oen de voó vielwenóten
ze elkaar cjeluk
Het kan!
BEGINT U ER MAAR NIET AAN!
ZONDAGS-
BLAP
BRIEVEN AAN DE
Hieuw? Cciftscljc (fonrnnl
ZATERDAG 20 OKTOBER 1956
I De redactrice van Blad Zij
j heeft naar aanleiding van het
i laatste artikel over het onder-
werp „Knap eens karweitjes
voor jongeren op", veel brieven
gekregen met aanvragen om
hulp, een enkele waarin hulp
werd aangeboden. De brief
schrijfsters zullen allen persoon
lijk antwoord ontvangen. U be
grijpt echter, dat geen garantie
kan worden gegeven, dat u alle
maal geholpen zult worden.
BILDERD1.JK
J. \r. de R. vroeg om in 1906
uitgegeven boeken over Bilder-
dijk. Mevr. Kool. Reeweg 162 te
Dordrecht heeft zulk een werk
in bezit. Stel u dus met haar
BELANGSTELLING
Van de heer J. Schouten, evan-
gelist te Auhagne IZuid-Frankrgk)
ontvingen wg een brief, waarin
hjj meedeelt steeds met grote be
Zondagsblad
lelijk lev
al de
..Ge»
DR BERNARDO HOMES
I *Mej. A. v. D. te G. vindt
uitdrukking van Barnardo:
1 kind keek mg aan. en het w.
God tot mg sprak" heel vre
den uitdrukkei
ADRES DS. TEl'TSCHER
I Het adres van ds. H. J. Teutscher.
die in ons Zondagsblad schrgft
over Nieuw-Guinea, is: Rozenburg-
I laan 66b, Rotterdam. Hg is direr-
teur van de Stichting
I Sociale Arbeid der Ned. I
Kerk. Dit in antwoord op
vraag van hr. J. H. K. d. H. t.
rrkelük
Jachtseizoen ging
maandag open
Het was nog een zeer vroege,
regenachtige ochtend, toen we
uit de stad wegreden. Er kwam
een brak, grauw licht, dat de
dag aankondigde, over de hui
zen kruipen, de straten glom
men en de schaarse fietsers
haastten zich. nat, verkleumd,
gebogen over het stuur van hun
fiets. Vlak voor onze neuzen
De lucht brak. toen we in
Boxtel de portieren openden,
en een aarzelende zonnestraal
tastte met een voorzichtige vin
ger aan natte dennen en aan
vochtige herfstbladeren op de
grond. Landgoed Venrode hij
Boxtel was wondermooi in de
tooi van de vroege herfst. We
zwiepten de ruitenwissers twee 'rokken onze laarzen aan, de
doorzichtige seginentjes op het partners legden de geweren
bosperceel, dot de dry- met kille regen heparelde op* over de arm, de hond trok
s langzaam uitkammen. De pervlak van de voorruit; de zacht piepend aan zijn riem.
de drijvers êtonden, de eiken
stokken martiaal over de schou
der, klaar. Half negen.
zich neer op zyn banden
vouwstoeltje, eten
jagers-attribuut als
groen hoedje
entelden zich fluitend
het natte asfalt. Zev
uur.
Alle valse munters in ons land werden gepakt "K
T akkerland, u-air de drijvers
i een lange rij lopen. De hond
aat gespannen, het is of h\j
de jacht ruikt; de jage\
Ieder
onderarm
•nhlik kan een
We keken elkaar eens aan: een
fabrikant, een directeur, een here-
boer, een gepensioneerde opper
van de rijkspolitie, de bedrijfslei
der van Venrode goed geteld
waren we met flink wat geweren
en flink wat drijvers. Het jacht
seizoen was open. ook voor onze
stille groep, daar onder het herfst
blad op Venrode. Eerst koffie en
mevrouw De Leeuw, vrouw van
Venrode's bedrijfsleider, noodt het
ganse, bonte gezelschap achter de
glas-in-lood-ruitjes van het pro
per huis. Er wordt niet veel ge
sproken, alleen ontwerpt
krijgsplan voor de dag
spreekt men de kansen
buit: geen konijnen, die
xomatose zijn uitgeroeid,
hazen, fazanten
EERSTE SCHOT
Langs de rand yan het weiland
stellen de drijvers
zich in lange rij op.
Een schreeuw en
langzaam trekken
ze op. met de stok
ken op de grond
slaand, brrr-gelui-
den makend met de
mond. De jagers
lopen in de herfst-
laan langs de flank,
het geweer in de
arm, de ogen spie
dend op het ter
rein voor de drij
vers. Dan na wat
zwijgend lopen,
wat spieden en wat praten,
de eerste schreeuw van een drij
ver: „TierooooooTwee vo
gels in het veldgewas. Ze vliegen
niet op. Twee jagers maken een
omtrekkende beweging, en dan,
vlak voor hun voeten, vliegen twe$
patrijzen op, met nerveuse vlieg
bewegingen naar ginds bosrand.
Twee schoten de hagel tikkelt
als regen boven ons in de kruinen
schreeuw
kleurig loofhout
staat, geeft
spijt. Want een vos is voor ae
jager een grote vijand: hij rich*
grote schade aan onder jonge fa
zanten en onder jong lopend wild.
Direct gaan de drijvers het an
dere stuk dennenbos in. Ritselend
naderen hun geluiden. En voor
ons in de bosrand wéér die brui
ne snuit. Weer een schot en nu
kan de jager roepen: ,.Ik héb
'm En dan komen ze alle
maal bij elkaar, jagers en drij
vers. en dan schudden ze de for
tuinlijke schutter allemaal de haala.
hand. Proficiat! Want een vos
schieten, dat lukt je niet elke dag.
Met de dooe vos in de hand moet
de jager dan op een foto, en nu
verschilt men al van mening over
al of niet opzetten.
De vos Is het hoogtepunt van
de dag, en durbij vergeleken is
de rest van de jacht maar rou
tine. Maar een sportieve routine;
ook de drijvers krijgen er, als
later in de middag meer wild
zich meldt, plezier in. Er knal
len nog heel wat schoten, er
vallen nog heel wat hazen en fa
zanten. Negen en twintig stuk to
taal, en dan valt de schemer.
Weer staan we bij de auto's bij
een: de jagers en de drijvers.
Maar nu zijn de verhalen niet
v»a de lucht; vissers zouden het
niet beter kunnen.
Op de betonnen vloer van Ven
rode's garage ligt de buit bijeen,
en het op het landgoed werkza
me personeel stroomt toe om de
Door de oplettendheid van een winke
lierster in Muiden is een complot, dat zich
toelegde op het vervaardigen en versprei
den van valse tientjes, opgerold. De vier
participanten in deze aanvankelijk zo suc
cesvolle falsificatie werden gearresteerd,
en de uitgegeven valse tientjes tot een
totaal van 1600 stuks! werden achter-
Een succes voor de politie, het einde
van een illusie. De illusie van het gemak
kelijk rijk worden, de illusie van in dit
geval drie jaar harde arbeid aan de
modellen voor de valse briefjes van tien,
de illusie van de medeplichtigen, die in
winkels de biljetten aan de markt brach
ten.
Maar als ergens het gezegde „crime
does not pay", misdaad betaalt niet, van
toepassing is, dan is het wel op de valse
munterij: de vroegere Valsgeld Centrale,
nu onderdeel van de afdeling politie van
het ministerie van justitie, kan met trots
verklaren, dat tot op heden elk geconsta
teerd geval van in omloop gebracht vals
geld is achterhaald, en dat tot nu toe in
elk geval de daders hun meestal niet ge
ringe straf kregen te ondergaan.
- zeker de kippenhokken 2
In het karrespoor erlangs, als zijn binnengedrongen
fazanten klepperend opvlie
gen naar dc bosrand. Een van
ons, een Amerikaans kolonel, is
sneller dan de rest. Zijn browning
wijst de twee vogels als het ware
na in de vlucht een knal. Eér.
fazant vliegt door, de andr. tui
melt ordeloos naar omlaag. Het is
de eerste vandaag
Venrode is prachtig. Bosperce
len. akkerland, weiden, vennen,
en daartussen lanen en karrespo-
ren, paadjes en wegen. Perceel
voor perceel sjokken de drijvers
af. eentonig met de stokken op de
grond of tegen de bomen slaand,
eentonig de brr-geluiden makend.
Slechts af en toe roepen ze elkaar
iets toe. en nog schaarser is de
kreet: vTierooooo. als er iets
fladdert of vlucht uit kreupelhout
en veldgewas. Dan knallen de
schoten, vier, vijf soms snel ach
ter elkaar.
En daar stapt onbezoldigd rijks
veldwachter Langenberg eens voor
van zijn bromfiets. Want jacht,
daar heb ik altijd
voor gehad. Kijk, de
daar
slachtingen aan te richten.
Het gaat weer huistoe, en buiten
de bossen van Venrode lijkt het
net of de regen harder valt, dich
ter. natter. Weer zwiepen de rui
tenwissers hun eentonig liedje,
maar nu gonst de auto van de
verhalen. Plagerijen ook: voor de
eerste vossejager, die zo verrast
dage-
De man aan het loket,
bank. een postkantoor,
lijkt passeren tientallen
den bankbiljetten zijn vinger
Is het uonder, dal vele vals
munters juist op deze haastig
drukke punten van het geldve
k,eer proberen, hun falsificatii
kwijt te raken? Maar vaak fale
1 hier: de loket
voelt t
naast elkaar, betaalde ze met
vals geld. En toen. in Muiden.
merkte een winkelierster de ver
valsing direct; de val sloeg dicht...
Bijna een novum
De
werd gearresteerd.
De strijd tegen het valse geld
gaat door en bij de „Centrale"
krijgt men steeds meer ervaring.
Maar één van de nare dingen bij
het opsporen van vals geld is. dat
de man. die een ontvanger, vi.ls
bankbiljet komt inleveren, daar
geen vergoeding voor krijgt. „Dat
kunnen we niet doen. want dar
zouden we die vervalsingen tot
échte, gangbare biljetten verhef
fen". zegt men bij dc Centrale,
„en dat is nu juist allerminst de
bedoeling. Bovendien hoort ieder
een op zijn hoede te zijn, dat hij
niet bedrogen wordt. Wij doen zo
veel mogelijk om het kwaad te
voorkomen, en de ontvanger van
vals geld, wiens aanwijzingen tot
arrestatie van de dader leiden
krijgt altijd een passende beloning.
Dat is de stimulans, die wij kun
nen geven om ontvangen vals geld
niet zelf weer uit te geven (om
dat men bij inlevering niets ver-
5oed krijgt) maar om ermee naar
e politie te lopen."
Eén van de taken van de Cen
trale is ook, de rust ten opzichte
van de geldcirculatie te helpen
handhaven; zelden is er reden om
onrust en opschudding onder het
publiek te veroorzaken in de ge
vallen, dat het nodig is, waar
schuwt ze natuurlijk via de kran-
Niet te onderscheiden
Na de oorlog (de Valsgeld Cen
trale werd in november 1921 opge
richt in Amsterdam, maar ver
huisde in 1640 naar Den Haag.
waar zc een deel werd van het
ministerie van justitie» zijn er al
heel wat vervalsingsacties gecon
stateerd en achterhaald. Men her-
haar medeplichtige ook. het spoor innert zich nog best het geval
leidde verder
vervaardiger van de tientjes meld
de zich toen zelf. En als dat iaat-
ste niet gebeurd was, had Neder
land een novum op het gebied
van opsporing beleefd: justitie
namelijk
van de 1
te zenden 1
dat
een passie
drijvers m
kant op. en
keerd. Als
wat
dat geweer s
er nou een vogel
ou, wat heb ik je 1
die
en schilderachtig als de
if. die we zo dikwijls op
romantische schilderijen
afgebeeld gezien. En
1 og een boeiend onder-
en dan lopen we, gelijk op
met de drijvers in het bos. door
een laantje, dat geschilderd is
met alle kleuren van het herfat-
palet. De jagers voor ons ver
dwijnen om de hoek er knalt
een schot. De jacht is in volle
gang.
van de bomen, de patrijzen vlie
gen zenuwachtig door. Mis.
De drijvers hebben het weide
en akkerland gehad en komen bij
elkaar voor overleg met de ja
gers. Niet veel succes, vinden ze
allemaal. Twee patrijzen en een
haas, die benen maakte. Door het
boslaantje lopen we naar een bie
tenveld. hoogopgeschoten. met lan
ge slierten zaadkoppen als minia
tuur-populieren ertussen.
Vaag
de ziel
drijvers tot ons door, als we met
drie geweren „een geweer" is
in jachttermen de combinatie
man-geweer, zodat men niet
spreekt van: „Er moet daar een
jager staan", maar van: ..Er
moet daar een geweer staan"
in het zijlaantje naast het bos
perceel hurken Ineens klinkt er
het lawaai van brekende takken;
twee bruine oren, een spitse
snoet. Een hondje? De jager naast
ons heft zijn geweer, maar als
hij ziet. dat het een vos is. is de
slimmerik het pad al overgespron
gen. Een schot te hoog. Een
jager, die dertig 1
verder
viel onder het schol
de hand te druk-
van fazanten en jong
wild is een vijand
jacht.
was. dat hij een meter Ja. een
volle meter te hoog schoot. Het
wordt twéé meter, vijf en de
onfortuinlijke zwijgt maar wat en
glimlacht.
Een grafisch tekenaar raakt zon
der werk- een chemigraaf wordt
ontslagen. Ze vinden zo gauw geen
werk, hangen thuis wat om en
dan wordt het' idee geboren. Vals
geld drukken. De tekenaar zet
zich met een echt tientje als voor-
~S beeld aohter zijn tekentafel. Hij
kiest de kleuren inkt, de penne-
tjes en penseeltjes. En hij maakt
een tientje na. Hij probeert het
uit te geven, en dat lukt. En dan
is het kwaad geboren hij te
kent er meer. hij droomt van rijk
dom. hij wordt onvoorzichtig bij
het uitgeven, en de val slaat dicht.
De rechtbank, de gevangenis.
De chemigraaf denkt het beter
te kunnen. Hij scharrelt thuis, op
zolder of.in de kelder, wat clicho-
grafische apparaten bij elkaar en
gaat het tientje fotograferen. Met
filters houdt hij bepaalde kleuren
tegen, en zo. kleur voor kleur, ver
vaardigt hij een stel cliché's, waar
van hij op een handpersje afdruk
ken gaat maken. Ook hij geeft
zijn eerste tientje met angst en
beven uit. Het lukt, hij wordt over
moediger. Té overmoedig, want
op een gegeven moment rent een
winkelier hem na en wijst hem
aan. na een politieagent meege
nomen te hebben. De val slaat
dicht
En steeds zijn er weer nieu
we candidaten te vinden. Onbe
grijpelijk. want onze Nederlanu.se
bankbiljetten zijn zo gecompli
ceerd gedrukt, dat een imitatie
meestal te onderkennen is, het pa
pier is van zo speciale kwaliteit
en samenstelling, dat mensen die
veel met geld omgaan, het
-rehil met de vingertoppen kunnen
voelen. Maandenlang, jaren soms,
zwoegen de aspirant-vervalsers in
kelders en op zolders. Ze ma
ken mislukte cliché's. zc kunnen
het goede papier niet vinden. En
als Het resultaat dragelijk is. komt
er altijd het moment, dat ze die
dingen gaan uitgeven En dan be
gaan ze een onvoorzichtigheid
en dan slaat de val dicht.
1953. toen er fantastisch goed na
gemaakte papieren rijksdaalders
in de circulatie kwamen. Ze wa
ren zelfs door ..kenners" met van
echt te onderscheiden, maar door
een toeval liep de dader tegen de
plan. de foto lamp. En voor die gedrukte ver-
de televisie uit valsingen is de centrale veel ban
ger dan voor de getekende; de ge
drukte zijn geraffineerder en wor
den in grote aantallen verspreid,
de getekende zijn slechter van
kwaliteit en komen slechts in klei
ne hoeveelheden los.
De valsemunterij is al oud.
Reeds in Middeleeuwse geschrif
ten kan men lezen, dat op het na
maker van munten zware straffen
stonden, ja. zelfs het verbranden
in kokende olie van de vervalsers!
Toen ijl 1814 de eerste Nederland
se bankbiljetten verschenen,
kreeg men over de vervalsingen
meer controle voor die tijd.
toen het geldverkeer geschiedde
met geschreven kwitanties, waren
vervalsingen bijna niet te herken
nen. De firma Enschede, die ons
geld in 1814 begon te drukken,
deed daarom direct haar best. de
bankbiljetten druktechnisch ge
compliceerd te maken: ze ge
bruikte In het begin zelfs randver
sieringen van muzieknoten,
omdat dc firma ook muziekdruk
tot haar activiteiten rekenen
kon.
Neen. „crime does not pay",
zeker niet op het gebied van valse
bankbiljetten. Begint u er maar
niet aan: de laatst gearresteerde
vervalser had drie Jaar aan de
vervaardiging gezwoegd, en de re
sultaten waren nóg maar matig.
Nee, u kunt beter goed opletten,
of men u geen vals geld in handen
stopt. Want er zijn nog steeds
candidaten te vinden.
1 grafisch tekenaar raakt zon-
werkEn thuis zittend,
1 hij op werk. En dan kan
idee opkomen: vals geld
ten. Wellicht zet hij zich
ter zijn tekentafel, wellicht
obeert" hij het eens. En dan
Dan zitten we thuis het
loopt tegen middernacht. Je
voelt het in de kuiten, zo'n dje dank^zij de Muidense winke-
Ze kregen haast
In het geval 1
Ja
de aantekenin-
veel feitelijks
De geschiedenis
;ns van de kant van de justi
de politie te bekijken
c or nipt AIIpptv 9Q stuks &ing als vol8,; In december
s er niet. Alleen, zy stuKs het lge jaar begonncn de
Sm'
vild, en dan: de vós!
Wat moet je hier over
chrijven
Toen besloten we maar, u
3ens gewoon het verhaal van
die dag te vertellen, een ver-
had zander pointe, zonder
journalistieke verdienste.
al te spoedig bleek. D'
„Valsgeld Centrale" aarzelde tus
sen twee mogelijkheden: een in
dividueel drukte de biljetten (er
in dit geval zou alleen de public
ke waakzaamheid de politie eei
1 georganiseerde handel li
vals geld aan de gang ten in dai
geval moest men de .luisterpos
Nu, en daar zijn we dan nu ten" in de onderwereld extra goec
mee klaar..
ter zelden voorgekomen; meestal
gaat het om individuele verval
sers. Dat bleek in dit geval ook
al spoedig, want in juni en juli
werd telkens het signalement
van een zwangere vrouw door de
bedrogen winkeliers opgegeven,
meestal zakenlieden uit de textiel
branche. Na die tijd had die
vrouw kennelijk een dochtertje
gekregen, want zij kocht baby
eleertjes met haar valse tientjes.
Van arrestatie kwam niet veel.
Ie meeste winkeliers merkten de
ervalsing te laat.
Toen gebeurde er iets. dat de
iolitie hoop gaf. De Nederlandse
lank kondigde aan. dat de betref-
endc tien gulden biljetten uit de
ïrculatie genomen zouden wor-
len, cn de politie veronderstelde,
lat de valsemunter nu wel haast
ou krijgen om zijn tientjes uit
e geven.
Ze kregen inderdaad haast
Want In Bilthoven werd de vrouw
overmoedig; ia tw«« winkels, pal
Een moderne clichéfabriek maakt cliché's van de moei
lijkste „modellen"; ingewikkelde kleurpatronen kan men
feilloos hamaken, de fijnste lijntjes kan men feilloos repro
duceren. Is het dan wonder, dat een zonder werk thuis
zittende chemigraaf aan het maken van vals geld begint
te denken?
Een briefje van tien bijvoorbeeld, is helemaal niet moei
lijk na te maken het watermerk kan men imiteren door
het papier te verdunnen met een oplosmiddel o.i.d., en de
verschillende drukmethoden staaldiepdruk en offset) zijn
niet moeilijk te onderkennen. Langs fotografische weg kan
men de kleuren uit elkaar filteren: blauw, bruin, groen, rood
en zwart, en langs chemische weg kan men de fotografische
procedure helpen. Men zal veel moeten bijtekenen cn bij
werken, goed, maar dat doet een clichémaker als routine
werk dagelijks. Maar: één man, die over volledige vakken
nis beschikt en een moderne, goed geoutilleerde clichéfa
briek tot zijn beschikking heeft, zal maanden (ja, maanden
moeten werken, dag in. dag uit. om een dragelijk resultaat
te bereiken en de kosten aan materiaal zullen honderden
guldens bedragen. Maar een clichémaker met die rakken-
nis kan meer (en beter) geld verdienen met normaal werk!
Hetzelfde geldt voor de tekenaar. Een goede tekenaar kón
een bankbiljet verrassend gelijkend natekenen Maar als hij
zó'n goede tekenaar is. kan hij bij een baas méér verdienen...!
Nee, het is heus: „crime does not pay"...!
