Jiicuioc fciJtsrijc GTotiranl
LUNS WAARSCHUWT NAVO
Wij willen niet veroverd
en later bevrijd worden
Senator McCarthy vrij
plotseling overleden
Honduras en Nicaragua
volledig in oorlog
PRODUKTIVITEIT MOET
WORDEN BEVORDERD
Zonen van
Marrakesj
de pasja van
gearresteerd
Regering dient Moskou
van repliek
Was liefdadige instelling
verkapte textielhandel?
STANDBEELD VAN PRINSES
WILHELMINA IN GELEEN
SPIJKERBROEKEN
tfr
VRIJDAG 3 MEI 1957
BUREAUS- Steenslraat 37.
Directie, Redactie. Abonnementen- e
Advertentie-afdeling: Tel. 31441.
ADVERTENTIES: f 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0,18 per millimeter.
(Bij contract belangrijke korting).
Postrekening 58936.
Achtendertigste jaargang No 10946
Chef-red.: H. W. f. ENSER1NK
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.Stantdöttlefi Is ^bcbleoet*
tnyn bert la Ugfreaspoet
Kooplust niet
te verzadigen
ZIE PAGINA 5
Niet alleen maar atoomwapens overhouden
W'
(Van onze correspondent)
BONN, VRIJDAGMORGEN
IJ WILLEN NIET VEROVERD en later bevrijd worden", zei de
Nederlandse minister van buitenlandse zaken, mr. J. M. A. H.
Luns, gistermiddag in een redevoering, die zeer de aandacht trok in de
vergadering van N.A.V.O.-ministers in Bad Godesberg. De Nederlandse
minister wees er met nadruk op, dat de N.A.V.O. er tot dusver niet
is geslaagd een strijdmacht te vormen, die voldoende is om de Russen
af te schrikken of een Russische aanval af te slaan. Ook waarschuwde
minister Luns tegen het onderschatten van de conventionele bewapening
ten opzichte van de kernwapens.
Minister Luns zeide:
„De kernwapens hebben zulk een
ongewoon reliëf gekregen, dat de
conventionele wapenen minder be
langrijk schijnen te zijn geworden.
Deze gedachte is een dwaling. Het is
waar, dat kernwapens een grote be
tekenis hebben.-Maar gesteld nu eens,
dat kernwapens het uitbreken van
een oorlog niet zouden verhinderen,
dan zouden wij wel eens voor het
afschuwelijke dilemma geplaatst
kunnen worden door het gemis aan
conventionele wapens de kernwapens
te moeten gebruiken. Dat is een on
duldbare toestand."
De rede van minister Luns vond, vol
gens conferentiekringen, grote instem
ming. In dezelfde geest als minister Luns
spraken de Franse minister Pineau en
de Westduitse minister von Brentano.
Van officiële zijde is medegedeeld, dat
de ministers eenstemmig van oordeel wa
ren, dat de westelijke verdediging tegen
potentionele communistische aanvallen
gebaseerd moet zijn op het evenwicht tus
sen de conventionele- en kernwapens.
Boodschap van Eisenhower
Minister Dulles bracht een persoonlij
ke boodschap van president Eisenhower
aan de raad van ministers over, inhou
dende dat Amerika geen enkele wijziging
overweegt in de sterkte van de Ameri
kaanse troepen Tn Europa. Ten aanzien
van de ontwapening verklaarde Dulles,
dat slechts vorderingen gemaakt kunnen
worden, wanneer de Sowjetunie instemt
met een effectieve controle en met in
spectie van de vermindering der bewa
pening.
Ook het Midden-Oosten is door de mi
nisters besproken, doch de officiële
woordvoerder wilde hierover geen mede
delingen doen. Echter is het wel duide
lijk geworden, dat minister Dulles duide
lijk heeft laten merken niet ingenomen
te zijn met het „willekeurige, eigenmach
tige beheer" van het Suezkanaal. De aan
leg van nieuwe pijpleidingen en het bou
wen van tankschepen zou de westerse
economie onafhankelijk maken van de
willekeur van Egypte. Uit Franse bron
wordt vernomen, dat minister Pineau bij
zonder verheugd was over deze uitlating
van Dulles.
De Franse minister leverde verder ern
stige kritiek op de eenztidige verminde
ring der N.A.V.O.-strijdkrachten door
Engeland. waarin hjj werd bijgevallen
door de Westduitse minister von Brentano.
„Gastvrijheid" van
luguber soort
De Amerikaan, die met zijn auto
op de Amersfoortseweg te Apel
doorn passeerde, zal van de vrien
delijkheid in ons landje wel een
erg onprettige indruk hebben ge
kregen. Een kantonnier gaf hem.
omdat er bomen gerooid werden,
een stopteken, waarop hij niet di
rect reageerde. Twee houthakkers
dwongen daarop de Amerikaan te
stoppen. Zij beukten met een boom
tak op de carrosserie van de auto
en richtten een schade aan van
naar raming f 100.
Terwijl de bestuurder uitstapte,
kreeg hij een pak slaag met boom
takken, waarbij hij werd gewond.
De politie heeft een onderzoek
naar het gebeurde ingesteld.
MINISTER LUNS
Portugal acht Spanje
voor NAVO toch
onmisbaar
(Van
correspondent)
BONN, vrijdagmorgen
Portugal zal in de huidige zitting
ministerraad der N.A.V.O.
het voorstel Indienen om Spanje in de
N.A.V.O. op te nemen, aldus verklaarde
ons vanmorgen de Portugese minister
van buitenlandse zaken, prof. Paulo
Cunha. Het Portugese voorstel dateerde
van 1950 en ligt sindsdien permanent
de N.A.V.O. Prof. Cunha vertelaarde, dat
de toelating van Spanje een essentieel
vraagstuk is in het verbond van een hech
te defensie van het westen. Men kan
Spanje niet daarbuiten laten. Het zal een
grote dag voor de westelijke wereld zijn,
wanneer Spanje het lidmaatschap der
N.A.V.O. verkrijgt, aldus de
weigerde te zeggen, welke
tien andere N.A.V.O. landen voor dan wel
tegen toelating van Spanje tot de N.A.V.O-
zijn.
Portugal volgt met grote belangstelling
de ontwikkeling der EuropeesAfrikaanse
markt en zal op een later tijdstip beslis
sen of het zich daarbij zal aansluiten,
de prof. Cunha ons nog.
Met gesloten ogen luistert Foster
Dulles op de Navo-conferentie in
Bonn naar Selwyn Lloyd (links),
de Britse minister van buiten
landse zaken.
Staakt het vuren
in Atjeh
De correspondent vaii A.N.P. te
Djakarta verneemt, dat de Indonesi
sche militaire commandant van At
jeh, overste Sjaman Gaharu, zijn
troepen heeft bevel gegeven het vu
ren tegen de opstandelingen van de
Daroe-l-Islam te staken, hangende
de vredesonderhandelingen tussen de
leiders van de opstandelingen en de
militaire autorietiten.
Gaharu maakte dit dinsdag bekend,
toen hij te Medan vertoefde op de terug
reis van de conferentie van militaire
commandanten en provinciale gouver
neurs te Djakarta. Hij vertrouwt, dat na
het vieren van het einde van het vasten
de veiligheid in Atjeh zal zijn hersteld.
Hij wilde niet zeggen, wanneer de onder
handelingen zullen beginnen. De leider
der opstandelingen, Daud Beureuh,
bereid zijn naar Kotaradja te komen,
hierop werd gewacht, zeide hij. Deze
•eeds de eerste twee dagen van mei
daar zijn geweest, doch hiervan kon i
geen bevestiging krijgen.
In Honduras en Nicaragua heerst een
opgewonden oorlogsstemming. In beide
landen melden vrijwilligers zich aan voor
het leger en is de bevolking bereid ten
strijde te gaan om het grensverschil, dat
plotseling opgelaaid is, met wapens te
beslechten. De raad van de organisatie
der Amerikaanse staten heeft besloten
een commissie van vijf leden naar hel
betrokken gebied te zenden om een onder
zoek in te stellen. Vertegenwoordigers
van Panama, Mexico, de Verenigde Sta
ten, Bolivia en Argentinië zijn reeds van
daag voor hun missie vertrokken.
Beroep op bedrijfsleven
VOLKOMEN TERECHT worden de
bestedingen geremd. Een volk
kan nu eenmaal niet ongestraft 1
teren wat men nog niet verdiend
heeft. Het enige positieve antwoord
op de problemen van het ogenblik is
te zorgen dat de produktiviteit over
de gehele linie zo snel mogelijk om
hoog wordt gestuwd. Dat is beter dan
al te veel aandacht voor consumptie-
vermindering.
Aan alle industriële ondernemin
gen in Nederland met meer dan tien
man personeel is vandaag een ge
schrift „Oproep aan het Nederlandse
bedrijfsleven" gezonden, waarin deze
ernstige waarschuwende woorden
staan.
Deze oproep i6 ondertekend door de
voorzitters van de centrale organisaties
van werkgevers en werknemers. Zij doen
een ernstig beroep op de bedrijven con
tact te zoeken met het netwerk van or
ganisaties en instellingen, dat over het
gehele land verspreid tot ontwikkeling
16 gébracht met het doel de produktiviteit
te verhogen.
Ook op Internationaal gebied zal een
zo doelmatig gebruik van de produklle-
middelen, een opvoering en een moder
nisering van deze middelen en een aan
passing van de interne en externe or
ganisatie aan nieuwe mogelijkheden, uit
komst kunnen bieden.
„Wij zullen on6 dienen te wapenen te
gen die grote bedreiging van onze grote
stootkracht, die van binnenuit komt: het
gebrek aan zelfvertrouwen. De onver
mijdelijke afhankelijkheid van het bui
tenland heeft dit kleine land nooit klein
gekregen, zolang wij niet twijfelden aan
pns eigen scheppend vermogen."
Bij het indianendorp Mocoron strijden
troepen van Honduras en Nicaragua. Vol
gens officiële berichten uit Nicaragua
waait de vlag van dit land weer boven
Mocoron. Honduras zou een Nicaraguese
post met vliegtuigen hebben aangevallen,
terwijl de Dominicaanse republiek oor
logsschepen en vliegtuigen heeft gezon
den om Nicaragua bij te staan.
In de hoofdstad van Nicaragua, Mana
gua, heeft de bevolking wraak genomen
op Honduras door het ambassadegebouw
en het consulaat te nlunderen. De Hon-
durese diplomaten hadden voordien reeds
asiel gevonden in de Mexicaanse ambas-
Het leger van Nicaragua is ondanks de
aanvankelijk geruststellende woorden van
president Somoza toch gemobiliseerd, ter-
in Honduras de noodtoestand is af
gekondigd.
Richards met spoed
naar Washington
President Eisenhower heeft zijn speciale
afgezant James P. Richards gelast zijn
reis door het Midden-Oosten af te breken
en zo spoedig mogelijk naar Washington
terug te keren om met bem de voorbe
reidingen voor het nieuwe wetsontwerp
betreffende de wederkerige veiligheid te
bespreken.
Richards zal nog wel Israël, Tunesië en
Marokko bezoeken en^vordt op 8 mei in
Washington terugverwacht.
yES ZONEN van wijlen Thami el Gla-
wi, eens de machtige pasja van Mar
rakesj. z(jn gisteren door de Marokkaan
se regering gearresteerd wegens „anti
nationale activiteit". Soldaten van het
bevrijdingsleger betrokken de wacht bij
het grote, met vele spitsen versierde pa
leis van de voormalige Berberheerser.
Aanvankelijk was de schijn gewekt, dat
de mannen waren ontvoerd. De Franse
premier Guy Mollet had al nadrukkelijk
verzocht, om maatregelen, ten einde de
„ontvoerde" zonen te bevrijden.
In een officiële mededeling van de
Marokkaanse regering wordt gezegd, dat
bepaalde Marokkaanse onderdanen die
ondanks de door hen in het verleden
gespeelde rol, een grote mate van de
mentie hebben ondervonden, zich al se
dert enige tijd hebben geleend voor anti
nationale activiteiten. Het communiqué
vermeldde verschillende namen, waar
onder die van de zes zonen van de pasja.
El Glawi, de „leeuw van het Atlas
gebergte", is ongeveer een jaar geleden.
82 jaar oud, gestorven, nadat sultan Mo
hammed V weer op de troon was geko
men. Voordat hij stierf heeft El Glawi
de sultan vergeving gevraagd voor zijn
daden. De pasja had het bevel gevoerd
over duizenden Berbers en steunde de
Fransen, toen deze de sultan onttroonden
Hij leefde twee jaar in ballingschap op
Madagaskar.
ierikaanse republikeinse senator
Joseph McCarthy is gisteravond in
het marinehospitaal Bethesda te Washing-
een acute leveraandoening over
leden. Hij is 49 Jaar geworden. McCarthy
is bekend, beroemd en berucht geworden
door zijn niets ontziende jacht op alles
wat communistisch was. De laatste jaren
is hij echter volkomen naar de achtergrond
gedrongen. H\j had het te bont gemaakt.
De senator was een vrij onbekende fi
guur tot hij op 9 februari 1950 zei te be
schikken over de namen van meer dan
50 communistische ambtenaren, werkzaam
op het departement van buitenlandse
Hij werd voorzitter van de senaatscom
missie voor onderzoek en als zodanig
leidde hij de verhoren van hoge Ameri
kaanse functionarissen en van beroemd
heden uit het publieke leven.
De climax was het conflict tussen
McCarthy en hooggeplaatste officieren.
Miljoenen televisiekijkers hebben toen de
onverkorte televisiereportages van de
verhoren met spanning gevolgd. Deze ver
horen leidden echter tot een veroordeling
van McCarthy zelf: hij werd voor de
Senaat gedaagd en berispt, omdat hij in
breuk had gepleegd op de „senatoriale
ethiek".
Verachting
McCarthy heeft met twee Amerikaanse
presidenten ongenoegen gehad: Truman
trachtte hem als een „pathologisch geval"
te negeren en Eisenhower behandelde
hem met ijzige verachting.
„Joe" McCarthy laat een vrouw en
een pleegdochtertje achter. Door zijn
overlijden (vijf dagen, nadat hij in het
ziekehuis werd opgenomen) is het aantal
republikeinen in de Senaat gedaald tot
46, tegenover 49 democraten.
Rusland scheidde Europa in tweeën
en verlamde de ivederopbouw
gen het antwoord van de Nederlandse
regering overhandigd op de verklaring
van het ministerie van buitenlandse zaken
van de Sowjetunie. waarin de Europese
Economische Gemeenschap en Euratom
als agressief worden betiteld.
Het antwoord zet op rustige toon uiteen,
wat de werkelijke betekenis van de ver
dragen is, daaraan toevoegende, dat een
tweede objectieve en meer diepgaande be
schouwing van de verdragen iedere ver
keerde Indruk bij de Sowjetregering zal
wegnemen, tenzij haar politiek geen ander
doel beoogt dan iedere poging tot samen
werking en versterking van het westen in
de ogen van de Europese publieke opinie
in discrediet te brengen.
In antwoord op de opmerking, dat de
oprichting van Euratom zou leiden tot het
opheffen van alle beperkingen op de pro-
duktie van atoomwapenen in West-Duits-
land, herinnert de Nederlandse regering
eraan, dat de Duitse bondsrepubliek zich
in de Parijse akkoorden heeft verbonden,
geen a-, b- of c-wapenen op haar grond
gebied te produceren. Dit heeft door de
Euratom geen verandering ondergaan.
Niet de Europese verdragen echter., i
gij Rusland zijt de oorzaak van de s
ning en verdeeldheid in Europa, zegt de
Nederlandse regering, zij het dan in
en zorgvuldig gekozen woorden.
Het is de betreurenswaardige houding
van de Sowjetunie geweest, door haar
weigering in te gaan op de aanbiedingen
tot de wederopbouw van Europa door
middel van gemeenschappelijke hulpver
lening en samenwerking (b.v. de O.E.E.S.)
die elke poging om tot een economische
integratie van geheel Europa te komen,
deed mislukken.
De Nederlandse regering analyseert
verder: De Europese Sowjetpolitiek
van na de oorlog heeft vooral twee
doelstellingen nagestreefd. De eerste
het aanbrengen van een bijna water-
(Van een onzer verslaggevers.)
WAS DE stichting „Nederland
helpt Indië" een verkapte tex
tielhandel of een liefdadige instel
ling? Deze vraag leeft sterk bij vele
indertijd uit de Oost gerepatrieerden
1 bij vele Nederlanders, die in de
a-oorlogse jaren samen miljoenen
m de stichting geschonken hebben.
Is dat geld alleen maar voor han
delskapitaal gebruikt? Mogelijk zal
de civiele procedure, die thans bij het
kantongerecht te Leiden aanhangig
gemaakt is,^>p deze vragen een ant
woord geven.
De gevolgen van de uitvoering van het Deltaplan beginnen zich al in
verschillende plaatsen te doen gevoelen. Zo ook in Goedereede, waar
de haven ontoegankelijk is geworden voor de vissersschepen en de
kleine vaartuigen die er vroeger plachten te liggen. De aarden wal die
men op de voorgrond ziet, vormt nl. het begin van de grote dam die
dwars door het Haringvliet zal lopen en waarachter de bewoners zich
in de toekomst veiliger dan thans zullen weten. De vloot van kleine
vissersschepen ziet men op de foto gemeerd voor de ingang van de haven.
stichting, die op haar beurt kleding,
brandstof, dekens e.d. verstrekte aan gere
patrieerden, die vaak geheel ontredderd
in kampen ondergebracht waren. Of die
hulpverlening van de stichting zo be
langeloos is geweest als het zich liet aan
zien, is nu niet zo zeker meer. Want de
stichting „Zorg voor gerepatrieerden", die
de rechten van de inmiddels ter ziele ge
stichting „Nederland helpt Indië"
heeft overgenomen, vordert nu van gere
patrieerden een bedrag van 195,02 voor
;extielpakket, dat in of omstreeks mei
1946 door de vorige stichting aan die ge
repatrieerden zou zijn „verkocht". De
stichting toont dat aan door een koopbon
over te leggen, die indertijd door alle ge-
epatrieerden argeloos is ondertekend, als
vas het een ontvangstbewijs.
KREDIET
Voor de Leidse kantonrechter stelt de
9tichting „Zorg voor gerepatrieerden" bij
monde van haar algemeen secretaris, mr.
Oosterhof uit Den Haag, dat een ge
daagde, die zich tegen deze „koop" verzet,
idanks herhaalde aanmaningen weiger
achtig is gebleven te betalen. Gezegd
wordt dan dat de 6tiohting aanvankelijk
op overwegingen van liefdadigheid as
betreffende gerepatrieerde een lang
durig krediet toestond, maar dat men geen
aanleiding heeft verder uitstel van beta
ling te verlenen. De stichting informeert
bij de sociale dienst ter plaatse hoe
de gerepatrieerden er voor staan en past
?en selectie toe alvorens de rekening
te presenteren.
Gevorderd wordt betaling
195,02 vermeerderd met 5 pet rente
per jaar van de dag der dagvaarding
tot die der voldoening en met ver
oordeling van de gerepatrieerde in
de kosten van het geding.
NOG STEEDS
De gerepatrieerden is van dit alles niets
bekend. Zij vragen zich af hoe een stich
ting die de zorg voor gerepatrieerden n
streeft, tegen zulk een gerepatrieerde ei
vordering instelt. Zij concluderen nu d
de stichting meer een commercieel d:
ideëel doel nastreeft. Ook vele Ne
derlanders, die dn 1946 veel geld gaven,
voelen zich ontgoocheld en ergeren zich
dit alles, temeer nu de stichting nog
steeds een beroep op de Nederlandse
beurzen doet.
dichte scheiding tussen de Europese
landen onder communistische over
heersing aan de ene en de vrije landen
van West-Europa aan de andere kant.
Ten tweede het verlammen van elke
poging van het westen tot weder
opbouw en reorganisatie. Hiertegen
over bleef de landen van het vrije
Europa geen andere keuze dan hun
krachtsinspanning te concentreren op
de reorganisatie en wederopbouw van
hun eigen economie en deze aan te
passen aan de nieuwe omstandig
heden, geschapen door de ontwikke
ling van de techniek. Dit werk heeft
op geen enkele wijze ten doel het ver
diepen van de kloof, welke de Rus
sische politiek op kunstmatige wijze
in Europa heeft geschapen,, aldus het
antwoord.
De regering spreekt zich onverbloemd
uit voor de spoedige en volledige inwer
kingtreding van de verdragen, die zij nog
slechts een stap op de weg der Europese
integratie noemt.
Zij zal zich niet van dat doel laten af
brengen door vage plannen of door be
dekte dreigementen van „nucleaire" re
plieken, welke zulke schrille tegenstelling
vormen met de vredelievende verklaring
van de Sowjetregering.
GENERAAL DR. SPEIDEL
NAAR NEDERLAND
(Van een onzer redacteuren)
Generaal dr. Hans Speidel, opperbevel
hebber van de Navo-strijdkrachten in
midden-Europa, zal vermoedelijk in juni
een officieel bezoek aan Nederland bren
gen. Bij deze gelegenheid zal hij onder
meer met de minister van defensie en de
chefs van staven besprekingen voeren.
Westen ivil gereed zijn
Duitse hereniging
weer in studie
De Grote Drie en West-Duitsland heb
ben besloten binnenkort hnn beleid ten
aanzien van de Dnitse hereniging en het
veillgheidsstelsel van Europa opnieuw
te bestuderen. Dit is te Bonn door wel
ingelichte diplojnaten verklaard.
Nog dn mei zullen Amerikaanse, Franse,
Britse en Westduitse diplomaten te Bonn
een studiegroep vormen. Hun gesprek
zal een voortzetting zijn van de studie
dae tot maart in Washington hieraan waa
gewijd en waarvan tijdens de Bermuda-
conferentie rapport ds uitgebracht aan
president Eisenhower en de Britse pre
mier Macmillan.
De vier staten, aldus verneemt men te
Bonn, zijn niet voornemens hun voor
waarden voor een regeling met Rusland
te wijzigen, doch zij willen in een positie
verkeren, waardoor het mogelijk is snel
gebruik te maken van elke nieuwe sdtua-
welke zich mocht voordoen.
(Advertentie)
Russen schaduwen
zesde vloot
Ten minste vijf Russische onderzeebo
ten bevinden zich, volgens het Engelse
blad Daily Mail, in het oostelijk gedeelte
van de Middellandse Zee, om de bewe
gingen van de Amerikaanse zesde vloot
gade te slaan. De Amerikanen zouden
hiervan op de hoogte zijn en reeds maat
regelen hebben genomen.
De onderzeeërs komen van een der drie
bases, die de Sowjetunie in het gebied
van de Middellandse Zee heeft ingericht,
havens van Albanië, Syrië en Egypte.
TIJDENS DE FEESTEN „Geleen 400 jaar heerlijkheid" zal op de Nieuwe
Markt te Geleen een standbeeld worden onthuld van prinses Wilhel-
mina. Het beeld zal worden geflankeerd door een mijnwerker en een land
bouwer. De beelden in brons zijn een ontwerp van de beeldhouwer Peter
H. M. Roovers uit Heyen.
Het monument van prinses Wilhelmina is, zoals burgemeester dr. J.
P D. van Banning van Geleen meedeelde, het enige grote (ruim twee
meter hoge) standbeeld van onze vroegere Koningin in Nederland.
De onthulling, als waardig slot van de feestelijkheden in Geleen, zal
vermoedelijk in september geschieden.
LANGE JONGENS
leeftijd 7 jaar 8.95
Alle maten voorradig
EERST KIJKEN
DAN KOPEN BIJ
HAARLEMMERSTRAAT
HET WEER
EUROPA
Kouder iveer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Tamelijk veel bewolking met
plaatselijk wat lichte regen.
Overwegend matige wind
tussen west en noord. Kou
der. (Opgemaakt om 11.15
uur).
ZON EN MAAN
Zaterdag 4 mei: zon op 5.07 uur, onder
),11 uur; maan op 8.40 uur, onder
