GHRISTFUJK
l
Woningnood een bedreiging
voor de volksgezondheid
Boek
N.C.B. bouwde nieuwe vleugel
aan historisch kantoorpand
School, cultuur en verkondiging
DAN
MAAR ZO!
Polen
Nieuw schot
2
KANTTEKENING
Professor Tuntler:
Het Verbond vin Wetenschappelijke
Onderzoeken heeft zaterdac kn U-
trecht tn aamenwerking met de Ne
derlandse Consumentenbond het pro
bleem vin de woningnood onder de
loep genomen. Speciaal ging het
de vraag, of niet door het ven*-
loien van technische en economische
mogelijkheden een probleem met ern
■rtlge culturele en sociale Implicaties
la geschapen of bestendigd, dat bij
Jolst gebruik van de mogelijkheden
misschien al opgelost had kunnen sijn.
In een wegens ziekte voorge
lezen inleiding van professor dr.
J. H. Tuntler sprak deze als zyn
mening uit, dat de regering niet het
vertoond aohijnt te zien tussen de
woningnood en de volksgezondheid,
althans dat zij niets in die richting
heeft ondernomen. Verder liet hy
zeggen, dat er spanningen op psy
chisch en psychiatrisch terrein zullen
ontstaan als de bouw van woningen
steeds voor alles gaat en er niet wordt
gedacht aan de behoefte aan ontspan-
ningsgetoouwen. Ook zal men moeten
nagaan, welke bijzondere maatregelen
getroffen dienen te worden voor bij
zondere bevolkingsgroepen zoals be
jaarden, werkende vrouwen en stu
denten.
Doordat de sociale verhoudingen
D*. G. N. Lammens,
theol. dra.
Ds. G. N Lammens, predikant bij de
Gereformeerde Kerk van Rotterdam-
Krallngen. is cum laude geslaagd voor
het doctoraal examen in de godgeleerd
heid aan de Vrije Universiteit te Amster
dam.
Ondertcnsbenoemingen
u l o-school t# Viisrenveen: H Steglnk
Oudsschoot. san de Koningin JJulianasch
Deventer H
de Groen van Prtnstsrer-u l.o -
VAN DE DAG
Ditmaal ean aankondiging van enkele
tijdschriften. WIJ ontvingen het eerste
nummer van S o t e r 1 a het orgadn
van de protestants-christelijke artsen
organisatie ln Nederland. De bedoeling
ls niet, dat het een medisch vakblad
wordt; daar bestaat geen behoefte aan.
Het wil dienstbaar zijn aan de bezin
ning van de christen-arts. aan zijn con
frontatie met de Werkelijkheid van de
Gekruisigde
Van geheel andere aard is L c t u-
r a, het aardige masndblad van Bosch
en Keuning. dat abituriënten ien ook
oudere leerlingen) van middelbare en
kweekscholen op een amusante manier
wil helpen hun talen bij te houden met
vaak heel goede, soms wat flauwe
grapjes uit buitenlandse bladen. Het
blad gedijt goed. het gaat zijn zevende
Jaargang In met een groeiend lezertal.
De combinatie van deze twee bladen
ls wel wat vreemd. We excuseren ons
daarvoor met een t-^oep op de eenheid
des levens
steeds veranderen, worden aan de
woningbouw steeds weer andere ei
sen gesteld. Volgens professor Tuntler
zal. wanneer dit alles niet voldoende
wordt bestudeerd, de woningnood van
heden de volksgezondheid over 50
jaar nog ernstiger bedreigen dan thans
het geval is.
Chr. begrafenisondernemers
Verheugende groei van
het aantal leden
Over plaatselijke toestanden en over
verhoudingen in het particuliere begrafe-
nisbedrijf zal de Protestants Christelijke
Bond van Begrafenisondernemers in Ne
derland binnenkort een enquête houden.
Op de vrydag in Utrecht gehouden le
denvergadering van deze bij de Christe
lijke Middenstandsbond aangesloten or
ganisatie werd dit besluit met algemene
stemmen genomen, nadat het van be
stuurszijde was toegelicht. In de toelich
ting werd gesteld, dat men in onder
scheiden plaatsen en streken ln ons land
nog vele plaatselijke of streekgebruiken
by begrafenissen aantreft, die de onder
nemers uit andere plaatsen, die buiten
hun eigenlijke rayon een begrafenis moe
ten verzorgen, wel eens voor moeilijk
heden plaatst. Teneinde de teraardestel-
ling overal volledig correct te doen ver
lopen. is dan nu besloten een enquête te
houden en de resultaten te zijner tijd
aan de leden mede te delen.
De vergadering stond, wegens ziekte
van de voorzitter J K. Rietdijk uit Rot
terdam. onder leiding van de penning
meester. de heer A. H. Kerkhof uit Den
Haag In zyn openingswoord, dat door
de heer Kerkhof werd voorgelezen, kon
digde de heer Rietdijk de bescherming
van het beroep van begrafenisonderne
mers aan. Volgens hem zal verweer
moeten worden gevoerd tegen ongemo
tiveerde aanslagen tegen het particuliere
begrafenisbedrijf.
Het verslag van de secretaris, de heer
J. Nagtegaal uit Den Haag meldde een
aanzienlijke ledenwinst. Op 1 Januari
1956 stonden 159 leden ingeschreven. In
de eerste negen maanden van dit jaar
was de toeneming 115 leden, zodat de
bond per 1 oktober 274 leden telde. Ook
financieel gaat het de bond uitstekend.
De aftredende bestuursleden, de heren
J. K Rietdijk uit Rotterdam, A. H.
Kerkhof uit Den Haag. G. Homburg uit
Ede en W. Schaaij uit Amsterdam wer
den bij enkele kandidaatstelling herko
zen.
Bij de rondvraag werd de oprichting
van afdelingen bepleit. Dit vond algeme
ne instemming en het bestuur zal hier-
dan ook aandacht schenken.
Bij Bheomttisehe Pijn
veroorzaakt door
brengt Krnschen nitkomit.
Dat komt door de bloedzuiverende
kracht van Kruschen. De zes minerale
zouten waaruit 't is samengesteld, heb
ben zo'n aansporende werking op de
bloedzuiverende organen, dat "t bloed van
stonde af aan sneller gaat stromen. On
zuiverheden daarin kunnen zich niet
vastzetten ln de gewrichten
die U r
Melodie en woord
der Ethergolven
DISSDAG IS OKTOBER
KRO:
7 45 Mor
V d
7 10 Gemangd koor; 7 15 Gra
gangabad en liturg kal; 8 00 Not
bar. S IS Gram. 115 V d vrouw; 9
tent; 9 40 Lichtbaken. eau». '.0.0
kleuter»; 10.18 Gram; 10» Sch<
11.00 V d vrouw. 11» Grim11
de ziele kiielen eau». 13.00 Angelus. 11.03
Lunchcunc. 13 45 N*«, 13 00 Regerlngsver-
klertng door Z E Minliter President dr W
Dn—; plm 14.00 Schoolradio; 14.» Gram.
Puzzel mee
"1
OPGAVE PUZZEL NO. M
HORIZONTAAL: 1 Onbebouwd. 5
Kleedje. 7 Vissoort, 8 Turtu bevelhebber.
10 De Lezer Heil. 12 Spil. 13 Insekt, 15
Steen. 17 Voorstelling. 18 Inhoudsmaat.
19 Grappenmaker, 21 Voorzetsel. 23 Tan-
deloeu zoogdier. 24 Stuk grond. 28 Vreem
de munt. 27 Graafdiertje. 28 Vrucht
VERTIKAAL: 1 Z-.vaa- stuk hout. 2
Soort. 3 Telwoord. 4 Vogel. 5 Mom 8
Kledingstuk. 9 Bevel. 11 Bindweefselen
steking. 13 Kledingstuk. 14 Metaal. 18
Water Ir Friesland. 17 Gezinslid. 17a
Vochtig. 18 Gebogen. 20 Kledingstuk. 22
Bijwoord. 23 Oppervlaktemaat. 25 Zang-
noot, 28 Voorzetsel.
OPLOSSING PUZZEL NO. «7
14» V d plattelandsvrouwen; 14 40 Cabaret;
15 00 V d zieken; 18» Ziefcenlof; 17.00 V
d Jeugd; 17 40 Koersen; 17 45 Regerlngsultz:
Rijksdelen Overzee Pster M. Kammerer
O.P.M.- De Missie ln Centraal Nieuw-Gulnea;
lê.OO Lichte mui; 18 30 Sportpraatje; 18.»
RVU da A PoaDe geestelijke revolu
tie van de Aziatische volkeren; 19.00 Nws;
19 10 Gram; 19 15 Uit het Boek der Boeken;
'.9» Gram; Act; 30 45 Concertgebouw -
orfc an sol. 2155 Kampvuren lang» de eve
naar, eau*; 33 15 Or ge Icon c, 22 45 Avondge
bed en liturg kal: 23 00 Nwi; 33 15—34.00
i Gym; 7 30 Gram VPRO 7.» Dagope-
g AVRO 8 00 Nwa. 8 15 Gram; 9 00
Gym; 9 10 V d vrouw; 9.15 Gram: 9 40
Morgenwijding; 10 00 Gram: 10» V d kleu
ter»; 1100 Amus mux; 11» Cello en plano;
11» Gram: 12.00 Orgelspel; 12» Land- en
tulnb meded; 12 33 Lichte mui; 12 45 Nwi;
13.00 Regeringsverklaring door Z E Minister-
President dr W Drees; 13.55 Koer—n; 14.00
Gram: 14 40 Schoolradio; 15 00 V d vrouw;
15» Planovoordr; 18 00 Gram; 18» V d
jeugd: 17» De dierenwereld en wij. eau».
17» Lichte mui: 18 00 Nwa; 18 15 Plano-
spel: 18» Een Canade— bruladiwlnkel. eau*.
18 40 Dinsmui. 18 50 Pari* vous parte; 19 00
V d kind; 19.05 Kamerkoor: 19.45 ttlmpraat-
Je; 00 Nws? 20 05 Gevar progr; 22 15 De
Antwoordman: 22» Viool en altviool; 23 55
geloof dat 23 00 Nwa; 23.15 Koer—n
New York. Jcurn en New York calling;
2335—23 50 Gram
Beroepingswerk
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Polsbroek. Vlist en Stel
lendam. kand. Joh. Kok te Veenendaal;
te Oudega-Eernewoude itoez.»: W. van
der Ven te Zaandijk; door de Generale
Synode als predikant voor buitengewo
ne werkzaamheden met binding van
hun standplaats aan de Kerk in haar
geheel (legerpredikant)kand. W. C.
van Dam te Gilze-Rijen; kand. H. Hoek-
sema te Arnhem; kand. G. J. Droppers
te Rotterdam-Zuid: kand J. W. Jong
bloed te Woensdrecht; kand. W. Schun-
hart te Soest en kand. B. Zoodsma te
Venlo; J. G. Abbringh te Oosterwolde
(Gld.) te IJsselmuiden itweede maal
toez.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Ter Apel; E. Torenbeek
te Scherpenzeel.
Beroepbaar. De classis Franeker
heeft praeparatoir geëxamineerd en be
roepbaar verklaard de heer Th. S. de
Groot, theol. kand. aan de Theologi
sche Hogeschool. Kand. De Groot if
woonachtig te Minnertaga.
De tynodale Oproep
Uitspraak der classis
Breukelen
De clasalcale vergadering van Breu
kelen der Nederlandse Hervormde Kerk
heeft zich uitgesproken over de syno
dale Oproep inzake Nieuw-Gulnea.
De vergadering betwijfelde niet de
kerkordelijke correctheid van deze op
roep; wel was het merendeel der ver
gadering van mening, dat het beter ware
geweest, indien de classes van tevoren
in deze zaak waren gekend. De vergade.
ring was in meerderheid van mening,
dat door de Generale Synode breder
overleg had behoren te worden gepleegd
met verschillende andere raden dan die
van de zending, zoals de Raad van Kerk
en theologie. Kerk en overheid en de
oecumenische raad.
Voor de meerderheid van de vergade
ring stond het niet vast. dat Nederland
bereid zal moeten zijn. zyn aanspraken
om alleen op eigen gezag Nieuw-Guinea
te besturen, te laten vallen. Een min
derheid ter vergadering was het ten de
zen met de Oproep eens.
EEN
woon»
VOOR
VAN-
DAAG
Bovendien....
De Bijbel spoort ons voortdu
rend aan om in onze arbeid trouw
?n ijverig te zijn. Reeds in het
paradijs kreeg de mens daartoe de
opdracht. En bij de wetgeving op
Sinaï werd het uitdrukkelijk voor
alle eeuwen vastgelegd: Zes dagen
zult gij arbeiden en al uw werk
doen.
Door de zonde werd de arbeid
een strijd om het
dagelijks brood
en die strijd om
het bestaan vaak
moeite en be
zorgdheid Wat
Jezus in het vol
maakte gebed
heel simpel „ons
dagelijks brood"
noemt, is in onze
tijd uitgegroeid tot een lange lijst
van dingen, nodig voor ons „nood
zakelijk levensonderhoud".
Maar toch verandert daardoor
niet de eis, die de Heiland ons
voorhoudt: Zoekt eerst het Ko
ninkrijk en Zijn gerechtigheid.
(Matth. 6 33).
Als we dat doen met heel ons
hart en met al onze kracht, dan
zullen we trouw zyn in het vol
brengen van onze aardse roeping.
Maar de bezorgdheid, die ook in
deze tijd van hoogconjunctuur zo
veel slachtoffers maakt, heeft dan
haar stekende angel verloren.
.Want uw hemelse Vader weet,
dat gij dit alles behoeft."
Eerst het Koninkrijk en Zijn
gerechtigheid. En al dat andere
dan? „Dit alles zal u bovendien
geschonken worden."
Bidden we toch elk dag om de
dingen, waarover wij ons zo druk
maken, op de juiste plaats en in
de juiste verhouding te zien.
Hout en Bouwn in ruimere behuizing
Monumentale voordeur met zinvolle uitheel
ding geschenk van de leden aan hun bond
In oude steden vindi men vaak naast straatnamen, die herinneren
aan oude ambachten, ook een Muntstraat, waarvan de naam uitwijst,
dat die stad het muntrecht had en dat haar geld door ieder kon wor
den gebruikt. Zo ook in Utrecht waar een zijstraat van de Kromme
Nieuwe Gracht (die oude Rijnloop, waarvan de waardige huizen de
heugenis dragen van de 17e en 18e eeuw) de naam Muntstraat
draagt. Op de hoek van Kromme Nieuwe Gracht en Muntstraat, op
de plaats, waar waarschijnlijk vroeger de munt stortd, waar de bis
schoppelijke penningen en goudstukken werden geslagen, staat ver
moedelijk sinds de tweede helft der 17e eeuw een statig pand, dat
terecht reeds vele jaren op de „monumentenlijst" staat.
Deze oude panden hebben één be
zwaar ze zijn, ondanks de grote
ruimten, die ze bevatten, voor bewo
ning in onze tijd ongeschikt. Daar
door zijn vele kantoorgebouw gewor
den.
Zo i« het ook met het genoemde
pand. In 1930 werd het voor de prijs
van f 25.000 verkocht aan de toen
malige Ned. Christelijke Bouwarbei-
dersbond. die thans nog voortbestaat
in de N.C.B. van werknemers in de
Hout- en Bouwnijverheid. Dat bedrag
was een hele prijs. Maar de N.C.B.
betaalde er f 15.000 minder voor, dan
9 jaar eerder Vrouwe Bosch i
Oud-Amelisweerd had neergeteld.
De N.C.B. vond ln dit pand een
huizing na 16 jaar omzwerven sinds het
eerste „kantoor" (een gedeelte van een
woning in Amsterdam) in gebruik was
genomen die ruim genoeg was voor de
toenmalige bondshuishouding.
Toen het eerste bureau betrokken werd,
had de N.C.B. 29 afdelingen en ongeveer
1000 leden. In 1940. toen de oorlog c"
brak. waren er 362 afdelingen en 16.1
leden. Het gebouw aan de Kromme
Nieuwe Gracht kon bij de toenma
werkzaamheden van de bond voldoe
huisvesting bieden aan bestuurders
personeel.
Na de oorlog vond men het pand uit
gewoond door bezetters en bevrijders,
terug. Na een tijdelijke huisvesting kon
het in december 1945 betrokken worden
Het pand was grondig gerestaureerd,
maar al spoedig breidden de werkzaam
heden zich zo uit, dat meer ruimte no-
Aspecten van het christelijk onderwijs VI
(Van een medewerker)
Ondanks Van Niftriks
relativisme op het ter
rein van schooi en orga
nisatie wij hebben
het in ons vorig artikel
gezien stelt hij zijn
theologie zo absoluut,
dat hij alleen maar
Kuyper kan ontmoeten.
Ondanks alle scherpte
van formulering is de
vraag of de orde der
schepping zo scherp
door een kloof is ge
scheiden van die der
verzoening, niet afdoen
de beantwoord. Staat
de school alleen maar
absoluut in de orde der
schepping?
Men kan het relativisme
zo absoluut (tellen, dat men
in hetzelfde euvel vervalt
als. wat men de tegenstan
der verwijt: starheid en het
hanteren van een zwart-wit
schema. Vanuit een derge
lijke, absolute eenzijdigheid
komt men dan tot de ge
dachte dat voorstanders der
christelijke school en van
christelijke organisaties al
leen maar Kuyperiaan of
Kuyperiaans geïnfecteerd
zijn.
Zo «rimpel liggen de kaar
ten echter niet. Wie «taat en
werkzaam ls In de orde der
schepping (de school) en
heenwUst naar de orde der
verzoening moet dit kunnen
doen In volle vrijheid en
kiest die schoolvorm, die
hem deze waarlijk christe
lijke vrijheid waarborgt.
Daarom is de tegenstelling
f
Positiebepaling
school der christelijkheid en
school van Christus niet al
leen geforceerd maar ook.
praktisch niet hanteerbaar.
Evenmin als wij absoluut
kiezen voor de democratie
als zodanig, doch deze staats
vorm kiezen omdat hier de
vrije loop van het Woord
het meest (nooit volmaakt)
gewaarborgd is, kiezen wij
voor de vorm der vrye
school, omdat daar de mo
menten. waarop de school
verkondigt (dus: in de orde
der verzoening staat), niet
door de staat worden be
paald en er geen wettelijke
remmingen zijn, die het voor
de onderwijzer bemoeilijken
zjjn werk als zielszorger
voor het kind ln de ver
heven zin van het woord,
te doen. Want wie verkon
digt' is zielszorger.
Dan is er in de praktische
consequentie van de nieu
we theologie ten aanzien van
de schooltaak het grote be-
dat
niet
voldoende oog heeft
algemeen priesterschap der
gelovigen, een wezenlijk be
standdeel van het reforma
torisch protestantisme. Het
„hanteren" van de Bijbel is in
onze protestante kerken niet
alleen een voorrecht van
theologen, het ls ook heilige
roeping der belijdende le
den. op de plaats waar zij
zijn gesteld.
Onderwijzer zijn is meer
dan een vak. het is een
ambt, een roeping. Niemand
meer dan Luther schakelde
het geiyk met dat van pre
dikant. De ontwikkeling ter
zake vraagt onze nauwlet
tende aandacht. De verkon
diging in de school (d.i. de
ontmoeting met Christus in
het leven) door de onder
wijzer heeft in het alge
meen priesterschap der ge
lovigen zijn fundament.
Daarom gaat het niet al
leen, niet in de eerste plaats,
om versjes leren of om bij
belteksten of om kerkelijke
geschillen uit te meten,
maar het gast om de ont
moeting met de Christus der
Schriften. Dan komt de op
voeder, het kind. ..de" school
In een crisis, d.i. ln het oor
deel. en zo tot de belijdenis
en het getuigenis van de
enige troost in leven en
sterven. (Zondag 1 van de
Heldelbergse Catechismus).
Men kan vol blijde over
gave in de christelijke school
werken, zonder voor 100 pro
cent in de schoolvorm onder
te duiken zonder dus het „ty
pe" in al zijn facetten voor
zijn rekening te nemen.
Met andere woorden: wij
geloven niet in het alleen
zaligmakende type. maar in
de Christus der Schriften,
die in de vrije christelijke
school als Heer der wereld
en Heiland van zondaren
mag worden verkondigd, die
alle aardse machten aan zijn
strijd- en zegewagen heeft
gekluisterd.
Trouwens ook prof. Van
Nlftrik ls niet ontkomen
aan de type-keus, al heeft
hü moeite met de vorm der
school en zoekt hü naar een
andere, z.l. beter verant
woorde, toch kiest h(J bic et
nunc praktisch voor de vrije.
C.V.O.-school, de school met
een bepaald kerkelijk stem
pel.
Wij kunnen zijn hunkering
begrijpen en voor een be
langrijk stuk delen zij het
niet zo zeer op theologische
gronden als wel op grond
van onze staatsbeschouwing,
waarin wij in volle zin ons
ting.
Maar wij zjjn ervan over
tuigd, dat als het gaat om
de praktische doorvoering
van deze gedachten in ons
volksleven, we de tijd niet
mee hebben. Men lette
slechts op de plitleke en
kerkelijke constellatie. Het
verbrokkelde cn aan invloed
verminderde protestantisme
brengt ons meer In de be
klaagden- dan in de getui
genbank.
Evenals de door-
braakpoliticus zoekt
ook de doorbraak theo
loog naar een nieuw
schooltype; het zou ons
niet verbazen, indien
beiden elkaar op den
duur vinden in een fe
deralistisch type, al zijn
wij van mening, dat we
dan verder van huis
zijn, letterlijk en figuur
lijk, dan nu in de vrije
christelijke school en
openbare school het ge
val is.
Niet te ontkennen
valt, dat door het weer
kerk zijn der Hervorm
de Kerk, ontboeid van
,1816", de vraagstukken
rondom kerk en staat,
kerk en school, een
christelijke cultuur,
weer actueel zijn ge
worden met belangrijke
:onsequenties voor de
toekomst.
dig was. Dit vroeg zorgvuldig overleg,
omdat de N.C.B. nu eenmaal in „een mo
nument" woonde, waarvan het uiterlijk
aanzien niet geschonden mocht worden.
Nieuwe groei
waren toen 19.168 leden en 453 af
delingen. voor wie in het bureau 9 be
stuurders, een wetenschappelijk mede
werker en 20 personeelsleden werkten.
Maar het werk groeide nog steeds. En
het ledental bleef zich uitbreiden. Dit
was uiteraard verblijdend, maar het
bracht opnieuw ruimtegebrek. Wat moest
mi doen? Opnieuw verbouwen? Of
icuwbouw
Tot het eerste werd eind 1954 besloten
begin 1955 kon tot aanbesteding wor
den overgegaan. De heer F. IJperlaan,
n bekend bouwkundige In Utrecht, met
n ruime ervaring ook voor historische
gebouwen, had een plan gemaakt, waarbij
de tuin langs de Muntstraat in de be
bouwing werd opgenomen. En hoewel
verschillende bezwaren ovenvo:
moesten worden, de uitbouw kon de goed
keuring verwerven ook van de autoritei,
ten, die op het stadsschoon en op de hand
having van de monumenten toezien. Niet
minder dan 190 vlerk, meter oppervlakte
nieuwbouw, passend bU het historische
pand. kon gebouwd worden.
Ook een bouwarbeidersbond onder
vond. dat er schaarste is in bouwvakar
beiders en zo is onlangs pas de uitbouw
opgeleverd en kon ze vandaag officieel
bond telt thans 32.600 leden,
spreid over 543 afdelingen. Elf vai
17 bestuurders hebben in dit gebouw
hun werkkamer. De personeelschef,
heer H. L. van Bruggen (die als 14-jarige
op het eerste bureau van de bond als
enig bediende in dienst trad en in de
afgelopen 42 jaar alle „huisvestingen"'
meemaakte) zwaait de staf over 32 mede
werkers.
De waarde van het pand is intussen be
langrijk gestegen en dat niet alleen door
de verbouwingen. Ze wordt geschat op
350 000.
Geschenk
Aan de buitenkant is een prachtig
werkstuk: de buitendeur in de Muntstraat.
monumentaal karakter draagt. Ze
is ontworpen door de beeldhouwer A. Die-
kerhof, te Arnhem. Ze is in brons uitge
voerd en vertoont twee figuren, nl. Ne-
hernia wiens profetisch woord; „God
i de Hemel zal het ons doen gelukken
wij. Zijn knechten zullen ons op'ma-
1 en bouwen", altijd de zinspreuk van
de NCB is geweest en een werknemer,
bereid om in die geest te arbeiden. Dez«
deur. die bond en leden representeert, is
n geschenk van de leden aan hun bond
Het gebouw is ook verder uiterst
solide van uitvoering. De Fa. H.
Stamhuis, te Utrecht, heeft hierin
met haar arbeiders, een proeve van
goed vakmanschap gegeven.
Urmg door Z E Minlster-
l»nd, BBC 1
wearoverz; 45—
ICC. 330 in. 1300
13» V
arb 1305 Wmbtr; 14 00 Nw». 14.10 Dl*-
cusotc; 14 55 Intermezzo; 15 00 V d scholen;
15 58 Rep; 17 00 Grom; 17 15 Crltleken;
18 00 V d Urri. 18 55 Waerber; 19.00 Nws;
19 15 Town and country; 19.45 Ork
»0O Idem. 30 30 Grom. 21.10 Rep;
Discussie. 22 00 Nws; 32 15 Bulte-if
22 43 Kerkmur: 33 15 Klsnkb: 23 45 Pari
oven 34 00 N«i: 0 OS—0
21 30
«land. BBC Light Pl
>47 ra. 1200 Nwa en voordr: 13 15 Mrt
Dole-* Dagboek. II» Mil or*; 13 15 Ork
conc: 14 00 Llchto mui: 14 45 V d kind;
15 on v d vrouw. 18 00 Nw« en lichte mui;
- 16 45 Tabnekufanfare. 17 15 Mr* Dale"* dag
boek, 17» Lichte mui; -.8 00 Danimui, 18»
I Vritmheant» 19 00 LJchte mui. 19 45 Ho
20 25 Sport; H,
Gevar progr
O E S T Y N
LOOP
KLANK
i R E N D I E R
Dlscuaaie;
22 on Uchte mui; 23 00 Nws; 23 15 Act caus;
33» Uchte muz: >4.00 Voordr: 0 15 Dono-
mui. 0 50 Progr-ovtrx. 0 SS—100 Nwa.
Brussel. 334 ra. 1148 Gram. 13 00 Nw»;
13-U Gram 14 00 Schoolradio: 15 45 Vlaam
se liederen, 00 K-wroen; 18 02 Gram: 18»
Kamermui: 17.00 Nws: 17 10 Om- ork en
aol: 17 45 Boekbe»pr; 18.00 V d Jeugd. 18»
V d aold 19 00 Nws; 19 40 Gr»m -.9»
Syndicale kron; 00 TrAerv 20» Gram;
3100 Omr ork en solist. 22 00 Nwa: B.ll
Pianorecital. 33 55—33 00 Nwa.
Lichts
Gevar mus; 14 45 Ork
Nw*. 300
154.
Toen waa er maar één oplossing mogelijk. De
gevangenen bij het prikkeldraad zagen de man
zonder benen naar buiten komen en over het
zandpad tussen de barakken lopen. Het was dood
stil toen hij naar het hek ging en vlak er buiten
rondkeek als een man. die een taxi wil roepen.
Toen wandelde hy op zijn gemak langs ryen
Duitse soldaten.
Bader grijnsde tegen de soldaten en vervolg
de zijn weg. Von Lindeiner maakte een gebaar
van ongeduld en volgde hem met zyn officieren.
De spanning spatte plotseling als een zeepbel
uiteen en opeens zagen allen het belachelijke
van de situatie: zestig gewapende en gehelmde
mannen die met hen allen één enkele man, zon
der benen, tot gehoorzaamheid moesten dwin
gen Een Feldwebel schreeuwde een bevel. Zes
en vijftig gehelmde soldaten maakten links uit
de flank, maar één stommeling in het voorste
gelid ging naar rechts. Duitse koppen werden
bloedrood en achter het prikkeldraad barstte een
honend gelach uit. Vernederd stampte de com
pagnie naar haar barakken. Ze zetten Bader op
de trein en Glemnitz stapte bij hem in de coupé
om hem te bewaken. De gevangene toonde zich
nu van zijn charmantste kant en weldra zaten
ze gezellig te praten.
Na een tijdje vroeg Bader; ..Luister's, je was
gisteren toch niet écht van plan me dood te la
ten schieten, jij hufter?"
..Waarachtig wel, wing commander," ant
woordde Glemnitz. die door beide partijen als
een nette kerel en een goed soldaat werd ge
respecteerd.
..Meen je dat wérkelijk?"
..Zeker, wing commander. Wat had ik anders
kunnen doen?"
Ben Je nou helemaal. riep Bader uit. ..In
BRICKUILL
Da levensgeschiedenis
da pllool zond»' bener
den nooit op iemand schieten. We zouden een
voudig een paar bewakers roepen. Deze zouden
hem ieder bij een arm hebben gepakt en naar
buiten hebben getrokken."
,',Niet in Duitsland", zei Glemnitz rustig. „De
eer van een officier eist dat geen gemeen sol
daat hem aanraakt. Neen, hij moet worden dood
geschoten."
Bader besloot daar in het vervolg aan te
denken, al herinnerde hij zich maar al te goed
hoe in Oflag VIB soldaten de eer van officie
ren met hun geweerkolven hadden bezoedeld.
De trein stopte aan een klein station en Glem
nitz beduidde Bader dat ze moesten uitstappen.
Ze liepen anderhalve kilometer over een stoffi
ge weg naar een uitgestrekte vlakte met alle
maal kampen. Dit was Stalag VIIIB bij Lams-
dorf, waar meer dan 20.000 soldaten waren on
dergebracht. Bader werd naar een kamer in
de hospitaal-afdeling gebracht, een apart kamp
dicht bij de hoofdingang van het kamp Hij kwam
daar tegelijk met een boordschutter de luitenant
John Palmer, die voor een gewonde voet moest
worden behandeld. Palmer was welhaast een ea-
ricatuur van de Britse officier, met een cavale
riesnor, lichtblauwe ogen en een geaffecteerde
manier van spreken
Een paar dag*n later zagen ze door het raai
'Engeland zouden we in dergelijke omstandighe- hoe een afdeling krijgsgevangen soldaten door
de hoofdingang het kamp uit marcheerden. Ba
der vroeg aan Duncan, een der Britse officie
ren van gezondheid, waar de soldaten heen gin
gen.
,,0, dat is een werkploeg", antwoordde Dun
can. „Die gaan naar de een of andere stad ir
de buurt. Duizenden gaan op die manier wer
ken."
„Maar 't kan voor die lui toch niet moeilijk
zijn te ontvluchten!"
„Moeilijk?" zei Duncan, ,,'t Is een koud
kunstje."
Bader keek naar Palmer en Palmer keek naar
Bader, die weer naar Duncan keek.
„Zouden wij niet met zo'n werkploeg mee kun
nen gaan?"
„Niet op de normale manier", zei Duncan,
„maar ik weet wel iemand, die je misschien
kan helpen."
Nog dezelfde middag kwam hij met drie ser
geants van het ,,X Comité" van Lamsdorf en
ze zetten een boom op over de kansen van ont
vluchting. Allereerst wilde Bader weten of hij
en Palmer met een werkploeg buiten het kamp
konden komen.
De leider van de drie keek hem aan en zei
toen: ,,U moet het me niet kwalijk nemen, over
ste, maar u zou dadelijk in de gaten lopen. Maar
hoe 't ook zij, ik denk wel dat we er iets op
kunnen verzinnen."
Als een bliksemflits schoot Bader plotseling
een idee door het hoofd. Met fonkelende ogen
leunde hy naar voren en vroeg: „Sergeant, ko
men die werkploegen wel eens op een vlieg
veld?"
(WORDT VERVOLGD)
FR IS ALLE REDEN, de ontwikke
ling in de landen vlak achter het
IJzeren Gordijn met de grootste aan
dacht te volgen.
Daar zijn de acties van de studenten
in Hongarije. De geschiedenis heeft
geleerd, dat, wanneer er onder een
volk beweging komt, zich dit dikwijls
het eerst onder de studenten open
baart. Dit is begrijpelijk. Studenten
staan op hun onafhankelijkheid, ze
worden nog niet belemmerd door over
wegingen van gezin en gezinsleven,
en als jonge intellectuelen kennen ze,
zo misschien niet de zin, dan toch iets
van de waarde van de vrijheid.
Daarnaast is er nu de merkwaardige
gang van zaken in Polen. Het was te
verwachten, dat juist een staat als
Polen niet langer dan strikt onvermij
delijk was genoegen zou nemen met
de smadelijke rol van satellietstaat.
Daarvoor leeft er in dit volk, dat in
zijn historie zolang onderdrukt is ge
weest, nog een te grote hunkering naar
zelfstandigheid.
In de crisis, waarin het Russische
communisme zich buiten twijfel be
vindt, heeft zich nu onder de Poolse
compiunlsten kennelijk een streven
baangebroken naar onafhankelijkheid
van Moskou. Moskou heeft door zijn
politiek van destalinisering zelf de
betrekkelijkheid van alle dictatoriale
macht aangetoond. Het bleek, dat
critiek niet alleen noodzakelijk, doch
bovendien mogelijk was. Welnu, de
satellietstaten zijn tot critiek bereid.
En het eerste onderwerp van critiek
ls, dat zijsatellietstaten zijn.
Wij zeggen niet, dat, wanneer de
nienwe heersers ln Polen er Inder
daad ln slagen aan het bewind te
blijven, het land van het communisme
zal zijn verlost. Zij zijn zelf ook
commnnist, zoals Tito in Joegoslavië
communist is. Maar hun actie kan wel
gelden als een aanwijzing, dat er Ie
het internationale communisme bewe
ging zit en dat het hier en daar, uiter
aard met geweld, doende is zich los
te maken van de Russische voogdij.
Er is voor de vrije Westerse wereld
reden genoeg, aan deze ontwikkeling
al onze belangstelling te geven. En ons
mededogen blijft uitgaan naar de
volken zelf, onder wie de hoop nim
mer is gedoofd, doch onder wie de
hoop nu wellicht meer herleeft dan
in lange tijd het geval was.
£)E NEDERLANDSCHE BANK heeft
een nieuw schot voor de boeg ge
lost door de rentevoet voor kredieten
met een half procent te verhogen. Het
dat van 7 februari (een half
procent) en dat van 25 augustus (een
kwart procent) het derde schot. Aan
het eerste schot waren nog andere
waarschuwingen voorafgegaan.
Ook de jongste maatregel past in de
hoogconjunctuur waaronder wij leven.
Het is in velerlei opzicht een gunstige
conjunctuur, maar zij bergt het gevaar
zich, dat zij wordt overtrokken, en
dan kan zij in het tegendeel omslaan.
Men kent de situatie: dank zij de
hoogconjunctuur neemt onder ons
volk het verbruik toe, zelfs meer dan,
de binnenlandse produktie, die nu
eenmaal heel wat minder snel stijgt,
verwerken kan; de Invoer uit hel
buitenland neemt- dientengevolge ook
n weer sneller dan de uitvoer
het buitenland; de slotfase in
deze gang van zaken, die door zijn
logica treft, is een ongunstige ontwik-:
keling van de betalingsbalans tegen
over het buitenland.
Verhoging van de rentevoet, tharu'
weer met een half procent, moet na
tuurlijk werken als een soort van rem
op het nemen van kredieten. Krediet
immers ls nu weer een half procent
duurder geworden. Afremmen van
krediet betekent afremming van ver
bruik en afremming van verbruik be
tekent afremming van de invoer uil
het buitenland.
Het blijft uiteraard een wankele toe
stand. Want afremming van de kre
dieten betekent evengoed afremmini
van de industriële ontwikkeling binnen
onze grenzen en kan daarom evengoed
uitlopen op afremming van onze toet
al teruglopende uitvoer. Waarbij
komt, dat nog niet duidelijk is ge-j
bleken, of de belde voorgaande rente-!
verhogingen al wel een remmende in
vloed van enige betekenis op de in
voer hebben uitgeoefend.
WIJ moeten hopen, dat onze natio
nale economen en financiers in staat
blijken, de conjunctuur waaronder wij!
leven enigermate te beheersen. Het b
de welvaart van heel ons volk, welkt
hierbij in het geding is.
VAN HER EN DEF
De christelijke krnldeniersbond houd:
maandag 29 en dinsdag 30 oktober I
De Witte Hel zijn najaarsconfe
Maandagavond ide conferentie
om zeven uur) komt het bestuurst
inzake lonen en prfjzen aan d
Dinsdag spreken de beren C.
boscb, secretaris van het C.N.V. (Ver
antwoorde verhoudingen» en Jac. Her
mans te Amsterdam (Vragen rondos
de zelfbediening.
De (iets) gewijzigde formulieren voor
de bediening van bet Avondmaal en
van de Doop In de Gereformeerd»
kerken zijn gestencild bij het Algemees
Kerkelijk Bureau In Utreeht verkrijg-i
baar. De pr(js la 0.55 (postgiro 513151:
t.n.v. van het bureau).
