geven.
Men krijgt ook als leek de in
druk, dat dit werk zonder kennis
▼an de fenomenologische methode
niet zou geworden zijn wat het nu
De troost
dit klooster geep toegang
zuster Luc het heeft verlaten
Het is verheugend dat er in
deze tijd waarin zoveel moderne
romans alle waarden in een hoek
Christus krijgt tot trappen, zo'n voortreffelijk boek
Mozart,
menten deels uit beton deels uit Paul Nettl ei
glas bestaan.
Door die wand heen lopen var
boven tot beneden symbolische fi
guren in stralend glas.
gewone houten sieei van au kan ophopen. De resultaten, hoe
pannetje wil doen in een ru- knap ajs werkstuk ook, doen ver-
briek als het Cultureel Venster, moeden van niet. De pan kreeg een
waar alleen zaken op hoog ni- gedraaide houten steel, ingelaten
M07ART in pon nnrifpf veau, zoals literatuur, muziek in een inzet en door een nagel
1,1 een P0CRei ed. door mensen van het vak vastgehouden, waarbij op de duur
worden besproken. draaien en losschieten van de
r steel geen uitzondering was. Over
Ook ik stel mezelf een vraag, al- dit_ euvel_werd _ni_«rt nagedachtj
hoewel een. heel andere. Is het r 1
gelijk duidelijk te maken welke
'n pannetje
Fischer Bücherei te Frankfurt
i-Main is een boekje uitgekomen
geschreven door
met bijdragen van -, -
Alfred Orel (MoMrt und Wien), dr. jj,,
Aan hoeveel zaken de geestelijk
vader moet denken, eer hij een be-
nog minder getracht het op te los-
de vriendschap verschijnt.
W.F.S.
Mei
lude gedachte
ge-
Aiireu vixi viviuzan una wieni, ar. i,:: u„,
Roland Tenschert (Mozart und die
Kirche) en Hans Engel (Die Or-
chesterwerke). Wat hier in 20C
bladzijden, compleet mot foto's,
muziekvoorbeelden en een disco
grafie, is gegeven, kan ongetwij-
Anders
-c
hij einde-
vormgeving, hoe sim
eenvoudig ook in onze ogen.
leid toonaangevend tol
SdLjbnenhs?rea^feUrftS S «L komen! Ée5 vormgeving wel
zeer duidelijk beeld van Mozart "ie ,,in eerste plaats voor
en zijn omeevine seeeven alles komt uit een schoonheidsbeleving,
gebaseerd op authenh^k gege' waarbij de be angnjkate
vens. Dit is een stuk beknopt! cul- ftct5r die van doelmatigheid IS.
tuurgeschiedenis, zo prettig lees- De doelmatigheid van het produkt
Geheel anders dan in de tijd,
toen.de man aan de werkbank het
artikel vervaardigde, gaat men
thans te werk door de ontwerper
opdracht te geven het artikel,
VIA NAALD
CN PLAAT
yOOR velen betekent de naam
Handel alleen maar de com
ponist van „Der Messias" en van
hét Largo. Dat zijn zo de kas
stukken voor Handel geworden,
de publieke vermakelijkheden
van een groot componist. Maar het zijn slechts twee heel kleine
delen uit een enorm groot oeuvre, dat o.m. omvat 32 oratoria,
46 opera's, ruim 100 cantates, 12 concerti grossi, 18 orgelconcerten,
20 Anthems, 11 orkestconcerten, enz. Ja, het is werkelijk waar:
Handel heeft meer opera's dan oratoria geschreven en zijn popu
laire „Largo" is ook uit een opera. nl. uit erse" (Xerxes).
De meeste opera's en tal van
oratoria van Handel worden
schromelijk verwaarloosd. In 1920
kwam de kunsthistoricus dr. Os
car Hagen uit Göttingen tot een
Handel-renaissance, speciaal wat
de opera's betreft. Ln 1933 is er
ook in Amsterdam eens een opvoe
ring geweest van de „Julius Cae
sar" (Giulio Cesare). De oorlog
gooide roet in het eten en sinds
kort werkt er nu in ons land de
Ned. Handel-vereniging o.l.v. Jack
P. Loorij aan het Handel-renais
sance. In het buitenland komen
Handel's opera's weer op de plan
ken, zo bijv. in Wenen, waar ik
in 1954 de „Julius Caesar" zag met
Paul Schöfler en Irmgard Seefried
in de hoofdrollen. En in München
waar in 1955 en 1956 deze opera
ging met Lisa Delia Casa als Cleo
patra. Het blijft echter nog een
schamel deel van Handel's enor
me produktie.
Speciaal wel wat de opera be
treft, want in dit genre was Han
del haast onuitputtelijk. In Ham
burg, zo in het begin van de 18e
eeuw het middelpunt der Duitse
indringend, dat *och impliceert jiReindelük
bladzijde c ro in"
dikwijls ook zelfs alleen de onder-
enquêtes en
marktonderzoek, aan zijn tekenta
fel of in was of klei te creëren,
om het daarna pas in de fabriek
en masse te laten produceren.
Zo ontstond aan deze pan een
steel met lage inzet, welke vuil-
ophoping onmogelijk maakt en een
metalen kern, welke draaiing voor
komt. Een steel met een ovale
welke vaste ligging
AAFJE HEYNIS
zich volgedronken aan deze dra
matische kunst. In Engeland be
gon hij in 1711 met zijn opera „Ri-
naldo", nadat reeds in Hamburg,
Florence en Venetië 5 opera's van
hem waren opgevoerd („Almira",
„Nero", „Florindo e Dafne", „Ro-
drigo" en „Agrippina"). Bij zijn
opera-opvoeringen had Handel we'
eens moeilijkHeden met de solis-
'en. Zo byv in 1722 met de Itali
aanse sopraan Franceses Cuzzo-
ni, een feeks met een prachtige
stem. Zij weigerde doodeenvoudig
een aria van Theophano te zingen
in de opera „Ottcme". „Ach me-
wel dat ik Beëlzebub ben, de op
perste der duivels", snauwde Han
del haar toe, pakte haar bij het
middel en dreigde haar het raam
uit te gooien als ze niet zong. Na
tuurlijk heeft de „lieve" Frances
es gezongen. En het moet nog heel
mooi zijn geweest ook.
In 1724 kwam Handel in he
King's Theatre in Haymarket te
Londen met zijn meest dramati
sche opera ..Julius Caesar" i -p
Italiaanse tekst van Nicola Haym)
en het werd opnieuw een succes.
Het stuk speelt 48 j. voor Chr„
toen Gajus Julius Caesar bij Phar-
salus zijn tegenstander Pompe-
jus had verslagen. De zuster van
de Egyptische Koning Ptolemeus,
Cleopatra, wordt verliefd op Cae
sar en vermomd als slavin weet
zij ook diens liefde te winnen.
Ten slotte wordt Cleopatra tot Ko
ningin gekroond. Een moeilijk ge
geven voor een opera, maar door
Handel zo knap getekend, dat de
spanning er van het begin tot ein
de in blijft. De handeling speelt
zidh af in de recitatieven, de dra
matiek ligt in de aria's. Er zijn in
het geheel slechts 2 koren en 2
duetten tegenover 18 aria's.
Dankbaar kan men decca
zijn om de 5 belangrijkste
aria's van Cleopatra thans op de
plaat te hebben uitgebracht, door
niemand minder dan door de
thans 38-jarige Zwitserse sopraan
Lisa Delia Casa gezongen, de so-
oraan die in Müncben in deze Dar-
tij triomfen vierde, niet alleen
wat haar Handel-cnltour er haar
prachtige stem maar ook wat
haar schone verschijning betreft,
ideaal voor een rol als Cleopatra.
Op de plaat zingt ze de aria's met
begeleiding var de Wiener Phil-
harmoniker. (30 cm. langspeel
plaat LXT 5277).
Lisa Delia Casa studeerde aan
het Conservatorium te Bern en
kreeg zanglessen van Frau Dr
M. Haeser te Zurich, in welke
sitad zij in 1943 debuteerde. Salz
burg, Wenen, München. Glynde-
bourne, Edinburgh, Bayreuth, New
York en Milaan stonden in kor
te tijd voor haar open. Wie
deze „Julius Caesar"-aria's (he-
het bladzijde voor bladzijde in- £aye vor.m' die een streling
structief genoemd kan worden. Het heA oog ls-
2e deel (Die Welt seiner Werke) Overwegend aan welke een pro-
behandelt de composities, elke dukt moet voldoen, dus welke pun- -«.„o
r- r-soort in een apart hoofdstuk ten ,"e ontwerper in ogenschouw hand waarborgt. Mogelijk heeft de
zijde, waarop Lisa DeUa Casa 'bijv. Mozart am Klavier, Mozarts P10®1 nemen, verplaats ik me even ontwerper nog ettelijke aspekten te
ana s niit „Don_ Giovanni", „Cosi Opernwelt, Mozart und das Lied, 10 de toestand van de man, die veei om hier op te noemen onder
Tanz und Tanzmusik, enz.). Hier vroeger zoiets moest maken en ogen gezie.i. Buiten deze aspek-
bijzonderheden ge- °,e ^er^j ging- ten om tellen thans nog andere
zonder wel de gravin-aria „Dove geven niet alleen,
sono" uit de Figaro. Een plaat verhelderend 'inzicht
voor alle zangliefhebbers.
Mozart's
werk. In enkele bladzijden
het 3e deel gesproken c
ger niet het hoofd brak, doch die
nu in verband met export naar
het buitenland en konkurrentie-
strijd een eerste punt van overwe
ging vormen nl. hoe bergt men de
pan het gemakkelijkst op, door op-
irden tal-
Zeker zien we bijvoorbeeld
v u oude koekepannen de prachtigs!
Drdl gedraaide stelen, waarvan ech
„Die 'er groeven vol vet en ande
NAAST deze buitenlandse so- Nachwelt" (Von Niemetschek bis vuil raakten. Heeft deze mai
praan wil ik graag even een Alfred Einstein), Een uitzonderlijk °°it over gedacht, wat er met
Nederlandse alt zetten, nl. Aaf- instructief boekje, dat elke muziek- Pan gedaan moest worden, er
je Heynis. Op 9 februari jl. schreef lefhebber en elke musicus moet het maken van deze produkten hangen of wegzetten,
ik over een kleine plaat van Aaf- bezitten. De uitspraak, dat niet weieens aandacht geschonken aan
Haydn doch Leopold Mozart de en door onderzoek uitgemaakt, firnnt holann
beroemde Kindersymfonie zou heb- wat het gunstigste formaat voor «jiuui uciany
laten we geheel een pan is bij de meest geschik- i i
an de schrijver, te diepte. P1' laatste vooral is van groot
Hij voert hiervoor overigens geen Heeft hij wel eens de wenselijk- belan8 in verband met de ver-
bewijzen aan en een Haydn-ken- heid van een deksel op de pan 'C00P naar het buitenland. Wat wil
ner als Leopold Nowak beweert onder ogen gezien, waardoor men bier, wat wil men in een
het tegenovergestelde. het noodzakelijk wordt de inzet aangrenzend mnd en wat b.v.
CORN B van de steel een bepaalde afstand ln Amerika. Moet er een ophang-
Onder het bovenvlak te houden, 00g aadde Pan of met, een punt
zodat dus een deksel over de rand ^at bier als voorbeeld stel, om
dat het inderdaad van belang
je Heynis, waarop ze werd be
geleid door Pierre Palla aan or-
gel en piano. Die plaat was echt ben geschreve
niet zo gunstig en gaf geen goede Y°?r rekening
indruk van deze bijzonder mooie
stem.^ Aafje Heynis is 5 jaar jon-
Dui
zal dat begrijpen. Nog steeds kan
ik handhaven wat ik in 1955 over
haar schreef: een stem van goud.
Welk een serene bewogenheid in
de aria „Weine nur, klage nur"
(Piangero), welk een sublieme
Handel-techniek in de slot-aria
„Heil und sicher kam mein Na-
ger dan Lisa Delia Casa
deerde bij Aaltje Noordewier en
Laurens Bogtman. Zij is een ty
pische oratorium- en liederenzan-
PHILIPS heeft thans een nieuw
plaatje van haar uitgebracht, nu
met uitstekende begeleiding er.
wel van Simon C. Jansen aan het
orgel van de Westerkerk te Am
sterdam Onder de titel „Passion
and Resurrection" bevat deze
plaat van J. W. Franck: ,Jesus
neigt sein Haupt und stirbt" en
van Bach: Tst ist vmllbreeht ver-
gisz ja nicht dies Wort", Jesus
unser Trost und Leben" en „Auf,
Auf, mein Herz mit Freuden"
(45 toerenplaat NE 422512).
Wat een verschil met die eerste
plaat. Hier is alles veel levendi
ger. veel uitdrukkingsvoller ook.
En de prachtige, volle, warme
stem van Aafje Heynis komt hierin
uitnemend tot haar recht. Ontroe
rend schoon is het lied van Franck
en indringend het „Es ist voll-
bracht". Lisa Delia Casa mag
dan op internationale podia veel
en terecht succes hebben,
Aafje Heynis doet in haar genre
niet voor haar onder in de Holland
se concertzalen en kerken. En het
is te hopen dat er spoedig meer
en grote opnamen van haar ver
schijnen. Zo iemand dat in ons
land verdient, dan is het zeker
Aafje Heynis.
CORN. BASOSKI
Verenigde Staten. Ontwerp JT. Gilles. Fabrikaat N.V. D.R.U., Ulft.
Foto: Archief Instituut Industriële Vormgeving.
bleek, dat deze jian in twee
voeringen gebracht werd, nl. zon
der ophangoog voor Zwitserland
en met ophangoog voor Amerika,
daar hij anders of in het ene of
in het andere land niet verkocht
werd. Al deze vragen moeten thans
door de industrieel vormgever ge
steld en door onderzoek beant-
voord worden en hierop moet
hij zijn vormgeving baseren, wil
een goede verkoop van het arti
kel gewaarborgd zijn, een waar
borg welke de fabrikant moet heb
ben, daai het al dan niet verko-
oen in verband met de enorme
series welke men ervan opzet,
lijn bedrijf rendabel maakt of
niet. Tegenover een winstpost
kan het produkt immers bij on
voldoende verkoop een nog gro
ter verliespost inhouden.
Lijkt het hier dus even alsof er
->en zakelijk rapport gegeven wordt
betreffende een onderdeel van een
fabrieksprodukt, getracht is ech-
■er om te laten zien in welke
uchtere en zakelijke onderwerpen
le industrieel vormgever, dus de
man, welke zijn artistiek vermo
gen stelt in dienst van de bedrijfs-
sfeer zich moet verdiepen.
ARIE VERMEER
