CHRISTELIJK
L
WYBERT
Uitspraken classes Harderwijk,
Brielle en Rotterdam-Zuid
Protestantse jongeren uit
West-Europa bijeen
De synode staat nu voor een
uitermate zware taak
Uit de impasse
2
De synodale Oproep
In de classlcale vergaderingen van Brielle, Rotterdam-Zuid en Harder
wijk van de Nederlandse Hervormde Kerk is de Oproep van de generale
synode inzake Nieuw-Guinea besproken.
Brielle
Op de vraag of de "Brlelse classlcale
vergadering van mening is, dat de synode
het recht heeft te spreken in zaken als
de kwestie Nieuw-Guinea, was de ver
gadering algemeen van oordeel, dat de
synode het recht heeft ingevolge ord.
I, 11, 1 te getuigen met en voor de Kerk
Jezus Christus.
De tweede vraag luidde: „Vindt de
classicale vergadering het juist, dat de
synode zich bemoeid heeft met Nieuw-
Guinea en ten opzichte daarvan tot be
zinning heeft opgeroepen?"
Van de 23 aanwezige stemhebbende
leden der vergadering waren er 10, die
meenden, dat het juist was, van wie vier
leden uitspraken, dat dit reeds veel eer
der had moeten geschieden. 13 Leden
meenden dat de synode had moeten
zwijgen.
Vraag 3 luidde: „Meent de classicale
vergadering dat de synode haar in deze
handelwijze heeft gepasseerd?" 11 Le
den antwoordden hierop ontkennend. 12
Leden gingen van de overtuiging uit, dat
de classicale vergadering eerst diende
Nieuw-Guinea'discutabel heel.
steld?" 6 Leden achtten dit juist, 17
ren er tegen.
Vraag 5. „Had de synode met meer
overleg te werk moeten gaan inzake de
publikatie van deze Oproep?"
Allen zijn het er over eens, dat dit
inderdaad had moeten geschieden.
Vraag 6. Inzake de bijbelstheologische
fundering van de oproep, was men het
unaniem er over eens. dat hierin tekort
is geschoten en dat zowel de synode als
de andere vergaderingen der Kerk met
kracht op dit punt verder moeten ar
beiden.
De 27 gemeenten binnen deze classis zijn
samengevoegd tot de ringen Brielle, Geervliet
en Sommelsdiik.
Rotterdam-Zuid
De* classicale vergadering van Rotter
dam-Zuid waardeert het, dat de synode
de zaak Nieuw-Guinea ter sprake heeft
gebracht «41 stemmen voor).
De classicale vergadering betreurt het.
dat de classicale vergaderingen in deze
niet zyn geraadpleegd (27 stemmen
voor, 14 tegen).
De classicale vergadering stemt er
mede in, dat de synode de soevereini
teit van Nederland over Nieuw-Guinea
in discussie heeft willen stellen, maar
heeft critiek op verscheidene onduide
lijke formuleringen in de oproep (41
stemmen voor).
De classicale vergadering acht het
gewenst, dat de synode deze zaak recht
streeks aan regering en parlement voor
legt. mits van te voren de bijbels-theo
logische fundering duidelijk worde uit
gewerkt (41 stemmenvoor).
Met 21 tegen 16 stemmen werd aan
genomen het voorstel van een der le
den. luidende: „De classlcale vergade
ring verwerpt de practlsch politieke
uitspraak, dat in het licht van het tot
dusver gezegde een oplossing niet kan
bestaan in een voortzetting van de be
staande aanvechtbare en onzekere
situatie".
Een voorstel, inhoudende een verzoek
dat de synode zich zal uitspreken dat
zij deze Oproep betreurt, omdat zij zo'n
grote pastorale schade heeft aangericht,
werd verworpen met 9 stemmen voor
en 28 tegen.
De 10 gemeenten binnen deze classis zijn
samengevoegd tot de ringen Charlois en
Pernis.
Harderwijk
Na een breedvoerige discussie wer
den in de classicale vergadering van
Harderwijk de volgende resoluties met
op 6 na algemene stemmen aangenomen:
1. Vooropstellende, dat de kerk de
roeping heeft het licht van Gods Woord
te doen schijnen over het leven van
overheid en volk, en vanuit het Woord
tot regering en volk te spreken, wan
neer beslissingen van de regering in
strijd zijn met dit woord, en wanneer
volkszonden hiertoe aanleiding geven,
meent de vergadering, dat de synode
vanuit de H. Schrift niet aannemelijk
gemaakt heeft, dat er aanleiding bestaat
dit nu te doen aangaande de status
van Nieuw-Guinea.
2. De synode heeft zich in haar
overwegingen teveel laten leiden door
kritiek en wensen van „omliggende vol-
«eren in een zich veranderende we
reld" en hierdoor de indruk gewekt,
meer een politiek stuk de kerk in te
zenden dan een bijbels gefundeerde
Oproep tot bezinning.
3. De indruk wordt ten stelligste
gewekt, al zegt de synode zich van een
bepaalde oplossing te willen onthouden,
dat toch een bepaalde politieke beslis
sing wordt gesuggereerd, waarbij de
diepe teleurstelling dient te worden
uitgesproken, dat over de houding van
Indonesië t.o.v. Nederland wordt ge
zwegen en aan het gevaar van sterke
communistische tendenzen in dat land
stilzwijgend wordt voorbijgegaan.
4. Ernstig bezwaar moet worden ge
maakt tegen de manier waarop de H.
Schrift in dit stuk wordt gebruikt, ge
tuige het onvolledig citeren van een
tekst uit de Bijbel, waardoor men deze
uitspraak van de Here Jezus Christus
pasklaar heeft willen maken voor eigen
mening.
5. In deze aangelegenheid had de
synode niet mogen verzuimen de grond
vergaderingen der Kerk. do classicale
vergaderingen, te raadplegen voordat
zij er toe overging dit stuk als een Op
roep van de Hervormde Kerk te publi
ceren (hier 1 stem tegeti).
6. Opnieuw is duidelijk geworden
dat de raden der Kerk een teveel aan
invloed ontvangen, waardoor het pres-
byteriale karakter van onze Kerk niet
tot zijn recht komt.
Deze redenen brengen de classicale
vergadering van Harderwijk er toe de
generale synode met grote aandrang te
verzoeken deze Oproep terug te nemen.
Bovendien verzoekt de classlcale ver
gadering van Harderwijk de generale
synode een onderzoek in te stellen, of
het juist Is zie het vraaggesprek
van ds. De Ru met ds. Mackaay, uit
gezonden door het IKOR dat de
Papoea's bij vrjje meningsuiting in de
ogen van het Nederlandse gezag voor
revolutionairen worden gehouden. In
dien de bedoelde bewering op waarheid
blijkt te berusten, dan verzoekt de
classlcale vergadering de synode de
Overheid hierover te onderhouden.
De 27 gemeenten binnen deze classis zyn
«amengevoegd tot de ringen Elburg, Heerde
Advertentie
Bescherm Uw
keel en voorkom -
verkoudheid met
Melodie en woord
der Ether golven
DINSDAG 9 OKTOBER
I 14.21
I 14'4<
8.00 Nw
d vrouw; y.jü waterst; 9.4U
10.00 V d kleuters; 10.15 Gr
radio; 11.00 V d vrouw; I
Als de ziele luistert, caui
12.03 Gram; 12,30 Land-
12 33 Gram; 12.55 Zonnew
en Kath nws; 18J0 Gram;
7.00 Nvw; Ziek
i liturg kal; 17.45 Rej
am; 8.50 V C. S I
i kelijkheid bij papoea's;
Beroepingswerk
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Terwispel-Tynje. J.
Bruinsma te Gaastmeer; te Sneek
(toez.): H. A. J. Smits te Akkerwoude.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Knijpe: G. de Ruiter te
Noordwolde.
Bedankt voor Hazerswoude: A. Brink
te Joure; voor Bunde (Oostfriesland):
J. van Tuin/n te Schettens; voor Min-
nertsga: J. Banga te De Meern.
CHRISTELIJKE GEREF. KERKEN
Bedankt voor 's-Gravenhage-Oost: H.
van der Schaaf te De Krim; voor Nij
megen: A. W. Drechsler te Amsterdam-
Noord; voor Biezelinge: C. van der
Weele te Leiden.
Tweetal te Rotterdam-Kralingen: G.
J. Buys te Papendrecht en B. Bijleveld
te Noordeloos.
REMONSTRANTSE BROEDERSCHAP
Benoemd tot predikante in tijdelijke
dienst te Hilversum: mejuffrouw da. T.
Mayer, voorganger der afdeling Baarn
van de Nederlandse Protestantenbond
De Schotse gemeente te Genève heeft
In een bijzondere kerkdienst het feit
herdacht, dat vierhonderd Jaar ge
leden de latere reformator vai
Schotland, John Knox. In Genèv
aankwam, waar hU Calvijn leerde
kennen.
Uw adres bekend
Worden als de kinderen! Dat
geldt vooral voor ons bidden.
Een kind veinst niet. Het sluit de
ogen en vouwt de handen en bidt.
Dat zijn ongekunsteld gestamel in
de hemel gehoord wordt dat is
voor een kind geen ogenblik een
probleem. Maar wel voor grote
mensen. Tie kun
nen er over kla-
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
gen, dat voor
hen de hemel
van koper is en
dat hun gebed
toch niet wordt
gehoord. Met als
gevolg, dat ze
er ten slotte maar
mee ophouden.
In zijn brief aan de Colossen-
zen schrijft Paulus: Volhardt in
het gebed (4 2). Hij had de
kracht van het gebed ervaren,
maar hij wist ook, dat bidden niet
is een ruk aan de hemelbel, waar
na al onze verlangens vervuld
worden. Toen hij op de weg naar
Damascus Jezus had ontmoet, was
hij als een gebroken en blinde man
naar de stad gebracht. En daar in
de eenzaamheid had hij, nog kort
te voren „dreiging Ai moord bla
zende tegen de discipelen des
Heren", bidden geleerd.
En Jezus luisterde naar dat
gebed. Ananius kreeg de op
dracht: Ga naar de straat, die de
Rechte heet, en vraag ten huize
Conferentie te Worms
(Van een onzer verslaggevers)
£EN DERTIGTAL protestantse iongeren uit verschillende West-
europese landen is donderdagavond in de oude Lutherstad Worms
aangekomen, om daar enkele dagen lang met elkaar te praten over
de plaats, welke de piotestanten op het politieke erf in hun land
innemen, en hun gedachten te laten gaan over de Europa-gedachte,
bezien vanuit protestants gezichtspunt. Deze driedaagse conferentie
staat onder auspiciën van de Junge Union Deutschlands, de jongeren--
organisatie van de Christen Demuoratische Unie. Nederland is ver
tegenwoordigd door tien l-den van de Arjos.
Om een inzicht te geven in de politieke situatie in eikaars landen
rapporteerden vrijdagmorgen jongeren uit de landen van, zoals men
zou kunnen zeggen Lu+heiCalvijn en Zwingli, uit Duitsland, Neder
land en Zwitserland
Voor Nederland sprak mejuffrouw G.
J. v d. Pol uit Amsterdam.
De opmerking van haar, dat
Nederland vijf protestantse politieke
partijen zijn en dat nog een zesde groep
aangesloten is bij de partij van de
Arbeid, kon niet nalaten, enige hilariteit
te verwekken.
Een rooms-katholiek, dr. Willy Schnei
der uit Solothurn, gaf een overzicht vai
de politieke situatie in Zwitserland. „Wil
hebben 22 staten, niet één staat", zei hij.
doelend op de Zwitserse kantons met hun
zeer grote zelfstandigheid. „Daarop moe
ten wij onze politieke partijen afstem
van Judas naar iemand uit Tarsus,
genaamd Saulus, want zie, hij is
in gebed (Hand. 9 11).
Jezus weet precies waar wij
wonen, al is 't ook drie-hoog-
achtèr. Hij luistert naar ons bid
den en staat altijd gereed ons te
helpen.
Of ons bidden gehoord en ver
hoord wordt? En het zal geschie
den, dat Ik antwoorden zal, voor
dat zij roepen; terwijl zij nog
spreken, zal Ik verhoren (Jes.
65 24).
De grondvergaderingen hebben gesproken
Sportpraatje-, 18.30 G)
10.15 Uit het Boek der Boeken:1
20.30 Act, 20.45 Gram; 20.50
plm 21.50
ndgebei
i Gram
Puzzel mee
TT
5
5"
5"
T
9"
3
K
O
b
p
7
N
E
K
_)agope-
AVRO: 8.00 Nws: 8.15 Gram, 900
Gym: 9 10 V d vrouw; 9.15 Gram; 9.40
Morgenwijding; 10.00 Gram; 10.50 V d kleu
ters; 11.00 Theaterork; 1130 Sopr en piano;
12.00 Lichte muz; 12.30 Land- en tuinb me-
ded; 12.33 Orgel en zang; 13.00 Nwi; 13 15
Meded of gram; 13.20 Promenade-ork; 13.55
Beursber; 14.00 Gram; 14.40 Schoolradio;
16.00 V d vrouw; 15.30 Orgelconc; 18.00
Altviool en plano; 16.30 V d jeugd
Dans-
Praat-
OPGAVE PUZZEL NO. I
17.30 Varlété-or
Horizontaal; 1. Plant; 2. werkplaats,
voorzetsel; 3. drank, beknopt, uitroep;
4. Eng. inhoudsmaat, lobbes; 5. spil.
bloem, strop; 6. grondverf, pauze; 7
grootspraak, gemalin van Aegir, voor
zetsel: 8. getijde, worstvlees, maal; 9
spoorijzers, uitspruitsel.
Vertikaal: 1. Weegbrug merkwaardi
ge stof: 2. kaartenboek. eil. in de Mid-
deJandse Zee: 3. voortbrengsel, thans,
zanenoot; 4 ieder, afdak aan een ge
bouw: 5. afvoerkanaal, delfstof: 6 pit
afk staatsman, grote bijl. 7 delfstof
oogklep voor paarden: 8 stevig ge
bouwd. water ln Friesland; 9. niet breed,
krachtig.
OPLOSSING PUZZEL NO. 35.
Horizontaal: 1. Plak. 4. spek; 8. li; 9
trio: 10. as; 11. ako; 12. stam; 14. pret; 16
werk; 18. keet; 21. ooi; 22. de; 23. dame
26 in. 27. elan; 28. inkt.
Vertikaal 1. Plas; 2. list; 3 klam; 4
stop; 5. Pr.: 6 ei; 7. kost: 13. air; 15. roe
16. wade; 17. koen; 18. kiwi; 19. edik; 20 iuicteraai
tent; 24. al. 25. ma. - -
parle; 19.00 V d kind.
1945 Fllmpraatje: 20.00 Nws:
progr; 22.15 De Antwoordman
koor en pianoduo; 22 55 Ik
Televlslcprogr.: NTS: 20.30 Jour
overz. AVRO: 20.45 Short Vision,
21.00 I Married a Witch, film.
^EL ZELDEN is, zo
ocunjj.1 Ui. /X. r. i\.
LcA.ft.ei center 111 een
„zeer vooriopige naoe-
trachting"' op ue consi
deraties van de classi
cale vergaderingen in
het „Hervormd Week
blad De Gereformeerde
Kerk" wel zelden is
er in de geschiedenis
van de Nederlandse
Hervormde Kerk zulk
een enorme belangstel
ling geweest voor de
vergaderingen van de
classes
De beroering rondom de
Oproep heeft als eerste
resultaat dat de classes
meer dan ooit tot de grond
vergaderingen der kerk zijn
geworden. Weliswaar vraag
ik mij af, of deze grondver
gaderingen wel als voldoen
de mondig zijn behandeld:
de Oproep is gevolgd door
nadere overwegingen, de
praesides en scribae van
de classes zijn uitgenodigd
om m Oegstgeest eens te
komen praten, vertegen
woordigers van de Raad
op de meeste classes voor
lichting gegeven, een lijst
met vragen werd op vele
classes ter beantwoording
voorgelegd waardoor de
zelfstandigheid en de
mondigheid van de classes
niet geheel gehonoreerd is.
De consideraties van de
classes lijken soms ook
angstwekkend veel op el
kaar: men herkent de vra
genlijst!
Intussen sljn de consi
deraties nu gegeven (ik
vermeen, dat een enkele
classis nog niet gereed is
en over een maand nog
eens een keer bijeen
komt), en de synode staat
weldra voor de moeilijke
en delicate taak de „be
zinning" voort te zetten.
Want dat de zaak Nieuw-
Guinea. met al de vragen
die bovendien aan de or
de gekomen zijn nu maar
in de doofpot moet, is uit
gesloten. Wij moeten sa-
Zeer voorlopige
nabetrachting
men verder. Zijn we door
de classicale vergaderingen
verder gekomen? Ik heb
er drie meegemaakt. de
een met meer plezier dan
de andere, maar ik kan
toch wel zeggen, dat deze
vergaderingen op hoog peil
stonden.
Voorzover ik consideraties
gelezen heb, kreeg ik de
indruk dat het midden van
het land doorgaans ongun
stiger oordeelde dan wat
verder van het midden ligt
(het zou goed geweest zijn,
wanneer In alle classes een
pro- en een contra-spreker
was geweest). Maar aan de
analyse van de considera
ties moeten we ons niet
wagen: deze wordt een zeer
omzichtig werk.
ECHTER is de vraag: zijn
we vérder gekomen? Ik
meen van ja. Het was om
te beginnen voor velen een
grote verrassing, dat de
vertegenwoordigers van de
Raad voor de zending het
voor de Oproep als zodanig
niet hebben opgenomen. Zij
spraken meer vanuit het
rapport dat de Raad bij de
synode had ingediend dan
vanuit de Oproep. Het pro
bleem Nieuw-Guinea werd
door hen niet gezien onder
het aspect van de verhou-
dinz Nederland-Indonesië,
zoals de Oproep dit over
heersend doet, maar meer
in internationaal kader. Zij
betoogden, dat ons volk
moet leren buiten de gren
zen te kijken, dat Nieuw-
Guinea behoort in de Pa-
cific-samenhan,? en dat ziin
toekomstiee status in dat
verband aan de orde be
hoort te worden gesteld
Daarover konden we het
allemaal eens zijn. Nu
moet ik er wel bij zeggen,
dat ik de vertegenwoordi
gers van de Raad voor de
Zending hier weergeef voor
zover ik ze gehoord heb.
De Indruk werd daarbij
gewekt, dat Oegstgeest
voor een deel verstandiger
is dan Woudschoten, alleen
moet Oegstgeest dan toch
maar op de classes en in
de gemeenten de kastanjes
uit het vuur halen. Of de
Zending daar verstandig
aan doet?
De distantie tussen de
sprekers van de Raad voor
de Zending en de politieke
overwegingen van ae Op
roep geeft ons de mogelijk
heid om vérder te komen.
In Utrecht zagen wij, na
een bewogen en waarachtig
kerkelijk gesprek zonder
politieke hetze, zonder ook
de verderfelijke mentaliteit
om per se „de synode in
de rug te willen aanval
len", het visioen van de
Oproep zoals deze had moe
ten zijn. Ik heb nu meer
dan ooit de indruk, dat de
tekst van de Oproep haas
tig en ondoordacht tot stand
is gekomen. Met ds. Kabel
zou ik willen spreken van
een „betreurenswaardige
vergissing", waarop we
dan ook zo spoedig moge
lijk moeten terugkomen
door een veel bredere uit
eenzetting.
Om verder te komen, zal
het ook beslist noodzakelijk
zijn het verzet tegen de Op
roep niet voortdurend te
dlsqualificeren als „politie
ke hetze". Evenmin om
telkens te komen opdra
ven met goedkope bewerin
gen als „kolonialisme" en
„nationalisme". En ten slot
te zullen we ook moeten
zien, dat we uiteindelijk
met de bezwaren bedoelen
de synode te helpen ln haar
taak „te getuigen van het
Woord Gods tegenover
overheid en volk".
IN deze weken heb ik' nog
al veel gelezen ln het
boek van Walter Künneth
„Politik zwischen DSmon
und Gott" (Berlijn 1954).
Ik heb daar veel aan ge
had voor mijn bezinning.
Eén enkel citaat:
„De christelijke kerk
staat niet geïsoleerd naast
de politieke debatten, maar
midden in de strijd van de
politieke machten. Juist in
de strijdsituatie van deze
wereld heeft zij haar troos
tende taak te volbrengen.
De kerk werd wel als de
„derde plaats" boven de
politieke tegenstellingen en
spanningen van de wereld
aangeduid. Deze plaats
van de kerk mag echter
niet misverstaan worden
als een positie naast de
andere politieke posities
de kerk heeft een brug te
slaan over de kloof van de
politieke tweespaltDe
liefdeloosheid van de po
litieke strijd is, wann
de geest van haat niet
ziel van de mens zal verte
ren, aangewezen op deze
onvoorwaardelijke „liefde"
van de christelijke ge
meente. In de verwerkelij
king van de liefde wordt de
gemeente tot een plaats
van „troost" in de poli
tieke zóne. Deze liefde
dienst van de gemeente ge
schiedt aan de zieke en do
delijk verwonde mensheid
in lichamelijk en geestelijk
opzicht. De politieke strijd
slaat open en verborgen
wondenvergiftigt de
zielen.... Geen andere in
stantie dan de christelijke
kerk is in deze situatie van
het leed in staat in de bres
te springen, de kloven te
overbruggen, en wonden te
verbinden."
Is onze Hervormde Kerk
de laatste maanden niet
veel te veel tot een poli
tieke instantie geworden?
Is zij nog in staat de diepe
wonden, die door de
politieke strijd geslagen
Mijn, te verbinden? Het
wordt hoog tijd, dat de
kerk weer haar plaats
gaat innemen in een
bovenpolitieke dimensie,
troostend en verbindend.
Daartoe zal er echter een
overleg moeten geschie
den „op een zeer brede
basis" Wat in de partij
politiek eigenlijk een on
mogelijkheid is. zal in de
kerk van Jezus Chris'us
mogen geschieden: dat
allen samen verder gaan.
Het R.K. volksdeel is meestal politiek
georganiseerd en wel in de Kath. Con
servatieve Partij. Deze partij heeft
progressieve werkgemeenschap binnen
zich. Het protestantse volk is voor
groot deel aanhanger van de liberale
dicale partij. Het protestantisme in Zwit
serland kan derhalve liberaal genoemd
worden. In Zwitserland bestaat dus niet
de situatie, zoals in Duitsland, waar R.K
p-i protestanten elkaar op het politieke
terrein hebben gevonden.
Contact tussen Protestanten en Rooms-
Katholieken is er nagenoeg niet. Wel
werken hier en daar in verschillende
kantons, de Protestantse minderheden
samen met de Roomsen, maar dit zijn gro
te uitzonderingen. Pogingen van protes
tanten om hun geloofsgenoten los te
ken uit de liberale partij en een eigen
protestantse partij te vormen, bleven
doorgaans zonder succ
Toch bestaat er wel een Protestantse
partU in Zwitserland, en wel de Evange
lische Volkspartij ln het kanton Zürich.
Hierover vertelde de heer André Rou-
lin uit die stad. Het ascetische protestan
tisme van Calvijn heeft in de Duitsspre
kende staten van Zwitserland geen in
vloed gehad.
De gedachten van Luther en Zwingli
vonden er ingang. In de loop van de
eeuwen ontstonden echter naast de staats
kerken meer strenge vrije kerken. De
aanhangers ervan konden niet instem
men met de liberale vooruitstrevende po
litiek van de vorige eeuw. Sommigen
hen richtten een vereniging van Pro
testantse intellectuelen op, das Eidgenös-
sische Verein, dat echter een aristocra
tisch en patriarchaal karakter had
dank zii gemis'aan invloed in de lagere
volkskringen spoedig verdween.
Ongèveer vijftig jaar geleden werd
in Zwitserland de eerste protestantse
vakvereniging opgericht. Deze groeide
uit tot een landelijke organisatie in
1920 Na een grote staking in 1918 ont
stond de Evangelische Volkspartei, wel
ke werd gedreven door het streven, de
Nieuw-Testamentische beginselen in
de praktijk te brengen. Het is een volks
partij in de ware zin des woords, bleef
totnutoe in Zürich in de minderheid,
maar mag zich in groei verheugen.
De heer Roulin, die secretaris is van
deze partij, zag de toekomst ervan niet
donker in, ook al steunt men haar
steeds in kerkelijke kringen (Karl Barth
bestrijdt haar, maar Emil Brunher biedt
onverbloemd steun).
West-Duitsland
Dr. Gerhard Stoltenberg, secretaris
de Junge Union, gaf een overzicht
de situatie in West-Duitsland. Protestan
ten en rooms-katholieken zijn hier vereend
In de CDU. Meer dan vijftig procent van
de inwoners van de Bondsrepubliek is
evangelisch, ongeveer veertig procent
rooms-katholiek. Naast de Evangelische
Kerk vindt men hier en daar nog andere
(kleine) protestantse kerken. Fnuikend
werkt echter de secularisatie. Daarom
moet men niet vertrouwen op deze per
centages.
De aanhangers van de sociaal-demo
cratie, de arbeiders, behoren voor eer
groot deel slechts in naam tot de kerk
De burgerlijke groepen zijn dikwijls aan
hangers van het liberalisme. De laatste
decennia deed de ontkerstening zich ook
op het platteland gelden.
dat het Evangelische volk in politicis
labiel is.
Momenteel zijn posltlef-kerkelljk
politiek rechts niet meer Identiek. Duits
land kent immers ook een Christelijk
Sociale Unie. Concluderend kan men
evenwel zeggen, dat het platform, waarop
CDU en CSU samen staan, geen wankele
basis heeft. Dr. Stoltcnljerg geloofde niet,
dat deze basis In de toekomst smaller
zal worden.
iz; 13.25 V d
1.55 Intermezzo; 15-00 V
iritieken, 16 45 Gram; li
d kind; 18.55 Wee
22.00 Nws; 22.1:
1.13 Ko«
Ing foi Sound; 24.0<
22 45 Klsssieke
Mrs Dale's
Idem; 14.00
RmHBPm.- 15.00 V d
rrouw; 16 00 Nws en Amui n»uz; 16-30 placo
de). 16.45 Mil ork; 17."
Sp-r
2100 Gevar progr. 21.30 Dansr
H-i\
23.00 Nwi
22.00 Ge-
0.55—1.00 Nw:
11.45 Gram; 12.30
13.11 Gram;
23.20 Swli
13 Swing
0.50 Progr ov
Brussel. 324
oer; 12 34 Gi
14.00 Schooirai
16.02 Lichte
17.10 Muziek
apr: 18.00 Ml.
19 00 Nws; 19.40 Gram; 19.50 Caus; 20.00
De Zandloper; 21,00 Europees Mozartconc;
22.00 Nwi
23 05—23.10 Nw
Moz
12.00 Gram; 13.00 Nws;
13.10 Gram 14 45 Orar ork; 15.25 Gram;
16.05 Lichte muz; 17.00 Nws; 17.18 Gram;
19.30 Nws; 20.00 Gram, 20 50 Idem; 31.00
IdBBC ulti voor Nederiar
Londens Radlodagb. Vrai
17.45—18 13 Nw
142.
Bader snauwde tegen hem: „Stomme idioot!
Hoe zou ik hier nu kunnen ontvluchten?"
De man scheen de betekenis van zijn woorden
begrepen te hebben en zei automatisch: „Befehl
ist Befehl!"
Dat deed de maat overlopen! Naast de verne
dering, de stompzinnigheid, de bombardementen
en het moorden was dit wel het toppunt. Van
dat ogenblik af haatte hij alle Duitsers met een
onverzoenlijke haat.
Hoog boven St. Omer sneden vier 109's Crow-
ley-Milling van zijn wing af en hij joeg als een
wilde door de lucht. Maar nauwelijks had hij de
ene vijand van zich afgeschud of een andere zat
achter hem aan. Een granaat sloeg van opzij
door zijn cockpit, sneed de brandstofleidingen
door en explodeerde in de supercharger. Wolken
van rook vulden de cockpit en de motor deed
de jager hevig schokken. Hij draaide het toestel
op de rug en richtte de neus recht omlaag.
Even later maakte hij een noodlanding in een
tarweveld. Juist wilde hij het toestel in brand
steken, toen hij in de verte Duitse soldaten op
zich af zag komen. Hij kroop door het hoge ko
ren weg, ontdeed zich van vliegpak en uniform
jasje, smeerde zich flink met modder in en liep
in Zuidelijke richting, wegduikend achter een
mesthoop, toen Duitse vrachtauto's passeer
den. Die middag legde hij meer dan dertig kilo
meter af en klopte, toen het donker werd, bij
een boerderij aan. De bewoners bakten eieren
voor hem en in de ochtend bracht de boer hem
op de fiets weg. Twee dagen later was hij on
dergedoken in St. Omer, in het huis van de
schoenmaker Ditry, de leider van de zich ont
wikkelende illegale beweging.
Van Ditry hoorde hij dat Bader in het hospi
taal gevangen werd gehouden en dat er een
vermetel plan was ontworpen hem te bevrij
den. Een ambulance-auto met twee Franspn, in
de uniform van de Luftwaffe en voorzien van
PAUL BRICKHILL
DAN
MAAR ZO!
een vervalste order, zou naar het hospitaal rij
den. De vermomde Fransen zouden een bran
card naar boven brengen, Bader er opleggen
en hem meenemen. Vervolgens zouden ze per
radio contact met Engeland opnemen en ver
zoeken een Lysander te zenden, die 's nachts
op een afgesproken plaats moest landen om
hem naar Engeland terug te brengen. Werden
de Fransen gesnapt, dan zouden ze zeker wor
den doodgeschoten. Wilde Crowley-Milling onder
gronds naar Spanje reizen of blijven om te hel
pen? De beleefde, bescheiden Crowley-Milling
gaf te kennen dat hij liever wilde helpen
De volgende dag kwam echter het bericht,
dat de Duitsers Bader al naar Duitsland hadden
gebracht en veertien dagen later begon Crowley-
Millings de afmattende tocht over de Pyrenee-
en. Franco's soldaten kregen hem te pakken en
zetten hem in het beruchte Miranda concentra
tiekamp. waar hij bijna van honger omkwam,
typhus kreeg en blind werd. Later kreeg hij
het gezicht terug en werd hij naar Engeland
geëvacueerd, waar hij tot het einde van de oor
log vocht.
Midden in de nacht arriveerden ze in Frank
fort en Bader werd van de trein naar een auto
gedragen, die hem m een half uur naar Dulag
Luft bracht, het kamp waar alle krijgsgevan
genen van de luchtmacht werden geregistreerd
en ondervraagd. Twee luchtmachtsoldaten
droegen hem naar een stenen gebouw, door een
gang en kwakten hem in een kleine cel op een
houten brits. Ze trokken hem zijn uniform uit
en lieten hem in z'n ondergoed in de duister
nis achter.
Hij was doodmoe en sliep die nacht goed. De
volgende morgen om acht uur kwam een leven
dig manneke in een grijs burger pak zijn cel
binnen en zei opgewekt: „Goeden morgen"
Sonderfuehrer Eberhardt sprak uitstekend En
gels en hij was èl te vriendelijk Hij gaf Ba
der een formulier dat deze moest invullen, het
beruchte valse formulier met het rode kruis er
boven, dat de Duitsers altijd gebruiken. Bader
las de vragen:
„Van welke basis bent u opgestegen?
„Nummer van het squadron?
„Welk type vliegtuig?" enz enz.
Hij -
MA de hoogleraren De Gaay Ful
man en Donner heeft thans o
mr. Roosjen de portefeuille v, 1
Overzeese Rijksdelen geweigei I
Vorige week hebben wij reeds u
eengezet, dat de antirevolutionai
aanspraken op twee volwaard!
ministerszetcls even gerechtvaardi
zijn als de afwijzing van deze porl 1
feuille.
ün
Dank zij de voortreffelijke arb^
van de inmiddels ontslapen chrisl^
lijk-historische minister Kernka^^n
vormen, voor wat de West betreed,
Overzeese Rijksdelen een afgeslotg bj
zaak. Het zou betekenen een tekor c.S
doen aan de verdiensten van deze i
bekwame bewindsman, indien rof?"*
deze ministerszetel wenste te bestand
digen. Het zou in de West niet goi een
worden opgenomen. ®eyie
Wat Nieuw-Guinea aangaat, iiger
vergt, zoals wij reeds hebben uite«vens
gezet, niet een afzonderlijk volwas^ sc
dig departement. Wij hebben zelfs fcatie
vraag opgeworpen, of bet de bar0^
met Nederland en bovendien e^t
snellere ontplooiing en ontwikkelihrist
van Nieuw-Guinea niet ten 8°®^"
zou komen, indien de aangelegd opi
heden van dat overzeese rijksdéet b
voor de verantwoordelijkheid k«^* 1
men van de onderscheidene dep%}gjr
tementen, die met die aangelegeiiger
heden van nature het meest te makf6^"
hebben. oelei
gaf
„U moet de rest nog invullen," zei Eber
hardt vriendelijk, „dan kan het Rode Kruis uw
familie op de hoogte stellen en uw briever
doorsturen, 't Is maar een formaliteit, ziet u."
„Dit zijn alle antwoorden die u van mij
krijgt," zei Bader „Ik ben niet gek! En nou
zou ik graag een bad willen nemen, me sche
ren en m'n benen terug hebben En dan wil ik
ontbijten
Eberhardt verliet de cel met de mededeling,
dat hij de Kommandant zou roepen.
Een lange, slanke man van ongeveer vijf en
veertig jaar kwam binnen en zei vriendelijk:
„Goeden morgen, Wing Commander Mijn naam
is Rumpel." Hij maakte een gebaar dat mede
leven moest uitdrukken „Voor u is de oorlog
nu afgelopen, maar we zullen ons best doen het
u zo prettig mogelijk te maken Ik ben in de
Eerste Wereldoorlog zelf jachtvlieger gejveest
en wij Duitsers wensen niets liever dan de oude
tradities van kameraadschap van de vliegers uit
de vorige oorlog in ere te houden."
Bader antwoordde kortaf: „Ik begrijp niet wat
u bedoelt. Wij zijn vijanden en dat feit kan niet
vergeten worden."
IWUKD1 VEKVULGDj e 'aatste zUn-
De
JQE aanbieding van de portefeulf
van Overzeese Rijksdelen aan eu_
man als prof. De Gaay Fortman he
ben wij vorige week reeds een zaA"
genoemd, die weinig serieus aandee
Prof. De Gaay Fortman Immers hiD*
mati
zich reeds doen kennen als een tegeigoe|
stander van het voortbestaan van dBel
departement.
Trouwens, ook in de formatieplai He,
nen van de heren Drees, Romme \.R.
Licftinck kwam het niet meer vo<jhr.
Ook het socialistische dagblad HP8
Parool moest dezer dagen toegeve^*1
dat de aanbieding van deze post agech
de heer De Gaay Fortman toch feitfan
lijk een vreemde zaak was. DeUaro
Spc
aanbieding moest wel twijfel opro^,..
pen, of informateur Burger hen,
departement van Overzeese Rijk
delen zelf nog volwaardig acht. st;
Daarom van tweeën één: hij acfan
het zelf niet volwaardig, maar da^jj^
behoort hij het ook niet als volwaateru
dig aan een ander aan te bieden; i
hij acht het zelf wel volwaardig, maista
dan rijst de vraag, waarom hij bfj[i-ll
aanbiedt, niet aan een van zijn partij SU
genoten, maar aan mannen die daij0"tc
anders ove? denken. u
De weigering van deze portefeuillrise
zien wij dan ook liggen in de lif11"-
van het adres der Leidse hoogleraren^
Een kabinetsformatie is een zaak, dien t
met de nodige ernst behartigd mollec
worden. r"
p^EEDS hebben wij als onze ovefloll
tuiging geopperd, dat de ant!Mi
revolutionairen, door aanspraak f^!
maken op twee volwaardige zetelnevi
niet maar handelen in eigen belanj- va
doch in dat van de gehele protestant!*^,'
christelijke volksgroep. terg
Het is dan ook begrijpelijk, dat hi^- 1
houding in het jongste nummer va'u^
het christelijk-historlsche weekblam c
Koningin en Vaderland werd toeg^n-
juicht. Er is in christelijk-historisch
kring waardering voor deze houdini Li
Het gaat niet aan, dat ln h^31
kabinet, zoals dit thans wordt gedacb
slechts twee ministers uit
protestants-christelijke partijen eej/aa
plaats zouden krijgen. nim
Het kan ook in de politiek wel ®®i^ee
de schijn hebben, alsof bescheideer!
heid een deugd is, maar hier sta»
toch waarlijk te grote belangen op h«
spel, dan dat men zou dienen t Di
laten schieten datgene waarop meflaa
op goede gronden recht kan doerad
gelden.
pp ET valt op, al behoeft het toch nie A
al te zeer te verwonderen, da
dit standpunt ook buiten de pro
testants-christelijke groepen begri|
ontmoet.
Zoals men weet heeft de R.V.P
haar fiat aan de zetelverdeling vai
Burger afhankelijk gesteld vai
de voorwaarde, dat ook de anti
revolutionairen akkoord zouden gaan
Welnu, vanmorgen schrijft de r.k^
Volkskrant, na de antirevolutionair! uie
weigering van de post der Overzees!In
Rijksdelen: „De ar. fractie heeft val*„®
de katholieke ruggesteun geen mis-uit
bruik gemaakt
Wij blijven hopen, dat de informa* Ha
teur bereidheid zal gaan tonen toltro
een redelijke oplossing. Dat er ln zijïu,c
gedachtenwereld een uitweg moet zijn S0[
uit de impasse, hebben wij hierboven tec
reeds aangetoond. ee'
De verantwoordelijkheid ligt bij de sit
informateur. Moge de week, die wfj *P'
nu zijn ingegaan, voor de schiet °e{
eindeloze kabinetscrisis nu toch waar- d«
