n
L
CHRISTELIJK
therqolven
Moet er in Nederland anders
geluisterd worden?
Naar kerkelijk Luthers
zendingswerk
De bedoeling
Puzzel mee
Toch nog een Kerkdag
in West-Dni tsland
nmii'iJ
;a
Wij
blijven
neutraal
2
Hoe zitten we in de kerk
Zoals te verwachten was, be
ginnen de kerkelijke bladen deel
te nemen aan het gesprek over
de preek, dat door In dienst der
Kerk opnieuw begonnen is. In
In de Waagschaal heeft wika
Van Ginkel al de vraag gesteld
of er in Nederland anders pe-
toogd moet worden. En in het
hervormde toeekblad De Gere
formeerde Kerk schrijft ds. H
G. Groenewoud naar aanleiding
van „Apeldoorn", waarvoor hij
dankbaar is, dat ook de vraag
aan de orde moet komen: Moet
er in Nederland anders worden
geluisterd. Aan die vraag
komen veel critici van de preek
niet toe. Ds. Groenewoud ver
volgt:
i* preken eigenlijk? „Ver-
kondiging van het Woord dea
Heren", antwoordt u. Prachtig, maar
een predikant werd ergen» eens be
dankt voor i*n boeiend „betoog";
elderi klonk de klacht, dat men met
zoveel predikanten helemaal geen
„kanselredenaar" had, op een andere
plaats zocht iemand voor z'n stich
ting de dominee uit, die het meest
„humoristisch" preekte; en zo kun
nen we doorgaan.
Een predikant merkte eens op:
„We zijn in Nederland verwend
met preken en predikers. Er is
geen honger meer naar het woord
der prediking als naar brood; men
verlangt lekkere gebakjes, en is
kieskeurig geworden." Ik noem aj
deze uitingen, en ze zijn met vele
te vermeerderen, hier nu als een
beeld, hoe men veelal verkeerd te
genover de prediking staat: en
terwijl men de mond vol heeft van
„verkondiging", in werkelijkheid
niet beseft wat deze verkondiging
dan wel is.
Het Is duidelijk, dat dit een ge
vaarlijke zaak Is, zowel voor het
gemeenteleven, als voor het per
soonlijk geloofsleven. Vandaar,
dat het gewenst Is, elkaar ook
eens te helpen op de weg naar het
rechte luisteren.
T UISTEREN Als we het hebben
1- ovei het rechte luisteren, dan
betekent dit, dat we ook inderdaad
luisteren. Het zou wel eens kunnen
zijn, dat we moeten beginnen mei
dit te onderstrepen. Er zijn tal van
verhalen over slapende kerkgan
gers; meestal zit er enige humor
in deze verhalen. Misschien mo
gen en moeten we dit euvel van
het slapen in de kerk ook met een
zekere humor bezien; de milde hu
mor van begrijped mededogen
Overigens: in vorige eeuwen
werd op menige meerdere verga
dering der kerk bepaald dat de
preken niet te lang mochten du
ren; en dat terwille van de ge
meenteleden. Tegenwoordig han
delen we weer naar deze goede
Gereformeerde maatstaf En daar
mee komen we tegemoet aan de
menselijke geest, die gemiddeld
niet langer dan een klein half uur
kan luisteren en opnemen, het
geen wellicht een goede afweer is
tegen de macht van de slaap!
MAAR: er is ook een andere
manier om niet te luisteren.
Ik vrees, dat die tegenwoordig ve
le aanhangers telt; nl. het afdwa.
len der gedachten. Kinderen kun
nen in de kerk (evenals op school)
soms zo heerlijk zitten dromen
Geen wonder, als de preek voor
hen volkomen onverstaanbaar is.
Men gewent de kleinen dan wel
aan het kerk-gaan; maar zou men
ze zo ook niet gewennen aan niet-
Uiisteren? Jong gewend is oud ge
Intussen bedoel ik vooral dit.
dat men in de kerk zo vol is van
allerlei belevenissen, zorgen, be
zigheden, dat men geen oor heeft
voor het woord van de kansel. Ook
dit is volkomen begrijpelijk. Het
is zelfs zo, dat de kerk de plaats
is, waar we juist al deze dingen
van het gewone leven mee naar
toe mogen nemen, om ze anders
te leren zien, in het licht van het
Woord des Heren! Alleen: dan
moeten we dit woord ook werke
lijk horen! En niet alleen maar de
luide klank van het dagelijks ge
beuren.
nauwlettend toeluisteren, en
toch niet horen. Het zijn degenen,
die na de preek hun ingenomen
heid met het woord nog al eens
betuigen met een: „Dominee heeft
het ze vandaag maar weer eens
best gezegd Wie? Ze, hen, de an
deren. Ze luisteren, voor de ande
ren. Ze weten heel goed, dat dit of
dat woord bijzonder toepasselijk
korreltje graan or
hierdoor komen ze zelf wezenlijk
tekort.
Mag ik nog één groep niet-luiste-
raars noemen? Het zijn degenen,
die zichzelf omringen met zo'n
dikke muur van eigen opvattingen
en gedachten, van boordevol
vooroordelen ook, dat het woord
er onmogelijk doorheen kan drin
gen. Ze zijn niet meer in staat
werkelijk te luisteren en met
zachtmoedigheid het woord te ont
vangen dat in hen geplant wordt.
V- _4 nje| VOOr openl
Ze staan c
Genootschap voor in- en uitwendige zending
O
Onder leiding van prof. dr. P.den iN^W-kust Sumatra^ wordt
Boendermaker vergaderde gisteren te j
Amsterdam m de Lutherse kerk
op het Spui het Nederl. Luth. Ge
nootschap
onderhouden. Het
Genootschap subsidieert.
In de middagvergadering sprak dr. J
der Linde over „500 j.
In- en Uitwendige dergemeente". Hij memoreerde de 2
Zending. Wat reeds enkele jaren op
de vergadering tot uiting kwam, nl.
een streven het zendingswerk hoe
langer hoe meer kerkelijk te laten
worden, heeft opnieuw een belangrijk
punt van bespreking uitgemaakt.
Een concept-ordening Zen
dingsraad kwam aan de orde
waarin de lijnen tot een komende
Zendingsraad aangegeven wer
den. Als dit concept op de komende
strijd die men te voeren had in de 15e
eeuw. Graaf von Zinzendorff en Aug.
Herman Francke gaven evenwel
impulsen in de 18e T~ ~:i
In zijn refe-
bleek duidelijk welke een groot
aandeel Lutherse theologie en liturgie
hebben gehad in de kring der Herrnhut-
ters die ook vanuit Nederland (Zeister
Broedergemeente) zeer veel zendings
werk (o.a. Suriname én Paramaribo) sti
muleerden en organiseerden. Vrede en
vreugde kenmerkten al deze activiteiten.
Synode vevsaderiki zal worden soed-1 5JS„?r?ip"n zljn'bejoï
gekeurd zal hiermee het zendings- Vele dia.s brachten de verschmende ta-
werk, zoals dat door het Genootschap ken op het zendingsveld nader (scholen,
meer dan honderd jaar werd geleid,
onder de hoede en verantwoordelijk
heid van de gehele kerk komen te
liggen. Naar het zich laat aanzien,
houdt zeer weinig de Synodale goed
keuring tegen.
De jaarverslagen van Inwendige en
Uitwendige Zending werden goedge
keurd. Het contact met de Batoe-eilan-
kerken, medische behandeling etc.)
In het hoofdbestuur werden herkozen:
ievr. Ch. PontReuvekamp en de he
rn H. J. Bunjes en W. T. Vegersteen.
Beroenineswerk
Opdat Ik....
Het morrende volk Israël had
water gekregen; het bittere Mara-
water was zoet geworden. Daarna
had God hen geleid naar Elim,
waar twaalf waterbronnen en
zeventig palmbomen waren. Maar
TN „Elseviers Weekblad" heeft prof.
Oud thans een nadere toelichting
toen ze in de woestijn Sin getrok- gegeven op zijn merkwaardige Gronin-
ken waren, hadden ze geen brood.
„Gij hebt ons
deze woestijn ge-
NED. HERVORMDE KERK
Aangenomen naar 's-Heerenhoek-Nieuw-
dorp: legerpredikant B. Zoodsma te Venlo.
Bedankt vooi Lochem: P- C. de Bruijn
te Well en Ammerzoden; voor Lexmond:
L. Brasser te Voorthuizen.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Kamerik: K. J. Cremer te
Halla (Gld te Alphen aan de Rijn: C.
Chr. Griffioen te Voorthuizen.
CHRISTELIJK GEREF. KERKEN
Beroepen le Delft: W. M. Nieuwenhuijze
te Amsterdam-w
GEREFORMEERDE KERKEN (ART. 31)
Tweetal te Bergentheim: W. v. d. Lingen
te Zwijndrecht en J- J. de Vries
Zuidhorn.
Maandag was het veertig jaar geleden,
dat ds. P. de Haan, predikant te Ant
werpen. bevestigd werd als predikant
in de Nederlandse Hervormde Kerk.
Hij diende de gemeente van Voorscho
ten en werd daarna predikant bij de
Protest. Evang. Kerk te Antwerpen,
waar hij o.m. werkzaam was als geeste
lijke verzorger van gevangenissen er
leraar godsdienstonderwijs aan hel
koninklijk atthenaeum Ds. De Haan
per 1 september ontslag.
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
leid om deze
gehele gemeente
van honger te
doen omkomen!"
Klacht van een
volk op weg naar
't beloofde land!
Gods antwoord?
„Zie, Ik zal voor
u brood uit de hemel laten
regenen.opdat ik het op de
proef stelle of het al dan niet
wandelt naar Mijn wet." God laat
al die ondankbare woorden maar
voor wat ze zijn. Hij zegent.
Ge ziet het: dit is het vervolg
op wat we gisteren schreven. En
ook dit vervolg heeft weer een
vervolg. Want Gods zegen geeft
de mens altijd weer een nieuwe
kans. Voor de Israëlieten: de kans
om te leven naar Zijn wet. Voor
u en voor mij: de kans om de
genade van God aan te grijpen.
Om Jezus Christus te belijden als
uw Heer en Koningen om
daarnaar te leven.
Boek
VAN Dt DAG
Het gezicht van Obadja, door ds.
H. Veldkamp. Uitgave van Wever
te Franeker. 69 blz. ƒ3.25 geb.
Wijlen ds. Veldkamp was een begena
digd schrijver van boeken die de gezich
ten en godsspraken van het ,e Testa
ment ons nader bracht, door scherpe
exegese en duidelijke toepassing.
Onder zijn nagelaten geschriften vond
men dit boekje over Obadja, dat nu in
het licht gegeven is. Wij behoeven niet
aan te bevelen: dit boekje zal zijn voor
gangers volgen. Tekenend voor ds. Veld
kamp is zijn losse uitspraak (in eer
noot) over het profetisch perfectum.
Eigenlijk kunnen alleen profeten Gods I
zo spreken, want zij zijn zeker van hun!
verschenen enkele referaten in druk:
voor de bond van herv.-geref. vrouwen
spraken ds. A. J. Timmer te Huizen (On
ze invloed in de samenleving) en de zen-
dingsdirector ds. J. de Lange (De vrouw
en de zending); voor de bond van herv.-
geref. mannen ds. R. Bartlema te Rid
derkerk (Kerk en Wereld) en ds. G.
Boer te Lunteren (Verbond en predi
king).
In tien jaar
Een miljoen Joden
emigreerden
Meer dan een miljoen Joden kozen van
1946 tot 1956 een ander vaderland, zo
heeft het Joodse wereldcongres bekend
gemaakt. De meeste van de Joden ver
trokken uit Eurooa en de landen in het
Nabije Oosten Het merendeel van hen
vestigde zich in Israël. Aangenomen wordt
dat de Joodse wereldbevolking thans
bijna twaalf miljoen zielen omvat, die
verspreid wonen over 110 landen. Negen
tig procent van de Joden woont in 13
landen, waarvan Amerika met ruim
5 miljoen aan de top staat, gevolgd door
twee miljoen in Rusland, anderhalf mil
joen in Israël en Engeland en Argentinië
ieder met bijna een half miljoen.
Buiten Israël is de Joodse bevolking
i Canada en Argentinië de laatste jaren
door immigratie vermeerderd. Maar de
110.000 Joden, die in Irak woonden, de
50000 in Jemen en de 25.000 in China
zijn nagenoeg allen vertrokken, zodat in
die landen vgn een Joodse bevolking nog
nauwelijks sprake is.
>ertenTi-
't ieife va*,
'tiwfe.'
OPGAVE PUZZEL No. 10
Horizontaal: 1 oud Joods gewicht,
6 erfdeel, 8 biljartstok, 10 dwaas, 11
vr. dier. 12 afstandsmaat. 13 worst
vlees, 14 reptiel, 15 maat, 17 vreemde
munt. 18 knook, 20 baat. 21 chef,
23 klaar.
Verticaal: 1 buigzaam, 2 klas. 3
spie, 4 stekelvarken, 5 verfsoort, 7
vrucht, 8 dier, 12 edelgesteente, 14
afkondiging, 16 plag, 18 Jong dier, 19
voorzetsel. 22 zangnoot.
OPLOSSING PUZZEL No. 9
Horizontaal: 1 schroom. 6 ivoor. 8
stek, 9 op, 11 een. 12 del, 13 es. 14 do,
15 iel, 18 fez. 19 ge. 20 bent. 22 klare,
24 snugger.
Verticaal: 1 spoedig, 2 rit, 3 over,
4 ook. 5 M.O., 7 roe. 8 snel, 10 ple
zier, 12 doft. 16 eek. 17 Peru, 20 ban.
(Van onze correspondent te Bonn)
De president van de Duitse Evangelische Kerkdag, dr. von Thadden
Trieglaff, zal deze week besprekingen voeren met de landsregering van
Noordrijnland-Westfalen over de mogelijkheid alsnog een Kerkdag in dit
land te houden. Het aanbod hiertoe werd, met gelijktijdige toezegging
van financiële steun, gedaan door premier Steinhoff, enkele uren nadat
het presidium van de Kerkdag besloot van een samenkomst in Oost-Duits-
land af te zien en de volgende Kerkdag in 1959 in München bijeen te roe
pen. Het aanbod van Noordrijmand Westfalen maakt het dus mogelijk toch
nog dit jaar een „lekenbijeenkomst" te houden. Volgend jaar zou dit niet
gaan, omdat verleden Jaar, toen In Frankfort aan de Main de Evangelische
Kerkdag werd gehouden en kort daarop in Keulen de Katholiekendag, de
afspraak tussen beide kerken werd gemaakt voortaan in één Jaar niet meer
allebei lekenbijeenkomsten te organiseren. Het volgend jaar is nu de beurt
aan de rooms-katholieken.
Advertentie
t beste voor bezige handen P Volgen»
Zandgelee b"'"1
COMMENTAAR
N De N.C.R.V. gaf gis-
teravond een gedeelte-
lijke uitzending van de
"iiBijbeldag in Antwerpen.
Het is niet onze bedoeling daar
van een woordelijk verslag te
geven. Slechts deze gedachte
kwam bij ons op: Het is soms
benijdenswaardig, klein in getal
te zijn. Want zelfs de radio
luisteraar, die slechts een frag
ment van een fragment te horen
kreeg, kon zich deelgenoot voe
len in de geestdrift, die deze
kleine Gideonsbende bezielt.
De Vara had gister
avond meer dan twee
uur uitgetrokken voor
een uitvoering van Tiet
dgor Han G. Hoekstra
vertaalde spel van Gün-
ther Weissenborn „Bal
lade van Uilenspiegel, van
Pluimpje, van Baffer en van de
dikke Poppedijn". Het was, dunkt
ons, niet teveel; over televisie
avonden als deze zal men nog
lang napraten.
Kees van lersel, die met een
zeer groot tableau de la troupe
werkte, had bij dit spel-van-de-
moraal veel aandacht getoond
voor een aanpak in klassieke
stijl. Hoewel het gehele spel-
gehalte hoog lag, mogen we toch
Andrea Domburg en Ben Groe-
nier niet ongenoemd laten. Jam
mer, dat zoveel moeite en voor
bereiding slechts één uitvoering
gelden.
Door een technische storing
de laatste tijd weer veelvul-
diger optredend moest het
begin van de uitzending een half
uur worden uitgesteld. Het had
op het verdere verloop van de
avond echter gelukkig geen in
vloed.
Jubilea
Alt-Rhapsodie van
Brahms (20,10 uur)
Op 5 oktober 1869 schreef Brahms
aan zijn uitgever Simrock: „Bij
mijn correctie (Liebeslieder Op.
52) zend ik U nog een kleinigheid,
een soort Preludium van de „Lie
beslieder" van schrijver dezes. Het
geval draagt de titel Rhapsodie
(Fragment uit Goethe's Harzreise
im Winter) für eine Altstimme,
Mannerchor und Orchester." Wel
wat badinerend gesproken over
een dergelijk meesterwerk. Maar
Brahms trachtte altijd zijn gevoe
lens te verbergen.
In deze Alt-Rhapsodie wordt een
tekening gegeven van een aan de
vereenzaming uitgeleverd mens.
De tekst correspondeerde met
Brahms' gevoel op dat moment:
de knappe 3e dochter van Clara
Schuman, de 23-jarige Julie, op
wie Brahms smoorverliefd was,
verloofde zich met een Italiaanse
graaf. En toen Brahms zijn Alt-
Rhapsodie bij Clara Schumann
bracht, noemde hij het zijn bruids
lied". Er ligt dus een autobiogra
fisch element in dit werk, waar
mee Brahms zich wilde bevrijden
van een bijkans ondraaglijk ge
worden psychische druk. „Ach,
wer heilet die Schmerzen" heet het
in het eerste deel. Maar aan het
slot komt er een soort serafijnse
vrede: „1st auf dener Psalter, Va-
ter der Liebe, ein Ton seinem Ohr
vernehmlich. So er quicke sein
Herz". Een onzer beste altzange
ressen zingt het werk vanavond:
Wilhelmine Matthès met de Gro
ninger Orkestvereniging. Vooraf
gaat Schubert's 5e Symfonie.
In het Leger des Heilskwartier
(N.C.R.V. 6.45) worden opnamen
uitgezonden van het Leger des Heils
Muziekfestival, dat 2 maart in het
Concertgebouw te Amsterdam is ge
houden.
Scheppingsmuziek
Op maandag 6 mei en vrijdag 8 mei
a.s. zendt de N.C.R.V. twee werken
uit, die gebaseerd zijn op het schep
pingsverhaal. Op 6 mei „In the Begin
ning" van de hedendaagse Amerikaan
se componist Aaron Copland en op 8
mei: „Die Schöpfung" van Joseph
Copland behoort zonder twijfel tot
de grootste Amerikaanse componis
ten van onze tijd. Na zijn opleiding
by Nadia Boulanger in Parijs wierp
hij zich op als voorvechter van een
avantgardistische echt-Amenkaanse
muziek en daarbij maakte hij veel
gebruik van motieven uit de jazz
muziek. Zijn werk „In the Begin
ning" is geschreven voor koor a
capella en mezzo-sopraansolo. De
muziek is gematigd-modern van har
moniek.
Wat „Die Schöpfung" betreft:
Haydn heeft hieraan gewerkt van
63ste tot zijn 66ste levensjaar. Zijn
„Schöpfungis één groots klinkende
getuigenis van wat samengevat te
lezen is op zijn graf. „Ik zal niet
sterven, maar leven en de werken
des Heren verkondigen".
Ds. C. E. F. de Vries gedacht zaterdag
hoe hij voor 55 jaar bevestigd werd als
predikant in de Nederlandse Hervorm
de Kerk. Ds. De Vries die thans te
Soest woont, diende de gemeenten van
Sint Annaparochie, Heeg en Njjland; in
1936 ging hij om gezondheidsredenen
met emeritaat.
Diezelfde dag was het 55 jaar geleden,
dat ds. H. van Dijk, emeritus predikant
der Nederlandse Hervormde Kerk te
Gieterveen bevestigd werd. Hij diende
voorts de gemeente Nieuwolda. In 1942
ging hij met emeritaat.
Vijftig jaar in het ambt stond zondag ds.
L. H. Both, emeritus predikant der
Gereformeerde Kerk van Arnhem, die
de kerken van Andel, Eindhoven, Spijk
en Arnhem diende. In 1947 werd hem
emeritaat verleend.
II. VERZOEKING LOKT AAN ALLE KANTEN
De heer Dekker is ambtenaar bij de admi
nistratie van de belastingen. Zijn salaris is klein.
Gelukkig heeft hij een paar baantjes, die hem
bijverdienste leveren. Dat komt in deze dure
tijd goed te pas. Behalve secretaris van een
kleine polder is hij ook administrateur van het
vermogen van een barones, wier echtgenoot eni
ge jaren geleden stierf. De barones is rijk, maar
haar grondbezit is gering. Ze heeft haar geld
in effecten, aandelen van oude welgefundeerdp
ondernemingen, Russische en Oostenrijkse staats
leningen, uitsluitend stukken die bekend staan
als oer-solide.
Nu zit hij gebogen over het kohier der ge
meentebelastingen. dat verleden week door de
gemeenteraad in geheime zitting is vastgesteld.
Zijn ogen drinken de cijfers. Ja, hij heeft het
al gedacht. Aan de boeren in zijn polder heeft
hij het gezien. Die worden met de dag welva
render, vooral de eigen boeren, die geen pacht te
betalen hebben. Met de huurboeren is het zo
hevig niet, want die moeten zorgen voor de
steeds hoger oplopende pachten en jaarlijks gro
te sommen wegbrengen naar hun laadheren. die
geen voet verzetten en geen hand uitsteken, dan
tweemaal per jaar voor het in ontvangst nemen
van de pachten.
Met onwillig gebaar wipt hij zijn pen op tafel
en laat zijn Ion rusten op zijn vuisten. Hij over
ziet zijn eigen toestand en die van zijn gezin.
Een ontevreden trek ontsiert zyn gezicht
door
K. Jonkheid
Ik zit hier maar dag aan dag in dit dompige
vertrek van een hokkerig oud stadhuis, waar het
acht maanden van het jaar niet eens behoorlijk
licht wordt. Als ik aan 't eind van de maand
mijn salaris ontvang, is het al besteed vóór ik
het in handen krijg. En zie nu deze cijfers! Ge
wone lui hebben inkomens, die per maand even
groot zijn als het mijne per jaar. Handelaars en
fabrikanten brengen het zelfs per wéék tot zul
ke bedragen! Waarom worden wij maar verge
ten? Ambtenaren en onderwijzers weten niet, hoe
ze hun gezinnen zullen voeden en kleden. Andere
lui smokkelen en hamsteren, speculeren in goe
deren en in- papieren.Nu heb ik weer in het
schoolbestuur een baantje gekregen, dat niets
oplevert. Geld beheren voor anderen....
Hier stokken zijn gedachten. Hij heeft geld in
kas van de barones en binnenkort krijgt hij de
kas van de school. Zijn hart begint zwaar te
kloppen, want hij zit toekomstbeelden te schep
pen
Als ik eens wat marken en wat Oostenrijkse
kronen kocht! Die staan op het ogenblik laag. En
dat is geld, gewoon geld, dus altijd weer in te
wisselen tegen Hollandse guldens. Desnoods leg
ik dat vreemde geld in de kas. Het is toch óók
geld! Als het bedrag maar aanwezig is, hetzij in
guldens, hetzij in marken. Waarom niet?
Hij neemt de pen weer op en gaat aan 't
werk. Het is alsof hem plotseling een uitweg
is geopend. Maar soms peinst hij weer. Rustig
is hij niet.
Diezelfde morgen zit ook de fabrikant Adels-
berg in zijn kantor. Zorgen heeft hij niet, maar
toch veel dingen om over te denken. Hij fabri
ceert vissersgaren en licht touwwerk. Zijn fa
briek is door grootvader opgericht en door va
der tot bloei gekomen, nu,moet hij de zaak in
stand houden en heenvoeren door de moeilijkhe
den van de oorlogstijd. Want er komt gebrek
aan alles, ook aan grondstof. Daardoor is hij in
nauwere aanraking gekomen met zijn nieuwe
„collega" Brouwershof, die een gemeenschap
pelijke actie wilde instellen tot het verkrijgen
van steun en medewerking van de zijde der
gering.
Het heeft niets gebaat. Want vlas en hennep
voor.de touwfabricage kunnen hier te lande ver
bouwd worden, maar de weverijen in Twente, de
tricotage- en confectiefabrieken zijn geheel af
hankelijk van de invoer van Engelse garens en
van ruwe katoen uit het buitenland. Dus deze
fabrieken moeten éérst geholpen worden.
(Wordt veivoigdj -
De VPRO zal dit najaar aan de
Vara geen zendtijd voor een musi
cal comedy beschikbaar stellen,
zoals enige tijd geleden is gesug
gereerd. De VPRO heeft nu de
werkelijke toedracht uit de doeken
gedaan: Zij heeft de „musical" van
de Vara een plaatsje gegeven in
een eigen programma, onder eigen
verantwoordelijkheid, wat inhoud,
tekst en financiën betreft. Zo be
hoeft de reeks niet te worden on
derbroken en behoudt ieder zijn
zelfstandigheid.
GrammofoonpUtenprogrsmma
Draadomroep
(over de 3e lijn)
Vrijdag 3 mei 1957 van 18—19.30 uur)
I. Peter Tsjaikowsky: Delen uit „Eugen
Onegin": 1. Voorspel, Symphonie Orkest
1. sopraan. Symphonie Orkest van de
rse Omroep olv. Fritz Lehmann; 3.
schrieben mir. (Aria van Eugen One-
Josef Metternich. bariton, Sympho-
"J—de Beierse Omroep olv.*
Frltz Lehmar
orkes
Jan Rijn speelt om tien over tien Lehmann-, 4.
op het orgel van de hervormde kerk olv. Fritz Lehm
van Bruinisse werken van Anthonie schwunden. (Ai
van Noordt, J. S. Bach en Willem ^udwlg, tenor
Vogel. (N.C.R.V.) Beierse omroe.
In A.V.R.O.'s jazz-sociëteit pre
senteert Michiel de Ruyter opnamen
van de vorig jaar overleden 1
pettist Clifford Brown.
Lenski). Walther
Eln Jeder kennt
Philhai
Frltz Lehmann; 6.
ie Lieb' auf Erden,
remin). Josef Greindl,
ger rede, die zoveel stof had doen
opwaaien. Zoals onze lezers zich zullen
herinneren, zag prof. Oud in deze rede
een beslissende tegenstelling tussen
socialisten en niet-socialisten en be
pleitte hij zelfs een kabinet van A.R.
en K.V.P., waarbij de V.V.D. welwil
lend zou toezien.
Over dit voorstel heeft prof. Oud zo
het een en ander te horen gekregen,
ook van liberale vrienden. Wonderlijk
genoeg schrijft hij nu: „Dat een kabi-
katholieken en anti-revolutio
nairen binnen afzienbare tijd niet tot
de praktische mogelijkheden behoort,
behoeft niemand mij te vertellen". Wij
vragen ons dan maar weer af: waarom
dan deze mogelijkheid geopperd en
zelfs bepleit?
Men kan in theorie wel allerhande
combinaties gaan maken. Dat kan on
der omstandigheden een interessante
onderhoudende bezigheid zijn. Maar
wanneer men op hetzelfde ogenblik
zelf moet toegeven: binnen afzienbare
tijd praktisch toch niet te verwezen
lijken, dan is het voorstel het papier
niet waard waarop het gedrukt wordt.
YVTAT dan precies de bedoeling van
prof. Oud geweest is? Het komt,
in onze eigen bewoordingen, hierop
neer: Ik heb maar wat gezegd, omdat
we van de bredebasismentaliteit moe
ten afkomen. Van die bredebasismen
taliteit zegt prof. Oud nu zelfs, dat ze
„een kanker is, die ons politieke leven
grondig heeft aangevreten".
Het zwakke punt in deze redenering
men doet verstandig in redevoerin
gen als van prof. Oud eerst naar het
zwakke punt te zoeken, waarna de
schijnbaar logische elementen die er
zitten uiteen vallen het zwakke
punt zit hier in het begrip „brede
basismentaliteit".
Dit woord heeft uiteraard een on
gunstige klank. Het suggereert, dat
men, het koste wat het wil, aan de
brede basis wil vasthouden. Elders ln
zijn toelichting spreekt "prof. Oud zelfs
in „de bredgbasisziekte".
Tegenover een dergelijke woord
keus en dergelijke suggesties doet men
goed, ook in zijn beschouwing van de
brede basis terug te keren tot de rea
liteit. Is er bij ons een bredebasis-
ziekte?
JN de eerste jaren na de bevrijding
hebben wij geen brede basis gekend.
Er waren toen alleen kabinetten van
rooms en rood. Daartegenover stond
een oppositie, waaraan men zich wei
nig gelegen liet liggen.
Langzaamaan brak toen het inzicht
door, dat men op deze wijze niet al
leen de oppositie belangrijk onrecht
berokkende, maar dat men bovendien
het land grote armoede aandeed.
Daarop is toen de brede basis ont
staan, gegroeid uit de overweging, dat
het belangrijk mag heten zo ook het
kabinet als het ware een behoorlijke
weerspiegeling is van de constructieve
krachten die in het volk leven. Men
achtte dit te wenselijker in het licht
de problemen, waarvoor wij ook
als volk, nationaal maar niet minder
internationaal, zijn komen te staan.
Zo is de brede basis ontstaan. Wij
achten haar waardevol, zolang de con
structieve krachten in ons volksleven
langs deze weg gelegenheid krijgen
zich in te zetten voor 's lands bewind.
Vandaar bijvoorbeeld, dat wij bij de
jongste kabinetsformatie met aandrang
hebben bepleit, dat de protestants-
christelijke groeperingen alleen zouden
meedoen bij een alleszins behoorlijke
„representatie" in het regeerbeleid.
Programma voor morgen
II. Friedrich Smetana: Delen uit „Die
verkaufte Braut". 1. Seht am Strauch die
Knospen springen. (Koor der landlieden,
le acte). Anny Schlemm. sopraan. Wal-
Ludwig, tenor. Koor van de Beierse
•oep; 2. Durch die Reihen hin z
VARA: 7.00 N
8.00 Nws: I
9.40 Schoolradio;
9.45 Kampen; 19.5;
gende hart; 20.35 Over -
Buitenl weekoverz; 22.25 Ex.
ken: VPRO: 22.40 Zcr* om dc
22.50 Avondwljdlng: VARA:
weeroverzicht, te 20.15 uur met het
„Gesprek aan de Schrijftafel" door
prof. dr. L. J. van Holk.
Te 20.25 uur zal de jonge Amster
damse tekenaar Frits Müller, met een
praatje de kijkers 10 minuten van
beeldhumor laten genieten. Frits Mül
ler is behalve tekenaar zijn car-
coons verschijnen o.a. in Het Parool,
Punch en The New Yorker een ver
dienstelijk jazz-clannettist en zijn te
keningen hebben dan ook vaak be
trekking op de muziek. Dit program
ma-onderdeel heet „Lijntrekken"
In „Ontmoeting met de Jazz" dat te
20.35 uur aanvangt, zal de vermaarde
Amerikaanse clarinettist Tony Scott
zijn fabuleuze kunst laten zien en ho-
"en. Hij wordt ingeleid door Pete
Felleman en begeleid door het Wessel
Teken-combo.
In de pauze brengt de V.P.R.O. een
gedramatiseerde documentaire „De
blinde Muur", voor de televisie ge
schreven door Jan Vrijman.
QNDER deze voorwaarde en alleen
zolang dit het geval Is, heeft een
brede basis voor ons aantrekkelijkheid.
Zou zij er eens toe leiden, dat de bre-
basis zich in feite omzet in een
machtspolitiek van een of twee groe
pen binnen het kabinet, dan is de bre
de basis in wezen geen brede basis
meer, maar is zij ineengeschrompeld
tot een versmalde basis en behoort zij
ook formeel te worden losgelaten.
Daarom verwerpen wjj ook de betite
ling „bredebasismentaliteit" en ver
werpen wij het woord „bredebasis-
ziekte". Zij dekken de realiteit niet
zij dragen niet bij tot de verster
king van prof. Ouds betoog.
Het verdient trouwens de aandacht,
dat ook van zekere onmiskenbaar libe
rale zijde (de N.R.C.) onder de jong
ste formatie bij herhaling de afkeer
van een brede basis bepaald niet zo
groot is gebleken als thans bij de
voorzitter van de V.V.D. het geval is.
Kerkdienst op 1 mei
in Amsterdam
Voor de eerste maal in de geschiede-
lis der 1 meiviering was voor gister
morgen door de Ned. Herv. Gemeente
van Amsterdam een kerkdienst georga
niseerd. Deze werd gehouden in de Wes-
terkerk.. De voorganger, ds. J. J. Bus-
kes jr.. stelde in zijn preek de arbeid
in het licht van het Evangelie onder het
thema ..Leven zonder vrees". De kerk
was bijna geheel gevuld Met ca. 1500
mensen. „De stem des volks" o.l.v. Ai»,
ton Krelage en de organist Simon C.
Jansen verleenden aan deze dienst hun
medewerking.
