GOEDE HUISARBEID
kan daglicht verdragen
WILLEMD
Voor Radio en Televisie naarD. TESKE
Maar in het verborgene
schuilt het kwaad
HET
Fa H. M. BIESIOT
KERST
GESCHENKEN
Matth. Brinks
WONDER-
WASMACHINES
ALBA-LIEN
■IRMA DUS05WA
GESLOTEN
100 KISTEN
248.-
RADIO LIGTVOET
KERSTPLATEN
PERSONEEI
TELEFOON 3141
fQKUWE l-KIDM Ilk CO! RANT
VRIJDAG 21 DECEMBER
(Van onze speciale verslaggever)
HUISARBEID. Er zijn vele goede dingen over te zeggen en vele kwade
Blijft, dat tienduizenden onzer een boterham verdienen met het ver
richten van huisarbeid. Huiswerkers zijn thuiswerkers en voor het oog
van de wereld daarom vogelvrij, voor de wetgever weldra waarschijnlijk
niet meer. Die huisarbeider mag zich dan in de arbeid op zijn beschutte
plaats zo vrij als een vogeltje voelen en daaruit juist zijn blijheid putten,
er zijn maatregelen in de pen om hem en niet minder zijn werkgever aan
banden te leggen. Meer dan tot nu toe het geval was.
Eigenlijk zijn bedoelde maatregelen el
uit de pen gevloeid In de vorm van een
ontwerp-Hulaarbeldawet. Dit om eniger
mate orde te «cheppen In de vrij onover
zichtelijke leef- en werkwijze van deze
bijzondere categorie meneen. die hun
hul» tot uitgangspunt van hun werkzaam
heden nemen. Zonder nochtanj tot de
kleine ambachtelleden te behoren Meer
dan de lusten die deze hulaarbeld kén
afwerpen voor zijn beoefenaren ztjn er de
lasten, die voornamelijk voortspruiten
uit de mate van willekeur waaraan hij
van de kant van zijn werkgeven, zijn
opdrachtgevers, kan blootelaan.
Het ontwerp-Hulsarbeidswet berust nu
bij de Sociaal-Economische Raad. daar
gedeponeerd door de staatssecretaris van
sociale zaken, om de regering In de ge
legenheid te stellen het oordeel van dit
toporgaan van het georganiseerde be
drijfsleven te vernemen. Het kan daarom
dienstig ztjn eens na te gaan wat er nog
zo aan huisarbeid ln ons land te vinden
Is en ook. hoe en onder welke omstandig
heid die beoefend wordt Ook al omdat
we ln een oriënterend gesprek over deze
aangelegenheid bU de centrale dienst van
de arbeidsinspectie t« Den Haag een
zorgvuldig geformuleerde. Indruk mee
naar huls namen, welke ook te denken
geeft.
Die Indruk van deze Inspectie Is name
lijk „dat over het algemeen genomen het
sociale peil van het gezin dat tot huis
arbeid overgaat, dreigt te dalen. Deze niet
mis te verstane Indruk deden menser
die b(J de controle op de huisarbeid
nauwste verbonden waren.
Hoe de huisarbeiders over deze en
dere dingen zelf denken willen we hier
onder en ln volgende artikelen nader uit
de doeken doen. Eerst de twee uiterste
vormen van huisarbeid.
Een gezin van man en vrouw, waar de
man slek Is en de vrouw noodgedwongen
om bijverdienste uitgaat. Ze vindt die
ten slotte In het maken van feesttoeters.
De fabrikant die de toeters uitbesteedt,
op het gezag van een onverwacht grote
order, geeft haar materiaal mee naar
huls. Maakt de vrouw de toeters, de man.
die met t.b.c. te bed ligt, blaast er op.
om ze op hun muzikale kwaliteit te be
proeven. Het Is een geval uit de praktijk,
de langjarige praktijk van de arbeids-
THUISWERKERS
ONDER DE LOEPI
Inspectie, die er achterkwam en er gauw
een stokje voor stak. Het andere, goede
voorbeeld, la dat van de soms niet slecht
renderende bedrijfjes die zijn opgebouwd
en voortgekomen uit een simpele vorm
van huisindustrie.
HELPENDE HAND
Ge vindt ze. om concreet te zijn, ln
Gouda bijvoorbeeld, waar huisindustrie
en plateelindustrie historisch gegroeid
zijn en elkaar nu nog dikwijls de helpen
de hand reiken Hulsindustrie betekent
voor Gouda niet langer meer zoiets als
snorrepljperij voor de vreemdelingen. De
tijd dat de vrouwen van de ptjpmakers
met een plank pijpen op hun nek ..van
he» fabriek'' huiswaarts gingen Is al lang
en breed voorbij Er wordt trouwens nog
slechts weinig gepijpt ln de Goudse aar
dewerkindustrie. Elk oud mannetje dat
dood gaat Is weer een klant minder, zo
hoort ge er de oude pijpenmakers ver
zuchten. Vroeger tapten die pijpenmakers
uit een ander vaatje.
Kregen ze zaterdags het weekgeld bin
nen. dan doken ze er veelal meteen mee
de kroeg ln om er niet eerder dan woens
dags weer uit te komen. Thuis sloegen
dezulken dan daarna nog even een bor
reltje uit een pljpenkopje achterover
Om het af te leren, zoals het heette Het
gevolg van deze levenswijs was echter,
dat de dorstige pijpenmaker de laatste
dagen van de week behoorlijk poot aan
moest spelen, om aan zijn produktie te
komen. Wilde de man een beetje week
geld uit zijn snorrepijperU slaan, dan
moest de hele familie er toch aan te pas
komen en hem bij zijn werk terwille zijn.
De vrouwen hielpen dan braaf mee en
haalden dus de pJanken met pijpen In
huis. De man zat dan meestal te kasten,
het ln de vorm leggen van de pijp, terwijl
de vrouw meestal glaasde of snold-,
waaronder het polijsten en het mooi met
de doek oppoetsen van de pijpen werd
begrepen. Die goeie ouwe tijd. met zijn
dikwijls kwalijke sociale omstandigheden,
leverde ook de Goudse pljpenlommerd op.
Speciaal ln het leven geroepen om de
pijpenmakers in het leven te houden. Als
er dan geen orders waren konden ze ei
hun pijpenproduktle belenen en ln onder
pand gegeven. Zo scharrelden heel wai
Gudse gezinnen zo goed en zo kwaad als
ging door de slechte tijden heen. De
pupenlommerd heeft nu plaats moeten
maken voor een pijpenmuseum: andere
tjden. andere zeden Maar de fabrieken en
fabriekjes draalen nog steeds bij de gratie
de orders die hen toevallen utt bin-
en buitenland Bij de Goudse kamer
koophandel zijn een 120 aardewerk-
bedrijven. toch voornamelijk wel be
drijfjes ingeschreven. En In plaatselijke
bladen komt men dikwijls advertenties
tegeu met een thhoud als deze: ..huis-
-k gevraagd, onverschillig wat" Dit
betekent voor vele Goudse gezinnen dan.
e met evenveel plezier voor de pas-
serdoosfabriek werken als voor de plateel
bakker. ze zijn meestal van alle markten
thuis.
Gouda telt vele honderden plateelschil
ders die huisschilders worden, als de nood
de man Is tenminste. Die nood kan er
▼oor de patroon, die een grote order
In huls krijgt en deze In korte tj)d uit
moet voeren, maar ook voor sQn knecht,
die er wel wat b(j kan verdienen. Nu zijn
plateelschilders, zelfs ln Gouda, dun ge
zaaid. gezien de grote behoefte. Die kan er
plotseling komen. Als de souvenlrsbeurs
en de jaarbeurs achter de rug zijn dan
komen de grote orders los. dan kunnen de
bedrijven het dikwijls niet meer met
eigen krachten af. In die drukke tijden
kan men In Gouda en omgeving het huls'
werk met karrevrachten tegelijk zien
rondrijden.
PRUTSERS
Een ervaren plateelschilder met
we over deze huisarbeid en thuiswerkers
spraken. Het zich wat minachtend uit
omtrent het leger van thuiswerkers, dat
op gezette tijden eens een penseel
een kwartje ln de bazar, moet u i
nagaan" ter hand neemt. Dat zijn geen
vakmensen, meende hij, dat zijn prutsers.
„U moet dat zo zien. Als Iemand hier een
order voor tienduizend lampevoetjes van
aardewerk thuis heeft gekregen en die ter
wille van de leverlngstijd geheel of ge
deeltelijk moet uitbesteden, dan gaat hij
er mee van huis tot huis. HIJ krijgt ze dar
meestal nog geplaatst ook en de menser
thuis moeten er dan alleen maar eer
minuscuul landschapje, die naam eigen
lijk niet eens waard, op schilderen. Met
een penseel van een kwartje, kunt u be
grijpen". De in zijn vaktrots gekrenkte
plateelschilder zelf als thuiswerker be
gonnen maar nu behorende tot een van
de 120 houdt de bezoeker een schoon ge
schilderd bord voor. waarop een Titus.
Rembrandts zoon. goed uit de verf komt
is inderdaad vakwerk Maar de
lampevoetjes en wat er meer aan aarde
werksnuisterij aan de markt komt is on-
issen bij de thuiswerker terecht ge
komen en gepromoveerd tot huisarbeid
i zo'n huis. we bezochten er meerdere
et men dan het volgende:
Het hele gezin schaart zich om de huls
tafel. waar vader met zijn penseel de
aangeeft In de huiskamer, het mag
allemaal niet en als er controle is van
de arbeidsinspectie dan „hangt" vader,
gelet op de Jongste aanvulling op het
Huisarbeidsbesluit van 1936 Het vervaar
digen en afwerken van aardewerk ..en
biskwiet" is daarbij o.m. verboden. Maar
vader, die verder niet veel omhanden
heeft, gromt dat hij lak aan verboden
heeft De goede man meent nog dat hij
baas in eigen huis is, een ln deze maat
schappij reeds lang overwonnen stand
punt. Maar goed. in een paar minuten
heeft hU, al pratend en theedrinkend,
gezellig en knus zo. een voetje geverfd
en het lijkt ln de verte heus wel wat op
een landschapje.
Evenwel, om nu aan een bepaalde, dat
is een lonende, produktie te komen kan de
man het niet alleen af. Geen nood, moedei
en de kinderen kunnen in hun vrije ogen
blikken ook wel een stipje zetten en eci
streepje trekken. Moeder vindt het ook
niet erg. Vroeger gingen de vrouwen ei
ook op uit om de pjjpenplanken op t<
halen en dit werk is toch heel wat makke
1 Ijker en prettiger. Neen, kwaad steekt ei
niet ln, vinden ze. En dan nog, Gouda me
z(jn vele doolhofjes is voor iemand uit
Den Haag. die er heg noch steg keni
hier alleen met controlerende bedoelingen
komt, geen dankbaar arbeidsterrein.
GRUPSTUIVERS
Zo ontstaat het beoogde massa-werk.
De echte schilders kunnen het voor die
prijs toch niet doen; de opdrachtgever is
nu echter verzekerd dat zijn order op tijd
de deur uitgaat en heel wat huisgezinnen
verdienen zo een grijpstuiver aan deze
(Illegale) vorm van huisarbeid. In Gouda
Vliegende Holland»
sloeg vleugels uit
Het afgelopen Jaar heeft de E
5.000 passagiers meer vervoerd d»
955 namelijk 820.000. de tonkm-pro»
am met 11.6 pet toe lot 107.200.000
luchtnet werd uitgebreid tot 243.00
De luchtvloot, bestaande uit 83 to
n. was in 1956 180.000 uren in de
en gemiddelde van ruim 495 ui|
dag. Het aantal gevingen km liep q
S8 600 000 tot 63.400.000. d.w.z. da
K.L M -vloot per dag een afstand a
gelijk aan viermaal de aardomtrek
het vrachtvervoer steeg. Het aanta
voerde kg vracht bedroeg In het a
pen Jaar 23.600.000 tegen 20.372.000 ii
Het postvervoer toonde een stijgim
bijna veertien procent.
Amsterdamsche Bank. J. M. Hag
legt directeurschap tegen l'l neer
benoemd tot commissaris; op 28/1
15 tot 17 uur houdt hij ten kanto:
scheidsreceptle.
een gewilde vorm. Dan pas kijken
thuiswerkers op hun neus. als ze b t
ken dat ze over hun huisarbeid no|
zetbelasting moeten betalen ook.
nemen ze een volgend maal weer' V
aan. misschien zijn het dan weer p h
dozen.
Een beproefde plateelschilder zei!
er een wet komt die aan deze dinge
eind wil maken, dan gaat onze he g<
dustrie er aan". Hij wilde er dul g(
mee maken, dat er z.i. altijd een uij j,,
mogelijkheid voor thuiswerk moet bl Vl
Een gedachte die in het ontwerp- E
arbeidswet zelf trouwens duidelijl
neergelegd en daarin wordt onden
Het verschil is alleen, dat men
toekomst onder controle wil hebben
wat nu nog in het verborgene ges» ti.
Met alle mogelijke gevolgen van hi
Want. ons Is duidelijk geworden, oj n»
zelf betekent zo'n Huisarbeidsbeslu'er
in de praktijk heel weinig; aan een i le
nistratleve maatregel alleen heefl w
niet veel. Goede huisarbeid kan he pc
licht trouwens heel goed verdragen
de ervaring ook leert. m
DOEZASTRAAT 5
TELEFOON 26 164
b.i.o.
RECLAME
THEESERVIES
Melig.
11.50
THEESERVIES
fijn porselein,
fraai decor, -
16-dellg 19.
Tafal-, thee-, ontbijt-
SERVIEZEN
voor 8 of 12 p.
vanaf 98.-
fraaJ porselein, -
vanaf 124.-
Grota sortering
opbouw sarriazan
KEUKENUITZETTEN
BK. DRU. KAT, EDY
NEERLANDIA, enx.
Steed* de nieuwst*.
reed» vanaf 59.75
KEUKENUITZETTEN
aluminium.
voU. gar, vanaf 79.50
CASSETTES SOLA
ONBEPERKTE
GARANTIE
Reeds vanaf 39.75
Alle delen ook loe
GASKOMFOREN
2-plU met
afdakplaten,
vanaf 54
RMME VOORRAAD
STRIJKTAFELS M
vanaf 11.50
TEILEN - WASKETELS
WRINGERS.
vanaf 39.95
STOFZUIGERS,
vsr.af 109.-
STRIJKIJZERS.
vanaf 9.75
HAARDKETELS 7.50
ena. eneen*
Ovarwaldigand
is onxa sortering
LUXE GESCHENKEN,
tagan da laagst#
prijzen.
ZIE DE ETALAGES
Natuurlijk
EMAILLEHUIS
V V HT r R IM-tUB
'gram 8^»
Room boter-Amandel
KERSTKRANSEN
f3.- - f4.75 - f6.-
BANKET
KERSTKRANSEN
tn 2 mitm
f2.- - f3.50
Steenstr. 55 - Donkersteeg 7
met lunchroom - Haarl.atraat
53 B Herensingel 53 -
VERL0VINGSBIN6EN
H0M0GE5
GERO CASSETTES
Mr Horlogemaker
Hsarlemmerstr. 126
to de Donk era teeg
Tal. 21074 - Uidem
Reclame nylon» 1.98
Geminderd 2.55
met ladderstop y QC
aan teen en boord
Perlona 3.40
Vasana nvlona 3.50
Set nylon» 3.65
Loodjes kous 3.95
Crepe moaue 4.75
WOLLEN KOUSEN
in b*4ge - grlj» - taupe -
zwart
UW KOUSEN \DRES
Fa. Wed.
M. OVERDUIN
alléën HOOIGRACHT 62
LEIDEN TEL. 25650
t wonder In prQs en kwaliteit
de wasmachine met I
bovwdu sneldroger-
Dagel- demonstr. shown
TURFMARKT 2
MEDEDELINC
Boekverkopers
Leiden:
Arbeider» per»
Beijen en van Root
Burgeradljk Nierman»
Dubbeldeman'f Boekh.
S. Garnade
B. de Kier
N V Boekh
vb C. Kooyker
Maandag 24 dec.
TE KOOP
(geschaafd hout)
Te bevragen bt) portier T
D, Mlddeljtegracht. Lelden.
Een feestelijk sigaartje in een feestelijke verpakking
Wat U ook bij voorkeur rookt - wissel nu en dan eens
af met een „Miniatures" van Willem II: een
sportief sigaartje dat maar 17 cent kost'.
Heerlijk van smaak en geur!
Willem II Miniaturesf 4-25 voor 25 stuks
in een feestelijke dof-goud verpakking met sculptuurrand.
Bijzonder aardig om cadeau te doen!
Jjji Cr Is ook een keurig blauw-met-goud doosje van 10 stuks voor f 1.70
y&t/i day.
dia/
Een nieuw radio-tijdperk ontvouwt zich
Het tijdperk van de „Bi-Ampli" techniek.
Een tijdperk van hoogste klankzuiverheid en aubllem
radiogenot, waarin hoge en lage tonen hun „talenten"
ontvouwen, zonder elkaar te storen.
De „Bi-Am pil" vondst en de vele daaruit volgende ont
dekkingen vormen een nieuw, briljant hoofdstuk In
de geschiedenis der radio.
In onze showroom kunt U dit nieuwe tijdperk binnen
treden. WU demonstreren U vol trots de Phlllps-serle
1957 Het zal een openbaring voor U zUn. Laat U dan
tovens voorlichten over onze coulante service, ook op
betallngsgebled.
PHILIPS RADIO '57
ontvouwt de verrassende
mogelijkheden
van de techniek
1 li
Gangetje 12 - Tel. 2300^
brengt een uitgebreide
collectie
Iedere avond geopend tot 9
Haarlemmerstraat 66
Tel. 21980 - Leiden
Boekhouden, vraagt
THUISWERK
n postbus 16, Voor-
CEVRAACD
voor garagewerkzaamheden en
bediening van benzinepompen
Brieven onder no. 8486 Bureau van dit Blad-
Het Kerstdiner voor uw hond
VLEES m blik 45 en 85
Hondenbrood (fijn, middel of grof) per kg 88 ij
Voermout M kg 50 j
Snoepje van de dag30 I-_
VLIELAND S HONDENSALON I
NIEUWE RIJN 56 B(J 't Ganget ,j
yOUH AÜt LKILMIkb i
