- el - lJ- uJ-5 üIa [J[3 B
PRIKKELDRAAD EN KROKUSJES
langs de Hongaarse grens
Wel een opvangcentrummaar geen vluchtelingen
Levens
gevaarlijk
om thans
te vluchten
Het nieuwe jaar is nog
niet tegengevallen
CHR. FILMACTIE NEEMT IN
BELANGRIJKHEID TOE
Aspirin*)
ZATERDAG 30 MAART 1957
DINSDAG ÊÊÊÊ^JÊ WOENSDAG DONDERDAGWÜJDAG ZATERDAG MAANDAG JFTPTF DINSDAG WOENSDAGDONDERD
VREDENBURG
Huishoudelijk.^ artikelen, ver-
warmings- en kookapparaten
voor gas-, kolen- en olieverbruik
Glas, aardewerk, porselein, kristal
Papierwaren, souvenirartikelen
Luxe metaal- en houtwaren,
kunstnijverheid6- en religieuze
artikelen
Woningtextiel, kleinmeubelen,
spiegels, schilderijen, lijsten
Winkelinrichting
Lederwaren Textiel
e Parfumerieën en kosmetica,
toiletartikelen
Speelgoed, sportartikelen
Goud, zilver, bijouterieën - Uur
werken. rokersbenodigdheden
CROESELAAN
Elektrische installaties voor de
industrie, telefonie en telegrafr
Machines en apparaten
luchtbehandeling, verwarming,
koeling en stookinrichtingen
Bouwmaterialen
Stoommachines, stoomketels en
appendages Pompen, compres-
de soren, blaas- en afzuiginstallaties
e Grootkeukeninstallaties en
-machines Scheepsuitrustingen
Verbrandingsmotoren
Grondstoffen, halffabrikaten,
kunststoffen
Machines, gereedschappen en
apparaten voor de metaal- en
houtindustrie
(Van onze speciale verslaggever
Alfred van Sprang.)
OBERWART (Oostenrijk), maart.
/~\p de bovenverdieping van de
V-' plaatselijke muziekschool in dit
nabij de Oostenrijks-Hongaarse grens
gelegen stadje bevindt zich een
vangcentrura voor Hongaarse vluch
telingen. Er zijn kamers met rijen
bedden. Er is een keuken. Er is ook
een magazijn vol met levensmidde
len, kleren en schoenen. Maar er zijn
geen vluchtelingen.
„Het wordt steeds moeilijker om
óver de grens te komenzegt de
Hongaarse professor, die de leiding
over het kamp heeft. Hijzelf heeft
Hongarije in de eerste dagen van de
exodus verlaten. Toen was het be
trekkelijk eenvoudig. Als hij het nu
zou moeten doen, zou hij waarschijn
lijk terugdeinzen voor het risico. Het
is op het ogenblik ronduit levensge
vaarlijk om een poging te wagen de
grens over te komen. In de eerste
plaats vanwege de buitengew<
zware bewaking en verder omdat het
volle maan is. De laatste vier dagen
is er in heel Burgenland dan ook
maar één vluchteling aangekomen.
En dat was nog een vrouw die in het
grensgebied woonachtig was.
In de dagen dat de vluchtelingen bij
honderden tegelijk kwamen, patrouilleer
de een auto van het centrum dag en nacht
langs de grens om hen zo snel mogelijk
in veiligheid te brengen. Dat loont
de moeite niet meer. Als er thans
sporadische vluchteling Oostenrijks
bied bereikt heeft, krijgt men een te
loontje van de gendarme of de douane
dan gaat men hem halen. Maar vier da|
wacht men al tevergeefs.
VREEDZAAM
De zon schijnt. Het is op deze mm
voorjaarsdag dan ook een genot om dc
het golvende Oostenrijkse landschap te
rijden. De pas geploegde akkers zien
eruit als aangeharkte tuinpaden. Het gras
is fris groen en er bloeien duizenden
witte en gele krokusjes, primula's en
bos-anemonen tussen. Tegen een achter
grond van donkere dennen en sparren
ligt hier en daar een ansichtkaartachtig
dorp. waarboven een slanke kerktoren
uitsteekt. Mannen en vrouwen staan ge-
bujit over de pas opengereten aarde. Een
met grillige wilgen gegarneerd beekje
kabbelt speels tussen de akkers en de
huizen door. Een krakende ossenwagen
hobbelt moeizaam over de stille weg.
In de verte verheffen de bergen zich
tegen de horizon.
Liebing staat er op een bord langs
de weg. Het is een dorpje als vele andere
in Burgenland. Het enige wat het van
de overige onderscheidt is het feit dat het
praktisch tegen Hongarije aangebouwd is.
De akkers lopen tot aan de grens door.
Enkele van de huizen staan niet meer dan
I rijkse vlaggendie vriend en vijand de
I scheiding tussen beide landen duidelijk
Itpnen. en ouer het licht gekleurde strook
Ivers omploegde aarde waarin peen uoet-
I stoppen mogen staan. Mijn blikken boren
zich in Hongarije en mijn gedachten gaan
mee- Ze dwalen terug naar die laatste
dagen van oktober en de eerste van no
vember. Wat is er geworden van hen die
zich toen zo vol overgave en moed in
zetten voor de bevrijding van hun land
Ze staan ineens weer helder voor mijn
geest, die twee vrijheidsstrijders die me
over de hongaarse grens gesmokkeld
hebben. Die bleke ingenieur, die wegens
spionage tot levenslang veroordeeld
en twee dagen tevoren uit een vai
notaire politieke gevangenissen bevrijd
wasDat meisje dat Nederlands sprak
omdat ze in Nederland geboren was in de
periode dat haar vader daar in 'n fabriek
zaam was. Die fanatieke medewer-
van de vrijheidszender in Györ in
Daar bewaakte villa, die haastig tot
o was ingericht. Waar zijn ze nu?
mge arbeider die minachtend spuug
de op het communistische embleem in
zyn persoonsbewijs, toen hij het me in
zijn armoedige kamer liet zien. De sol
daat met het rood-wit-groen van de re
volutie op zijn muts, die op de weg naar
Boedapest zijn hoofd in de auto stak en
bijna smekend vroeg- „gaan de Russen
nu werkelijk wegwordt het nu ein
delijk goed?" En de deftige oude heer
die me zo maar op straat aansprak om
zfjn vreugde over de revolutie te uiten
en me ten slotte een kaartje in de hand
duwde waarop in keurig Duits geschre
ven was: Stuurt u zo mogelijk 10 stuks
freesia refracta alba uit Hillegom naar
het volgende adres
Ik durf er bijna niet aan te denken
wat er van hen geworden is als zij niet
tijdig de grens overgekomen zijn. De
wraak viert hoogtij in Hongarije en de
AVH heeft meer macht dan ooit te voren.
Misschien zijn zij gedeporteerd naar Rus
land. Misschien zuchten zij ergens in een
kerker. In het gunstigste geval leven zij
in voortdurende angst voor de klop op
de deur en het barse bevel om mee te
komen voor een verhoor. Er zijn duizen
den zoals zij die zieh in die korte roes
van vrijheid in het openbaar gecompro
mitteerd hebben. En de armen van het
communisme zijn lang en sterk.
Het Burgenland zont zich in 't vroege
voorjaar. De aarde ruikt pittig. Het wit
en het geel van dc wilde bloemen doen
het gras nog groener schijnen dan het is.
Bjjna onzichtbaar gaat Oostenrijk i
Hongarije. Er is dezelfde vruchtbai
de. Er groeit hetzelfde gras, met krokus
sen en anemonen en primula's
zelfde dennen en elzen wiegen er in de
wind. Het hele landschap ademt
zelfde rustige sfeer. En ook daarginds
mensen die niets meer vragen dan in
vrede en vrijheid te kunnen leven. Maar
die rood-witte vlaggen en dat prikkel
draad en die met scherpschutters be
mande wachttorens op dc hellingen van
de heuvels scheiden de vrede van de ter
reur en de vrijheid van de knechting.
En boven de muziekschool in
Oberwart wachten de Hongaarse
professor en zijn staf al vier dagen
tevergeefs op vluchtelingen. Mis
schien als de maan straks wat min
der licht over de grens van Burgen
land werpt
Maar gat in de betalingsbalans
wordt nog steeds groter
(Door onze economische medewerker.)
TfTlJ HEBBEN thans het eerste kwartaal van 1957 achter ons liggen. Het
jaar dat inging met vele toekomstbeschouwingen, die eigenlijk allen
min of meer culmineerden in „het kan vriezen en het kan dooien". Het is
daarom wel aardig eens te kijken hoe de economische ontwikkeling is ge
weest. Volledig kan dit jammer genoeg niet, omdat zelfs ons volijverige
Centraal Bureau voor de Statistiek er niet in slaagt up to date te zijn.
Maar ook al gaan de cijfers dan veelal niet tot in de maand maart, de ge
gevens die bekend zijn gemaakt, geven toch wel een goede indruk.
tien meter er vandaan en van de
keersweg kan men zó Hongarije inkijken.
De beruchte uitkijktorens en wachtposten
zijn met het blote oog duidelijk waar
nemen. Het ijzeren gordijn is hier we<
neergelaten.
Welis%vaar zijn er nog geen mijnen
ingegraven, maar het prikkeldraad is
weer op vele plaatsen terug. Voor de
rest is de toestand weer precies zo als
voor het Oostenrijkse vredesverdrag.
Er lopen weer dag en nacht militaire
patrouilles met honden rond. Er zitten
weer scherpschutters in de gecamou
fleerde stellingen te loeren op prooi.
Er klinken nu en dan'weer schoten,
waarbij de slachtoffers soms op Oos
tenrijks grondgebied vallen. Er zijn
weer draden gespannen die bij de
minste aanraking lichtkogels afschie
ten. En er is weer een strook grond
van'vier. vijf meter breedte waarin
elke voetafdruk een poging tot illegale
grensoverschrijding verraadt. Wee de
soldaat in wiens gebied zo iets gecon
stateerd wordt. Hij gaat meteen naar
een strafkamp. Aan dc andere kant
staat er een premie (drie honderd
forinten, of nog geen tien gulden naar
de vrije koers) op het arresteren of
neerschieten van een vluchteling en
de militair die dertig ontvluchtings-
De Oostenrijks-Hongaarse grens
bij Liebing. Bovenop de heuvel
een wachttoren. Daaronder de
lichte omgeploegde strook.
De weg naar de vrijheid is smal
en verlaten. De Oostenrijkse
vlag geeft de grens aan.
pogingen heeft weten te verijdelen,
mag meteen met groot verlof. Er moe
ten op die manier heel wat Hongaren
de militaire dienst verlaten hebben.
Ook Russische militairen nemen aan
de grensbewaking deel. Zij opereren
echter meer landinwaarts en komen
over het algemeen niet vlak aan de
VERBODEN TERREIN
Een strook van vijftien kilometer breed
te langs de grens is verboden terrein voor
Hongaren die geen speciale vergunning
hebben om zich daarin op te houden. Die
vergunning krijgen alleen mensen die er
wonen of er noodzakelijke bezigheden
hebben. In een strook van vijfhonderd
meter vlak langs de grens wordt zonder
waarschuwing op iedere burger geschoten.
Het blijkt dus wel hoe moeilijk het is
om in de buurt van de grens te komen.
Toch weten dagelijks nog een stuk of
acht Hongaren levend Oostenrijks gebied
te bereiken. De wanhoop drijft hen
meestal toe, het risico te nemen. C
heeft er nog steeds omkoperij van
grenswacht plaats, al is dat veel minder
dan enige maanden geleden. Er zijn
zelfs gevallen bekend van Russische sol
daten, die Hongaren uit Boedapest als
quasi gevangenen naar de grens gebracht
hebben om hen daar uit te leveren aan
een westerse hulporganisatie in ruil vooi
wat levensmiddelen, een doos sigarenaan
stekers of een leren motorjas.
Als ik op de hoge berm van de weg
ga zitten om een paar aantekeningen tf
maken, komt er een man naast me staan
Hg ontpopt zieh als een Hongaar uit de
grensstreek, die In november gevlucht is.
„Vader, moeder, huis daar zegt hij
in gebrekkig Duits, terwijl hij in de rich-
'rije wijst. Het is een af-
OP DE JAARVERGADERING van de Christelijke Film Actie, die van
daag in Esplanade in Utrecht gehouden werd, heeft de voorzitter, de
heer G. H. Hoek, een toespraak gehouden, waarin hij terugziende op
het afgelopen jaar een belangrijke overwinning van de C.F.A. kon sig
naleren. „In de strijd om de vrijheid van de film hebben wij een eerste
overwinning behaald," aldus de heer Hoek, „omdat de C.F.A. nu de ver
toningsrechten kan verwerven van goede films uit binnen- en buitenland."
Als motto voor het werk van de C.F.A. heden. Er komen dit jaar dertig hoofd
herinnerde de heer Hoek aan de uit- films in roulatie, de behoeft
spraak van Michiel Adr. De Ruyter: „Als rcctcur. die de dagelijkse gang
de almachtige God de kloekmoedigheid leidt, is duidelijk waarneemba
schenkt, verkrijgen wij de overwinning." filmbureau zal een eigen huisvesting krij-
En zoals De Ruyter tegen de ovei macht
van de vijand stand kon houden door
kloekmoedigheid, discipline en strategie,
zo moet het werk van de C.F.A. voort
gezet worden met kloekmoedigheid, door
God geschonken.
Eén ding heeft de C.F.A. boven alles
nodig, aldus spreker. Dat is de steun van
de minstens 'twee miljoen Nederlanders,
die in geweten achter het doel staan „bij
de filmkeuze normen aan te leggen in
gehoorzaamheid aan de Heilige Schrift"
en die het inzicht moeten verwerven dal
de C.F.A. gebruikt kan worden als goed
instrument om de christlijk verantwoor
de film onder het volk te brengen. Dat
inzicht is gelukkig groeiende, en de 50
vertoningen per week van de C.F A. be
wijzen dat. „Dat wij bovendien als eer
ste in ons land de 16 mm-film in Cinema-
scope konden brengen en in een zaal
van 1000 toeschouwers tot voldoening kon
projecteren, trok stellig de aandacht," ai-
dus de heer Hoek.
„Vo
i Hom
van niet
Als zjjn
klim
nkcle kilo-
et dak van
i hy 1
wereld scheidt
en. Een wereld van haat en terreur, een
■ereld van prikkeldraad, politiehonden er
■herpschutters.
„Vader al zeer oudzegt hij som-
r en het is licht te raden wat hij denkt.
Misschien zal hij hem nooit meer zien.
echter ook mogelijk dat op een
goede dag het heimwee of het verlangen
bloedverwanten, te sterk worden
ij weer over de grens Hongarije
binnen tracht te glippen. Er zijn regel
matig dergelijke gevallen. Ook boeren
gaan terug omdat ze moeilijker dan an
deren van hun land kunnen scheiden.
Zigeuners, die naar de poesta hun
keren. Maar het zijn alleen Zigeuners die
niet viool kunnen spelen; de anderen
■erken inmiddels allemaal ergens in
Europa als Zigeuner primas
HERINNERINGEN
Ook stellen wij ons voor, in het komen
de seizoen bij elke voorstelling een jour
naal te draaien, en de mogelijkheid is niet
uitgesloten, dat wij korte reclamefilms
draaien gaan om de kosten voor de afde
lingen acceptabel te kunnen maken. Eén
ding blijft bij ons voorop staan: zoals er
in de grote steden al bioscopen zijn, die
esthetische normen aanleggen bij de keu
ze van hun programma, willen wij een
systeem handhaven en ontwikkelen,
waarbij we esthetisch èn ethische normen
aanleggen. Dit komende jaar zullen we
dan ook trachten, weer een filmperiodiek
te doen verschijnen.
Al deze uitbreidingen kosten geld,
en dat geld zal uit een groter aantal
voorstellingen moeten binnenkomen.
In verschillende protestantse kerken
wordt het filmvraagstuk bestudeerd
en besproken; het ware te wensen,
dat uit alle protestantse kerken een
gezamenlijke stem kwam, die het
ed houden mei i licht van Gods Woord op deze kwes-
anlal mogelijk-1 tie deed schijnen."
Als eerste in de rij noemen wij de pro-
duktie, de bron van alle welvaart. Deze
is bepaald niet tgengevallen, als wü zien,
dat de gemiddelde dagproduktie in de in
dustrie in januari is gestegen tot het in
dexcijfer 122 (1953 100); vergelijken w(j
eau met de 115 in januari 1956.
dan komen wQ tot een verbetering
circa 6Vi.
Reden om uitbundig te juichen i
anderzijds ook weer niet, want altijd nog
blijft de produktie bij de bestedingen ten
achter. Wij menen dit in elk geval te
mogen opmaken uit de met 25'/» gestegen
invoer in de twee eerste maanden van da
jaar, vergeleken met de overeenkomsti
ge maanden van 1956. Inderdaad ds d<
uitvoer ook toegenomen, doch de winst
van ll'/« steekt tegenover dde 25'/o wi
ongunstig af.
Het gevolg is geweest, dat het gat
tussen in- en uitvoer steeds groter
werd: thans is het 803 miljoen, te
gen 472 miljoen in 1956 en 382
miljoen in 1955.
Wat precies de oorzaak van die sterke
invoer is geweest: te veel consumptie
goederen of te veel kapitaalgoederen er
voorraden voor de ondernemers, weten
wij niet. Dat zullen later cijfers ons moe
ten vertellen.
Een zo ongunstige handelsbalans be
tekent dat er veel geld aan het buiten
land moet worden betaald. Dit is niet zo
heel erg, als er voldoende geld uit
het buitenland binnenkomt wegens be
wezen diensten of wegens renten van
in het buitenland belegde kapitalen. Voor
bekend is dit niet het geval, althans
dit i
t het in 1956 i
Maar tooh ls er de laatste maand een
eind gekomen aan het wegvloeien van de
deviezenreserves. Eind december 1956
bezaten wij 3955 miljoen, op 25 februari
1957 3858 miljoen en in het begin van
week weer 3882 miljoen. De kwa
liteit van onze deviezenvoorraad is even
wel achteruit gegaan. Zo raakten wij
sedert het begin van dit jaar 114 mil
joen aan goud kwijt, terwijl onze harde,
overal te besteden valuta, slechts met
25 miljoen toenam. Wij hebben dus
die 114 miljoen wel harde valuta
gekocht, maar deze weer wegens beta
lingen grotendeel moeten afstaan.
Meer werk en kooplust
De werkgelegenheid is de laatste jaren
geen probleem meer voor de werkne-
hoogstens nog voor de werkgevers.
De werkeloosheid is dan ook uitermate
laag. Eind februari waren er 37.200
lijke werklozen, tegen 55.200 een jaar ge-
den. Die 37.200 man zijn voor het grootste
deel minder geschikt voor regelmatige
arbeid of werk, waarvoor juist krachten
worden gevraagd. Vandaar dat er eind
februari 1957 bij de arbeidsbureaus nog
een vraag naar 60 000 man personeel be
stond. De werklijke vraag is echter
Dc inkomsten van het gezin gaan
het overgrote deel naar de winkel en
daarmee gelijk staat. Over de ontwikke
ling van de consumptie in het nieuwe
jaar kunnen wij echter niets melden,
aangezien er nog geen cijfers hierover
van het C B.S. zijn verschenen.
Bekend zijn alleen de verkopen ii
winkels in januari, waaruit blijkt, dat de
aankopen van textielgoederen en huis
houdelijke artikelen boven het peil van
januari 1956 lagen. Ook de omzetten ih
de warenhuizen waren hoger.
De inkomsten werden echter niet alle
maal uitgegeven. Menig gezin ziet nog
kans wat te sparen: via de spaarbank een
levensverzekering of in welke vorm ook.
Opvallend en in zekere zin type
rend i6, dat die spaarlust wel na de
ontsparing in het laatste kwartaal van
1956 is teruggekeerd, maar dat zij achter
blijft bij de eerste maanden van verleden
It éér» van de weinige
middelen die helpen bij
verkoudheid. Elk tablet
1$ voorzien van het merk
utoeUtttc Z(*£c+t++*t&ti£iin,l
BETIMMERINGEN - VERBOUWINGEN ENZ. - VOORHAVEN 101 - TEL 34971 ROTTERDAM
Tucli is hel zip
De genezende werking van knoflook
Jaar. In februari en januari van dit Jaar
bij de rijkspostspaarbank en de al
gemene spaarbanken in totaal voor 57
miljoen gespaard, maar in de overeen
komstige maanden van 1956 was dit 128
Spaarders zijn bang
Wtf rullen de plank wel niet ver mis
slaan, als w(j veronderstellen, dat de be
scheiden rente van circa 2j£'/« de stagen
de prijzen en de hierdoor dalende koop
kracht van het geld. hier de voornaamste
oorzaken van r(jn.
Niets is zo funest als het gevoel, ja
de zekerheid, dat het geld geleidelijk aan
in waarde daalt en dat de 100 van van
daag over een Jaar 6 i 7'/« minder waard
zijn.
Ook dc rente van ongeveer steekt
af bij dc 3idie op boekjes van sommige
banken gemaakt kan worden en vooral
by dc circa 5'/t, die prima obligaties
thans geven, welke 5overigens de gro
te vraag naar- kapitaal illustreert.
Daarnaast moeien wij niet vergeten,
dat de premie-obligaties (weliswaar 2V4V«
rente, doch daarnaast tot de verbeelding
sprekende prijzen) een grote zuigkracht
uitoefenen. Na Rotterdam vraagt thans
Zuid-Holland ƒ20 miljoen.
De economische ontwikkeling ln ons
land is voor de beurs geen prikkel ge
it tot grotere aankopen van effecten,
zien dit duidelijk aan het nagenoeg
gelijk blijven van het ANP Indexcijfer
industrie aandelen: eind vorig jagr
stond dit op 149.29 (1953 100) en in het
dden van deze week op 148.01. Er is dus
zelfs een lichte tendens tot daling.
Toch zijn de tot dusverre gedeclareerde
videnden over het algemeen geen te
leurstelling geweest. Er waren inder
daad dalingen maar er waren ook enkele
verhogingen, terwijl de middenmoot uit
onveranderd gebleven dividenden be-
Alles samenvattende kunnen wij
zeggen, dat wij nog steeds in een
hoogconjunctuur zitten, in een pe
riode van volledige werkgelegenheid
met een redelijk hoge produktie,
daar wat boven uit.r: inde bestedin
gen, een grote vraag n r 'tnpitaa'
geleidelijk stijgende i - n en een
-rupgelonen spaarlust.
