Hongaars verzet geslaagd
it
Jlicittuc £ciitsrt)e Courant
Laat het westen ons toch
méér dan snel
helpen,
Russen ontruimen Boedapest en de
staatspolitie verdwijnt
Vrijwel volledige mobilisatie
van Israëlische strijdkrachten
,De
EILIGHEIDSRAAD BESPREEKT
TOESTAND IN HONGARIJE
de voorlit,«r het debat
vrijheid is zware offers waard"
Vele Fransen gedood in
Midden-Oosten
MAANDAG 29 OKTOBER 1956
BUREAUS: Steenstraat 37.
ABONNEMENTEN 7.— per kwartaal;
Advertentie-afdellna Tel 31441
Familieberichten 0.18 per mtlllmetet
Directie. Redactie. Abonnementen- en
2.35 per maand; 0.55 per week.
Postrekening 58830
ADVERTENTIES: J 0.20 per millimeter.
belangrijke korting).
Zevenendertigste jaargang Noiwiya
Directie: t U1EMER
Hoofdredacteur: Dr E. DIEMER
Chef-red.: H. W. J. ENSER1NK
CHRISTELIJK.-*ATIO\A.4L DAGBLAD
ftcnlvatUtl H f|rll«»ea
"tnyn berl In ttgtjeospotl
OP PAGINA 5 HET
DRAMA VAN
MAGYAROVAR
Nagy zwicht voor eisen van opstandelingen
DE OVERWINNING VAN DE OPSTANDELINGEN in Hongarije, die
een groot gedeelte van het land hebben bevrijd, is vrij zeker,
premier Nagy heeft een algemene wapenstilstand afgekondigd, terwijl
lij aan veel eisen van de revolutionairen voldeed. Zo is de wrede
5 jeheinie politie door een nationale garde vervangen, is het kabinet
Irastisch gewijzigd en is als vrucht van de opstand een nationale ver-
gdering ingesteld.
De Russische troepen zijn reeds bezig terug te trekken uit Boedapest
n er zal zo spoedig mogelijk onderhandeld worden over een algehele I:ent-
trugtocht van de Russen.
ken, waaraan alle partijen zullen
doen. staan de concessies van de premier,
dat hij zijn kabinet heeft gewijzigd ei
het bestuur van de communistische partij
besloten heeft zijn bevoegdheden ov
dragen aan een commissie van vijf onder
leiding van Kadar. Deze commissie moet
zo spoedig mogelijk een nieuw partij
congres samenropen.
Een andere moeilijkheid om t »t een
ledig akkoord te komen is dat de opstand
niet onder een centrale leiding staat Er
is zelfs sprake van twee groepen opstan
delingen. Daar zijn de opstjndelingen,
die tegen het communisme vechten en
opstandelingen, die strijden .-oor nalio-
zoals Zuid-Slavië dat
Vandaag schreef het communis-
ch partijblad Szabad Nep: „Deze
erwinning van onze schitterende
ïgd is tevens een erkenning van de
rechtvaardigdheid van onze zaak.
■ze jonge mensen hebben een proe
van hun politieke rijpheid gege-
|n en van het bijzondere verant-
Oordelijkheidsbesef tegenover volk
land."
oe de toestand in Hongarije zich zal
wikkelen, is op het ogenblik moeilijk
zeggen. Hoewel radiostations van de
tandelingen gunstig reageerden op de
often van Nagy. zal de afkondiging van
bestand niet direct effect hebben. De
beten vrijheidsstrijders die van plan
zich nimmer over te geven, wan-
wen nog de berichten van radio-Boe-
st. Bovendien bereikten hen berich-
van aanzienlijke versterkingen van
Russische troepen, die van plan zou-
zijn de grote delen van Hongarije,
ironder een gebied van 160 bij 80 km
heroveren. Ten slotte voelen zij zich
geen geringe mate moreel gesteund
t r de westelijke hulp aan medicamen-
voedsel en verwachten de vrij-
isstrijders veel van de bijeenkomst
'l de Veiligheidsraad, die op verzoek
i de westelijke Grote Drie de klacht
en het Russisch militair optreden zal
landelen.
>e Hongaarse regeringstroepen hebben
uan premier Imre Nagy het be-
'.gen onmiddellijk het vuren op
idelingen te staken. Wanneer zij
vallen worden mogen de troepen
:e oproep van de Hongaarse
is het resultaat van onderhan-
an een delegatie van de op-
n over een wapenstilstand. Ir.
zou volgens de radio die ook
jbevel van Nagy omriep, de strijd zgn
^SgfHONGAR'JE
3 In handen van d»
_a opstandelingen
nsde illegale zenders)
<BB
Hongarije, doch vooral in
is het verzet opgelaaid,
in de opstand is Gyoer. Ten
irduiesten daarvan ligt de grens-
Magyarovar, waar het tot zulke
je gevechten gekomen is. De-
n in het oosten is het bekende
stische centrum van dit land.
Of deze wapenstilstand Inderdaad tot
rtand was gekomen, is echter de vraag.
Enkele uren na de afkondiging van het
bestand werden weer ernstige schermut
selingen uit Boedapest gemeld. Het radio
station van de opstandelingen te Györ.
waar een tegenregering is gevormd, kwam
spoedig tot een ultimatum van de opstan
delingen. In dit ultimatum eisten zij, dat
de acties van de Russische troepen on
middellijk zouden eindigen en de Rus-
in zich uit het land zouden terugtrekken.
Verder werd na de radioboodschap van
premier Nagy, door de radio van de op
standelingen te Miskolc opgeroepen tot
een staking van de strijd. „De nationale
opstand heeft de overwinning behaald, de
Russische troepen hebben gecapituleerd.
De regering zal al onze eisen inwilligen.
Schiet niet meer op regeringstroepen."
Omsingeling
Uit bet feit-, dal Nagy zich cnoodriaK
heeft gezien aan de verstrekkende eiser,
van de opstandelingen zo veel sis het
hem mogelijk was tegemoet te komen
blijkt dat de revolutionairen zich zeer
sterk voelen. In Wenen werden gister
avond berichten ontvangen, als zouden
de Russische troepen zich uit Hongarije
terugtrekken. Andere berichten meldden
echter weer. dat de Russen een grote
tangbeweging door geheel Hongarije
voorbereiden, om de opstandelingen te
vernietigen. Deze tangbeweging zou uit
gevoerd worden als grote militaire een
heden uit de Sowjetunle. Roemenië en
Tsjechoslowakije in Hongarije zouden rijn
aangekomen. Deze eenheden bestaan uit
infanterie, tanks en s-liegtuigen. Ook deze
berichten konden niet bevestigd worden.
(Zie vervolg pap 5)
Bloedige grenspaal
A LS MEN de geschiedenis mag af-
bakenen met grenspalen, dan
hebben wij thans zo'n grenspaal be
reikt: de ineenstorting van het Rus
sische machtsblok is niet meer te
houden. De opgekropte nationale ge
voelens der oosteuropese volkeren
brken baan. Soms in een verguizing
van alles wat Russisch is, maar ook
n een verguizing van het communis-
ne, de Russische ideologie, welker
.zegeningen" men nu een tiental ja-
en aan den lijve heeft ondervonden.
Dit onderscheid dient men wel in
het oog te houden: de „lente in
oktober-omwenteling" in Po|en is j
van een andere aard dan de bloedige
strijd die thans in Hongarije wordt
gestreden. Polen is het communisme
trouw gebleven, zij het dat het niet
meer het ijzeren „Stalinistische com
munisme" is. doch het „Titoïsme",
het communisme-met-nationale-zelf-
standigheid. Ook al daarom is het
erzet der Russen in Polen veel min
der geweest dan in Hongarije: men
heeft in Moskou Tito aanvaard en
dus moest men ook Gomulka aan
vaarden.
Aldus luidde de boodschap van het revo
lutionaire comité in Miskolc, dat binnen
twee weken vrije verkiezingen eiste.
Een ander belangrijk radiobericht was
afkomstig van de studenten in Boedapest
en werd door de officiële Hongaarse radio
omgeroepen. Dit bericht luidde: „Honga
ren, revolutionairen: de nationale garde,
geroepen om bij het handhaven van de
orde de Russische troepen te vervangen,
is geboren. Studenten, jonge werkers,
meldt u in grote getale aan voor de na
tionale garde."
Nog geen akkoord
Het is duidelijk, dat er nog niet van een
volledig akkoord over een bestand gespro
ken kan worden. Nagy belooft onderhan
delingen met de Russische troepen over
het terugtrekken, terwijl de opstandelin
gen een terugtocht eisen van de Russen
met „witte vlaggen" en een opheffing
var het pact van Warschau.
Tegenover de eis van de revolutionairen
verkiezingen te houden binnen twee we-
Het inwendige van een van de
twee Dakota's, die vanaf 't vlieg
veld Valkenburg naar Wenen
zijn gevlogen, geladen met 2160
sefs bloedplasma uit Nederland.
Amerikanen verlaten Midden-Oosten
slechts tegen het j
PRESIDENT EISENHOWER heeft
de door Israël aangekondigde
Stalinisme, tegen de overheenimrgedeeltelyke mobilisatie „vrijwel
door Moskou, daar is men in opstand i genoemd. Tegelyk drong
tegen het communisme als zodanig.hij er bij premier Ben Goerion op
legen de leer van de onvrijheid, van j aan alles te vermijden, dat de vrede
de staatsdictatuur. Daar is men niet in gevaar zou kunnen brengen. En
tevreden met de Titoïst Geroe, daar A" ukH+x***
il men democratie zoals het westen
die heft en zoals Hongariie zelf vroe
ger gekend heeft. En dat is het waar
om de Russen terug slaan met een
felle verbittering, die absurd Inkt na
de onbloedige ommeker in Polen.
Deze grenspaal der geschiedenis is
door het bloed van duizenden fel
rood gekleurd. Onze deelneming gaat
uit naar die thmeiiden die in deze
vrijheidsstrijd zulke ontzagwekken
de offers hebben moeten brengen en
nog brengen. De nood te lenigen
waar maar enigszins mogelijk is dat
is onze plicht als mensen uit de vrije
wereld. Dat is onze christenplicht.
En als er in deze een beroep gedaan
wordt op uw offervaardigheid, laat
het dan werkelijk een offer zijn. Een
offer uit innige dankbaarheid.
Tj^N DAN blijft de vraag of wij. de
A-i volkeren van het westen,
kunnen en moeten doen.
„kwestie-Hongarije" is voorgelegd
(ZIE VERVOLG OP PAG. 5)
omdat de Verenigde Staten blijkbaar
weinig vertrouwen hebben in deze
vredelievendheid, ging er zondag
van het ministerie van buitenlandse
zaken een waarschuwing uit naar
alle Amerikanen in het Midden-Oos
ten, dit gebied zo mogelijk ten spoe
digste te verlaten.
Daarmee is de toestand in dit gebied
scherp getekend. Hoewei berichten over
de spanning aan de grenzen rond Israël
dc laatste dagen In verband met de
schokkende gebeurtenissen In Hongarije
vrü schaars zijn geweest, kon een toe
nemende ongerustheid In Israël niet
ongemerkt blijven.
Na een kabinetszitting van zes uur liet
de Israëlische premier Ben Goerion be
kend maken, dat zijn land tot een ge
deeltelijke mobilisatie is overgegaan in
verband mot de bedreiging van de grenzen
en de grensnederzettingen.
Arabische commando's aan de pren-
met Egypte, de Libanon en Jordanië,
uerder het tegen Israël gerichte bondge
nootschap pan Egypte. Jordanië en Syrië,
de verklaring van Jorda'nië, dat de voor
naamste zorg van dat land is het voeren
in een vernietigingsoorlog tegen Israël
i de concentratie uan Iraakse troepen
in de grens van Jordanië.
De Israëlische ambassadeur in Wash
ington heeft minister Dulles bezocht om
hem van de situatie op de hoogte te bren
gen. Na een onderhoud met Dulles stuurde
Eisenhower een boodschap aan Ben
Goerion en aan de Arabische landen.
Donors nodig
In geheel Israël zijn troepenbewegingen
gaande en men is een actie begonnen
om bloed-donors te winnen. Volgens het
officiële communiqué zijn reserve-
bataljons naar de grenzen gedirigeerd.
Israël geeft als redenen voor- dezt
maatregelen op de hernieuwde activiteit
zij
VEILIGHEIDSRAAD heeft glster-
ivond met negen tegen één stem (die
de Sowjetunic) en één onthouding
Joegoslavië) besloten het verzoek
de Westelijke Grote Drie, dc situatie
Ongarlje te bespreken, in te willigen,
lische poging, het debat drie a
•n uit te stellen, werd met de-
emverhouding verworpen.
De d
ethod|
ividui'Söwjetunle steunde het Hongaarse
n 0lst, volgens welke de binnenlandse
als Hegenheden van Hongarije buiten de
llctie van de Verenigde Naties val-
Engelse afgevaardigde betoogde
itegen. dat het vechten van buiten
troepen in Hongarije wel degelijk
^Internationaal probleem was.
|Westelijke Grote Drie hadden zater-
iloten de kwestie voor de Veilig-
id te brengen. Voordien hadden
- veertien ondertekenaars van het
>prek^arse vredesverdrag in kennis ge-
n'inhaivan hun besluit Het optreden van
nks Jide troepen achten de westelijke
ch bloheden in striid met dit verdrag
ceschlat de Franse. Engelse. Amerikaan-
diep I Russische afgevaardigde het woord
icmaén gevoerd (de Hongaarse afgevaar-
°p J Peter Kos heeft niet gesproken)
En JVeiligheidsraad zal vanavond weer
d^ksmen
president van Liberia, dr. William
zijn echtgenote en zijn
het staatsbezoek aan ons land.
gevolg door een tiendaags on
derblijf, gisteravond per trein
Zwitserland vertrokken.
tan, Is
na h
Veïferd g<
eel ve
„De Roden moeten uit Hongarije".
Zo eist Maria Szoo, een Hongaarse,
die demonstreerde voor het hoofd
kwartier van de Russische verte
genwoordiging bij de Ver. Naties in
New York. Haar leus en de tranen
in haar ogen vinden weerklank bij
de duizenden Hongaren die leven
in de vrije wereld.
De
Russen trekken terug. Dat is een
van de grote koppen in de maandag
ochtendbladen. Hier in Wenen, in de
stromende regen, drommen de men
sen om kiosken en krantenverkopers
om een van de kranten te bemachti
gen. In Wenen leeft men heel sterk
mee. In hotels, café's, winkels en
kantoren schaart men zich algemeen
Telefonisch van onze
correspondent
ALFRED van SPRANG
om de luidsprekers zodra er nieuwe
berichten worden omgeroepen en het
wordt dan plotseling opvallend stil,
waar het even te voren een druk ge
roezemoes was.
De kranten en de radio doen intussen
voortdurend een beroep op de bevolking
om het Rode Kruis te steunen. De reactie
van het Oostenrijkse volk Is overwel
digend. Er wordt met gulle hand gegeven
Er zijn mensen die hun auto volladen met
kleren en levensmiddelen en die op een
van de inzamellngscentra inleveren. An
deren keren de inhoud van hnn portemon-
naje om. Een oude man kwam zijn spaar
bankboekje brengen.
NAAR DE GRENS
Met een auto vol verbandstoffen van
het Oostenrijkse Rode Kruis ben ik van
daag naar de Hongaarse grens gereden om
uit de mond van Hongaren zelf te verne
men hoe de toestand in Hongarije is. En-'
kele dagen geleden hielden de Hongaren
aan de grens zich nog op een afstand maar
nu waren zij een en al tegemoetkomend
heid. Er werd gretig 'n gesprek aange
knoopt.
Men accepteerde dankbaar de aangebo
den sigaretten en Oostenrijkse en Hongaar
se grenswachten lieten zich handenschud
dend fotograferen. Verscheidene Hongai
maakten van de gelegenheid gebruik
even de grens over te wippen en familie
leden in Oostenrijk op te zoeken.
De Hongaarse grenswacht bestaat thani
uit militairen, aangevuld met burger-
verzetsstrijders. Allen dragen de Hon
gaarse nationale kleuren rood. wit
groen. Maar niemand heeft meer een c
munistisch embleem. Dat is ook uit de
vlag van de grenspost gesneden. „Het kost
zware offers, maar de vrijheid is om
waard", zei een jongeman in een bruine
regenjas. Hij bleek een student ir
landbouwwetenschappen te zijn die zich
bij het verzet aan de grens aangesloten
heeft.
KINDEREN
Volgens hem vechten zelfs kinderen
tien tot vijftien jaar mee. De haat var
volk richt zich vooral tegen de geheime
staatspolitie die meedogenloos optreedt en
veel slachtoffers heeft gemaakt Tachtig
procent van de gewonden in het grens
gebied Zijn volgens hem vrouwen en, kin
deren die in de rug geschoten zijn.
Terwijl ik aan de grens stond was er
m druk verkeer van af- en aanrijdende
auto's van het Oostenrijkse Rode Kruis
en van het Hongaarse leger Grote hoe
veelheden medicamenten, bloedplasma.
verbandstoffen en levensmiddelen (o.a
ook uit Nederlandwerden ot>ergeladen
en verdwenen meteen in Hongarije waar
men er overal op zit te wachten.
In een café in Nickelsdorf meidden zich
vijf Hongaarse vluchtelingen, een vrouw
vier mannen Zij kwamen uit Boedapest
hadden kans gezien door de drie dub-
Een exemplaar van een krant die
door de opstandelingen wordt
uitgegeven en waarin de eisen
kenbaar worden gemaakt.
bele afsluiting om de stad te komen, door
zich met verband te omwikkelen en zich
als gewonden voor te doen!
Vooral de Jongeren hebben volgens hen
uitzonderlijke staaltjes van moed getoond.
Een Jongen van negen Jaar heeft aelfs kans
gezien een tank op te blazen. „ZU hebbei
hulp uit het buitenland nodig", verklaarde
een van de mannen. „Laar het westen
toch met alles helpen. Maar het moet i
gebeuren want anders sterven nog duit
Boedapest heeft het sein ge
geven tot de opstand, maar het
ziet ernaar uit dat juist het
platteland de beslissende stoot
heeft gegeven. Vooral in de
omgeving van het. stadje Ma-
gyarovar hebben boeren en ar
beiders zich onvervaard in de
strijd geworpen, volgens onbe
vestigde berichten onder leiding
van een kolonel. Over veel wa
pens beschikte men niet, maar
de Hongaarse vlag dekte steeds
ie landbouwwagens en tractoren
waarmee men naar de bedreig
de plaatsen trok.
Preventief
In de waarschuwing van het Amerikaan
ministerie van buitenlandse zaken
wordt sterk de nadruk gelegd op het pre
ventieve van genoemd advies aan de
Amerikanen in het Midden-Oosten. Het
bedoelt vooral de vrouwen en kinderen
uit het gevaarlijke gebied te daten vertrek,
en verder die mannen wier aan-
igheid niet strikt noodzakelijk is. Men
vertrouwt echter, dat de regeringen van d'
betrokken landen volledige bescherming
zullen bieden aan de Amerikanen en hur
bezittingen.
Koningin blijft nog een
week op Sicilië
Koningin Juliana heeft besloten haar
vakantie in Taormina op Oost-Sicilië met
week te verlengen. Hoewel aanvanke-
was medegedeeld dat zij had beslo-
sloten vrijdag naar Venetië te vliegen en
vandaar per auto naar Cortina d'Ampez-
te reizen, is zij niet vertrokken.
Het ligt in het voornemen van koningin
Juliana zaterdag van Sicilië naar noord-
Italië te vertrekken voor haar terugreis
sar Nederland.
Gisteren heeft de koningin een uitstapje
gemaakt naar het kasteel San Alessaio
de badplaats Forza Dagro. liggend aan
Straat van Messina. Vandaag of morgen
zal H M. de archeologische vondsten in
Agrigento en Selinunte bezichtigen
Het wapen (met het communistische
embleem) boven de ingang van de
Hongaarse legatie aan de Oranje
straat in Den Haag, werd door onbe
kenden met verf besmeurd. Ook was
er een briefje opgeplakt, waarvan de
inhoud echter niet bekend is. Een
agent houdt, op verzoek van het mini
sterie pan Buitenlandse Zaken, een
oogje in het zeil.
Op bijna 60-jarige leeftijd is overleden
de heer Tom Schreurs, hoofd van de repor-
tagedienst van de AVRO. De heer
Schreurs, die sinds 1926 aan de AVRO was
verbonden, was bekend om zijn originele
ideeën en groot organisatietalent.
J^E GOLF VAN HAAT in de Arabische smeten de documenten op straat. Er
wereld tegen de Fransen Is van Noord-
Afrika overgeslagen naar hel Midden-
Oosten. waar zaterdag en zondag ernstige
gewelddaden zjjn gepleegd. Werden za
terdag in de Syrische hoofdstad D a m a i
c u s dc Franse ambassade en een mlssli
school door explosies beschadigd, zondag
trok een menigte Van duizenden opgc
wonden Arabieren naar het Franse con
sulaat in het Jordaanse deel van Jeru
zalem. Het gebouw werd door brand z<
goed ais geheel verwoest. De Franse am
bassade In de Jordaanse hoofdstad A m-
m a n beeft men weten te behouden.
In Tunesië werden zaterdag twaalf
Tunesiërs en zes Fransen gedood bij ge
vechten tijdens Franse troepenverplaat
singen die ten doel hadden de Franse
militaire kracht In dit land te verster
ken. In het gebied van Meknes in M a-
r o k k o was het aantal doden onder
Europeanen zaterdagavond tot 51 geste
gen. Er woedden daar meer dan dertig
branden. En in A 1 g e r ij e. het land
waar het Arabische verzet tegen de
Fransen om begonnen is, vleiden dit
weekeinde meer dan dertig Fransen.
Donderdag wordt in Algerije de tweede
verjaardag van de opstand tegeji Frank,
rg'k gevierd. Men verwacht dan een nleu-
golf van terreur, evenals in Tunesië
Marokko. In de overige Arabische lan.
den werd zondag algemeen gestaakt uit
protest tegen de arrestatie van vijf Al ge-
rijnse verzetsleiders, die gisteren onder
strenge bewaking per vliegtuig naar Parijs
zbn overgebracht om daar voor een krtye*.
lad terecht te staan.
In Syrië werd de staat van beleg afge
kondigd na de aanslagen op de missie
school en de ambassade De aanval op het
consulaat in Jeruzalem begon na
dat de Franse consul had geweigerd de
jstrijken. Demonstranten verwoest
ten het meubilair van het consulaat en
minstens zestien gewonden zijn, on
der wie een veertienjarige jongen die
door een kogel werd getroffen toen hU
de vlag neerhaalde.
In Marokko is een nieuwe regering ge
vormd, waarin de nationalistische Istiqial-
partij de overhand heeft. SI Bekkai is op
nieuw premier en Balafrej blijft minister
van buitenlandse zaken. Majoor Driss Ben
Omar is door de sultan benoemd tot mi
litair en burgerlijk gouverneur van Mek
nes en omgeving. Het politiebureau van
die stad is nu door Marokkaanse troepen
Algerijnse nationalisten doodden zater
dagavond 32 Fransen en verwondden er
minstens tien, toen zij zestig kilometer van
Algiers een konvooi In een hinderlaag
lokten. BU een Franse tegenaanval sneu
velden vijftien Algerijnen.
Vanavond om 9 uur Nederlandse tijd
komt de Veiligheidsraad bijeen ter bespre
king van de Franse klacht met betrekking
tot de militaire hulp door Egypte aan de
Algerijnen verstrekt.
Koud weer
De Bilt verwacht tot mor
genavond: Veel bewolking
met buien. Matige tot krach
tige. langs de kust nu en dan
harde wind tussen noord
west en noordoost. Koud
