U kent toch Nederlands?
Opmars naar het westen is
£een militaire wandeling
kernreactor geen gevaar
voor baders en visserij
Alphense atletiekvereniging
over dieptepunt heen
Economie en Financiën
ilEl WE I.EIDSCHE COURANT
WOENSDAG 27 MAAK1 1957
DR. HOUWINK STELT ZIJPE GERUST
Overheid peilt voortdurend de
radio-activiteit in ons land
Badgasten op onze Noordzeekus
:unnen straks met een gerust hart
>1 ij ven zwemmen en de visserij be-
loeft zich niet bedreigd te gevoelen,
vanneer (eind 1958) in de duinen
/an Zijpe (Nh) een atoomreactor
n bedrijf komt, die zijn afvalstoffen
n de zee zal lozen.
Deze geruststellende verklaring legde
Ir. Ir. R. Houwink gisteren af, toen hg
een rede hield voor de gemeenteraad van
ZUpe, die grond voor deze reactor be
schikbaar moet stellen. Een dergelijke
toespraak zou hy vanmiddag ook in Alk
maar houden voor de Federatie van ver
enigingen voor vreemdelingenverkeer in
Noordholland. Dr. Houwink is technisch
directeur van het Reactor Centrum Ne
derland. dat de onlangs bestelde kern
reactor voor experimentele doeleinden in
ZUpe (ten noorden van Petten) denkt te
gaan bouwen. Tal van veiligheidsmaatre
gelen zullen getroffen worden en dr. Hou
wink zeide dat het toepassen van atoom-
spiyting niet gevaariyker is dan wat nor
maal in de Industrie voorkomt mits
men maar goede voorzorgen treft. De
laatste dagen is nl. gebleken dat hier
over een zekere ongerustheid heerst.
Dr. Houwink herinnerde eraan dat de
mensheid reeds sinds jaar en dag de
radio-actieve bronwateren opzoekt pro
genezing te vinden en dat men zich des
zomers in de zon laat bruin branden in
een atmosfeer die zonder radio-activi
teit dit effect niet zou teweeg brengen
In beginsel is dus radio-activiteit iets
waardevols voor levende wezens,
mits men maar binnen de grenzen
blijft: men kan ook bij een zon
nebad zijn grenzen overschrijden! Bij een
atoomreactor ligt de zaak weliswaar heel
wat ingewikkelder daii bij een zonnebad
maar gelukkig is de wetenschap al zo ver.
dat men de gevolgen ook daarvan volle-
d i g in handen kan houden. Juist door
hun grote activiteit kan men de radio
actieve stoffen gemakkelijk aantonen
hoe actiever ze zijn, des te gemakkelijker
aldus dr. Houwink.
Niettemin zullen Rijks- en lokale auto
riteiten, samen met de gezondheidsbe-
schermingsdienst van het Reactor Cen
trum Nederland, een eigen controle op
de activiteiten van het R.C.N. instellen
De dienst van het R.C.N. wordt geleid
door dr. Ph. J. Windemuller, tot voor kort
arts bij het staatstoezicht op de mijnen
te Heerlen.
op
Metingen
Reeds lang voordat de reactor te zyp<
In bedrijf komt. zal een meetdienst be
glnnen met metingen over de thans reeds
aanwezige radio-activiteit rondom de
vestigingsplaats met inbegrip van het pol
derwater en de zee. Want overal op de
wereld, waar dan ook, I s reeds radlo-ac-
tiviteit aanwezig. De gegevens zullen ook
ter beschikking komen van de overheid en
In samenwerking daarmee zal dan voort
durend de situatie opnieuw gepeild wor
den. De overheid zal dan vaststellen welk
niveau zU zal willen handhaven en het
R.C.N. zal zyn bedrijf daarop dienen i<i
te stellen. Net zo goed als dc overheid een
vleeskeuring heeft ingesteld, zo zal ze
ook zorgen dat er een .radio-activiteits
keuring" komt.
Volgens dr. Houwink zal de komende
atoomwet zeker eisen dat het spuien van
radio-actieve afval binnen de juiste per
ken blijft. In Engeland loost het grote
Dividend N.D.S.M.
Commissarissen en directie der N.V
Nederlandsche Scheepsbouwmij. en Ne-
derlandsche Dokmij. zullen aan aandeel
houders 12 (v.j. 11)*/» dividend voorstel
len.
Vraag naar oliefondsen te Parijs gisteren
groot zodat koersen tot hoogtepunten
gen. Aanhoudende aankopen in m:
door hoop op succes van het zoeken
olie in Frankrijk en de Sahara en betere
vooruitzichten in het Midden-Oosten
oorzaken koersverbeteringen van
40*/..
Expl. mij. Scheveningen
lager dividend
De raad van beheer der N.V. Exploita
tiemij. Scheveningen stelt aandeelhouders
8 (v.j. 9dividend voor. Het resultaat
van de N.V. Mij. Zeebad te Scheveningen
Iaat onveranderd 8"/» dividend toe. De
uitkering op de oprichtersbewijzen dezer
vennootschappen wordt resp. 34.6
31.40.
TER AAR
Jaarvergadering kring
Veenstreek L.T.B.
Op de jaarvergadering van de kring
De Veenstreek van de L.T.B. waren
wezig afgevaardigden van de afdelingen
Roelofarendsveen, Langeraar. De Kwa-
kel, Nleuwveen en Noorden. Het finan
ciële verslag gaf 'n batig saldo aan. De af
tredende bestuursleden. Fr. Lek. De Kwa-
kel en G. van Veen. Aarlanderveen,
den herkozen. Beiden namen de herbe
noeming aan. De vergadering ging ermet
akkoord, de benoeming van een defini
tieve secretaris-penningmeester uit te
ttellen tot het volgende jaar.
Bij de rondvraag informeerde de heer
F. Sassen of het waarborginstituut nog
leeft. Dit blijkt wel het geval te zijn.
maar de banken kunnen geen geld ge'
De heer Eibers bracht het punt ter tafel
van het grote gevaar voor vaatziekten bij
bloemengcwassen, speciaal anjers. Di
ziekten kunnen zo gemakkelijk worden
overgebracht door nonchalante opruiming
van de gerooide gewassen. De organi
gaties hebben hier een taak. Zij zullen
•r ernstige aandacht aan moeten wijden.
toomcentrum Harwell zijn afval In de
Theems. Londen drinkt dit „besmette
de overheid waakt dat de
grenzen niet worden overschreden.
En het gevaar voor „explosie", zoals1"
die zich bijv. in Los Alamos (Amerika)
heeft voorgedaan? Eigenlijke explosie;
komen in een atoomreactor niet voor. Wel
ïrmate kleine) kans dat eer
reactor „uit de band loopt". In Zijpe za
de reactor met een stalen lucht
dichte mantel omgeven. Het enige wat ei
dan nog kan gebeuren is, dat er eer
:cheur in die mantel ontstaat. Als mer
iu in aanmerking neemt dat de kans op
iet uit de hand lopen van een reactoi
schat wordt op één keer per 10.000 jaar,
rbij dan alleen nog gevaar voor de
omgeving optreedt, indien de mantel
(die daarop berekend is) zou scheuren
(wat dus zeer onwaarschijnlijk is), dan
komt men tot de conclusie dat die ge-
varenkans veel geringer is dan bijv. de
kans op een ernstig verkeersongeluk of
Lagerhuis neemt
huurwet aan
Met een geringe meerderheid heeft het
Britse Lagerhuis de nieuwe huurwet aan
genomen, met 267 tegen 242 stemmen.
Veertien conservatieven, die een amen
dement. inhoudende een huurplafond ge
durende drie jaar, hadden ingediend, dat
liet aanvaard was, onthielden zich
itemming.
De wet bepaalt, dat de huurstop
100.000 flats vervalt en de huur van i
rier miljoen woningen verhoogd woi
Emissie De Gruyter
op komst
De P. de Gruyter N.V. stelt onveran
derd 6*/* dividend voor op cumulatief-
preferente. 8V« op preferente-winstdelen-
de, 6V« op prioriteits- en 14*/« op gewone
aandelen. De omzet steeg, ten dele door
het hamsteren, dat op het sterk geratio
naliseerde bedrijf een ontwrichtende uit
werking had. Het exploitatiesaldo is
11,13 (11,01) miljoen; afschrijvingen be
liepen 4.4 (5,2) min., de netto-winst
7.4 (6,5) min. Binnenkort zal het pros
pectus verschijnen ener obligatielening
ter financiering van belangrijke investe
ringen. Een derde fabriek wordt gebouwd.
12 nieuwe winkels zijn geopend, waarvan
11 zelfbedieningszaken. 13 winkels zijn
in zelfbedieningszaken veranderd, zodal
er van de 413 filialen 64 zelfbedieningsbe-
drijven zijn. De investeringen beliepen
119.9 min. Van 'n institutionele beleggei
is 5 min. onderhands geleend. Winkels
zullen worden gevestigd in nieuwe wijken
en oude winkels worden tot zelfbedie
ningszaken verbouwd. De reserve wordt
met 4 (3) min. verhoogd tot 18 min.,
bij 16,1 .min., geplaatst kapitaal. De di
rectie heeft vertrouwen in de toekomst
al zal de winstmarge kleiner worden.
Europese kampioenschap
pen zwemmen in
Boedapest
De Hongaarse zwembond heeft aan de
Europese zwemliga medegedeeld, dat de
bond de hem opgedragen organisatie van
de Europese kampioenschappen zwem
men, schoonspringen en waterpolo in 1958
In Boedapest zal organiseren.
Na de gebeurtenissen in Hongarije was
beslist, dat de Hongaarse zwembond voor
einde maart 1957 een bindende verklaring
moest afleggen, of dit land de titelwed-
strijden in Boedapest al dan niet zou kun
nen uitvoeren.
Inmiddels heeft zich in Rusland een
groep sportslieden gevormd, die in een
open brief-kritiek hebben geleverd op het
terugtrekken van verscheidene landen
uit internationale sportontmoetingen, als
daaraan ook communistische landen deel
nemen. „Is het normaal, dat sportslieden
van verschillende landen niet tegen elkaar
kunnen uitkomen in vriendschappelijke
wedstrijden", zo vragen de Russen zich af.
Jac. Smits brak vijf records
/ANDER LEIDING van de heer J. de
Wit, die de wegens ziekte verhinderde
voorzitter ir. L. ZoetemeUer verving,
kwamen de leden van de Alphense atler
tiekvereniging AAV 36 C in hotel Toor in
vergadering bijeen. De atleten waren
het afgelopen jaar best te spreken,
het eerst na de depressie in 19-53 wer-
weer behooriyke resultaten bereikt.
Verscheidene GAC-kamploenschappen
erden behaald en er werd zelfs een aan-
il records van de Goudse Atletiek-Com-
ilssie verbeterd.
Jac. Smits is nog steeds de grote man
an de A.A.V. Hij brak niet minder dan
vijf GAC-records en wel op de 15 km,
de 20 km, de 25 km, de 1-uur-loop en de
marathon. Onder daverend applaus werd
;m de wisselprestatiebeker overhandigd.
De B. en J.-wlsselbeker voor de meeste
baanwedstrijden was voor Jac. van der
Meent en de Jos. A. Jansenbeker kwam
het bezit van het meest verdienstelijke
lid, W. van Veen
het jaarverslag bleek, dat het leden
tal flink is gestegen. Ook financieel staat
de vereniging er niet ongunstig voor. Een
bestuursvoorstel tot een contributieverho-
TSIEUWVEEN
Ouderavond Chr. school
Maandagavond werd in de Christelijk-
nationale school de jaarlijkse ouderavond
gehouden. De voorzitter van het school
uur. de heer J. Hoogendoom, sprak
welkomstwoord en gaf het woord aan
de onderwijzer Langeveld, die sprak over
„Domme kinderen." Na de bespreking van
dit onderwerp volgde, uitgaande van de
Cefa, de film „Morgen zie ik je weer". Na
sluiting door de heer J. van den Hoek was
de ouders gelegenheid om met de
leerkrachten van gedachten te wisselen
de vorderingen van hun kinderen,
welke mogelijkheid druk gebruik
werd gemaakt.
Loop der bevolking
Vertrokken: M. C. de Groot, W. P
Speelmanweg 6 naar Amersfoort; A. Hum-
Dorpsstraat 15 naar Bodegraven; D
Hakker, W. P. Speelmanweg 29 naar
Uithoorn; J. Meijer, Kerkstraat 17 naar
Zevenhoven; C. Hoogendoorn, A. H.
Kooistraststraat 20 naar Amsterdam; M.
C. Speet. e.v. Snoek, Dorpsstraat 34
laar Abcoude; W. Tintel, Oude Nieuw-
eenseweg 5 naar Wassenaar; J. M. Star,
A. H. Kooistrastraat 4 naar Rijnsburg; H.
an Galen, Kerkstraat 4 naar Den Helder.
Burgeriyke stand
Geboren: Edmundus J. M. z v S. J.
Bader en C. C. Egberts; Elisabeth G. M
H M Lek en C van Kessel; Maria J
B Kerstens en K Elzinga; Bertus P
J Rietveld en T Rietveld, Jacobus C
v A C Droog en C J Meijer; Clasina
M J d v C J Hartveld en E J Rijkelijk-
jizen; Arnoldus J J M z v W C van
ijk en C T A Lenting.
Ondertrouwd: J H Lange 29 j te Kra
nenburg en W. Koning 28 J.
Gehuwd: A. J. Snoek 45 J., en M C C
Speet 42 j; A Wijfjes 26 j en G Lenting
24 j; M P Wijfje 32 j en H J Kaassen 22 j
Overleden: D de Rooij 81 j; A M Stich
ter 87 j; J C Kraakman 12 j; L Kreijling
72 j e v H Sassen.
NIEUW VENNEP
Schoolzaken in de raad
B. en W. stellen voor f 1300 beschik
baar te stellen voor de aanschaffing
vier nieuwe bordstellingen ten behoeve
van de Hervormde lagere school. De be
staande bordstellingen zijn van verouderd
model en voldoen niet meer aan
Voorts wordt voorgesteld de gi
medewerking te verlenen voor
schaffing van een magnetisch verkeers
bord ten behoeve van de Rehobothsehool.
De kosten hiervan bedragen rui
ging met f 0.25 per maand werd
genomen. De heren J. de Wit. Jac. Smits
;n mevrouw De Jong werden in het be-
tuur herkozen
Men is van plan op 30 april een natio
nale wegwedstrijd over 20 kilometer ti
houden, waaraan tal van bekende lange-
afstandlopers zullen deelnemen Om half
twee wordt op het Toussaintplein gestart.
Verder vermeldt het wedstrijdrooster
ir het komende seizoen een trialmeet,
raadhuisloop, de estafette Dwars door
Alphen en twee jeugdwedstrijden.
TER AAR
Burgeriyke stand
Geboren: Jacob z v S P v d Zwa
A Mulder, Korteraarseweg 73; Petrus M
M J Lek en J M Hölscher, Oostkanaal-
weg 13; Cornelis P J z v P A Hooger-
en E H v d Pijl, Oostkanaalweg 52;
Theodora M H d v A A van der Jagt en
M E Wijfje. Langeraarseweg 126; Jacobus
z v Th. C van Leijden en C J Th
■rg. Ringdijk 2; Maria C d v J J de
Regt en G van Ginhoven, Westkanaal-
weg 90.
Getrouwd: J G van Veen 30 j en C G
Kooter 29 j.
KOUDEKERK A. D. RIJN
Burgeriyke stand
Geboren: Arida Jacoba, d. v. R. Dorre-
paal en J. v. Griethuizen; Sylvia, d.
K. Schellingerhout en J. A. de Rooy.
Gehuwd: Adrianus v. d. Weerd 24 J.,
Alberdina Neeltje v. d. Voorst, 22 j.
Overleden: Arina van Klaveren. 59 j.,
achtereenvolgens gehuwd geweest met M.
iveld
Elk.
Dr. L. Neher voorzitter van
rijksadviescommissie
voor efficiency
Door het overlijden van mr. D. G. W.
Spitzen, in leven secretaris-generaal van
het ministerie van verkeer en waterstaat,
is de functie van voorzitter van de in
1954 opgerichte adviescommissie voor de
doelmatige organisatie in de rijksdienst
vacant gekomen. De regering heeft nu
dr. L. Neher bereid gevonden het voor
zitterschap 'van deze adviescommissie te
aanvaarden. De minister-president heeft
de heer Neher in de functie benoemd
Deze adviescommissie heeft tot taak om
onder supervisie van de raad voor de
burgerlijke rijksdienst (een ministerieel
college) met alle geëigende middelen en
met inachtneming van de taak. welke
elk departement terzake heeft, de doel
matige organis
cy in de rijksdien!
Behalve een vo<
leden:
i verhoogde efficiën
te bevorderen,
zitter heeft de com-
vertegenwoordiger
van de minister-president (thans jhr.
A. J. M. van Nispen tot Pannerden). een
door de minister van binnenlandse zaken
bezitsvorming en publiekrechtelijke be
drijfsorganisatie aan te wiizen hoofd
ambtenaar (thans dr. W. Drees jr) en
de adviseur voor vraagstukken inzake
de organisatie van de rijksdienst (thans
ir. J. Spit).
Dividend Zwanenberg-
Organon
Aan de aandeelhoudersvergadering van
de Koninklijke Zwanenberg-Organon op
12 april zal 13 pet. dividend worden voor
gesteld v. j. 10 pet. plus 3 pet. uit agio),
voorts 5 pet. bijzondere uitkering uit
agio in aandelen ten volle winstdelend
iver 1957, vrij van belasting.
Harry Mulisch teint
literatuurprijs
De literatuurprijs 1957 van De Bijen
korf is toegekend aan Harry Mulisch
zijn werk „Het zwarte licht". De
jury. bestaande uit Anna Blaman, Jeanne
/an Schaik-Willing. Remco Campert. Ben
'an Eyssel9teijn en Maurice Roelants. be-
doot daartoe met 3 tegen 2 stemmen
Na diverse schiftingen waren overgeble
ven L. P. Boon (..Niets gaat ten onder").
Marnix Gijsen („Er gebeurt nooit iets")
en de bekroonde.
Duitsche Bank herleeft
Eind maart zullen de drie erfgenamen van
de Deutsche Bank, de Norddeutsche Bank
te Hamburg, de Süddeutsche Bank te
München en de Deutsche Bank West te
Dusseldorp, aandeelhoudersvergaderingen
houden tot heroprichting van de Deutsche
Bank door samenvoeging der drie ge
noemde Banken. De zetel wordt Frank
fort, het kapitaal 200 miljoen D.M.
In het ziekenhuis te Leeuwarden
overleed gisteren de 51-jarige motorrij
der R. Kruyt, die toen hij de brug over
het Harinxmakanaal bij Heerenveen wil
de overrijden, niet merkte dat de brug
open was. Hij reed toen in volle vaart
tegen de afsluitbomen. Vermoedelijk ver
blind door een tegenligger heeft de chauf
feur van een autobus, die op de Rozen-
daalseweg te A r n h e m reed. gisteravond
de 83-jarige voetganger A. Blok niet ge
zien, en hem aangereden. Het slachtoffer
overleed kort daarna.
GRONINGEN. 27 maart Geslaagd voor k
ociale wetenschappen: mei. A. A. A. Grol,
Kand. wis- en natuurkunde IA): B. A. van
Jeut, Doetinchem.
Doet. scheikunde: J Bergsma. Sauverd; S
lagen. Groningen (cum laude). P Paulu
loornbergum; P. Plieger. Groningen.
Doet. biologie: C. M. Ballintijn. Assen:
an der Heide, Zeist.
NIJMEGEN. 27 maart. Geslaagd voor li
echten: R. A. F. van Lonkhuyzen, Wychen
M. Poelman. Oldenzaal en E. H. A. M. I
Ongewone pag. 2
Door een technische storing
konden wij helaas heden pag. 2
niet het gebruikelijke „aange
zicht" geven.
Nu Engeland zijn strijdkrachten inkrimpt
NAVO-schild en zwaard moeten
agressor afschrikken
(Van onze militaire medewerker)
HET ENGELSE voornemen om de sterkte van de Britse strijdkrachten
in Duitsland drastisch te verminderen zal naar het zich thans laai
aanzien geen wijziging brengen in de grondslagen van de N.A.V.O.-ver-
dediging in West-Europa. Maar uit hetgeen daaromtrent tn de laatste
dagen is bekend geworden, valt te concluderen, dat zich wel een'belang
rijke verandering in de vorm van deze verdediging zal voltrekken. Want
naarmate de conventionele mankracht vermindert, zal in toenemende mate
moeten worden vertrouwd op de vuurkracht van de nieuwe wapens. De
WestrEuropese verdediging van het ogenblik heeft in feite reeds afge
daan en maakt thans snel plaats voor een defensie in de nieuwe 'stijl, die
praktisch geheel rust op het vernietigingsvermogen van de atomische
strijdmiddelen.
Reeds sedert jaren worden de doelein
den van de NAVO-verdediging, in West-
Europa bepaald door het beginsel dat ons
gebied by een Sowjet-aanval moet wor
den gevrüwaard voor een Russische be
zetting. Daarom werd een verdediging
opgebouwl, die berust op de zogenaamde
schild- en zwaardtheorie. Door middel
van een schild van grond- en luchtstryd-
krachten moet worden getracht een Rus
sische aanval op te vangen en te stuiten.
Tactische atoomwapens
Het zwaard van de strategische lucht
macht der Verenigde Staten moet dé
vijand daarbij tezelfdertijd door krachtige
slagen zoveel mogelijk verlammen om te
verhinderen, dat deze het schild in een
voortgezette aanval zou weten te door
boren. Hiertoe moeten de wegen waar
langs de Sowjets hun troepen en krijgs
behoeften uit Rusland aanvoeren, worden
vernield en alle grote knooppunten en
centra van het Sowjet-rijk worden ver
nietigd.
Aanvankelijk ten tijde van de oprichting
dër NAVO, was men van oordeel, dat hel
schild uit conventionele strijdkrachten
moest bestaan. Hiervoor werd in West-
Europa een strijdmacht van rond 90 divi
sies nodig geacht, gesteund door een
krachtige tactische luchtmacht.
Reeds spoedig bleek het echter niet
mogelijk zulk een grote strijdmacht op de
been te brengen, indien men de economie
van de Westerse wereld althans niet wilde
aantasten, hetgeen met- het oog op de
koude oorlog niet aanvaardbaar was
Daarom werd in 1954 besloten met een
veel geringer aantal divisies te volstaan
Dit was inmiddels mogelijk geworden
door de invoering van de tactische atoom
wapens, waarmede op het gevechtsveld
enorme ontploffingen kunnen worden
veroorzaakt ter vernietiging van bijv.
vijandelijke steunpunten.
Door aldus de vuurkracht te vergroten
konden aan de gevechtseenheden grotere
frontbreedten dan voorheen te- verdedi
ging worden toegewezen. Maar de ver
mindering van het aantal diviesies, die
aldus mogelijk werd, heeft natuurlijk haar
grenzen. Generaal Norstad heeft onlangs
verklaard dat het minimum waarover hij
ingeval van oorlog tussen de Oostzee en
de Alpen onmiddellijk wenst te beschik
ken 30 bedraagt.
Dit gebied heeft een totale breedte van
ongeveer 75 km. Indien men alle parate
divisies in voorste lijn zou willen plaat
sen (hetgeen nauwelijks denkbaar is) zou
elk daarvan een gemiddelde frontbreedte
van 25 km mpeten worden toegewezen.
In de grote oorlogen die achter ons lig
gen. bedroeg de froritbreedle. die aan een
divisie in de verdediging werd toegewe
zen. gemiddeld niet. meer dan een aantal
kilometers.
De opstelling die een divisie op een
front van 25 km zal kunnen innemen, kan
niet anders dan zeer ijl zijn. De troepen
zullen weinig méér kunnen doen dan het
terrein bewaken, kleine vijandelijke aan
vallen stoppen en van uit hun verdedi
gingsopstellingen snel kleine concentra
ties vormen om doorgedrongen vyande-
lijke afdelingen door een tegenstoot weer
terug te werpen.
Uit hetgeen de minister van oorlog
daaromtrent in de Kamer heeft medege
deeld is de grootste gevechtseenheid
welke in de toekomst nog in haar geheel
zal optreden, het. met artillerie en tanks
versterkte infanteriebataljon. Dit bete
kent, dat aanvallen op een kleine front
breedte-in divisiesterkte tot het verleden
behoren.
De tegenaanval met een sterkte van een
of meer divisies op een front van geringe
breedte heeft vanwege zijn kwetsbaar
heid voor vijandelijke atoomaanvallen -
afgedaan. Daar waar nog tegenaanvallen
zijn vereist met een kracht waarvoor
vroeger een of meer divisies nodig waren,
zullen in de toekomst atoomwapens wor
den ingezet.
Schild verandert
De vermindering van het aantal divisies
brengt automatisch de noodzaak met zich.
mede de troepen op grote schaal uit te
rusten met atoom-strijdmiddelen. Blijkens
een mededeling van de minister van oor
log .zijn de Verenigde Staten bereid om
de West-Europese mogendheden (dus Ne
derland inbegrepen!) reeds op korte ter
mijn met dergelijke strijdmiddelen uit te
Voorlopig zullen ons hierbij alleen nog
maar de strijdmiddelen zonder atoomla
ding worden verstrekt omdat de ladingen
zelf, ingevolge de Amerikaanse wetge
ving, momenteel nog niet door de Ver
enigde Staten aan andere mogendheden
in handen mogen worden gegeven.
Door de maatrégeren, zoals hiervoren
genoemd zal het huidige NAVO-schild in
West-Europa spoedig worden veranderd
in een schild waarvan de grootste af
weerkracht wordt gevormd door de
atoomwapens. Instede van over een con
ventioneel schild, zullen wij dus weldra
over een atoomschild beschikken.
Men moet hopen, dat dit schild nimmer
in werking zal treden. Want hiermede zou
in West-Europa een atoomoorlog worden
ontketend, die vriend en vijand zou drei
gen te vernietigen.
De Britse minister van defensie heeft
er evenwel op gewezen, dat naarmate de
verdedigingsmiddelen (het schild) en de
vergeldingswapens (het zwaard) ver
schrikkelijker worden in hun werking, de
kans op oorlog afneemt.
Voorwaarde voor vrede en veiligheid
in Europa is, dat de Sowjets beseffen, dat
agressie aan het IJzeren Gordijn zal stui
ten op een vastberaden tegenweer en dat
daarachter een atoommacht in werking
zal treden, die het Sowjet-rijk kan ver
nietigen.
En bovendien moet het de leiders van
Rusland voortdurend duideiyk zyn, dat
wat er ook gebeurt een opmars naar de
kusten van de Noordzee en de Atlantische
Oceaan voor hen geen militaire wandeling
zal zyn, maar een veldslag waarin zU
dwars tegen het verschrikkeiyksle
atomische geweld in zullen moeten trach
ten om voorwaarts te rukken.
Uitgerust met de wapens der atoom
kracht, krUgt niet alleen het zwaard maar
ook het schild van de NAVO een af
schrikwekkende werking. Moge deze dub
bele werking het uitbreken van een
oorlog -verhinderen en ons behoeden voor
een catastrofe.
Zware ultimo
beg<
onnen
De geldmarkt is niet noemenswaardig
verruimd na de verlaging van het ver
plichte dekkingspercentage door de Ne
derlandse Bank van 7 tot 6V». Zij' blijft
krap en op 3Vz*/i is geld moeilijk ver
krijgbaar. Dezë stap is uitsluitend geno
men ter vergemakkelijking van de voor
financiering der leningen van institutio
nele beleggers aén de Bank vóór Neder-
ladsthe Gemeentén ten behoeve1 van de
woningbouw. De banken hebben de be
schikbaar gekomen géiden niet gebruikt
voor aflossing van dure voorschotten
maar haar saldi hoog gehouden voor de
grote bedragen, die straks nodig zullen
Vandaar dat de weekstaat der Ned.
Bank van 25 maart enige op het eerste
gezicht wonderlijke veranderingen toont
zoals de geringe verlaging der voorschot
ten van 126 miljoen tot 113 miljoen.
Hoewel de verplichte kasreserve tot 300
min. was verlaagd, groeide het saldo der
banken aan van 355 min. tot 380 min.
Deze toestand kost de banken dus geld
De goudvoorraad bleef onveranderd
3077. min. De deviezenvoorraad steeg
f 5 min. tot 805 min. doch de kwaliteit
bleef achteruit lopen, daar het converti-
bele bedrag van 193 min. tot 187 min.
daalde. Wellicht zal de volledige herope
ning van het Suezkanaal als de in sterling
betaalde olie uit het Midden-Oosten wat
ruimer vloeit, enige verbetering brengen.
De vroege komst van de ultimo blijkt
uit de stijging van de bankbiljettenom-
loop tot van 3831 min. tot 3868 min
De geldmarkt verwacht een vrü zware
ultimo, als is de overgang van maart min
der zwaar dan die van april. Men vreest
echter dat de in'omloop komende biljet
ten volgende maand slechts traag zullen
terugvloeien door de Paasuitgaven. Zwel
ling van de omloop zou ten laste van dc
liquiditeit der banken komen.
Het saldo der schatkist ging gevoelig
in
W7E WETEN ALLEMAAL wat een bijl is.
Maar wat is een b ij 1 b r i e f? Het is een
woord dat speciaal thuis hoort in de scheeps
bouw. Men bedoelt ermee een eigendomsverkla
ring bij het voltooien van een schip. Ze wordt
afgegeven door de bouwmeester. Het woord kan
ook betekenen zekerheidsbrief van betaling aan
die bouwmeester.
Het woord bil lijkt wat onfatsoenlijk of plat. Maar
als we b i 1 h a m e r gebruiken, bedoelen we met het
eerste deel iets geheel anders.
Billen zijn namelijk ook de groeven op de maal-
vlakte van een molensteen. Het werkwoord billen be
duidt op die steen de kanten, die door het malen wal
afgesleten waren, scherp maken. Om dit werk te ver
richten, gebruikt men de biihamer.
Wal een brommer of bromfiets is, weten we se
dert enkele jaren allen. Minder bekend zal wellicht
zijn dat behalve de betekenis brompot, knorrig mens
het woord In het begin der negentiende eeuw ook ge
bruikt werd om een voertuig aan te duiden. Het was
toen de naam van de eerste huurrijtuigen in Amster-
dm
EJOE een plat woord soms ln een andere betekenis he-
lemaal niet meer als zodanig kan bedoeld zUn,
biykt bijv uit wat men aan de Griekse oppergod toe
schreef: dat hij van zijn zrtel, de berg Olympus tot de
mensen in een machtige stem sprak. En men zegt dan
beel ernstig: Ztui donderde van da Olym
pus
De dichter Laurillard verhaalt dat een dorpstoren
door de bliksem was getroffen. De dorpelingen meen
den na de bouw van de nieuwe toren dit feit te moe
ten herdenken in het volgende als vroom bedoelde
In den jare zestienhonderd
Is deze toren omgedonderd,
W\j bidden U. Almachtig Hemelheer
Donder deze toren niet weer neer.
Wat een etmaal betekent is duidelijk genoeg. Het
beduidt tweemaal twaalf, dus vierentwintig uren. Blijk
baar heeft dezelfde gedachte gezeten in e t g r a s en
etgroen, want men bedoelt ermee het tweede ge
was of het nagras, dat geoogst wordt, nadat de eerste
oogst enige weken geleden is binnengehaald
Dat het een groot verschil kan maken of rrten een
woord aan elkaar of in tweeën schrijft, blijkt uit d o-
d e m a n. Deze term wordt gebezigd om een lat of
paaltje aan te duiden dat naast een andere paai wordt
gezet om die overeind te houden
En weet u wat men bedoelt met: een dronke
mansgebed doen? Het Is helemaal geen gebed en
eigenlijk een wel wat oneerbiedige uitdrukking, want
men bedoelt er mee: zijn geld gauw natellen of iets
snel narekenen.
UET woord haar komt in verschillende samenstellin-
gen voor, waarin men de oorspronkelijke of ge
wone betekenis niet zo maar op het eerste gezicht kan
herkennen. Dit is bijv. het geval met de woorden
baarhamer en haarspit. Deze beiden noemen
een werktuig dat dient om een zeis door middel van
kloppen scherp te maken. Het haarspit is een soort van
klein aanbeeld, waarin het bovengenoemde woord bil
len ook weer zit en dat dient om de zeis op te leggen
Met de haarhamer wordt dan op de snede ge
klopt, totdat deze haarscherp is. Het scherpen wordt
met het werkwoord haren aangeduid.
Verder hebben we ook nog het woord haarrook.
dat volstrekt niet betekent: rook van brandend haar.
maar wel rook van brandende veengrond.
Een hartsbanger heeft met het lichaamsdeel
hart niets te maken Maar het woord dagtekent uit de
tijd dat men een hert nog vaak met de naam hart aan
duidde. Het be'.rkent dus een groot Jachtmes, dat ge
bezigd werd om een hert te doden.
70U u, gesteld dat u het woord kampernoc
zag staan, niet aan een drukfout denken en
nen dat kamperfoelie (de naam van een bekende
bloem) bedoeld was? Toch is dit niet zo, want de kam
pernoelie, misschien vaker kampernoelie genoemd, is
een eetbare paddestoel.
En als u in een restaurant op het menu kamper
steur zag staan, zou u wellicht het eerst aan
visgerecht denken, omdat een steur (de belangrijkste
leverancier van kaviaar) een bekende vis is. Toch Is
ook dit weer niet juist. Want men bedoelt ermee: harde
eieren met mosterd.
Evenmin als een kampersteur een soort vis betekent,
is een knoedelmajoor een militair, hoewel het
woord wel in het leger thuishoort. Men duidt ermee
aan een zwaar stuk hout, waarmee de kok in de rats
En indien u geen verpleegster is, vermoed ik dat u
niet weet wat kruik en moeder betekent. Als mer
het eenmaal gehoord heeft, la het een volkomen lo
gisch gevormd woord. Men bedoelt ermee een toestel,
dat in ziekenhuizen dient om een aantal bedkruiken te
verhitten.
IIEBT u weieens van Iemand gehoord, die g e-
1 a a r s d w r d. Ja. ik zeg het goed. Ik bedoel
niet gelaarsd was, zoals in gelaarsd en gespoord. Nu.
geen wonder, het werkwoord laarzen is verouderd,
doordat gelukkig de werking die er mee aangegeven
werd niet meer bestaat. Men bedoelde met dit woord"
een schepeling met een eind touw een flink pak op
de broek geven Het leven op de schepen was vroeger
heel wat ruwer dan tegenwoordig en de tucht werd
met zeer onzachte middelen gehandhaafd. Men denke
bUv. aan het kielhalen.
Dat men zich ln een woord en zijn betekenis leiyk
vergissen kan is mij gebleken uit de naam van een
bepaald soort kippen. De leghorns, In mUn Jeug
dige onschuld heb Ik altijd gemeend dat ze zo heten,
omdat ze goed leggen Die horn nam ik dan maar op de
koop toe Eerst later bleek mé dat Leghorn de Engelse
naam voor de Italiaanse stad is. die wij Llvorno noe
men en dat de genoemde kippen 1835 van daar ln
Engeland zijn ingevoerd. Dr. F. C. Domiplcus
achteruit van 123 min. tot 48 min.,
ten dele door salarisbetalingen. Belastin
gen komen thans bijna niet binnen en af
lossingen van schatkistpapier tellen nau
welijks mee. Het Rijk heeft overigens op
1 april dit saldo wel nodig voor aflossing
van 18 min. buitenlandse schuld en
f 27 min. voor aflossing en rente van
staats- en Indische schuld. Het dekkings
percentage van goud en deviezen is van
68.04 tot 67.85 gezakt.
FAILLISSEMENTEN
bedrijf, Wolphacrtsb
Gr. Hilledijk 456,
Geclndlsd: Fa. Get
Nieuwe Internationale Hypotheekbank
in liquidatie; op 1 maart totale actief
liquide en gedeponeerd bij Nieuwe Neder-
landsch-Amerikaanse Hypotheekbank in
liquidatie; deze belast zich met afwikke
ling en stelde zich garant voor alle schul
den; zal zich verder belasten met uit
kering van nog niet opgevraagde terug
betalingen op aandelen en winstdelende
pandbrieven benevens uitkering, tevens
slotuitkering op winstbewijzen; uitkering
per winstbewijs f 68,44. per scrip f 3.42;
balansen en verlies- en winstrekeningen
over 1954/'55, 1955/'56 en periode 1/7
1956-28/2 1957 overgelegd; binnen afzien
bare tijd wordt uitkeringsplan gedepo
neerd.'
Van Mierlo. Dividendvoorstel 10 (li)'/»;
debiteuren f 60,9 (47,7) min.; financiering
van deze kredietbehoefte vergemakke
lijkt door regeling met Twentsche Bank.
die gehele kapitaal bezit en wier krediet
participatie f 7,73 min. beloopt; inkom
sten uit interest f 2.66 (2,48) min., uit pro
visie f 1,85 (2,15) min.; naar bijzondere
reserve onder crediteuren f 962.348; cre
diteuren f 53,7 (57,5) min.; onkosten f 3,15
(3,13) min.; omzetten en resultaten be
vredigend.
Kemo. Dividend bepaald op 18voor
stel van aandeelhouder om dit te verho
gen tot 25*/« ingetrokken nadat directie
had gewezen op stijgende kosten en be
lang van financiële kracht; geen grote
wel kleine uitbreidingsplannen; geen by-
stempelings- of herkapitalisatie; onkos
ten kunnen niet doorberekend wegens
druk van zekere zijde op detailhandel;
post f 2,13 min. onderdeel van gezonde
bedrijfspolitiek en heeft niets te maken
met liquiditeit; gebouwen op balans
f 980.000. verzekerlngswaarde f 2 min.;
omzetten lopend jaar weer hoger.
Nieuwe Ned.-Am. Hypotheekbank. Stand
1/3 1957: sinds 1/7 1956 verkocht voor
25.851 dollar, boekwinst 22.424; boekwaar
de vaste goederen 8266 d.; bruto-inkomen
vaste goederen 3825 d., inkomen oil leases
4306 d.; uitstaande verkoopcontracten
257 889 d.; kasmiddelen V.S. 244 600 d., Ca
nada 2000 d.. Nederland 1,22 min.; fis
cus nam nog geen beslissing inzake
634.577 vennootschapsbelasting 1950
1956; liquidatie voor groot deel voltooid;
vaste goederen geslonken tot vier onbe
langrijke stukken; verkoopcontracten ver
minderen snel; opleving op oliegebied
verwacht; nog niet voldoende kasmidd*»
len voor ruime terugbetaling.
Dr. Viktor Agartz, de voormalige eerst*
theoreticus voor economische kwesties
het Westduitse vakverbond, is gear
resteerd. Hij wordt ervan verdacht, van
het Oostduitse communistische vakver
bond geld te hebben aangenomen, be
stemd voor het illegale werk van de 1*
West-Duitsland verboden, communistisch*
partij.
i
