uum
RCIS DOOR
FIRATO: knappe techniek,
maar soms beangstigend
mmm
door
De nieuwe ^pitqdL is verschenen
GEEN REVOLUTIES DIT JAAR
Phiiij js' stand van nü groter
dan hele expositie in
be<d
F. v. Balluseëk (KLM)
met pensioen
Vissers manifesteerden
in Enkliuizen
7
ZATERDAG 6 OKTOBER 1956
Mensen zonder haast
W
(Slot).
ÏANOKWARI.... SORONG.... Fak Fak.... Biak....
dan naar de hoofdstad van Nieuw-Guinea:
Hollandia. In al die plaatsen Nederlanders.
Onder hen tal van lieden die, met het horloge in
de hand, de minuten tellen, die ze nog scheiden van
hun vertrek naar Nederland. Ik ontmoette er nog al
wat. Ze waren teleurgesteld. Nieuw-Guinea had hun
niet gegeven wat ze er van verwacht hadden. En om-
dat ze, om welke reden dan ook, teleurgesteld waren,
Nieuw-Guinea is geen gemakkelijk land. Wie besluit er heen te gaan,
moet weten, dat hij heeft te pionieren. Hij krijgt er niets cadeau. Het zal ge
heel aan hem zélf liggen of hij slaagt of mislukt. Wie mislukt geeft bijna
automatisch de schuld daarvan aan het gouvernement. Ik geloof niet dat dit
billijk is. Natuurlijk kan men dat gouvernement allerlei dingen verwijten,
maar zeker niet alles. En dat er in een jong land als Nieuw-Guinea proble
men zijn, moeilijkheden, conflicten. is dat te verwonderen? Behoren ze
niet haast organisch tot een land-in-opbouw? Tot een land, met welks open
legging en ontwikkeling men in feite eerst gisteren is begonnen?
stelle zich in verbinding met het
ministerie van overzeese rijks
delen. Eveneens is er behoefte
aan administratief personeel, zo
wel in Hollandia als in de an
dere plaatsen.
Van belang is echter, dat men fysiek
en geestelijk in staat is daar te werken.
Het kan niet vaak genoeg worden gezegd.
dit is geen gemakkelijk land enhet
is niet het oude Nederlands-Indië! Voor
jonge mensen, die nog niet te oud zijn om!
niets meer te mogen riskeren, liggen hier
echter kansen. Ook in het overheidsbe
drijf, waarbij wij dan de hoop uitspreken
dat de honorering van het werk aange
past zal worden aan de normen van deze
haatten ze het land. Haatten ze het klimaat. Haatten I Want het zal een toekomst hebben! Als
ze hel lot, dal hen hierheen gevoeld had. I Nederland het wil!
Maar er waren anderen, die in datzelfde Nieuw-
Guinea hun bestemming hadden gevonden. Die
Geef ambtenarij niet
steeds de schuld
Gelijk al opgemerkt, wordt er in Nieuw-
Guinea hard gewerkt. Ook dét wekt
weerstanden op. Maar ze lijken ons niet
onoverkomelijk.
In Nederland pleegt men „de ambte
narij" de schuld te geven ook van dat
gene. waaraan die ambtenarij werkelijk
niet debet is. Nieuw-Guinea maakt daar
op geen uitzondering. Ik benijd dit gou
vernement niet. Noch de lagere bestuurs
ambtenaren, noch de diensthoofden, noch
de gouverneur. Om dit land te leider)
dient men het geduld van Job te paren
aan Salomo's wijsheid. En dat is niet een
voudig
Ik had geruime
dr. J.
van Baal. Het wa
ren uitermate ver
frissende, verhel
derende en stimu
lerende gesprek
ken. Indien één
ding zeker is, dan de grote liefde, de sym
pathie van deze gouverneur voor dit land
en dit volk. Ik geloof niet dat gouver-
neur-van-Nieuw-Guinea-zijn een plezie
rige functie is. Integendeelhet is m.i.
een buitengewoon ónplezierige, ondank
bare en fysiek onmenselijk zware func
tie. Deze gouverneur kent het gebied
reeds vele jaren. Hij was vroeger in het
zuiden van het land al werkzaam als
controleur. Hij spreekt over de Papoea's
als over zijn kinderen en heeft dan ook
maar één doelstelling: „Nieuw-Guinea
voor de Papoea's".
Zijn streven is erop gericht, dat elk
Papoea-gezin de beschikking krijgt over
een paar hectaren grond, waarop het een
eigen bedrijfje kan ontwikkelen. Het
moge een ver ideaal lijken, het móét mo
gelijk zijn eenmaal een eigen Papoease
middenstand te creëren. Maar ook hier
voor is weer dat ene, allesbepalende no
dig: tijd.
Wie heeft daar een
toekomst
Ik ontving in de laatste weken, nu ik
weer terug ben uit NHeuw-Guinea, brie
ven van mensen, die me vragen: „Moet
ik naar Nieuiw-Guinea gaan en zo ja, wat
kan ik daar dan doen?"
Wie werkelijk naar dat land
toe wil en dan als particulier
zou ik willen wijzen op de
kansen in het kleinbedrijf. Men
moet zich echter in geen geval
gouden bergen voorstellen, en
zich wel degelijk voorbereiden
op teleurstellingen. Er zijn in
plaatsen als Hollandia, Manok-
wari en Merauke echter moge
lijkheden voor rijwielherstellers,
voor motorreparatcurs, voor
handelaartjes in ijzerwaren,
enz. Wie er meer van wil weten,
bezig waren een bedrijf op te houwen. Die totaal
geen haast hadden terug te keren naar Nederland.
Ik vond hen niet alleen in de kringen van bestuurs
ambtenaren, zendelingen en missionarissen, maar
ook onder particuliere ondernemers. Ik vond ze
onder de bezitters van kleinere en grotere midden-
8tandsbedrijven. Ik vond ze onder de kolonisten.
reden de lange weg die dok V verbindt
met Hollandia-haven en Hollandia-bin-
nen. Rechts van ons verhief zich de rim
boe, links lag. ver in de diepte, de Hum-
holdtbaai. Het was volle maan en heel
de baai was één bassin vol glanzend zilver.
Ik wist dat over enkele uren het vliegtuig
kwam. dat me terug zou brengen naar
Nederland. We spraken niet veel, omdat
we eikaars gedachten wel konden raden.
De auto stopte en we stegen uit. Er was
geen geluid daar op het gezaag van de
grote krekels na. De branding van de
Stille Zuidzee kwam in de verte dofrui-
send aan. Uit een kampong, heel in de
diepte, kronkelde wat rook omhoog. Hier
en daar gloorde een klein lichtje uit de
duisternis. Nergens waren mensen te zien
of te horen. Het was alles volmaakt vrede.
We leunden tegen de auto en ineens zei
dr. De Bruyn: „Dit vergeet je niet meer."
„Nee," zei ik. „dat vergeet je niet
meer." Het was te schoon, te indrukwek
kend om dat beeld van Nieuw-Guinea
ooit kwijt te raken. Ik zou het de volgen
de dag met me meenemen naar Holland
tijd.
Twee voorheelden van
hen die slaagden
Ik noem hier twee voorbeelden, die be
wijzen wat er te bereiken is, indien men
bereid is zich geheel te gevën.
Zes jaar geleden kwam een jonge
man bij de schrijver van dit artikel,
met de vraag of er voor hem, als oud
militair, mogelijkheden waren op
Nieuw-Guinea. Ik meende die vraag
bevestigend te moeten beantwoor
den. Nóóit hoorde ik meer wat van
hem, tot ik hem twee maanden ge
leden in Manokwari tegen het lijf
liep. Hij was eigenaar van een goed
lopend bedrijf en dacht er niet meer
aan naar Nederland terug te gaan.
Het andere voorbeeld is dat van
een Fries gezin in Hollandia. Het had
het in het begin moeilijk genoeg,
maar met Friese koppigheid zette het
door. Het wist een warenhuis op te
bouwen, waar ik een bezoek aan ge
bracht heb. En het was alleen maar
plezierig verheugend met die mensen
te praten en hun zaak te bekijken.
Ze waren er. Ze hadden bereikt wat
ze bereiken wilden. Ook al wisten ze
dat er moeilijkheden zouden b 1 ij-
v e n.
Mijn laatste blik
op Nieuw-Guinea
De laatste avond van mijn verblijf op
Nieuw-Guinea vertoefde ik in Hollandia,
met mijn oude vriend, dr. De Bruyn. We
EEF DAT LANDgeef dat volk
van één miljoen mensen,
kans! Geef het de tijd die het nodig
heeft en onthoud het de wijsheid
s al i
»rzet.
veel geleden en gestreden
halverwege om te keren
'de gouvernementswerf te Hol
landia (aan de noordkust), de hoofd-
van het haast onmetelijke ge
bied.
Wil Nederland het?
Velen in dat land hopen het Euro
peanen en Papoea's. Nieuw-Guinea
opbouw,
lange weg van het st<
de twintigste eeuw. En
n Chinese muur van moe
;n jungle, die genomen r
bezig
eenmaal eer
tijdperk naa
land bezit ei
sen, bergen
worden.
Geef dat land, geef dat volk
z'n kans! Geef het de tijd die het
nodig heeft en onthoud het de
wijsheid niet.
Er is al tevéél werk verzet. Er
is al tevéél geleden en gestreden,
om halverwege terug te keren!
Ik geloof niet dat ik, aan het
einde van deze reisbrieven,
Nieuw-Guinea iets beters kan
toewensen.
In Nieuw-Guinea wijkt de wil
dernis. Moge zij niet, om welke
reden dan ook, zich opnieuw
gaan sluiten!
JN SORONG, op de noordw
punt van Nieuw-Guinea, vestigde
de Nederlandse Nieuw Guinea
troleum Mij (N.N.G.P.M.) o.a.
bedrijfsschool. Hier worden
poea's door Nederlands persoi
die maatschappij opgeleid tot
alleszins bruikbhre werkkrachten.
Dit is een vreemde actie van Om midden uit zijn werk vandaan Ziehier het antwoord op die vraag:
'n Verkeersagent. Wat drijft de man Zo snel hij kan naar huis te gaan? De nieuwe Spiegel kwam vandaag!
Jaarabonnement: 30 ct per week, f3,90 per kwartaal. Opgaven aan Bureau De Spiegel, Wageningen
£111
in het R.A.I.-gebouw te Amsterdam haar poorten voor het publiek
opent, zal iedereen kunnen zien, dat de expositie aanzienlijk groter is ge
worden dan men bij benadering had kunnen verwachten, groter dus ook
dan de naam denkt. Want eigenlijk betekent de naam Firato de vereniging
van fabrikanten en importeurs van radiotoestellen: welnu, een kind zal
kunnen begrijpen dat men er met radiotoestellen alleen de volgende week
in het R.A.I.-gebouw niet afkomt.
Maar behalve de televisietoestellen,
grammofoons en platenwisselaars zullen
vaklui en geïnteresseerden ook allerlei
andere elektronische toestellen en
materialen, die voor de vervaardiging
van noodzakelijk zijn, kunnen zien. IIoc
groot de Firato sinds haar geboorte in
welgeworden is, bewijst wel het feit, di
de inzending van Philips Nederland dit
jaar alleen al groter is dan de gehele
toonstelling toen.
Revolutionaire dingen hebben wij bij
de voorbezichtiging niet gezien. Dat
ook niet in de lucht. Maar voor
iet me herinneren, op alle trieste,
sombere, verregende dagen die me daar
te wachten stonden.
Een rimpeling trok over het
gesmolten zilver in de Humboldt-
baai. Nee.... ik zou het niet
meer vergeten, dit kleine stukje
Nieuw-Guinea onder me en rond
me. Een deel van een land van
161.000 vierkante mijl, bewoond
door een klein miljoen Papoea's,
van wie er thans een 400.000 on
der bestuur zijn of met wie een
eerste contact is opgenomen. Een
land van 16.000 Aziaten ook. En
van 17.000 Europeanen.
Het was doodstil om ons heen. Maar
ergens, dichtbij en heel ver weg, w
ze. die 17.000 Europeanen Allen met
zorgen, problemen en moeilijkheden. En
allen met een stukje vertrouwen i:
toekomst van dit land.
Kapittel van de Chaine
des Rötissenrs
Onder voorzitterschap van prins Bern-
hard, de Engelse en Franse ambassadeur:
in Nederland, Sir Paul Mason en baror
Edmond de Beauverger, minister Beyen,
de commissaris der Koningin in Limburg
dr. F. J. M. A. H. Houben en de burge
meester van Maastricht mr. W. baron
Michiels van Kessenich, zal van 16 tot 18
november in deze stad een groot i
tionaal kapittel worden gehouden
culinaire broederschap Chaine des Rótis-
De manifestatie staat onder leiding van
de gedelegeerd baljuw voor Nederland van
de Chaine, de heer B. D. Proos Hoogendijk.
De jachthoornblazers van de Cercle
Royal Rallye Boitsfort, de Koninklijke
Maastreechter Staar en de Kon. Harmonie
Maastricht zullen hun medewerking
verlenen.
Wegens het bereiken van de pensioen
gerechtigde leeftijd zal de heer F. von
Balluseck, plaatsvervangend president
directeur en hoofd van het directoraat
>er van de K.L.M. per 31 december
zijn functie neerleggen. De scheidende
directeur, die zijn werkzaamheden voor
nog een jaar zal voortzetten, zal worden
opgevolgd door drs. M. J. van der Ploeg,
eveneens plaatsvervangend president
directeur en tot nu toe hoofd van het
directoraat financiën en administratie.
Bedrtyfsongeluk. Bij de scheepswerf
N.V. Smit Czn. te Alblasserdam werd gis
teren de achttienjarige ijzerwerker G
Vermeulen door een balk, die van twaalf
meter hoogte viel, getroffen. Hij was vrij
wel op slag dood.
Conclusie uit enquête
Tandheelkundige hulp
studenten teer punt
Uil ecu medische enquête, begin 1956 ge
houden onder Amsterdamse studenten,
blükt volgens een voorlopig verslag, dal
over het algemeen voor de dekking tegen
ziektekosten, dank z« de uit 195J date
rende stiehling studenten-gezondheids
zorg, een bevredigende oplossing is ge
vonden.
De enquêtecommissie van de Algemi
Studenten Vereniging Amsterdam meent
echter, dat het er niet erg hoopvol
ziet voor een goedkope regeling
tandheelkundige hulp, dit gezien de hoge
kosten hiervan.
In een groot aantal gevallen zullen de
ouders van een student de zlektekoi
wel kunnen dragen, aangezien de v
het eerste ingeschreven studenten in 1955
voor 46'/« (mni.l, resp. 68*/» (vrl.) afkomstig
waren uit do zogenaamde „hogere
milieus", waar de ouders in het algemeen
meer dan 10.000 inkomen per jaar hebben.
De kosten van tandheelkundige hulp kun-
en echter belangrijk zwaarder op de
udent drukken dan de andere medische
osten. De hogere besteding aan tandvei
>rglng van de vrouwelijke studenten
loet voor een deel op rekening
rotere welstand dezer studenten worden
geschreven. Vele studenten hebben geplei
i goedkope verzekering tegei
tandartskosten.
Europese vliegtuigbouw
gemeenschap
De vereniging van Franse vliegtuigbou
wers heeft Duitsland uitgenodigd geza
menlijk een Westeuropese samenwerking
de burgerlijke luchtvaart te begin-
ook interesse
toch zeker nie
Bij de radio
(extra) luidspreker, los
is de techniek
zien, dat de
in het toestel
op dit ogenblik weer erg en vogue
nadat een Nederlandse fabriek het vorig
Jaar voor de première zorgde, als
het wel hebben. De indruk overheerst
trouwens toch, dat men bij de radio's op
dit ogenblik niet veel anders kan verbe
teren dan de geluidsweergave. Gescheiden
hoge- en lage toonregeling, enkele jaren
geleden als nieuwtje gebracht, zijn nu
standaard voor zeer veel fabrikaten:
toonregelingen apart voor drie of zelfs
meer frequentiegebieden zijn nu al geei
zeldzaamheid meer.
Aan het stiefkindje, 't uiterlijk van d<
radio- en televisietoestellen wordt lang
zamerhand iets meer aandacht geschon
ken, al verloopt deze ontwikkeling nog
maar uiterst langzaam en al hebben nog
steeds teveel fabrikanten er blijkbaar
geen oog voor.
Maar duidelijk kan men zien, dat het
enkele jaren geleden door de Duitse fa
briek Braun ondernomen Initiatief school
heeft gemaakt. Terecht: hebben w(j al
niet veel te lang opgekeken tegen de
goud-gegallonncerde, protserige café
meubels, die de radio- en televiseltoestel-
len langzamerhand waren geworden?
Met medewerking van de Nederlandse
Radio Unie zal op de Firato een F.M.-
zender worden opgesteld, die een platen-
programma uitzendt, dat op verschillen
de stands goed te ontvangen zal zijn.
's Middags en 's avonds verzorgt de Ne
derlandse Televisiestichting programma's
die niet alleen op de tentoonstelling, maar
via kanaal 4 ook in de huiskamers te
ontvangen zal zijn.
Philips brengt een nieuwe toon-opne-
mer, een magneto-dynamisehe, die in sa
menwerking met een eveneens nieuw ont
wikkelde „hi-fi-" versterkercombinatie
voor een geluid zorgt, dat de werkelijk
heid verrassend dicht benaderd. De „dust
bug", een op een toonopnemer gelijkend
apparaatje, wordt door een Engelse firma
vervaardigd en moet de platen volkomen
reinigen.
Er is een radio-apparaatje, Ame-
kaans fabrikaat, dat uitsluitend op
transistors werkt. Wat volume en ge
luidskwaliteit betreft evenaart het
een normaal radiotoestel, maar het
heeft slechts de grootte van een hand
palm en speelt maandenlang op een
batterij van negen volt.
Bij de nieuwe Tonfunk radio- en tele
visietoestellen wordt een los apparaatje
geleverd, dat het zonder draadverbinding
mogelijk maakt op afstand aan en uit
te schakelen.
Het zal in de buurt van de zee wonen
de T.V.-bezltters deugd doen, dat er nu
antennes met een beschermende plastic
laag in de handel worden gebracht, die
het verroesten van deze vrij kostbare in
stallaties tegengaan.
Wil men afwezigheid eventuele opbel
lers laten weten, wanneer men weer thuis
Is, of wie ze moeten opbellen, dan kan
dit geschieden met de Telcboy. die een
„eindeloze" band heeft met een looptijd
van dertig seconden. Toestemming van
P.T.T. is reeds aangevraagd.
Verder vindt men er ook diverse grap
jes. Men zal bij Philips zijn krachten kun
nen meten met Victor, een robot, die een
voudige behendigheidsspelletjes kan doen.
En hoe! Wie enorm getraind is, zal het
tegen de techniek op zijn best tot gelijk
spel kunnen brengen, daar winnen on
mogelijk is.
Een ontwerp van Londense en
Weense ingenieurs is een electroni-
sche schildpad, die een imitatie is
van het dierlijk leven in zeer primi
tieve vorm. Het dier heeft gehoor,
gevoel en gezicht. Een electronisch
hersenwerk maakt van de zintuig
lijke waarnemingen instructies, die
doorgegeven worden aan de voort
bewegingsorganen.
RADIO
BETER!
Imp N.V. INDUSTRIE WOLF
(Van een onzer verslaggevers)
HET OUDE SCHILDERACHTIGE vissersstadje Enkhuizen, romantische
herinnering aan wat eens, in lang vervlogen eeuwen, een trotse
havenstad met machtige Oostinjevaarders was, is gisteren voor één dag
uit zijn stille mijmering ontwaakt. In de anders zo rustige straatjes, waar
oude koopmanshuizen met hun fraaie geveltjes schijnen te dromen van
een roemrijke historie, waar de eeuwenoude Drommedaris zijn ijle caril
lonklanken over de huisjes laat klinken, was het nu druk. Ongewoon
druk. Er wapperden vlaggen, er liepen drommen vissers, vissersvrouwen,
overal uit het land hier naar toe gekomen, allen in typische kleurige oud-
Hollandse klederdrachten en in het kleine haventje staken honderden
masten van vele vissersvaartuigen met hun al even kleurige vlaggen om
hoog naar de sombere voortjagende wolkenmassa's, waaruit zo nu en dan
striemende regenbui viel. Dat was het beeld van Visserijdag 1956,
die de Stichting van de Nederlandse visserij dit jaar in Enkhuizen hield.
Het
rroltjk uit.
Keen feest
anifestatie.
Friese beschuit
U proeft i
Een demonstratie van hinnenvissers.
Vissers, die de aandacht vroegen v
hun grote probleem: de inpoldering
afsluiting van hun kostbare visgronden
als het IJsselmeer, de Lauwersz-e e
eeuwse stromen. Enkhuizen is één
Ie vele plaatsen, waar men de gevolgen
an de niet te stillen honger naar land
an den lijve ondervindt
Zij hebben er tegen geprotesteerd, de
e visse
s Mors
a sale
komst in de Wester- of St. Gom-
erk en 's middags met een
v. waaraan tweehonderdvijftig
i deelnamen.
rerllczen leed, In de tneb
Enkele visserijdesk.indig
gave:
tij
dens de bijeenkomst In de kerk.
koor uit Spakenburg medewerking
verleende, toelichting op het inpolderings
probleem. Dr. P. Kornnga. bioloog bij het
Rijksinstituut voor visserijonderzoek be
lichtte de gevolgen van afdamming van
de Zeeuwse stromen. De grootste zorgen
maakt men zich hier over de oestercultuur,
die thans vrijwel geheel op de Oosterschel-
de is geconcentreerd. Omdat het welhaast
uitgesloten is deze cultuur naar andpre
vateren te verplaatsen (de natuur'ijke nm-
itandigheden zijn nergens zo goed als in
de Oosterschelde), dreigt zij bij afsluiting
ondergang te worden gedoemd. Ook
de mosselcultuur, die de grootste te wereld
(totale produktie per jaar: 50 miljoen
kg met een opbrengst van 10 miljoen gul
den). zou aanzienlijke schade ondervinden.
Enige compensatie kan men verwachten
van de produktie In de Waddenzee Verder
wees spreker op nadelige invloeden, die
afdamming op de garnalenvisserij en de
kreeftenstand uitoefent. Over de landaan
winning In de Lauwersree sprak d° burge
meester van Zoutkamp de heer H. Otte-
vangër. „In Zoutkamp zullen, wanneer de
afsluiting wordt doorgezet achthonderd
mensen worden gedupeerd, dat Is zestig
procent van de bevolking", aldus spreker,
die echter ook een open oog voor de voor
delen van drooglegging had: verbeterde af
watering voor de drie noordelijke provin-
venkorting van de zeedijk tot meer
dan de helft, wat m'nder onderhoud en
ander gevaar voor doorbraak betekent.
De heer J Voetelink, voorzitter van de
combinatie van IJsselmeervisserï, drong
tan op een spoedig tot stand brengen van
•egelingen op de basis van het rapport
'an de commissie Van de Zaai. Hierin
vordt geadviseerd het aantal vissers
chepen. dat op het T.lsselmeer vist met
:estig procent te verminderen om rede
lijke vangsten voor de andere vissers mo
gelijk te maken. De vissers, die elders een
ddel van bestaan zullen moeten zoeken.'
zouden door het rijk schadeloos moeten
'orden gesteld. De betekenis van de land-
anwinning len slotte, werd belicht door
de heer J L. Hoogland, vice-voorzitfrr
an de Eerste Kamei
Na de bijeenkomst begaven de vele
asten, onder wie leden van de Staten-
Generaal. zich aan boord van het schip R.
Hasselt, vanwaar zij de vlootrevue'
gadesloegen. Een indrukwekkende kleder-
drachtenkaleidosroop in de kerk was het
slot van Visserijdag 1956.
