MIDDACHTER ALLEE GEROOID
Kerkkoor in Enschede draagt
liturgische gewaden
HET VOORJAAR
BEGON GUNSTIG
MIEBEL BIJ DE MASSAJEUGD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 9 MAART 1957
Kale snelverkeersweg bleef over
van
13de
eeuivse
allee
Statig spiegelt kasteel Middachten zich in het water v
slotgracht. Het is of de jaren hier hebben stilgestaan.
de bouwmeester Steven Vennecool, met de papieren vai
pasgebouwde Enkhuizer stadhuis nog in de zakken, zo o
hoek kan stappen.
ff - - Het kasteel heeft een
rijk verleden: eerst ge
bouwd in de dertiende
eeuw, door de Fransen in
1672 „geteisterd" zoals dat
toen heette, en onder Ro
bert van Reede naar Ven-
necools ontwerp tussen
1695 en 1698 herbouwd
en uitgebreid. En in de
nabijheid van dat kasteel
Middachten ligt een allee,
die de tourmentatie van
de Frajise heerschappij
wist te weerstaan, maar
die viel onder de bijlen
van nuchtere, twintigste
eeuwse mannen met bij
len, zagen, draglines en
y^ANT als u dit leest, is
de Middachter Allee
niet meer, en zijn de laat-
EERSTE IN NED. HERVORMDE KERK
Er werd gefluisterd in de kerk.
Hier en daar gingen enkele ver
wonderde blikken omhoog naar de
koorgalerij, waar het kerkkoor
van de Hervormde Grote Kerk in
Enschede de introituszang aan
hief.
De dienst begon echter
Het grote orgel aan de westzijde tachtig en negentig
van de kerk en het koor en koor- trouw gerepeteerd,
orgel aan de oostkant bieden moge
lijkheden tot beurtzang: uiteraard
heeft i
ste bomen van deze sta
tige, dubbel beplante al
lee krakend op het stop
pelveld van de akkers
rond De Steeg gevallen.
Vermolmd en hól liggen
de stammen nog ter weers
zijden van de brede weg,
maar automotoren brom
men en draglines en ta
kelwagens banen zich een
weg door de bermen, om
de bomen op te laden en
weg te voeren.
Paradepaard
Reeds in de dertiende
eeuw wordt de Middach
ter Allee in historische
kronieken genoemd en de
beroemdheid van deze ou
de laan met de dubbele
rij hoge bomen dateert
niet van de laatste tien
jaar. Tientallen jaren lang
is de Middachter Allee in
de folders van de Gelder
se V.V.V. één van de pa-
radepaardjes van het
mooie Gelderse landschap
geweest.
Nu zullen de foto's en
beschrijvingen uit die fol
ders moeten verdwijnen
want de bomen van de
Middachter Allee zijn
weg.
Vermolmd
(Van onze weerkundige medewerker)
DAT we een gunstig voorjaar tegemoet gaan, is de afge
lopen dagen in bijzondere mate duidelijk geworden.
Het fraaie zonnige weer en de niet onbelangrijke stijging
van de temperatuur, hebben ons de beste verwachtingen
gegeven voor de nieuwe lente. Ook, als we die vergelijken
met andere late winters, zoals in 1929, 1942 en 1947 het ge
val was.
.m ueuruuuigunexaaru
die aangegrepen. Op die vinden het heerlijk
F mnoan Tinffpn pn mt
manier steunt het koor de gemeen
te daadwerkelijk en worden de kerk
gangers actief betrokken bij de
eredienst. De responsies Q
werd stil. 'n Enkele laatkomer dienstboek geschieden nog door het
zocht nog haastig een plekje op, koor. dat meewerkt
wat niet gemakkelijk was want hoogfeesten
hoofddienst op zondagmorgen kun-
nen meewerken, zoals dat in enkele zondag
andere kerken geschiedt.
de kerk was overvol. Er werd nog
wat gebladerd in het dienstboek.
Dat fluisteren en die lichte ver
wondering bij vreemde" kerk
gangers, die zelden of nooit in de
Grote Kerk komen, had een re
den. Zoals het ook 'n reden had
dat een enkeling tijdens het begin
<wg wat liet uitzwermen: een deo heeft gewerkt aIs ee„
kerkkoor in een evangelische Sat woord hier gebruikt mag
mogen zingen en met een ontroeren- A L jaren geleden con-
sssafirM: s""MTde d°t de
h°t schede werkelijk eredienst is. eeuwenoude iepen tot m
Door het koor krijgen de jonge de kern vermolmd waren.
sterke band met de Aan stutten viel niet te
h°w denken, en de allee had
dan ook
dere diensten. Overwogen wordt, of stap zijn als besloten werd i
niet enkele koorleden aan iedere grote koor een minder omvangrijk zich in de loop van onze
jongenskoor te „hchten'' dat iedere technische en gemotori-
ontwikkeld
Activering
kerk, dat liturgische gewaden den) sterke „trekpleister". De ge- dat de Angelsaksische
draagt, waarom? Heel misschien meente is geactiveerd in allerlei op- 1u
er ook nog wel iemand
kerk. die in zijn hart „nee"
Totdat het Credo weerklonk.
zichten. Als het koor zingt
kerk stampvol, het kerkbezoek
dan bijzonder groot
Apostolicum
leden i
Het ledental schommelt tussen de lijk niet uitblijvi
kunnen meewerken.
De Grote Kerk in Enschede is de seerde laren
erste Hervormde kerk in ons land tot een verkeersweg: de
Eturgi^sch^ gewaden^ge- grote weg tussen Arnhem
Zutphen. Duizenden
Hervormde kerk hun intrede gedaan auto's zoefden hier dage-
waarbij wel bedacht mag worden, m, v00rbiji en een vau
dat de Angelsaksische en Ameri-
kaanse hervormden de liturgische lende iep zou een ware
gewaden nooit hebben uitgebannen, ramp hebben betekend.
„In de eredienst past de ere
dienst waardige kleding". Dat is de
koorlid te worden redenatie, die steekt achter het En- Houthakkers
groot geweest, dat men geen schedese initiatief. Bezinning op
wat de eredienst is kan dan natuur-
Hoe moeilijk de beslis
sing ook wasmen besloot
dat de iepen moesten ver
dwijnen. December 19 55
trokken de eerste hout
hakkers door het villa
dorp Velp naar het Noor
den, en met hun gereed
schappen wierpen zij zich
op de iepen. De eerste viel,
en dezer dagen viel de
laatste.
En van de Middachter
Allee rest nu niets anders
dan een verkeersweg met
auto's en bussen. In de
bermen ziet men nog de
wonden, die de houthak
kers helaas moesten slaan:
stronken en omgeploegde
akkers.
UITVLIEGENDE
JEUGD
i jaar geleden deed de fami
lie De Wit haar intrede in de
huiskamers. Om de veertien dagen
vrijdagavond hebben honderddui
zenden luisteraars de geschiedenis
gevolgd van dat gewone Neder
landse gezin, waarin ieder zyn
eigen moeilijkheden en verdriet
heeft, maar waarin ook de vreug
de en het plezier worden gekend
van het by elkaar zijn, van het
gezin-zijn. Ja, vader en moeder De
Wit hebben in die drie jaar heel
wat te stellen gehad met hun uit
vliegende en ook opvliegende kin
deren: Daar is de onverschillige
Willem, die met ruzie het huis
is uitgegaan en op kamers woont;
daar zijn ook Nel, die zelf al een
heel gezinnetje heeft en Annie, die
nogal eens in een liefdesaffairc
gewikkeld is. Dan nemen de altijd
vrolijke en uitbundige Maartje en
Pim, soms ondeugend, maar met
een hart van goud, hun eigen
plaats in .deze familie in. En ten
slotte niet te vergeten Gcrrit, wiens
muzikale talenten aanvankelijk
soms de oorzaak waren van bot
singen met het ouderlijk gezag,
EIGEN GESCHIEDENIS
Deze fictieve figuren in het ver-
volghoorspel „De jeugd vliegt uit",
waarvan vrijdag a.s. de vijftigste
aflevering door de N.C.R.V. wordt
uitgezonden, zyn voor vele luiste
raars vlees en bloed geworden.
H. van Beek, als schreef hij „een
boeiende roman", het doen en
laten van de N.R.U. uit de doeken
doet. Het doen houdt eenvoudig
gezegd dit in, dat de omroepver
enigingen hun programma's op de
goedkoopste wyze kunnen uitzen
den; het laten bestaat uit het ver
mijden van alles wat het bestaans
recht van de omroepverenigingen
zou kunnen aantasten. Dat heeft
de heer Van Beek zo niet ge
schreven, maar er valt geen andere
conclusie te trekken uit dit keurig
uitgevoerde boek, waarin vele
prachtige foto's zjjn opgenomen.
TROTS
9 De stichting van de N.R.U. tien
jaar geleden is een keerpunt ge
weest in de geschiedenis van de
Nederlandse omroep. Zonder de
N.R.U. had het werk van de om-
uginger
l grot
Gregoriaans in beurtzang zong het
kerkkoor het Apostolicum uit het
hervormde hymnaal. De zon brak
door en wierp door de gebrand
schilderde ramen een zee van blauw,
rood en goud licht. De kerk werd
een kathedraal, toen hoge jon
gensstemmen het „die geleden heeft
onder Pontius Pilatus, is gekrui
sigd, gestorven en begraven, ne
dergedaald ter helle" zongen; deze
week begon de lijdenstijd....
Machtig jubelde de gemeente met
het prachtige barokke orgel het drie
voudig Amen, Amen Amen mee
en daarin klonk de belijdenis van
heel de kerk van alle tijden en alle
plaatsen door, die oneindig veel ma
len haar geloof heeft beleden in de
woorden van het apostolische credo.
Toen de dienst was afgelopen en
de gemeente voor 't laatst met
Amen had gerespondeerd, aarzelde
men om de kerk te verlaten. Voor
uitlopend op woensdag, het begin
van de Passieweken zong het koor
nog de eerste lijdenszang van dit
kerkelijk jaar. met diepe devotie
en als een gebed.
Waarom liturgische gewaden?
Dick van Wilgenburg, de cantor-
organist, die tien jaar geleden een
jongens- en mannenkoor oprichtte
op verzoek van het kerkbestuur ver
telt er dit van: De kakelbonte
kledij van de koorleden, want het
koor groeide uit tot een gemengd
kerkkoor met meisjes- en damesle- Mlir llllll lllllll llllll llllll 11(111 llllll <1111 lllll Itllll Dlllll llllll 11111 HII|||| llllll illllllllll llllll llllll llllll lllll llllll llllll! ||||HI lllll llllll lllllll Hlllll Mill Kill Till i|||||i
den, vloekte.
Men moet de Grote Kerk. met
ïamec kcnS^oVd'e'waa'rh™ vïn IWIIIIID llAi ID II llü II II II IIIH l\VII A A II IH II
deze bewering te kunnen peilen. j*
Toen werd gezegd: allemaal in "t
zwart. Maar waarom? Spreekt de c
psalmdichter niet van het „akelige y
zwart" en in de Kerk waar God r
Zijn kinderen ontmoet, hoeft toch
geen treurigheid te heersen. -r
niet moeilyk in de geschiedenis
van de familie De Wil, ergens de
geschiedenis van het eigen gezin
te herkennen. Het is de verdienste
van de schrijver Jan de Vries, dat
hjj dit heeft weten te hereiken.
Hjj heeft deze hoorspelserie op
peil weten te houden. En ik ge
loof, dat hjj dat vol zal houden,
vooral omdat zyn laatste afleve
ringen lang niet de slechtste
MILJOENENBEDRIJF
I De tien-jarige Nederlandse Ra
dio Unie heeft ter gelegenheid
van haar jubileum een kostelijk
boekje uitgegeven, dat een kijkje
geeft in de keuken van het mil
joenenbedrijf, waarin de omroep
verenigingen in de ruimste zin van
het woord samenwerken. „Tien
jaar Nederlandse Radio Unie",
heet dit boekje, waarin de pers
chef van de K.R.O., de heer G.
>rd ki
Kerkelijk gesprek
hebben
»rkest no. 1
de academische JN ieder geval hij was daar en dat heeft hij met andere gele- ü- Solist is Tibor dt
dat ontsloten had,
genheidssprekers gemeen.
Jan Pet sloeg dus ai
kermen. En Jan Pet
Liturgische kleuren
De kerk ként het zwart niet. In
de vierslag van de kerkelijke kleu
ren (diep-rood, groen, wit en paars)
ontbreekt natuurlijk het zwart. De
Kerk leeft uit Pasen en iedere zon
dagochtend weer is het Pasen in de
Kerk. Vandaar dat men het koor
uniforme liturgische gewaden wilde
schenken die de vier kerkelijke kleu
ren zouden bevatten.
Technische moeilijkheden hebben
dit onmogelijk gemaakt. Ten eerste
zouden er dan per koorlid vier ge
waden moeten komen en ten twee-
de leende het interieur van de kerk 5
zich hier beslist niet voor. y
Toen zijn het zilvergrijze gewaden y
geworden met een collaarachtige
onderkraag (wit) en met een rode o
baan voor de vrouwelijke en een y
blauwe voor de mannelijke koorle-
den. De binnenzijden zijn resp. rood
en blauw gevoerd. Er is een kost- -ö
bare maar duurzame wollen stof
gekozen. De kosten, die door de Kerk 5
met vreugde werden gedragen, wa-
ren erg hoog. 5
Tijdens het Hoogfeest van Kerst-
mis werden de gewaden voor het -[j
eerst gebruikt. Het koor heeft de g
beschikking over een koorgalerij en
een eigen kleedgelegenheid. De ge- o
waden kunnen over de dagelijkse
kleding gedragen worden. c
Hoezeer het koor de liefde van
kerkeraad en gemeente heeft, blijkt
wel uit het vorstelijk geschenk
soon. Een manspersoon met onder vele andere onduidelijke
P)E leervicaris was kers
van de universiteit in de de. alf een doceertijd
volkswijk beland. We kennen "V voelde als e r
zyn soort, en we genieten bij sleepboot, die bijkans onder- sluwe oogjes vanonder een dingen dat hij behoefte
voorbaat van de verbijsteren- gegane tankers op het nip- bos warrig haar. Ik noem hem had aan een pak, een jas, een
de bokken welke dit slag me- Partje naar het dok komt sle- maar Jan Pet; symbolisch en paar schoenen, een hoofddek-
dewerkers enthousiast en vak- PenWerkelijk, het was een omdat hij bovendien zón sel, een paar sokken, een be-
kundig pleegt te vellen. Mis- aantrekkelijk geheel. Of liever hoofddeksel droeg. Nu kennen hoorlijk hemd, een nette borst-
schien past het niet om me
zo uit te laten over de aan
staande predikanten. Te min
der waar hun opleiding onge
twijfeld wetenschappelijk diep
gaander is dan de mijne. Maar hier verslag ga doen.
dat nog, want hij wij Jan Pet allemaal,
■og steeds rond, al is weten dat zijn ogen niet vooi
zijn zekerheid naar niets zo'n bijzondere uitdruk
king hebben. Het is een ge
haaid ventje. Gehaaid genoeg
besluipt
twijfel of de genoemde weten
schappelijkheid nog wel één
Het gesprek
werd gevoerd
het wijk-
dat daar
niemand an
ders dan hij
aanwezig
Uit de
VOLKSWIJK
aanknopingspunt vertoont met gebouw op t
de hedendaagse werkelijkheid.
Enfin, dat is een kous apart
en ik ben er zeker niet de
naaste to» om dat te beoorde-
len. Laten dat hun hooglera- In alle bescheidenheid voeg ik
shirt, een das, een
riem, en een onderbroek. Ik
geloof niet dat hij één onder
deel van een volledige kle-
dinguitrusting niet behoefde.
leervicarissen gebouwen te Maar het belangrijkste was dat
zien binnen- hij erbij opmerkte, ja onder
gaan en zich bezwoer, dat hij al deze
dan vervolgens Poeieren enkel en Meen maar
tot hen om wenste om s zondags knap-
raad en daad Pies naar de 'cer'c te kunnen
te wenden in Baan. En dat sloeg bij de leer-
Wellicht dacht hij
ten dat Jan denkbaar dat deze
zijn
kelde wendingen zou genomen spreken. Hy hief inderdaad n dus (jlimlachte hij blijde g familie aan bod.
eenmaal een professor zien het gesprek niet zulke ingewik- hief zijn stem op
rondwandelen door de kleine
straten van onze buurt.'
Terzake: de leervicaris was
gearriveerd. In dubbele zin:
hij was op het slagveld aange
land en hij was diep over
tuigd dat hij er alle proble-
Jan Pet dus. En Jan Pet kft degelijk kerks
althans gemaakt kan worden
hebben: ik ken mijn pappen
heimers zo onderdehand. Maar
er staat niet in mijn instructie
dat ik leervicarissen heb te
begeleiden, en ik heb boven-
doorgrondde. Hij dien wel iets anders te doen.
tegenover ons aller baas Achteraf vraag ik me ook nog
een vriendelijk tegemoetko
mende houding aan van ..col
lega's-onder-mekaar", en liet
bij tijd en wijlen een welwil-
af,
zijn spraakwaterval klimt.
hij daar in ons Die stem komt ergens
wijkgebouw troonde. Het gaat
me niet aan. Hij hapte moge
lijk al naar adem. Of hij rust
te uit. Of hij bereidde zich
der gemeenteleden: hij stelde lend oog dwalen over de scha-
een Flentrop-koorpositief ter be- re der verdere medewerkers.
schikking met een fraaie klank en y die niet ajs hij zich gelaafd
een uiterst lichte speelaard. Het is y
een mechanisch sleeplade-orgel met
een klavier en aangehangen pedaal. irfrtrTttnWtiWriïftttttttttïWHwrcitrtrtttnttrtiWrfröfcTMrtrtttrïrwfctmiU
rijn tnev: je hoort 'm aan
zwellen als een storm, en ten
slotte bereikt hij orkaankracht.
Wat hij zegt is meestal min
der duidelijk te verstaan, maar
beschermd en haakte op i
die potentiële kerkgang in. b
Ach, had hem
dag" tot terughoudendheid
ujt dwong. Want kerkgang op
zondag is bf een vanzelfspre
kendheid zodat men erover
zwijgt, bf een barokke zins
wending, die te denken
geeft--
MIEBEL
Het
Soler
HUüïUüüUüïtttitititüüifCcxieüiUüirtctiittiirti-tFCcCcirijifüii-ifZiiU-tivuiitiux-ifü
wordt de Mis
Mozart uitgevoerd.
I Een klankbeeld, samengestel
door Jan de Troye. over de sale
lietstad Hoogvliet by Rotterdar
wordl vrydag in de vooravond doo
de V.A.R.A. uitgezonden.
Vooral gunstig voor de laatste
weer-ontwikkeling was de hoog ge
bleven temperatuur van het zee
water. Verleden jaar werd er voor
onze kust begin maart een water
temperatuur gemeten, die om de
één graad boven het vriespunt
schommelde. Momenteel stijgt het
kwik al geregeld tot 6 graden Cel
sius! Dit ls voor het temperatuur-
verloop in de voorjaarsmaanden
van meer betekenis dan men ogen
schijnlijk zou denken. De over zee
aangevoerde lucht wordt nu name
lijk belangrijk minder sterk afge
koeld dan anders.
ZACHTE WINTER
De afgelopen winter heeft de
schaatsliefhebbers enige teleur
stelling bezorgd. Maar het meren
deel der bevolking is over het ver
loop niet ontevreden geweest. De
gemiddelde temperatuur over de
maanden december, januari en fe
bruari bedroeg 4,7 gr. Celsius te
gen normaal 2.2 gr. Verleden jaar
was dit gemiddelde 0,0 gr. C. In
de laatste tachtig jaar hebben we
slechts één winber gekend, waarin
de temperatuur hoger was. Dat
was die van 1934- 35. De tempera
tuur was toen 4,8 gr. C. Voor de
geïnteresseerden hier nog enkele
cijfers die de zachte winter van nu
illustreren: waargenomen aantal
vorstdagen 30 (normaal 42); aan
tal ijsdagen 3 (normaal 12). De
laagste in De Bilt waargenomen
temperatuur bedroeg 6.4 gr. C.
(18 januari). De laagste verleden
jaar was -21,6 gr. (16 februari).
WEINIG ZON
rioden met helder weer
lijke winden, het aantal
neschijn zeer klein is gebleven. iDe
Bilt registreerde in totaal 125 uren
zon tegen normaal 175 uren. Maar
de lente was in het begin van deze
week al druk bezig de achterstand
in dit opzicht in te halen.
Even schaars als met het ijs, is
het dit seizoen met de sneeuw ge
weest. Het enige laagje van bete
kenis viel in Brabant en Noord-
Limburg. Op één dag mat men 8
tot 13 centimeter, maar twee da
gen later was alles weer verdwe
nen. Toch heeft het, al viel er wei
nig, in totaal nog 13 dagen ge
sneeuwd. Dit was een dag minder
dan normaal. Het aantal dagen,
waarop het onweerde bedroeg 10
(normaal 8).
Over het algemeen is het wel
natte winter geworden. Februari
heeft daar vooral voor gezorgd. Op
de meeste plaatsen in Zuidholland
leverde deze maand 60 tot 85
neerslag op tegen normaal 42
De drie wintermaanden gaver
volgende beeld over enkele
spreid liggende plaatsen te zien:
Den Haag 166 mm, Heiningen 140
mm. Boskoop 148 mm. Hazerswou-
de 168 mm. Sliedrecht 113 mm,
Maastricht 205 mm, Barneveld 218
mm en Middelburg 203 mm.
In De Bilt. %vaar totaal 180 mm
viel. regende het 213 uren. Dit is
beduidend hoger dan het normale
cijfer: 142 uren. Totaal overzien
kunnen we vaststellen, dat de af
gelopen winter er een is geweest
met veel dagen waarop bijna re
cord-hoge temperaturen voorkwa
men, ook veel dagen echter met
somber en regenachtig weer, maar
in ieder geval een winter, waarin
de vorst geen voet aan de
Maar dit
miljoenenbedrijf is voor veel
luisteraars toch steeds een onbe
kend iets op de achtergrond ge
bleven. Misschien dat de omroep
verenigingen, die hun eigen pro
paganda niet vergeten hebben, er
hun reden voor gehad hebben de
N.R.U. niet zo op de voorgrond
te schuiven. Hoe dit ook mag zyn,
deze puhlikatie had best eerder
mogen verschijnen. Want door veel
geven. En dat na het lezen van
het boek een gevoel van trots
is overgebleven voor onze om
roep, doet heus niets af van het
prestige van de omroepvereni-
DE KOMENDE WEEK
In de kringen
iltyd geen
innen geven op de
in de gebroeders Van
Toen Edison de gramofoon lanceerde:
,Dat is een buikspreker
zei boze professor
Eyck het
heeft geleverd in de schildering
van liet beroemde drieluik „De
aanbidding van het Lam Gods".
Dit onderwerp heeft Theo Luys-
terburg geïnspireerd tot het schrij
ven van een hoorspel „Het drie-
luik", dat maandagavond voor dc
N.C.R.V. wordt uitgezonden.
I In het V.A.R.A.-programma van
woensdagavond wordt het spel
„Roger, de geschandvlekte of On
schuldig veroordeelde", een drama
in negen bedrijven naar het Frans
van Jules Mary, uitgezonden.
Jan Bonefaas geeft woensdag
avond 7.10 (N.C.R.V.) een concert
op het orgel van de grote kerk
in Gorinchem. Onder leiding van
Bernard Haitink speelt het Radio
Filharmonisch Orkest donderdag-
TN de deftige zaal van de Aca-
A demie van Wetenschappen in
Parijs was de sfeer geladen als
nooit tevoren. Nerveuze kaal
hoofdige geleerden verdrongen
zich om een tafel waarop een
klein apparaatje stond. Met
schichtige blikken, wantrou
wend en verward pratend, lie
pen ze er om heen. Kon dat
apparaat de menselijke stem
weergeven? Moesten ze dat van
die snoeshaan aannemen?
Die
het concert
strijkorkest
I De- certyds beroemde sopraan
Maggie Teyte, Engelse van origine,
maar gespecialiseerd in de ver
tolking van het Franse lied zal
men woensdagmorgen in een uit
zending voor de V.A.R.A. kunnen
horen. Zaterdagmorgen wydt de
V.A.R.A. een uitzending aan de
Nederlandse componist Willem
Pijper.
gen. In het prograi
spruitjes van de Kar
dag tien voor half
N.C.R.V. komt ieder lid
snoeshaan" was e
tent van Edison, die
demonstratie met de n:
vinding uit Amerika
Televisie
ROKEN
Is het roken een verfijnd cultu
reel genot of alleen maar een vul
gair ontspanningsmiddel? Bedreigt
het onze gezondheid of kan het
gezien worden als een niet meer
weg te denken factor in het sociale
waar van de longkanker als ge
volg van het roken? Al deze vra
gen worden maandagavond in het
televisieprogramma van de N.C.
R.V. aan de orde gesteld. Aan deze
uitzending werken mee de heer C.
van Proosdij, internist in Hilver
sum, en de heren H. v. d. Hoef
uit Zeist en de Utrechtse journa
list H. ten Brink.
TWIJFEL
„In de schaduw van twijfel" is
i het e
van de
„Magni
ficat" van C. Ph. E. Bai
deze dag 's avonds om tien voor
half tien ten gehore gebracht o.a.
door de Christelijke Oratorium-
ereniging "Halleluja" te Rotter-
dam-Zuid en het Rotterdams Fil
harmonisch Orkest onder leiding
Kerkhoff. Ook
King, dat op woensdag 13 maart
a.s. in het N.C.R.V.-televisiepro-
gramma wordt uitgezonden. Dit
stuk, dat in het Nederlands ver
taald en bewerkt is door Alfred
Pleiter, speelt in een nogal mis
troostige huurkamer ih een Noord
engels provinciestadje. In deze ka
mer hebben zich dr. Arthur Ross,
de atoomgeleerde en zyn eehtge-
vestigd. Waarom? Het stuk zélf
geeft hierop het antwoord.
I De Spiegel der Kunsten, onder
regie van Milo Anstadt, zal np
donderdagavond o.a. gewyd zyn
aan de schrijver Hugo Claus die
zal worden geïnterviewd door
Hella Haasse en Ton Lutz - en
aan een collectie aardewerk van
de Porceleyne Fles, ter gelegen
heid van een tentoonstelling in het
Rotterdamse Boymans.
I Dinsdagavond wordt de film
„Morgen ben ik ryk" uitgezonden.
gekomen. Hij liet het niet bij
een technische uitleg, maar zou
het toestel zelf de hooggeleerde
heren laten overtuigen.
Het werd in werking gesteld. De
rol begon te draaien en in de
daarop volgende stilte klonken
de eerste klanken van het opge
nomen verhaal. Maar nauwelijks
liet het geluid zich horen of het
werd overstemd door veel ster
kere trillingen. „Lelijke bedrie
ger. denk je dat wij ons door
een buikspreker voor de gek la-
ten houden?" schreeuwde een
professor. Er ontstond een groot
tumult en toen men de prof.
aanbood om zich persoonlijk van
de uitvinding te overtuigen,
bleef hij hautain weigeren. „Een
mens met een beetje gezond
verstand, kan onmogelijk gelo
ven, dat het nobele geluid van
de menselijke stem aan een on
nozel metalen plaatje gehecht
kan worden".
Dat was in 1879. Sindsdien hebben
miljoenen mensen met gezond
verstand kunnen beamen, dat
dit wel mogelijk is. Wij weten
tegenwoordig niet anders meer.
Tachtig jaar na Edisons vinding
blijkt duidelijker dan ooit tevo
ren van hoe grote waarde het
geschenk was, waarmee hij de
wereld mocht verrijken. De fo-
nografie opende de weg tot een
enorme artistieke en industriële
activiteit in dienst van de mu
ziek. Geen middel heeft waar
schijnlijk zozeer bijgedragen
tot een verhoogde menselijke in
teresse als juist de grammofoon.
In de twintigste eeuw begon de
grote opgang van de grammofoon,
die tegenwoordig zo'n „hausse"
beleeft.
Evenals elke uitvinding heeft ook de
grammofoon veel verbeteringen
ondergaan. De wasrol van Edi
son, werd door de Duitser Ber
liner vervangen door een schijf,
de weergave-apparatuur wijzig
de zich snel en de ontvangers
stegen in kwaliteit. Het zou in
het kader van dit wegens de
tachtig jaar niet geheel gebrui
kelijke jubileumstukje niet pas
sen elke stap af te leggen op de
weg die sindsdien op het gebied
van de geluidsreproduktie werd
gevolgd. Telkens treffen ons ver
beteringen en vervolmakingen.
Zij zijn echter alle weinig spec
taculair vergeleken bij de om
wenteling die plaats had toen de
langspeelplaat gemeengoed ging
worden. En het is een Neder
landse firma geweest, die de ap
paratuur hiervoor in Europa po
pulariseerde en verbreidde: het
Philipsconcern- Grammofoonpla
ten worden thans bij miljoenen
verkocht. In de Ver. Staten jaar
lijks alleen al 200 miljoen!
Wie van de heren in de Parijse
Academie, met name de profes
sor die zijn argwaan zo bruut
uitte, zou dit hebben kunnen
vermoeden?
