Nieuwe Leidsche Courant | 1956 | 4 december 1956 | pagina 3

Woningtekort in Leiden e.o.
(in totaal) niet gedaald

Melkboer uit Noordwijk vindt
nieuwe vaderland ideaal

DE KOMMA'S IN HET NEDERLANDS

By

Over vakresultaten behoeft niet
te worden geklaagd

Agenda voor Leiden

NIEUWE LEIDSCHE COURANT

DINSDAG 4 DECEMBER 1956

E.T.Ihoudt cijferparade 1947-1956

Alleen cleel van Rijnstreek maakt
gunstige uitzondering (1001 naar 727)

(Van een onzer verslaggevers)

In 1947 telde Leiden 19474 woningen. Maar er waren er in dat jaar 22775
nodig; we zaten toen dus met een tekort van 3301 huizen. Van 1947 tot m
is het woningbezit weliswaar toegenomen tot 21949, maar de behoefte ii
sneller gestegen, tot 25433. Het geregistreerde tekort is van 3301 naar 3484
gegaan. Het tekort in 1947 beliep 16.95 pet van de voorraad en nu is
nog 15.87 pet. Opwekkend is dit beeld zeker niet, vooral niet als mei
overeenkomstige cijfers van tal van ander gemeenten in deze omgeving
ermee vergelijkt.

Hillegom staat er ook niet zo best
De woningbehoefte is daar tussen 1947
en nu gestegen van 2931 tot 3322, waarbij
de voorraad van 2643 tot 2999 toenam.
Het tekort was 288 en is 323. Procentueel
uitgedrukt: van 10.90 naar 10.77, een
geringe daling dus.

Lisse heeft het beter gedaan. Daar
het tekort een duikeling van 227
146: van 11.25 naar 5.67 procent. Er kan
niet gezegd worden, dat de woningbe
hoefte daar dan wel niet zo sterk ge
weest zal zijn; deze steeg van 2244 in
1947 tot 2723 dit jaar. De voorraad ging
omhoog van 2017 naar 2577.

In NoordwUk zullen de vroede vaderen
wel een een hartig woordje over de wo
ningnood bezigen, want het tekort heeft
daar met 14.66"/# nu, tegenover 10.19'/« in
1947, grimmig en hardnekkig de kop op
gestoken.

De voorraad was in 1947 2649 e
nu 3110. De behoefte vermeerderde
2919 tot 3566. Het tekort ging van 270
456.

De burgemeester van Noordwjjkerhout
heeft geen reden tot zulke zorgelijke rim
pels, al i6 het tekort toch nog beduidend:
133, tegenover 152 in 1947. In procenten
van de voorraad een daling van 12.12 n
8.45. De voorraad was 1254 (1947) en
1574; de behoefte respectievelijk 1406
1707.

De tekortprocenten voor Sassenheim
tonen meer dan een halvering aan:
10.74 in 1947 naar 5 06 nu. Daar is nog
een tekort van 98 woningen (142 in 1947).
Voorraad: van 1322 naar 1935; behoefte:

1464

2033.

In Voorhout schijnt de toestand
j min aanleiding te gevi

ting: een tekort van 28 huizen tegenover
i 57 in 1947. Procentueel daalde het tekort

ten opzichte van de voorraad
naar 3.68. De voorraad is 761 (was in 1947
j 610); de behoefte is 789 (667).

Het Economisch Technologisch In
stituut, dat ons dit cijfermateriaal ter
hand stelde, berekende ook de totaal
cijfers van de bollenstreek. Daaruit
blijkt, dat het tekort over alle ge
meenten maar weinig geslonken is:
van 10.83 naar 9.14 procent t.o.v. de
voorraad. De cijfers van het aantal
woningen vertonen zelfs een stijging:
van 1136 naar 1184. Er waren in 1947
in495 woningen, nu zijn er 12.956: de
behoefte was 11631, nu: 14140.

Leiden e.o. (Rijnstreek)

Katwijk heeft nu 5302 huizen, tegen
over 3669 in 1947, maar de behoefte maak
te een vlucht van 4384 naar 6186, zodat
het tekort toch nog gestegen is
naar 884. Het procentuele tekort in 1947
ten opzichte van de voorraad was echter
19.49 tegen nu 16.67

Leiden bezit nu 21949 woningen. In 1947
was dat 19474. De behoefte steeg sneller:
van 22775 naar 25433 En het tekort is dan
ook gegaan van 3301 naar 3484. Procenis-
gewijs zijn we ten opzichte van de voor
raad vooruitgegaan van 16.95 naar 15.87,
een wankele vooruitgang overigens.
De ontwikkeling in Leiderdorp moet
j voorbeeldig worden genoemd. Daar waren
in 1947 940 woningen en nu zijn er 1344.
De behoefte nam toe van 1060 tot 1393, zo-
i dat het tekort op 49 moet worden gesteld,
j tegen 120 in 1947. Het tekortverloop in
I procenten: van 12.77 naar 3.65.

Oegstgeest kan zich wat de procenten
betreft op een halverir g beroemen: 20.84
in 1947 en 10.85 in 1956. Men heeft daar
nu 2983 woningen nodig, terwijl er 2691
zijn; een tekort dus van 292. In 1947 was
er een tekort van 420 (behoefte: 2435.
voorraad: 2015).

Rijnsburg tekent weer een wat minder
hoopgevend beeld: nog 127 woningen no-
I dig, tegen 138 in 1947. Er waren 1031 hui-
zen, nu zijn er 1260; men had er 1169 no-
dig, in dit stadium evenwel 1387. Het te
kort in procenten van de voorraad daalde

13.3

10 0:

Valkenburg heeft in 1956 een tekort van
i 35 woningen: behoefte 388, voor 353. Het
i tekort was in 1947 27 huizen: behoefte 257,
I voorraad 230. Ten opzichte van de voor
raad bedroeg het tekort in 1947 11.74 pro-
j cent; nu is dat 9.92 procent.

Voorschoten is procentueel niet voor
uitgegaan: tekort in 1947: 14.11, in 1956
I 14.31. Toen had men 252 woningen nodig:
I behoefte 2038, voorraad 1786; nü 355: be
hoefte 2836, voorraad 2481.

In Warmond Is het tekort vrij belang-
rijk gestegen: van 9 88 naar 12.34 procent,
van 60 naar 88 woningen; voorraad in
1947 607, behoefte 667, voorraad in 1956:
713, behoefte 801.

Zoeterwoude vertoont eveneens een
stijging van het tekort, zij het een lich-
I tere: van 8.80 naar 9.71 procent van de
voorraad. In 1947 had men nog 79 wonin
gen nodig, nu: 100. Voorraad in 1947: 898.
behoefte 997; voorraad in 1956: 1030, be
hoefte 1130.

In het overzicht van het E.T.I. zjjn
deze gemeenten samengevat In de
groep Leiden en omstreken (Rijn
streek). Dit de totaalcijfers blijkt, dat
het woningtekort In procenten van de
voorraad is gedaald van 16.68 naar
14.58. De enkele gemeenten met een
opmerkelijke vooruitgang In de be
strijding van het woningtekort laten
hier dus hun Invloed wel gelden. Het
hnlzentekort Is echter toegenomen van
5112 tot 5414. De voorraad was In 1947:
30650, de behoefte 35762: de voorraad l>
nu 37123, de behoefte beloopt 42537

Rest Rijnstreek

403 naar 265 woningen (tekort resp. in
1947 en 1956).

De voorraad was in 1947: 4328, de be
hoefte 4731; nu resp 5094 en 5359.

Hazerswoude heeft een tekortverloop
van 9.26 naar 7.54 procent, van i
woningen. De voorraad was in 1947: 1037,
de behoefte 1133; nu resp. 1207 e

Koudekerk heeft reden om verontrust
te zijn. Het tekort steeg van
11.61 procent, 31 tot 49 woningen. Men
had in 1947 368 huizen en men
399 nodig. Nu zijn er 422, terwijl
471 behoeft

In deze reeks zijn ook de gemeenten
Barwoutswaarder, Bodegraven, Rietveld,
Woerden en Zwammerdam opgenomen,
maar omdat ons blad daar niet verschijnt,
laten wij de cijfers daarvan achterwege,
behoudens het percentageverloop. Bar-
woutswaarder vertoont 'n stijging van
tekort van 4.97 naar 7.96, Bodegraven
daling van 9.40 naar 3.78(1), Rietveld
geringe stijging, van 7.41 naar 7.59, Woer
den een daling van 12.28 naar 7.20 en
Zwammerdam ook een daling van 5.29
naar 4.90.

Het totale beeld van deze „overige
gemeenten van de Rijnstreek" is niet
ongunstig. Het percentage daalde van
9.60 tot 5.95. In 1947 waren er 1001
woningen tekort, nu 727. De voorraad
was In ,1947: 10426 de behoefte 11427.
De voorraad is nu 12221 en de behoefte
12498.

Noordelijke Veenstreek

Nu nog een blik in de noordelijke
Veenstreek, waar we Ter Aar, Alkema
de, Leimuiden, Nieuwveen Rijnsaterwou-
de. Woubrugge en Zevenhoven aantref
fen.

Ter Aar dient de wenkbrauwen te fron-
»n: een stijging van het tekortpeil van
10.09 naar 15.80, van 77 woningen in 1947
133 nu. De voorraad was 763, de
behoefte 840; de voorraad is 842, de be
hoefte 975.

Alkemade verkeert in een minder alar-;
merende toestand; het tekortpercentage
daalde van 7.75 naar 6.81, het tekort
woningen steeg echter van 94-tot 101. Het
percentage drukt alleen het tekort uit
ten opzichte van de voorraad. Voorraad
ln 1947: 1213, behoefte 1307; voorraad
1956: 1483, behoefte 1584.

Leimuiden zakte van 6.86 tot 1.94 pro
cent Een opmerkelijke prestatie. In 1947
was daar een tekort van 31 woningen

an 11. De voorraad was 452, de be
hoefte 483; nü resp. 566 en 577.

Nieuwveen daalde ook in tekort: 8.31
tot 3.60 procent, van 25 naar 12 huizen.
Voorraad in 1947: 301, behoefte 326; nü
resp. 333 en 345.

Rijnsaterwoude heeft een tekort van
slechts 7 woningen. In 1947 waren het er
17. In procénten: van 11.18 naar 3.89. De
voorraad was in 1947- 152, de behoefte 169;
i resp. 180 en 187.

In Woubrugge ging men vooruit van
53 naar 6.13 procent, van 44 naar 37
woningen. Men had in 1947 516 huizen,
ten had er 560 nodig; men heeft
14 en heeft er 641 nodig.

Zevenhoven kan ook roemen. Het te
kort daalde daar van 7.56 naar 1.92 pro
cent! Van 17 tot 5 woningen. Er

1947 225 huizen, terwijl men er 242 be
hoefde. Nu zijn deze cijfers: 260 en 265
De cijfers van Nieuwkoop zijn in
deze reeks niet opgenomen. Het per
centage van het tekort t.o.v. de voor
raad daalde over de gehele linie van
de noordelijke Veenstreek, met inbe
grip van Nieuwkoop, waar het tekort
procentueel slechts daalde van 5.01
naar 5. van 7.84 tot 6.81. In 1947 kwam
men 342 woningen tekort (voorraad
4361, behoefte 4703) en in 1956 is dit
cijler 348 (voorraad 5108, behoefte
5456).

Geven wij ten slotte de cijfers van de
gemeente Benthuizen: van 10.71 procent in
1947 naar 5.69 procent nü. Er was daar
in 1947 een tekort van 27 woningen
nu is dat 17. De voorraad was in 1947 252,
de behoefte 279. Nü resp. 299

Bij het doornemen van dit cijfermate
riaal dient men er natuurlijk rekening
mee te houden, dat de cijfers die betrek
king hebben op 1956, zijn vastgesteld op
een bepaalde dag van dit jaar, zodat in
middels verschuivingen zullen zijn opge
treden. Maar deze zijn zeker niet van
dien aard, dat de waarde van het over
zicht erdoor zou verminderen.

Het blijkt, dat het tekort aan wo
ningen in Leiden en omgeving het
meest is gestegen: van 5112 naar
5414. Dan volgt de Bollenstrek met
een stijging van 1136 tot 1184 wo
ningen. Op de derde plaats staat de
noordelijke Veenstreek met een te
kortstijging van 342 naar 348 wo
ningen. Alleen de groep „Rest Rijn
streek", waartoe Alphen, Barwouts-
-aarder. Bodegraven, Hazerswoude,
Koudekerk, Rietveld, Woerden en
Zwammerdam behoren, vertoont
een daling van het tekort: van 1001
naar 727 woningen.

Hoe Leiden spaarde

In november werd bij de Leidsche
Spaarbank ingelegd f 1.008.188,34
rugbetaald f 1.405.011,99. Het aantal nieu-

boekjes bedroeg 247 en het aantal
betaalde boekjes 213. Op 6235 rekeningen
deelnemers aan de afhaaldienst werd
f 143.498,50 bijgeschreven. Er werden 586
busjes ter üediging aangeboden
gezamenlijke Inhoud van f 13.246,28. Het
tegoed der 38.699 inleggers bedroeg
het einde der maand f 26.740.021,57.

Hoogheemraadschap
Rijnland

Mr. J. Slagter te Leiden is bij K.B.
met ingang van 1 december 1956 benoemd
tot dijkgraaf van het Hoogheemraadschap
ijnland. De benoeming geldt uiter
lijk tot het einde van het zittingsjaar,
hij zeventig jaar zal zijn gewor
den.

De heer H. J. Lafeber te Reeuwijk werd
benoemd tot hoogheemraad van het be
trokken Hoogheemraadschap.

De lieer G. Koree
gehuldigd

Vanmorgen heeft de heer G. Koree zijn
40-jarig arbeidsjubileum gevierd in dienst
van de N.V. Van Cranenburgh en Herin-
ga's Sajetfabrieken. De jubilaris werd
toegesproken door de directeur, de heer
J. W. Heringa, die hem een geschenk
onder couvert aanbood. Namens de per
soneelsvereniging overhandigde de heer
Vogelenzang hem een cadeau. De heer
Koree, die hulp-meesterknecht in
kammerij is. was vergezeld van
vrouw en oudste zoon

Boot vast in brug

De treinverbinding UtrechtLeiden is
gisteren gestoord geweest doordat een boot
zich had vastgevaren ln de spoorbrug bij
de Haagweg. De treinenloop stond
16.04 tot 16.25 uur stil.

Sint Nicolaasfeest

De buurtvereniging Haagwegkwartler
heeft gisteravond in het clubhuis vs
speeltuinvereniging Westerkwartier
de Ten Katestraat een Sint Nicolaasfeest
voor de bejaarden georganiseerd.

Na een welkomstwoord van voorzitter
S. C. H. Schroder kwam conferencier Po-
lanus met zijn accordeonclub v
voetlicht, die de ouden van dagen op
prettige wijze heeft beziggehouden.

Zeventien aanrijdingen

De Leidse verkeerspolitie heeft gisteren
druk werk gehad. Niet minder dan zeven
tien maal werd een aanrijding gemeld.
Gelukkig bleef het in alle gevallen bij
materiële schade.

VULPENHOUDERS

Demmenie

Haarlemmerstraat 169

Schepen veranderen
van eigenaar

Verscheidene schepen zijn dezer dagen
van eigenaar veranderd. De RO 15 is ver
kocht aan Slot in Den Helder, die het
schip onder de naam Machiel (HD 108) en
onder commando van de negentienjarige
schipper Giel Slot in de vaart zal brengen.

De Texel (IJM 5) is verkocht aan dc
Katwijker Messenmaker, die het vaartuig
de naam Margriet Jozina (KW 63) heeft

De UK 105 wordt eigendom van Piet
Varkevisser. Het schip zal worden omge
doopt in Gijsbertha (KW 61).

Ten slotte heeft Van Leeuwen te Kat
wijk de Excelsior 3 aangekocht, die voort
aan onder het nummer KW 76 zal vaten
Do nieuw® naam is nog niet bekend.

Voor rijkspersoneel

Geen 6 pet. van 1 juli
af te verwachten

(Van een onzer redacteuren)

Van bevoegde zijde deelde men om
mede. dat het bericht in een der ochtend
bladen als zou de regering alsnog het
rijkspersoneel de zes procent met terug
werkende kracht tot 1 juli uitkeren, als
uit de lucht gegrepen moet worden be
schouwd.

Overigens blijkt de theoretische moge
lijkheid dat de regering op haar eenmaal
ingenomen standpunt terugkomt. Waar
schijnlijk is dit echter niet.

f 6.000 inkomensgrens
vrijwillige verzekering

Tussen de ziekenfondsen en medewer
kers (artsen, tandartsen en specialisten)
is overeenstemming bereikt dat de inko-
mengrens voor de vrijwillige ziekenfonds
verzekering met ingang van 1 januari
van 3750 tot 6000 zal worden ver
hoogd. Het valt echter te betwijfelen of
door dit besluit, dat nog door de zieken
fondsraad moet worden goedgekeurd, een
wezenlijke verandering zal plaatshebben.
Een aantal ziekenfondsen hield zich reeds
aan de grens van zesduizend gulden.

Voorts heeft de ziekenfondsraad beslo
ten dat het systeem, volgens welke grote
re bedrijven ontheffing kunnen krijgen
va nde verplichting, ziekenfondscoupons
te verstrekken, zal, worden uitgebreid.

Op 1 januari zullen 24 ondernemingen
met 185.000 werknemers in het bezit van
een ontheffing zijn.

Nederlanders in Australië

11 *i vrienden, die Je mist en ook het am

aankomst kon een ve r ster a
huis worden betrokken

(Van onze correspondent in Australië, Leo 't Hart)

TOEN DE FAMILIE G. C. DE VRIES, man en vrouw met acht kinderen
in Australië arriveerde, stond de koffie klaar en hingen de slingers
van de zoldering in hun woning. Dit alles was te danken aan de drie kinde
ren met de getrouwde dochter, die voor de feestelijke ontvangst van de
overige familieleden hadden zorggedragen. Twee dagen later werkte vader
De Vries al met vijf zoons op dezelfde fabriek en ook de andere leden van
het gezin gingen aan de slag. Het was een vlotte emigratie.

In Noordwijk aan Zee was de heer De
Vries melkbezorger. Het gezin telde
aalf kinderen, zodat er grote belang
stelling voor emigratie was. Eerst vond
getrouwde dochter haar weg naar
Australië, daarna gingen drie zoons en
ten slotte volgden de overige gezinsleden.

Voor hen stond de koffie klaar en wat
wil zeggen: een huis in Bondi, de
drukke badplaats van Sydney. En zo bleef
dicht bij het strand, al was het dan
aan de andere zijde van de evenaar.

Trolt

Eigenlijk was men op de autofabriek,
aar vader De Vries met zijn vijf zonen
ging werken, een beetje trots. Er zit altijd
wel reclame in zoiets! Na een half jaar
bezat de familie een auto, wel geen splin
ternieuwe, maar toch een betrouwbare
wagen. De baan op de fabriek werd voor
vader De Vries te zwaar. Hij werd toen
magazijnbediende in één van de grote
irenhuizen in Sydney. Met de jongens
ging het ook goed. Zij vonden hun weg in
diverse vakken en de dochters kwamen in
winkel of atelier terecht. Zo zwermt bijna
de hele familie 's morgens uit naar het
werk, waaraan voor mevrouw De Vries
heel wat voorbereidende werkzaamheden
zijn verbonden. Om halfzes 's morgens
begint ze reeds de stapels brood klaar te
maken. Maar dat doet ze met genoegen,
want Australië bevalt haar buitengewoon

goed. Er zijn geen zorgen, het klimaat
de prachtige natuur maken het leven ni

genaam ende hele familie is b'Je

hetgeen er mede oorzaak van 16. dat hier
niet over vakantieplannen wordt ge
sproken.

Overigens had men aanvankelijk
met het taalprobleem te worstelen.
Met de jongelui ging het goed. doch
de heer De Vries zelf zag er In het
begin geen gat In. Op de autofabriek
liep het wel los. Het werk was steeds
hetzelfde, doch In het magazijn moest
vaak iets worden gevraagd. En dat
pakte soms raar uit. Zoals de keer. dat
de heer De Vries met een ladder
kwam aandragen toen hem om een
„letter" (een brief) was gevraagd.

Geen heimwee

Uiteindelijk komen alle immigranten
echter min of meer over dat taalprobleem
heen en ook voor de heer De Vries is de
kwaadste tijd voorbij. Hij werkt nu
genoegen en heeft het beter naar
zin, dan tijdens de vele koude of nt
dagen, dat hij melk leverde aan i
Noordwijkse klanten. Weliswaar zijn
ook nadelen. Alles is weer nieuw, er

oprichter van de muziekvereniging
„De Echo der Duinen" en in Australië
zijn de muziekkorpsen schaars. In huis is
evenwel levendigheid genoeg. Er W heus
geen tijd om heimwee te hebben. De doch
ters hebben hun „kennissen", de zoons
lopen zo zachtjes aan met trouwplannen
rond. zodat de familie niet beperkt zal
blijven tot de twaalf, die emigreerden.
Maar de woning Is ruim en de gastvrij
heid groot.

Tevredenheid

De heer De Vries erkent: Voor
ons was het emigreren niet zo moe1-
lijk. Niet alleen, dat we volwassen
kinderen hebben, maar we, hadden
ook een huis, al wisten we dat nog
niet toen we aan boord ttan het schip
gingen". Met zoveel hulp is het be
grijpelijk, dat in deze uitgebreide
familiekring tevredenheid heerst
over het nieuwe vaderland. De zoons
bekwamen zich in diverse vakken.
Hun toekomst is hoopt'ol en ziet er
heter uit dan in Nederland mogelijk
zou zijn geweest. „We hadden in
Noordwijk beslist niet te klagen,
doch hier zijn de kansen voor alle
kinderen beter", merkte mevrouw
De Vries op.

En ook de heer De Vries heeft plannen
gemaakt. HIJ hoopt op den duur zelf een
zank tc beginnen. Nee, het zal geen melk-
wljk zijn; dat Is in Australië half nacht
werk. Voor een winkelier Is het echter
minder moeilijk om op elgeh benen te
dan in Nederland. Zowel vader,
moeder als kinderen zijn tevreden naar
-Iddeel te zijn getrokken. Er was
reden aan de aankomst van de familie
een feestelijk tintje te geven!

Een deel van de geëmigreerde familie De Vries uit Noordwijk in Aus
tralië. Van links naar rechts: Bram, Piet, Reinier, Gezina, moeder,
vader, Wim, Kitty en Beatrijs.

St.-Nicolaasfeest van
garnizoen Leiden

Donderdagavond om 8 uur wordt in de
kantine van de Doelenkazerne het Sint
Nicolaasfeest gevierd voor het garnizoen
Leiden. Het cabaret wordt verzorgd door
het gezelschap van Henk Buckman.

Burgerlijke stand van
Leiden

GEBOREN: Martinu6 Antonlus Maria,
i van W. F. Aniba en M. E. J. "Hi. Kor-
ir; Marianne, dr van B. J. Kerkvliet en
C. M. Holletoeek; Johanna Maria Wilhel-
mina, dr van P. Mieloo en R. H. Riet
hoven; Arie, zn van A. den Haas en A.

der Plas; Anton Daniel Han6, zn van
F. W. Leeman en W. R. Volbeda; Anny.

n H. Th. van Berkel en J. Stokkel;
Humphry Ray, zn van W. van Hok en
H. G. A. van Vaessen; Constance Marga-
retha Maria, dr van A. van Loon cn C.
Kalkhoven.

GEHUWD: F. W. Kluge en B. Haase;
N. W. van Duijveribode en W. J. Hun er-
OVERLEDEN: P. A. Zirkzec, man 64 Jr.

Riviernaamborden aan
de Leidsche Vaart

Deze week zal de afdeling verkeersbor
den van de A.N.W.B. opnieuw overgaan
tot een aanzienlijke uitbreiding van de
aangebrachte riviernaamborden op pun
ten waar verkeerswegen waterwegen
kruisen. Zo zal ooit de Leidsche Vaart
aan de weg van Alphen aan den Rijn naar
Leimuiden van borden worden voorzien.

Bloembollencultuur Noordwijk

Onder voorzitterschap van de heer J. C. v. d. Meer vergaderde dc afdeling
Noordwijk van Bloembollencultuur gisteravond in „Het Hof van Holland".
De voorzitter gaf een overzicht van de in het afgelopen jaar bereikte vak
resultaten. De strenge winter heeft weinig schade toegebracht en ondanks
de natte zomer is de groei van de gewassen meegevallen. Het exportcijfer
is weer hoger dan in 1955.

Voor het komende jaar zijn wettelijk
vastgestelde minimumeisen van kracht,
die ongetwijfeld een vensoherpte controle
ten gevolge zullen hebben. Na enkele
woorden te hebben gewijd aan de Hon
gaarse tragedie had de voorzitter ook een
verheugende mededeling, namelijk dat de
N.V. Konijnenburg en Mark do William
Memorial Medal voor de beste groep
bloemen in 1956 (gladiolen op de Horti
cultural Society te Londen) heeft ont-

In verband met het 75-jarig bestaan
de afdeling werd namen6 de feestcommis
sie mededeling gedaan, dat op 9 januari
feestavond in het Ca6ino zal worden
gehouden. Door het hoofdbestuur is de
heer C. J. L. v. d. Meer Wzn. aangewezen
als correspondent voor Noordwijk va«
het scheidsgerecht

Bij de behandeling van de beschrij
vingsbrief voor de op 10 december in
Haarlem te houden algemene vergadering
werd de heer G. Timmer te Breezand kan
didaat gesteld voor het hoofdbestuur.
Vervolgens werd na breedvoerige discus
sie besloten het voorstel van Liseerbroek

Donderdag

Stadsgehoorzaal, 8 uur: abonnements
concert Residentie-Orkest, solist: Stanley
Weiner, viool.

Hotel Central, 4 uur: ledenvergadering
Leidse vereniging tot ijsbestrijding.

Den Burcht, 7.30 uur: speeltuinvereni
ging „Ons Eiland".

Vrijdag

Academiegebouw, 4 uur: inauguratie dr.
J. R. von Ronnen, gewoon hoogleraar in
de faculteit der geneeskunde.

In de zin: „Dat doe ik vandaag niet morgen", maakt
het een groot verschil of ik de komma achter „van
daag" of achter „niet" zet.

In de zin: „Mijn bezittingen die onbezwaard zijn, ver
maak ik aan mijn neef", wordt medegedeeld dat alleen
de onbezwaarde bezittingen naar de neef gaan. Schrijf
ik daarentegen: „Mijn bezittingen, die onbezwaard zijn.
vermaak ik aan mijn neef, dan krijgt de neef de gehele
erfenis, waarvan wordt vermeld dat ze volkomen on
bezwaard ls. In testamenten moet er dus nauwkeurig
op de plaatsing der leestekens worden gelet, daar een
verkeerd geplaatste komma een erfgenaam veel nadeel
kan berokkenen.

Een aardig voorbeeld van de gevolgen die ontstaan
door het verkeerd plaatsen van de komma's, vinden we
in het volgende: „Plotseling kwam baron Van Crayen-
donck binnen op zijn hoofd, de glimmende hoge zijden
aan de voeten, lakschoenen in de hand, de stok met zil
veren knop in het rechteroog, het spiegelende oogglas
lachte luid en daverend en riep: „Goedendag, vrien-
denl"

QOK ls bekend het rijmpje:

De boeren van het Noorderland
Hebben Hen vingert aan elke hand.
Vijfentwintig aan handen en voeten.

Wie zou ooit zo'n boer ontmoeten?

Tegenwoordig schrijven we vijfentwintig aan elkaar,
waardoor de mogelijkheid tot verkeerde komma-plaat
sing natuurlijk niet meer bestaat.

Maar vóór de invoering der nieuwe spelling zou men
hebben moeten lezen:

De boeren van het Noorderland
Hebben tien vingert, aan elke hand
Vijf, en twinHg aan handen en voeten.
Wie zou ooit zo'n boer ontmoeten?

Uit de plaatsing van de komma na vijf, blijkt ook al
dat het niet juist is te zeggen dat men voor het woord
„en" nooit een komma mag plaatsen. Dit hangt geheel
van de betekenis af.

Ik geef als tegenstelling de volgende twee zinnen:
Ik heb hem gisteren ontmoet, en wat denk je dat hij
zei? Ik heb hem gisteren ontmoet en met hem ge
sproken. In het tweede geval zijn er werkelijk twee
gebeurtenissen nauw met elkaar verbonden en dus zet
ik geen komma.

In het eerste geval echter is er niet de minste sa
menhang tussen het ontmoeten en het denken. Daarom
moet ik daar wèl een komma plaatsen. Immers de
komma ls een léésteken. Ik zou bij het lezen even
wachten na ontmoet; daarom moet er een rustteken
(komma) staan.

man wou zijn brave, vrome vrouw eren in een ge
denkteken op haar graf. Hij gaf opdracht aan een zerk
maker, die echter de komma op een verkeerde plaats
beitelde en zo luidde dus het nlet-bcdoelde grafschrift:
Hier ligt m(jn brave vrouw Nel,

In de hemel is zij niet, tn de hel.

Ik geef toe dat de poëzie niet hoog-verheven is, maar
dat ls met grafschriften zelden het geval.

Een ander voorbeeld. Ik geef u een zin, waar de weg
lating van de komma volslagen onzin oplevert: De rector
sprak de leerlingen toe, die aandachtig luisterden. Laat
men de komma weg dan betekent dit dat de rector
alleen sprak tot degenen die aandachtig luisterden.
Het is duidelijk dat dit onmogelijk is. Ware het wel
mogelijk, dan zou de rector in vele gevallen zijn mond
wei kunnen houden. De komma wordt bij het lezen
duidelijk gehoord.

meeste mensen er geen flauw denkbeeld van hebben,
waar men het dient te gebruiken. En omdat sommige
schrijvers bang z(Jn dat xe te weinig komma's bezigen,
rijn er die op buitengewoon kwistige wijze hun
komma's rondstrooien, zo zelfs dat ze een beletsel
goed lezen zouden worden, als men sich er werkelijk
wat van aantrok.

Dat het gevaarlijk kan zijn als men de regels vo<
plaatsing der komma's niet weet, blijkt uit de volgende
twee zinnen. Het betreft een aankondiging voor het
aanstaande sinterklaasfeest

Als ik in een der laagste klassen op het bord schrijf:
„De leerlingen, die een versje kunnen opzeggen, krij
gen een mooi geschenk", dan (al zullen de leerlingen
dit misschien wel anders opvatten) ontvangen ze alle
maal een cadeautje, omdat de komma zegt dat alle
kinderen een versje hebben geleerd.

Staat er echter: De leerlingen die een versje kunnen
opzeggen, krijgen een mooi geschenk, dan ontvangen
alleen zij een cadeautje, die een versje opzeggen. In het
ene geval zullen er dus waarschijnlijk meer geschenken
beschikbaar moeten zijn dan in het andere.

TTOMMA's op de juiste plaats zetten, blijft altijd een
moeilijke zaak. De negentiende-eeuwse schrijver
Van Lennep maakte naar de smaak van sommige lezers
te weinig gebruik van leestekens en de een of andere
beoordelaar vestigde daarop de aandacht

Met de galgenhumor, die Van Lennep eigen was. Het
hij toen in een zijner volgende werken achteraan een
paar bladzijden vol met punten, komma's, komma
punten, enz., drukken. De lezer kreeg nu gelegenheid
daaruit de tekens te nemen die naar zijn zin de schrij
ver te weinig had geplaatst Wel grappig, maar nJet
bepaald afdoende.

Uit het bovenstaande volgt dat men b(J het opstellen
van gewichtige documenten niet voorzichtig genoeg
kan zUn ten opzichte van bet plaatsen der komma's.

Dr. F. C. Domlnlcu*.

Pieterskerk, 7.15 tot 7.45 uur: avond
gebed.

Stadsgehoorzaal. 8 uur: Mozart-concert
voor universitaire gemeenschap
gerij door de Camerata Academica te Salz
burg, ter gelegenheid van het 125-jarig be
lt „Sempre Crescendo", solisten:
de 15-jarige G. Siebcr en Jaap Stotijn.
Instituut voor preventieve geneeskunde,
uur: cursus „Van kind tot volwj
>or K. en O.

Zaal Mekel (Hogewoerd): wedstrijd
kleur- en zangkanaries Eerste Leidse Ver
eniging van kanarieliefhebbers en voor
vogelbescherming „De Zanger".

Apotheken
De dienst der apotheken wordt waar
genomen door apotheek Bockwljt,
Breestraat 74, telef. 20552 en de Haven-
apotheek, Haven 18. telef. 20085.

Tentoonstellingen
De Lakenhal: „Start 5" tot 10 december.
Waaggebouw: diepzeeshow 2 tot 5.30 en
7.30 tot 10.30 uur (tot en met 4 december),
op 5 dec. van 2 tot 5.30 uur.

Rijksmuseum voor Volkenkunde: „Het
leven van Buddha ln da kunst" (tot
14 februari 1957).

Legermuseum: tentoonstelling „Pro Pa-
tria", tot en met 20 december.

„Maar" zes borrels

Leids kantongerecht

Een chauffeur uit Katwijk aan Zee had
In augustus van dit Jaar met een auto ge
reden na zes borrels te hebhen gedronken.
8 moest zich nu voor de Leidse kanton-
•chter verantwoorden.

De Katwijker gaf toe. zes borrels te
hebben gebruikt, maar hij vond dat niet
bovenmatig veel. Bovendien zou hij met
snelheid van slechts vijftig kilometer
door Katwijk zijn gereden.

Het O.M. geloofde er niet veel van. Een
getuige schatte de snelheid op honderd
km., hetgeen ook uit de lange remsporen
was gebleken. De eia was f 100 boete of
25 dagen hechtenis en Intrekking van het
rijbewijs voor de tijd van een Jaar voor-
lardelljk met een proeftijd van twee
»r. De plaatsvervangende kantonrechter
veroordeelde de Katwijker tot f 80 boete
of 20 dagen hechtenis en Intrekking van
de rijbevoegdheid voor de tijd van een
voorwaardelijk met een proeftijd van

te ondersteunen in de geest van het pre
advies van het H.B. Het verzoek van het
hoofdbestuur om medewerking te ver
lenen aan de internationale tuinbouwten
toonstelling in I960 te Rotterdam werd
Ingewilligd. Als afgevaardigden werden
gekozen de heren J. C. van der Meer en
P. Steenvoorden. Van het corso-comité
Bloemfoollenatreek was een aansporing
ontvangen deel te nemen aan het corso
1957. Hoewel het verzorgen van een
praalwagen ruim f 2000 vergt, zal worden
getracht met iets voor de dag te komen.

De voorzitter brak tenslotte een lans
voor het leggen van mozaïeken in het
voorjaar. De reacties waren gunstig,
maar het is van belang, dat aMe Noord-
wijkers meewerken.

Botsing tussen bus en
vrachtauto

Gisteravond om half zeven heeft op de
Herenweg, even voor de defensiegebou
wen, een botsing plaats gehad tussen een
autobus van de N.Z.H.V.M. en een met
zAkken kunstmest beladen vrachtauto. Er
aren geen persoonlijk* ongelukken.
De botsing werd veroorzaakt doordat de
bus, waarin zich geen passagiers bevon
den, moest uitwijken voor een wielrijder,
dia op zijn flets geen verlichting voerde.
F.nkele kraanwagens hebben de bescha
digde voertuigen weggesleept
8preekbenrf
Morgenavond om half acht spreekt d*.
|j. Fokkema uit Ede voor de Hervormde
Evangelisatie.

Waterpolo

L.W.V. I-D.Z.V. III

2-2

L.W.V. heeft ztch tot het uiterste moe-
n Inspannen om D.Z.V. te verslaan. In
het begin liet de thuisclub enkele kan-
onbenut. D.V.Z., dat zeker niet zwak-
waa, liet voor de rust de Leidse
keeper een keer de gang naar het net
maken.

Na de hervatting was L.W.V. sterker
fi ondanks fel verdedigen, zorgde d.
Hulst voor de gelijkmaker. Direct na het
uitzwemmen zorgde P. Dool zelfs voor

21. Door een grote blunder ven de Leid
se verdediging kon D.Z.V. nogmaals op
gelijke voet komen: 22. Niet voor lang
echter, want direct na het uitzwemmen
maakte C. V. Wilk aan alle onzekerheid

eind en htelp hij zijn ploeg aan een
zwaar bevochten overwinning.

D.W.T.-De Sleutelstad
4-5

De Sleutelstad heeft tegen D.W.T. geen
beste wedstrijd gespeeld. Het feit, dat de
Leidenaars met drie invallers moesten
uitkomen, verklaart echter veel. D.W.T.

lot twee keer toe de leiding. De eer
ste keer bracht Nic. Brouwer de balans
In evenwicht en Aat Kapaan nam da
tweede gelijkmaker voor zijn rekening.
D.W.T. benutte toen een atrafworp en
ging met 82 voorsprong rusten.
Vtn Berkel zorgde daama spoedig voor

3—3 en het was W. van Rooyen, dia da
Leidenaars voor bet eerst op deze avond
een voorsprong gaf: 24. D.W.T. kwam
nog wel op 4—4. maar vlak voor het
einde, trof Nico van Berkel tn moeilijke
positie toch de roos. zodat de Leidse ploeg
met een overwinning naar huls kon.