Zekere mate van autonomie
voor de p.b.o.-organen
Pleidooi van de S.E.R -voorzitter
Onjuiste voorlichting door
minister Cals
Wat kan de dominee zelf doen om zijn
geestelijke gezondheid te sparen?
De maatschappij
eigen-aardig
(Van onze sociale redacteur)
DE VOORZITTER van de Sociaal-Economische Raad,
prof. dr. mr. F. de Vries, heeft vandaag, tijdens de
eerste openbare zitting van de S.E.R. in het nieuwe jaar,
een belangwekkende nieuwjaarsrede uitgesproken, waarin
hij zijn wensen voor de toekomst van de p.b.o. kenbaar
maakte.
Prof. De Vries noemde als wezen van elk publiekrechte
lijk lichaam een zekere mate van autonomie, welke dit
lichaam in de gelegenheid moet stellen, regelend en ver
ordenend op te treden. Daarnaast onderscheidde hij nog twee
andere bevoegdheden, namelijk die van zelfbestuur of mede
bewind en de bevoegdheid van adviserend college.
Van medebewind, waartoe de
Wet op de Bedrijfsorganisatie de
mogelijkheid opent, is tot dusver
wat betreft de S.E.R. slechts in
beperkte mate sprake geweest:
voor de produkt- en bedrijfschap
pen gold dit nog in geringere
mate.
Prof. De Vries betoogde, dat het
juist van het grootste belang ge
acht moet worden, dat aan dê
bevoegdheid tot medebewind een
zo groot mogelijke uitbreiding
wordt gegeven. De schappen zullen
hiervoor vooral in aanmerking
moeten komen, omdat 2ij dichter
bij het bedrijfsleven staan dan de
raad.
Medebewind of zelfbestuur zal een
begin betekenen ran de decentrali
satie van de overheidstaak. Mede
bewind biedt bovendien aanmerke
lijke voordelen boven een ambtelijke
uitvoering van wettelijk voorschriften.
Een betere aanpassing kan worden
verkregen van de voorschriften aan
de belangen van de verschillende
gemeenschappen. De overgang van
dwangmachten tot vrijheidsmachten
kan er door worden bevorderd, zq
meende prof. De Vries.
Wanneer de belanghebbenden zelf
worden geroepen, aan de vaststelling
van het recht mede te werken, zullen
zij er ook een andere houding tegen
over aannemen.
Om deze taak te kunnen volvoeren zul-
nisaties een meer directe, welliaht infor
mele, aanraking moeten, zoeken met.de
betrokkenen.
Naar de mening van prof. De Vries ligt
hier voor de regering een belangrijke
mogelijkheid de ontwikkeling Van de pu
bliekrechtelijke bedrijfsorganisatie te be
vorderen. Spreker verheugde zich er
over, dat de minister, belast met de
p.b.o., in zijn memorie van antwoord aan
de Tweede Kamer zich in deze geest
heeft uitgelaten.
Wel compromis
Met betrekking tot de adviserende
taak van de p.b.o.-organen verklaarde
prof. De Vriea, dat. wanneer het om
praktlaohe adviezen gaat. zoals de loon-
en prijspolitiek, stellig niet volstaan mag
worden met een verzameling van gege
vens en een weergave van uiteenlopen
de standpunten. In deie gevallen sal ge
zocht moeten worden naar een eenheid
van visie.
Hiermede nam prof. De Vries stelling
tegen de opvatting, dat S.E.R. bi) het
uitbrengen van een advies geen compro
mis behoeft te socken. Vooral met be
trekking tot het advies over de beperking
van de bestedingen is deze kritiek wel
geuit.
Het compromis-toeken sou aan de re
gering overgelaten moeten worden. De
mening, dat het niet op de weg van de
S.E.R. zou liggen een compromis te
zoeken, noemde prof. De Vries niet
sleohts een onbeweien a priori, maar
zelfs een aantasting van het grondbe
ginsel, waarop do p.b.o. steunt. Het be
ginsel namelijk, aan het georganiseerde
bedrijfsleven in ons maatschappelijk be
stel een beter gefundeerde en meer ver
antwoorde plaats te geven.
eveneens een misken
ning van het wescn van de S.E.R. s|)n.
De raad sou dan een orgaan niet van de
maatschappij, maar van de staat wor
den.
Met een compromis-advies wordt de
regering niet voor een voldongen feit ge
plaatst; het advies sal getoetst moeten
worden aan het algemeen belang cn
regering sal er. onder bepaalde omstan
digheden van af moeten wijken.
Samenwerking en
leiding
Prof. De Vries was zijn rede begonnen
met een weergave van de groei der eco
nomische gemeenschappen. De mens is
gemeenschapswezen, aldus prof. De
Vries. Hij kan alleen bestaan in en door
de gemeenschappen, waarin hij is op
genomen. De organisatie van het econo
mische leven is daarom niet enkel mid-
del. maar tevens doel. Het dilemma is
niet meer spontane samenwerking óf
welbewuste leiding, rriaar belde groothe
den zijn nodig. Qeen consequent indivi
dualisme, maar ook geen volstrekt ge
centraliseerde leiding van de gehele
volkshuishouding.
Wanneer de markt het enige orgaan
van samenwerking ton zijn, zou er op
economisch gebied geen enkele factor
zijn, die gemeenschapsvormend zou kun
nen werken. De individuen hebben zich
daarom aaneengesloten om er als ge
organiseerde groepen gezamenlijk naar
te streven, hun onderlinge betrekkingen
te regelen en invloed uit te oefenen op de
afloop van het economisch proces.
Eigen recht der
collectiviteiten
Melodie en woord
der Ether golven
ZATERDAG S JANUARI 1957
Orrtbtjtclub; 9.00 V d v.uu.,
terst). VPRO: 10.50 Tljdalijk uitgeschakeld,
Dansmuz; 10.45 Buitenl overz; 11.00 De fa
milie Doorsnee: 11.S0 Cello en piano: 12.00
Orgelspal: 12.30 Land- an tuinb meded; 12.33
Oram: 13.00 Nws; 13.16 VARA-Varia; 13.20
Cram: 13.45 Sportpraatjè: 14.00 V d jeugd;
14.35 Koorzang; 14.50 Boekbespr: 15.05 Gram;
15.30 Van de wieg tot het graf; 15.45 Omr
OPGAVE PUZZEL Ne. 10
HoriaonUalt 1 grote bijl 4 oude
vrouw, 7 punt, 9 deel van de bijbel,
10 heilige, ll staatsgreep, 13 lok
middel, 15 hoofddeksel, 17 kóepon
stof, 18 weddenschap, 19 samenge-
steldtoloemige plant. 22 godin, 23 ake
lig, 25 niet deelbaar door twee. 26
pers. voornaamwoord. 28 open gedeelte
in de stad, 30 vruchtennat, 31 deel
van het hoofd.
Verticaal: 1 Amsterdams peil, 2 vo
gel. 3 gedeelte. 5 voegwoord. 6 pleister
plaats, 7 metaal, 8 schrede, 10 loon,
12 bladgroente, 14 koppel paarden, 16
schitterend sterrenbeeld, 20 drink
schaal, 21 hard vet, 24 koor. 27 vogel,
29 binnen.
OPLOSSING PUZZEL No. 9
Horizontaal: 3 tui, 5 boutade, 8 pias,
9 TM. 12 1«. 13 smal. 14 ai. 16 pa, 17
port, 19 a.v.. 21 Ina, 22 enig, 24 mon
dain, 29 rijp-
Verticaal: 1 mop, 2 ras, 3 term, 4
inslag, 6 uil, 7 taart, 10 aap, 11 rapier,
13 stand, 15 ion, 18 ramp. 20 via,
22 eng. 23 git.
rk en eollat; 16,30 Praatje over
inbelangen; 16.45 Lichte muz; 17,10 W-
Journ; 17.40 Lichte muz; 18.00 Nws
comm: 18.20 Dansmuz; 18.45 Gram; 19.00
Artistieke staalkaart. VPRO. 19.30 Pasaepar-
tout, caus; 19.40 Het Evangelie van Johan
-"I. eaus; 19 55 Deze we«3c. caus. VARA:
>0 Nws; 20.05 Gevar progr; 22.00 Soc
nm; 22.15 Amateursprogr; 22.40 Samen
samen thuis; 23.00 Nws; 23.16—24.00
gebed
d kleuters; 10.15 Gram; 10.30 Ben Je zes
tig; 11.00 V d zieken; 11.45 Gram; 12.00 An
gelus; 12.03 Promenade ork en solist; (12.30
16.30 V d kind: 17.10 BallroomQrk; 17.:
Lichte muz: 17.55 Amus muz; 18.15 Journu
Ustlek weekoverz; 18.25 Gram 16.45 Rege-
rlngaulti; Atlantisch Allerlei: Een en ander
over de 15 landen, aangesloten bij het At
lantisch Pact; 19.00 Nws; 19.10 Omr
en solist; 20.00 Gram; 20.10 Lichtb!
caus; 20.30 Act; 20.45 De gewone i
30 50 Gevar progr; 22.10 Cabaret; 22.35 Wij
luiden de Zondag in. Aansluitend: Avondge
bed en liturg kal; 23.00 Nws; 23.15 Nws lr
Esperanto; 23.22—24 00 Gram.
Teievlslêprogr. VARA: 17.00—17.30 V d
kind. NTS: 20.00 Journ. en weerber. NCRV;
Nieuwe gram met toelichting; 20.55 Tele-
Disco-Parade; 20.55 Gevar progr; 21.65 Dag-
shiltllng.
Engeland BBC Home 6erv. 330 m. 12.00
Lichte muz; 12.30 Dansmuz: 13.00 Gram;
13.25 Have a Go; 13.55 Weerber; 14.00 Nws;
14.10 Gevar progr; 15.00 OrkestconO; 15.30
Idem; 16.30 Klankb; 17.30 Caus; 18.00 V d
kind; 18 55 Weerber; 19.00 Nws; 19.15 Stad
en land; 19.45 Amuz muz; 20.30 Interv; 21.00
Gevar progr; 22.00 Nws; 22.15 Hoorsp; 23.45
Avondgebed; 24.00—0.08 Nws.
Engeland BBC Light progr 1500 -
taf" Voordri "-
13.30
rep: 17.00 Crick
0.55—1.00 Nw:
leotlviteiten. De collectieve arbeids
overeenkomst li er een voorbeeld
vari. Zij «lult een «tuk bedrijfsrege
ling in en kan niet als een zuiver
privaatrechtelijke overeenkomst be
schouwd worden. De lijnen, die zich
in deze ontwikkelingsgang roods be
gonnen af te tekenen zijn tenslotte
in de publiekrechtelijke bedrijfsor
ganisatie doorgetrokken. Mede op
firond van deze historische ontwikke-
ing meende prof. De Vries dat de
p.b.o. recht heeft op bovengenoemde
bevoegdheden, namelijk een zekere
mate van autonomie, zelfbestuur of
medebewind en de bevoegdheid van
een adviserend college.
Prof, De Vriea besloot i|Jn nieuw
jaarsrede met de opmerking, dat het
gaat om het evenwicht .tussen de be
wegingsvrijheid van de enkeling en de
macht van de staat, tussen decc on die
m de maatschappelijke groepen.
Heeft de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie «In, dan sal si) daartoe een
bijdrage hebben te leveren.
Genade
Goede voornemens raken snel
vergeten. Heeft men in de oude
jaarsnacht het leven op een nieu
we leest gezet, dan verbleekt dit
in de nuchtere morgen. De prak
tische eisen van het dagelijks leven
nemen alle tijd en krachten in
beslag en dwingen ons in het
oude gareel, Oude fouten worden
opnieuw gemaakt. Een jaar is
voorbij, het nieuwe is begonnen
en er is niets nieuw geworden.
Moeten wij dof
berusten? Ge
dachteloos er over
heen leven? Of
zijn wij verplet
terd door schuld
en onmacht? Zo
bezoedeld, dat
we geen moed
meer hebben.
Een hond kan zich schudden,
maar een mens raakt zijn onrein
heid niet kwijt. Hij lijkt onbe
schaamd opnieuw op te staan als
of er niets gebeurd is, na elke
nederlaag.
Laten wij beseffen, dat het ge
nade is. Genade, dat wij er nog
zijn. Genade dat wij onze onrein
heid, krachteloosheid beseffen.
Genade, dat wij in machteloos
lijkende woorden bidden, want er
wordt voor ons gebeden met een
vuur, dat ons verstand te boven
gaat. Er wordt om ons geworsteld.
Wij hebben niets om op te
pleiten, laten-wij pleiten op vol-
Zienswijze van onderwijzersfederatie:
Vage departementale toezeggingen waren
oorzaak van uitstel in het overleg
(Van een onter redacteuren)
In een persconferentie te Den Haag heeft de voorzitter van het A.N.O.F.
bestuur, de heer J. Lootsma, de ontwikkeling geschetst vanaf het bestand
van 1946 tot het stopzetten van de besprekingen in de vorige maand toe.
Hij keerde zich tegen de onjuiste voorlichting, die minister Cals door min
of meer subtiele accentverschuivingen, in de Kamer heeft gegeven, waardoor
onder meer de indruk wordt gewekt, dat het slepen der onderhandelingen
aan de A.N.O.F. Zelf te wijten is. De aankondiging van de nieuwe regerings
voorstellen zijn 80 gesteld, dat moeilijk meer gesproken kan worden van
overleg, maar meer van dictaat.
Kruimels
In de A.N.O.F. werken het Katholiek
Onderwllzersverbond, de Protestants-
christelijke Onderwijzersvereniging er
de Nederlandse Onderwijzersvereniging
samen.
De federatievoorzitter heeft tijdens de
persconferentie de moeilijke weg ge
schetst, die het overleg moest gaan en
die ten slotte doodliep in eon slob van
vage toezeggingen; een tweetal kruimels
waren even voor de Kamérdebatten
dè onderwijsbegroting de belóning
komen vergeving, op genade.
Niet op onze reinheid, maar op
de reinheid van de levende Chris
tus.
Niet vertrouwen op onze voor
nemens, op on2e kracht, doch op
de kracht, die ons uit-genade ge
geven wordt.
Raken predikanten overspannen? II
HET valt wel mee
met de overspan
nen predikanten. Dat
schreef The Christian
Century naar aanlei
ding van de onthulling
van Life, dat een ver
ontrustend aantal pre
dikanten overwerkt
raakte.
Intussen is het wel
zo, dat de taak van de
predikant moeilijk is
en dat de eisen van een
gemeente soms onmo
gelijk zijn. We vervol
gen ons citaat uit The
Christian Century:
De onmogelijke eisen
van de gemeente
M\A«:
wat kan de predi
kant zalf doen om zijn
geestelijke gezondheid te
sparen?, zo vraagt The
Christian Century en het
blad noemt de volgende
punten:
ergens door, waar ge al
leen in noodgevallen te be
reiken zijt en waar ge niet
anders kunt doen dan stu
deren, bidden en schrij
ven. De predikant zal be
merken, dat dit een ver
rijking, een verdieping en
een rust voor zijn werk
betekent.
O Schrijf Uw preken op.
Velen vinden dit tijd
verlies, maar tenslotte
spaart het tijd. Het op
schrijven bevordert ae
O Hoe vaak ge ook op
ZOhdag moet preken,
maak slechts één preek.
Verwacht niet dat de men
sen tweemaal in de kerk
komen. Slechts heel wei
nig mensen kunnen twee
goede preken per week
maken (dit slaat natuur
lijk op Amerikaanse toe
standen).
A Verspil Uw tijd niet.
Probeer de monsen op
te voeden dat zij zelf U
laten weten wanneer Bij U
nodig hebben, precies zo
als zij met de dokter doen.
Ik ben er van overtuigd
dat veel van Gods goede
tijd verknoeid wordt met
bezoeken, die niet nodig
lijn. Vermijd vooral on-,
nodige bezoeken in de
avond. De avonden, die
niet in beslag worden ge
nomen door belangrijke
gemeente-bijeenkomsten
moeten voor het gezin
blijven.
5 Zong er voor dat alle
mensen, die in kerke
lijke arbeid werken ge
regeld door anderen ver
vangen worden. Geen en
kele van hen is onmisbaar
en zij die denken, dat zij
het wel zijn, zullen nog
veel beter werk doen als
ze eens een jaar op een
zijspoor zijn gezet. Het
principe van elkaar af te
wisselen of de verant
woordelijkheid met ande
ren te delen is een zeer
5 Zeg neen tegen alle
niet-creatieve activi
teiten, waarvoor men een
beroep op u doet hu-
welijksreceptics, spreken
7 Durf critiek onder
ogen te zien. Een
Christelijke kerk behoort
wel een gemeenschap van
vrienden te zijn, maar nu
en dan kan er zich wel
eens critiek of wanbegrip
voordoen. Ga dan naar de
betreffende toe en bespreek
de zaak.
g Neem in ieder geval
iedere week èen vrije
dag. Dit is gemakkelijker
9 Leer om uzelf te la
chen, nederig te zijn,
vrij te zijn van óvergèvoe-
ligheid, dankbaar te zijn
en laat u dagelijks ver
nieuwen door het gebed.
tJET werk van een predi-
11 kant is het meest
dankbare ter wereld. Het
heeft voortdurend te ma
ken met de grote proble
men van leven en dood,
met het menselijk bestaan
in zijn totaliteit. Wat is
een groter voorrecht dan
een mens te helpen om de
levende verhouding tot
God te vinden, om hem te
doen inzien, dat hij niet
voor zichzelf moet leven
maar voor anderen.
De meeste predikanten,
die ik ken zijn zo geboeid
door hun werk dat 2Ü er
niet over denken iets an
ders te gaan doen.
Wat is mooier dan een
jonge man, die op de
drempel van een grote be
slissing staat, te horen
zeggen, dat ge hem werke
lijk geholpen hebt; wan
neer een jong paar, dat
wenst te trouwen in op
rechte dankbaarheid tot u
komt; wanneer mensen,
die geen raad meer weten
tot u komen om hulp en
leiding.
Geen enkel mens
„slaagt*' in dit hoge be
roep; doch ik wil liever
mijn best doen en falen
voor deze grote zaak
dan slagen in een min
dere. En voor Gods
grote zaak, is de genade
overvloedig.
Afyn vent Sqptemtri Afec
Ook deze maand - elke d«|
Geef Uw kind méér weerstand nt deze zon-arma Zomer
SAN O STOL
het héérlijke levertraanproduct,
(met vitamines A, B, C en D) bereid
uit heilbot- en kabeljauwlever»
het lang geoefende geduld, samen
een nieuwe belofte (de zoveelste), dat
binnenkort nieuwe voorstellen te
wachten waren.
De ijskast-theorie
zwaren, die
tegen het beleid van de A.N.O.F.
wikkeld heeft. Vooral het verwijt, dat de
A.N.O.F.-vOorstellcn mot haar eigen
goedkeuring in de ijskast zijn gezet,
heeft het A.N.O.F.-bestuur gegriefd.
Inderdaad heeft zij enkele malen berust
in een uitstel van verdere besprekin
gen, maar op wiens verzoek? De secre
taris-generaal dr. Wesselings heeft de
onderwijzersdelegatie aangeraden, niet
op een sneller tempo aan te dringen,
omdat overleg met andere departe
menten gaande was. O., K. en W. heeft
hierbij de indruk gewekt, dat het doen
de was. die andere departementen te
overtuigen: zelfs is de uitdrukking ge
vallen: ze zijn voor negentig procent
overtuigd.
Overleg
Minister Cals heeft de onderwijzers
organisaties kwalijk genomen, dat zij haar
leden op de hoogte hebben gebracht van
het feit, dat salarisvoorstellen aanhangig
waren gemaakt. Dit zou in strijd zijn
met het karakter van het overleg, dat
binnenskamers geschiedt. Nu is, aldus de
A.N.O.F,, alleen bekend gemaakt, dat
salarisherziening gewerkt werd:
meaedéling, waar de leden der or^.
saties om democratische redenen recht
stellen is generlei mededeling gedaan.
In de onderwijzersverenigingen is aan
de besturen juist het verwijt gericht, dat
ze zó geheimzinnig zijn.
Het verwijt van de minister mist bo
vendien morele kracht, want zelf heeft
hij zich beslist niet aan dit rebod van
geheimhouding gehouden. Het vorig jaar
heeft h|j (overigens misleidende) cijfers
meegedeeld In de Tweede Kamer. Het
kan hem toch niet ontgaan zijn, dat hij
zo de onderhandelingspositie van de
A.N.O.F. ondermijnt? Met het voeren
van onderhandelingen gaat nu eenmaal
een vinden van een compromis gepaard.
Publieke mededeling van een uitgangs
punt nodigt nu niet bepaald uit tot ver
mindering van eisen; het zou door de
„achterban" te snel als «wakheid wor
den opgevat.
De minister heeft trouwens op dit
punt nog een steek laten vallen. Hij
heeft meegedeeld, dat.de nleuwe_rege-
llng van de salarissen per 1 januari
1957 In zal gaan. Dit nu Is volledig In
strijd met elke opvatting van overleg
(ook de datum van Ingang wordt In de
besprekingen geregeld), evenals de
mededeling, dat de nieuwe voorstellen
het uiterste zullen zijn, waartoe de
regering bereid Is te zullen gaan.
Welke middelen dê onderwijzers In hun
strijd om salarlsverbeterlng ook zullen
zoeken, zij verwerpt, ook wat de niet-
ambtenaren onder hen betreft, de sta
king, ook de langzaam-aan-staklng en de
staking van activiteiten als schoolreisjes,
die niet tot hun eigenlllke taak behoren.
Onze actie behoort bulten de kinderen
om te gaan, zo besloot de A.N.O.F.-
voorzitter.
Reroepingswerk
NEDERL. HERVORMDE KERK
Beroepbaar; kamfl. J Waernekers, Groe-
ïeatraat 44, Bennokom.
GEREFORMEERDE KERKEN
Tweetal te Amsterdam (vak. P Voenhui-
aen): L J B< Jinga te 's-Grave 1 r -e en G
Meyster te Ede; te Ouderkerk aan den Am-
etel: D Broer te Haulerwljk en G J Gozijn-
Banga te Vleuten.
Beroepen te Ommen en te Enschede: Joh
C Baumfelk te Oostwold (Old te Medem-
OEREF KERKEN (ond. art 31)
Tweetal te Kommerzyl—Nïezijl: kand. H
Pooi te Zeiet en kand. H de Vries te Hat-
GEREF GEMEENTEN
Beroepen te Nieuwerkerk (Z.) en ta
tèrlend: H ftijksen te Vlaardingên; té one-
boygan Wis (Ver. St.): A Vergunst te Cor-
S Dak (Ver. St.).
De glazen knikker
Welterusten
Kunt U niet slapen door rheumatlek,
spit, ischias, hoofd- en zenuwpijnen,
neemt dan Togal. Togal verdrijft
snel en afdoende die pijnen en U
slaapt weer rustig de gehele nacht
door. Togal baat waar andere midde
len falen. Togal zuivert de nieren en
is onschadelijk voor hart en maag Bij
apoth. en drog. 0.95, 2.40 en 8.88.
om hij de kinderen niet meer optilde en kuste
zoals vroeger. Een ding wist ze, er brandde
een vuur in hem, dat hem Innerlijk verteerde,
maar haar hield hij buiten zijn intiemste
overleggingen. Hij ging zó geheel op in zijn
studie, dat hij vergat, dat hem een vrouw en
kinderen waren toevertrouwd die moesten leven.
En wanneer Vera, zoals vroeger, soms aandrong
beter op te schrijven, om vooral niet van de
weinige visites, die hij maakte, ar nog een paar
te vergeten, dan keek hij haar soms aan, als-
Of ze een vreemde was. Iemand, aan wie hij
Seen verplichtingen had en diê ook niet gerech-
gd was zich in zijn zaken te mengen.
Een vreemde was ze geworden en zijn ant
woorden kwamen dan gewoonlijk hierop neer:
,,zeur niet" of „hinder me nou niet met je ge
zanik over die dingen. Zie Je niet, dat ik wel
wat belangrijkers aan mijn hoofd heb?"
Dan waren er nog de studiereizen.
Dat ging zo.
's Avonds van te voren vroeg hy of ze zijn
koffer wilde pakken. Collega Drost zal de vol
gende week waarnemen.
Dan volgde steevast dit vraag- en antwoord-
spèl:
„Waar ga je heen?"
„Naar Bremen!"
„Hoeveel kost de reis?"
„Dat weet ik niet preciés."
„Hoelang blijf je weg?"
„Dat ligt er aan, geef maar wat mee."
Vera telde dan haar geld na Op zoiets had ze
niet gerekend en dan moest het spaarboekje
worden aangesproken, maar daarvoor was het
le laat. Dus moeder
De volgende dag vertrok dokter Kuipers dan,
do«r KARL WEST
reisde tweede klas om nog rustig te kunnen
studeren in de trein en betaalde een duur ho
tel in Bremen met het huishoudgeld van zijn
vrouw en dat van het pension van de weduwe
Meilink.
Telefoneerde, wanneer het congres of wat het
oók Was langer duurde dan drie dagen, alsof
het zo vanzelf sprak om geld voor de terugreis.
aem uitnodigde daar enige dagen te komen
ken en het enige teken van leven dat Vera
ontving, waren drie telefoontjesom geld!
Wanneer hij na zo'n reis terugkometid haar in
zijn armen had genomen, haar had gekust en
deelgenoot had gemaakt van zijn ervaringen dan
zou het te dragen zijn geweest. Had ze het
zelfs met vreugde aanvaard, maar dat was
Juist het benauwende, dat hij dan nog zo ge
jaagd, zo op een afstand kon zijn Dat hij niet
één avond vrij wilde maken om zich met haar
en de kinderen bezig te houden.
Ja, dan in zulke ogenblikken, wannéér het
haar bijna te machtig werd, hield ze haar snik
kèn in, liet langzaam het hoofd zakkèn en peins
de ên dacht Over dé vraag waarom Anton
zich zo gedroeg.
Alleen dit ene begreep ze, dat ze geer) recht
had. Dat ze „straf" begon te dragen
Die gedachte begon, steeds sterker in haar
te leven Ze werd er lan«< ni-ihand vast
van overtuigd, dat ze daaraan, aan die ene
daad het verdriet dankte, dat haar nu ten deel
viel.
Wanneer in het voorafgaande gepoogd is iets
van het huwelijksleed in dit gezin te beschrij
ven, dan wil dat niet zeggen, dat deze beschrij
ving enigermate volledig is, wanneer daarovei
nu het 2 wij gen wordt toegedaan.
Wanneer een huwelijk zonder liefde gesloten
wordt, zoals dat van Anton Kuipers, dan kan
de genegenheid soms komen en groeien in de
jaren van het samen zijn. Blijft dit uit, dan
ontstaat er in het gunstigste geval een soort van
zich gewennen aan elkaar's gedragingen of een
toestand van dagelijkse verwijdering en haat
Bij Anton Kuipers Was van geen van beide toe
standen sprake. Hij was zich na „het" geval
van het indertijd gestorven meisje bewust ge
worden, wélk een man hij was en daartegen
over had hij gesteld de man van de dromen
zijner jeugd.
Nu was hij als bezeten om die zes verloren
Jaren in te halen en toch nog een ster van
eerste grootte onder de mensen te worden
Een, van wie in de medische wereld gespro
ken zou worden. In die zes-jarige periode was
hij niet de hooggrijpende en vooruitstrevende
Kuipers geweest, maar een verachtelijk wezen
en hij betrok allen, die toen met hem ingeno
men waren, in die verachting.
Zijn ouders bezocht hij zelden of nooit, 't Was
of h|j hun verweet, dat ze hem toen niet had
den aangespoord. En doordat hij dat tijdperk
van zijn levén verfoeide, wilde hij onbewust ver
geten en verachtte hij zijn vrouw, die met dat
tijdperk verbonden was.
Ja, de deplorabele toestand waarin hij zich
oevond, beschouwde hij als een gevolg van deze
verbintenis. Daarom maakte hij haar geen deel
genoot van de successen die hij door zijn gewel
dige inspanning bereikte. Een inspanning die
eerbied afdwong van hen. die er mede bekend
(WUKD7 VERVOLGD)
TN zijn nieuwjaarsrede voor de So
ciaal-Economische Raad, de S.E.R.,
heeft de voorzitter, prof. mr. F. de
Vries, vandaag verscheidene beharti
genswaardige opmerkingen gemaakt.
Deze rede beeft verhelderend gewerkt
en zulks temeer omdat de spreker in t
grote openhartigheid de ingewikkeld- c
beid van het maatschappelijk leven r
van de«e tijd benaderde.
Er ware uit deze rede veel aan te t
stippen. Voor ditmaal willen we bij
een tweetal punten uit het betoog van 5
prof. De Vries een ogenblik stilstaan.
Het eerste i6 het karakter van de
onderneming in onze dagen. Wij me-
tien, dat de voorzitter er goed aan ge-
daan heeft, nog eens weer te doen uit-
komen, dat in onze dagen de onder-
neming, en dan met name de groot-
onderneming als naamloze vennoot
schap, een principiële wijziging heeft 1
ondergaan. i
Men kan niet langer stellen, dat de
onderneming uitsluitend vermogens-
object Is, een deel van het bezit van r
een of meer eigenaars, aan hun per
soon verbonden en aan hun wil onder- 1
worpen.
JNTEGENDEEL, de onderneming is 1
van aard veranderd. Zij is geworden J
tot een zelfstandige en onpersoonlijke
Instelling, een complex met eigen t
doeleinden en belangen, die dus niet
zonder meer samenvallen met de be
langen en doeleinden van de onder-
scheidene groepen, die bij haar be- s
trokken zijn.
Vandaar, aldus de voorzitter van de
S.E.R., vandaar dan ook dat geen van
deze groepen, noch het bestuur, noch
de bedrijfsleiders, noch de arbeiders, t
noch ook de aandeelhouders of kre-
dietgevers, aanspraak kunnen maken
op prioriteit in de behartiging van hun
afzonderlijke belangen. Zulks zou
strijden met het eigen karakter van 1
de onderneming in deze moderne tijd. 3
De doeleinden van de onderneming
ziet de voorzitter van de S.E.R. in de
eersto plaats liggen op economisch
terrein, ze bestaan in bevrediging van
de behoeften der maatschappij aan
goederen en aan diensten. Daarnaast J
is de onderneming een sociale ge-
meenschap.
jQE onderneming een gemeenschap, j
Maar dan een gemeenschap die t
verwerkelijkt behoort te worden. Dit
laatste is iets, wat voor de onderne
ming een onmisbare voorwaarde is,
wil zij als onderneming levensvatbaar
zijn, wil zij ook de zo noodzakelijke
voldoening geven aan wie aan haar
verbonden zijn en zulk een belangrijk
deel van hun leven goven. Die reaii-
sering van de gemeenschap binnen de
onderneming is nog te noodzakelijker,
nu in dezelfde onderneming tengevol
ge van de technische ontwikkelingen, 5
een scheiding zich heeft voltrokken
tussen aan de ene kant de arbeider e
en aan de andere kant het produkt en
de produktiemiddelen.
In de wet op de ondernemingsraden
ziet de voorzitter van de S.E.R. een 1
eerste stap in de richting van de on-
derneming als gemeenschap van allen
die op enigerlei wijze aan haar ver- J
bonden zijn. Daarnaast en men be- t
hoeft van de voorzitter van de S.E.R. 1
niet anders te verwachten ziet hij
te dezen aanzien belangrijke moge-
lijkheden in de paritaire samenstel
ling (gelijkelijk uit ondernemers en 1
arbeiders) van de besturen der pro-
dukt- en bedrijfschappen.
JTEN ANDER belangrijk punt uit het
betoog van prof. De Vries is het-
geen hij 'opmerkt over de adviezen der
produkt- en bedrijfschappen en we
mogen hieraan wel toevoegen de
adviezen van de S.E.R. zélf.
Ook na het jongste S.E.R.-advics, dat
betrekking had op de bestedings
beperking, is wel de vraag gesteld,
of de S.E.R. de regering niet een be- I
langrijk stuk verantwoordelijkheid uit
handen neemt. Er is voor een regering 1
wel enige moed nodig om van een
advies van de S.E.R., vooral wanneer
dit advies een eensluidend karakter
draagt, af te wijken.
In dit verband heeft men de vraag
opgeworpen, of de S.E.R. niet beter
kan volstaan met het aandragen van
materiaal, met het doorgeven van de
onderscheidene standpunten, zoals
deze binnen de S.E.R. worden aange- j
hangen, in stede van to streven naar
een synthese van de onderscheidene
meningen binnen de S.E.R., naar een
compromis dus.
Prof. De Vries wijst deze laatste t
suggestie af. Het georganiseerde be-
drljfsleven zelf, waarvan de SER. j
resultaat is, behoort als zodanig
beter gefundeerde en meer ver- 1
antwoorde plaats te krijgen en te
worden tot een van de organen van
de maatschappij.
Dat bedrijfsleven is maatschappelijk
en niet politiek. En daarom behoudt
de regering ook tegenover de een- jj
stemmige adviezen van de S.E.R. volop
haar eigen verantwoordelijkheid.
u Hamilton Wath Company heeft
bekend gemaakt, dat na 10 jaar van
onderzoekingen net eerste eleetrisehe
polshorloge ter wereld voltooid en ver
volmaakt is.
