W Jff 12 Faf 14 fTJ15 fïl16 f3 17 tn
Gouddorst verwoestte een
oude cultuur
Nederlander gaat helpen bij
presidentsverkiezingen
Onder mom van Christendom werd
bloedige historie gemaakt
MAAK NOOIT RUZIE
MET ZO'N VROUW
VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1956
Dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag ïondag baandag CTTv
.SePTEMBéü b september V ^september jt w september g september o jê september g sepjembei' fll. s'
CUSCO, eens hoofdstad der Inca's
H|
EEN VAN DE INTERESSANTSTE steden van heel Amerika is ongetwij
feld de Peruaanse stad Cusco, hoog in de Andes, eens de hoofdstad van
het machtige Inca-rijk, doch nu niet meer dan een cultuur-historisch mo
nument. Een stad voor geschiedkundigen, archeologen, schatgravers, dich
ters, schilders en fotografen; een bedevaartsoord voor allen, die begrepen
hebben dat hier de blanke beschaving van het buskruit en de inquisitie het
won van een grote Indiaanse cultuur.
der 50.000 stoïcijnse zielen, die heden ten
dage nog de straten van de oude stad
bevolken. Want al zijn ze dan gedegene
reerd, aan de fiere Indiaanse trekken
herkent men het trotse, intelligente Inca-
Spoorweg, tram. en regeringshotel uit
gezonderd, ademt Cusco de sfeer van de
17e eeuw. De Indiaan, door de eeuwen
afgestompt en lusteloos geworden, aan
stank en onraad reeds lang gewend, leeft
er onaangetast door de moderne tijd
Een tragedie van
verval
Maar toch is er in die eeuwen iets ge
beurd. Spaanse huizen en kerken hebben
de sfeer van het Indianenrijk overwel
digd en onder de Indianen zelf treft men
vele cholos of halfbloeden aan.
Zo is Cusco niet alleen een museum
van oude kunst, maar vooral een trage
die van verval. Voorgeschiedenis, middel
eeuwen en tegenwoordige tijd zijn in één
smeltpot geraakt, zodat alle karakters zijn
verdwenen, hoe sterk elk karakter ook
was! Het is alsof èn de Indianen, èn de
afstammelingen van Spanjaarden en de
geestelijkheid elkaar ontzien, omdat ze
te goed beseffen, wat er in het verleden
is gebeurd. (De laatste Inca-keizer werd
nl. op verraderlijke wijze omgebracht!)
Daarom vegeteert men maar zo'n beetje.
.Waar eens een Inca-modelstad stond, op
getrokken uit puur graniet, hebben de
Spanjaarden de muren omvergesmeten
ien er hun eigen tempels gebouwd. Maar
j ze staan er hoe mooi soms van buiten
Jen van binnen als een geschiedkundige
vergissing, zodat niemand er zich meer
in thuis voelt. Behalve de toerist, die er
zelfs een omweg voor maakt.
De tijd verbleekte
de misdaad
Cusco staat vol kerken, kapellen en
kloosters, met gouden altaren, kande
laars en sacristieën. Ze staan er als zelf-
wuste monumenten van blanke heer-
•s, die meenden op die
heidendom te kunnen
Dat het goud voor die altaren e.d.
werd geroofd mocht niet deren. Dat
bouwkosten werden bestreden
met een belasting, waarvoor de on
derdrukte Indianen hun laatste
lama's en schapen moesten afstaan,
speelt ook al lang geen rol meer. Dat
er aan is gewerkt door slaven, die
onder de zweepslagen zijn bezwe
ken, het is voorbij. Dat opstanden
met wapens .cocaïne en drank
den bedwongen.de tijd heeft de
misdaad verbleekt. Trouwens het
doel heiligde de middelen. En de
christelijke Spanjaarden moesten tot
iedere prijs zegevieren over de bar
baren. Geloof en vroomheid fungeer
den echter maar al te vaak als dek
mantel voor grof egoïsme. De blanke
meester duldde geen ras, dat sterker
en machtiger zou zijn dan het zijne.
Ook hier moest de blanke de baas
zijn
De stad Cusco is tegenwoordig nog net
zo vol als eertijds. In sloppen en op plei
nen gaat het bonte leven verder. Maar
de kerken en kapellen zijn meestentijds
leeg. Alleen wat vrouwen, en een enkele
Indiaanse man knielen
beeld van de verbloede Christus
ceerde mis. Doch onze geknielde Indiaan
luistert er nauwelijks naar. Zijn eigen
god, die van de aardbevingen, was ster-
in zei hem méér. Zijn eigen god, een
gekleurde Christus met Indiaanse ge
laatstrekken, wie men met wat geofferd
kon bidden de grond niet te doen
bevenDit was de enige, die verhoor
de
Ziedaar Cusco, de gezamenlijke smelt
kroes van culturen, christenheid en hel
dendom.
Verderf woekert
maar voort
Triest Cusco overigens! Want gelijk
sns de Inca-pronkstukken voor het
grootste deel door de Spanjaarden in
niet verder te verwoesten bouwval. Waar
het Plein der Wapens ligt. lag eers
oude Aukaypata. Waar eens het huis
de Inca Wirakocha stond, prijkt nu
kathedraal. Waar nu morsige straatjes
liggen met daken van golfplaten, stonden
tientallen paleizen van Inca-ambte-
i. Wat er nog van het heiligste huis
der Inca's, de zonnetempel, staat, zijn de
terrassen uit graniet. Het huis waar
maan, bliksem en regenboog
den, is vernietigd. Ook de priesterhuizen
daarnaast, alsmede de paleizen van de
Inca-hofhouding; paleizen die wanden
gehad moeten hebben bedekt met platen
puur goud. Op dat goud zijn de
christelijke Spanjaarden afgestoven. Weg
met de heidenen! Geef hier dat goud....!
Heel wat goud moeten voorts de
Indiaanse priesters hebben verstopt,
op plaatsen, die tot op heden onvind-
Een Indiaanse pater leest er de gecompli- slechts in de geest e
Dit is een van de huidige be
woners van het voortsluimeren-
de Cusco. Sommigen hunner tre
den de moderne beschaving tege
moet met de verkoop van
scheermesjes. Want goud en
edelstenen, die nog altijd vreem
delingen lokken, interesseren
hen niet meer. Goud toch be
tekende de ondergang van het
destijds zo hoog ontwikkelde
land der Indianen.
elkaar werden geslagen, zo vervallen n
langzaam, de Spaanse tempels. En nie
mand, die er naar omkijkt en het ver
derf van de in ontbinding zijnde fresco'!
beelden, hekken en houtsnijwerk een hal
toeroept. Men neemt aan dat er alleen
al in deze laatste eeuw zo'n 10.000 schil
derijen zijn vervallen en verdwenen...
Er is één uitzondering: het huis van di
in 1616 gestorven dichter Carcilaso de li
Vega, zelf afstammeling van een Inca
prins; en Spaans gouverneur. In dat huis
id door een bekwaam Peruaan
chirurg, staan vele Inca-schatten ei
Spaanse reliqulcën bijeen. Vazen van 400
jaar oud naast Spaanse kledingstukken
uit de tijd der conquistadores, de
En dus toch weer die onwerke
lijke sfeer: Dit is noch het Indiaanse,
loch het Spaanse Cusco, noch dat v:
moderne arts die er temidden van rönt-
tenapparatcn en penicilline woon
verkt.
Nog steeds veel goud
verborgen
Het oude Indiaanse Cusco ziet men nof
Ondanks haar 50.000
ligt de Peruaanse stad Cusco,
eenmaal hoofdstad van het
machtige Inca-rijk, als een uit
gedoofd oord in het Andes-ge-
bergte. En op een heuvel er bo
ven bevinden zich de resten
van het wereldwonder der ves
ting Sajsawaman. Deze resten
worden gevormd door een muur
van granietblokken, die een
maal door de Indianen op maat
werden gezaagd met fijn koper
draad, dat met diamantjes was
bezet. Van intelligentie ge
sproken
baar bleven. Daarop stuiven thans
andere mannen af, die hun bi
vak opsloegen in het enige hotel en
iedere dag met pikhouwelen Cusco
afzoeken in de hoop zo'n verborgen
schat te ontdekken.
Maar het goud doet de Indiaan-
van-nu niets meer. Want al is hij een
analfabeet, hij weet intuïtief, dat juist
dat gele metaal de ramp over zijn
Inca-rijk heeft gebracht. „Dank" zij
de Spanjaarden!
Een wereldwonder
boven de stad
Buiten de plek waar het hedendaagse
Cusco voortsluimert, ligt op een heuvel
het wereldwonder van de vesting Sajsa-
an, eens een piramide uit graniet,
onderaardse gangen, met badzalen,
turnzalen, waterleidingen en een gym-
Alleen de muur is er nog van
n muur van granietblokken, die
vele honderden kilo's wegen. Blokken
daar alleen met mankracht werden
opgestapeld, die op maat werden gezaagd
fijn koperdraad dat was afgezet met
diamantjes; en waarin gaten werden ge
boord met bamboe en fijn zand. Het wa-
werkjes van vele maanden, waarbij
de intelligentie het won van botte
kracht.
Tegen deze vesting liep Pizarro, de ver-
ireraar, storm. Vijfhonderd Spaanse
soldaten wisten deze vesting te nemen.
En de aanvoerder der Inca's, Manco,
stortte zich vertwijfeld van de hoogste
toren. Zijn val werd de val van het rijk.
droomrijk, over welks omvang, rijk
dom en kracht men zich nu nog slechts
de hand van de gigantische bouw
vallen een schamele voorstelling kan
maken.
Beneden, in de banale stad Cusco
in 1956, aan de Orangejus van het
luchtgekoelde hotel, vindt de toerist
zichzelf weer terug, nadat hij zich
tegenover de geweldige muren ver
loren had. Dan komt een Indiaan,
met gescheurde kleren, stinkend en
met een ongezonde baard naar bin-
Dr. C. Hillen
Zakenleven niet bezorgd
over Suezkanaal-crisis
Het Nederlandse zakenleven maakt zicfh
niet ai te ongerust over de situatie, diie
met betrekking tot het Suezkanaal is ont
staan, ald-us dr. C. Hillen, secretaris var
het Midden-Oosten-instituut, tijdens eer
onderhoud op de Utrechtse najaarsbeure.
Het Nederlandse zakenleven is var
ning, dat de handelsbetrekkingen nie
len lijden onder de huidige internationale
spanning. Bovendien maakt men zioh geen
grote zorgen over de mogelijke stag
natie in de betalingen. In dit licht be-
aldus dr. Hillen, i6 het begrijpelijk
dat de Nederlandse handel rustig
gaat. getuige de deelneming aan de i
nationale jaarbeurs in Damascus, die ge-
6eptember duurt. Al met al raakt
de kwestie Suez in feite alleen nog de
scheepvaart.
Een dame, die iedere man aan
haar voeten brengt
(Van een medewerker)
HEBT U WEL EENS op straat gevochten„Needat is nooit
nodig geweest. Ik heb iets in mijn ogen, dat afschrikt. Men voelt,
dat ik te sterk benMet dezelfde woorden zou een interview met een
bokser kunnen beginnen. Maar we zitten tegenover een jeugdige, charman
te dame, de 25-jarige Tiny Dekker, wonende in de Potgieterstraat te Am
sterdam. Behalve de hoge onderscheiding van de zwarte band in Judo
behaalde ze zes graden in Jiu Jitsu.En dat wil wat zeggen voor een
heel juist: later kwam zij in de ban van
het zusje vai^ Jiu Jitsu. het Judo, dat een
zuivere gevechtssport is.
„Deze trekt me op het ogenblik het
meeste
Ze heeft acht jaar getraind en nog eens
getraind. Ze haalde met taaie volharding
graad na graad. band na band. Kampioe
ne kan ztf echter nimmer worden, want
zoiets bestaat er in de vrouwelijke sec
tor nu eenmaal niet
„Judo is heel erg moeilijk Hoe lan
ger je het doet. des te moeilijker wordt
het
Na deze opmerking staat Tiny Dekker
op en zweeft elegant door haar met smaak
ingerichte flat, teneinde voor een kopje
thee te zorgen Wanneer ze ons bedient
spreekt ze over de Japanse meestergreep,
de schouderworp en de arm- en beenklem.
(„Nooit doorzetten, want anders breek
je iets").
Reactie
nen om gilettemesjes te koop aan te zichten trekken.,
bieden. Hij, nazaat van de bouwers kening mee houdei
•an vestingen, tempels en paleizen, i
is de jongste vrouw in ons land, die
dergelijke prestatie op het terrein
de aan elkaar verwante gevechts-
sporten leverde. Enige tijd is zij ook de
enige geweest, maar er is een tweede bij
gekomen: op de sportschool van Gé Ko
ning te Amsterdam heeft de ongeveer 30-
jarige Corry Prinsvan Os dezefde
prestaties weten te leveren. Maar Tiny
Dekker hoopt ook haar tweede dan-graad
te halen en heeft bovendien een leeftijds-
voorsprongDe tijd zal het leren, of
zij nogmaals een eenzame hoogte weet te
bereiken.
Voorzichtig neerleggen
In elk geval staat Tiny haar mannetje,
zodat het niet prettig is door haar in de
heupzwaai genomen te worden. Ook al be
looft ze een tegenstander, die niet ver
trouwd is met Judo, „dat ze hem voor
zichtig zal neerleggen".
Maar tochhet beoefenen" van deze
sport heeft voor een vrouw geheel
psychologische kanten. Want
Tiny traint, of een demonstratie geeft,
kan zij zich niet zo geven als een man
want „je moet altijd oppassen, dat de lip
penstift niet door je gezicht smeert.. Een
mag vuurrood worden
altijd i
mij zitten te kijken
i Als jong meisje was zij erg verlegen,
hij. eens medebezitter van goud en N„ hec[l zelfvertrouwen
edelstenen, hij, de afgebeulde over
wonnene, komt nu de beschaving te
hulp met een scheermesje.
Zo is Cusco droom en vloek tege
lijk; een plaats waar men zichzelf
kan haten, omdat men blanke is
is zo goed voor je figuur..
„Ga eens mee"
vriendinnetje tegen haar: „Ga
mee naar Jiu Jitsu-les. Dat is
leuk."
Ze ging.
Eerst ongeïnteresseerd en niet vermo
dend, dat deze voor haar zo vreemde,
watervlugge Japanse aanvais- en verdedl-
gingssport nog eens haar grootste hobby
zou worden. Of eigenlijk i6 dit niet
Door de E 55 naar de Ver. Staten
Tien regels voor een goed koopman
leidden tot een studiereis
(Van onze speciale verslaggever)
is het nog niet eerder gebeurd, di
de oceaan overstak om actief te gaan helpen bij de verkiezing van
een president van de Verenigde Staten. Dit staat dan nu te gebeuren. Gis
teren is de 23-jarige E. H. van Borssum Waalkes uit Baarn met een kolen-
schip van de Steenkolen Handelsvereniging naar Amerika vertrokken, om
een paar maanden te gaan werken bij het publiciteitsbureau dat de ver
kiezingsactie leidt voor de democratische kandidaat Stevenson, en waar
schijnlijk al over enkele weken zal hij gedurende een dag of veertien kris
kras het land door reizen in een van de befaamde verkiezingstreinen.
Deze jeugdige Nederlander heeft zijn
reis te danken aan de E 55. Daar was een
„selectie paviljoen" van vijf grote Neder
landse bedrijven, die vijf jongeren van
16—25 jaar een unieke kans wilden geven
voor een opleiding voor een topplaats in
het bedrijfsleven.
Uit nieuwsgierigheid
11/fEER UIT NIEUWSGIERIGHEID dan
1,1 dan r
te dingen
paviljoen binnengestapt. Hem werden tien
vragen gesteld op handelsgebied, di<
kennelijk op bevredigende wijze beant
woordde, want na het gesprek werd hem
gevraagd in maximaal 120 woorden „tien
regels voor een goed koopman" te formu
leren.
Dat heeft hij gedaan. Hij kwam tot de
volgende tien regels: 1. Handel bewu6t,
eerlijk en eenvoudig; 2. bedenk wel:
wil zal uw winst zijn;3. werk geconcen
treerd en regelmatig; 4. Behandel proble-
Margriet" het frisse blad van déze tijd, telt reeds jarenlang het grootste aantal lezeressen.
Géén wonder: ieder jaar voegen de jongeren zich erbij want... „Margriet" is véél gezelliger!
men rustig en ontspannen; 5. Eerst
deel, dan voordeel; 6. weet veel; 7. Kom
beloften na; 8. Werk goede ideeën uit;
9. Kan het beter, dan moet het beter er
10. Wees een mensenvriend.
Nagenoeg in het laatste uur van inzen
ding heeft hij op aandringen van zijn moe
der zijn formulering naar de beoordelings
commissie gezonden. Zo laat was h
mee, dat hij er een speciale reis voor
Rotterdam moest maken. De posterijen
zouden de brief niet meer op tijd hebben
kunnen bezorgen.
Een van de zestien
FNIGE MAANDEN LATER hoorde hij,
dat hij tot de zeetien kandidaten be
hoorde, wier inzending zo geslaagd werd
beoordeeld, dat ze voor een psychologisch
onderzoek in aanmerking kwamen. En het
resultaat daarvan is geweest, dat hij als
een van de vijf prijswinnaars ten slotte
uit de bus kwam. Twee van die vijf ont
vingen een studiebeurs voor Delft, de
drie overigen werd de gelegenheid gebo
den een reis van een jaar naar de Vere
nigde Staten te maken om inzicht en
varing op te doen in het zakenleven
En zo vertrok dit drietal de heren E.
H. van Borssum Waalkes uit Baarn. II. J.
Kortink uit Enschede en J. H. van Zantc
uit Den Haag gisteravond met het m
„Panachiotis" van de S.H.V. uit Amster
dam naar New York. De heer Van Bors
sum, die een artistieke opleiding kreeg
aan de Rotterdamse Academie voor Beel
dende Kunsten en straks zijn vader hoopt
op te volgen in diens reclame-adviesbu
reau, kan misschien na „zijn verkiezi
campagne" nog wat werk doen bij de
commerciële televisie en in het ontwerp-
centrum van General Motors en in de ver-
pakkingsindustrie. De heer Van Zanten,
een economisch student zal een plaats
krijgen bij de L.B.M. een bedrijf op het
gebied van moderne „elektronische her
sens", de heer Kortink gaat de termijn-
handel in de koffiebranche onder de loep
Kort voor zijn vertrek hadden we
een gesprek met de héér Van Bors
sum. Hij zei: „Dit gelukje heeft mij
om te beginnen geleerd, dat je met
een in de artisticiteit ontwikkelde
verbeeldingskracht ook commercieel
nog wat kunt presteren."
Geen vlagmisbruik meer
In Elburg zullen nationale vlaggen,
verschillig van welke natie, voortaan niet
meer worden gebruikt als reclamemiddel
blikvanger en dergelijke.
Ze mogen in het vervolg alleen worden
uitgestoken op feest- en herdenkingsdagen
en bij bepaalde gebeurtenissen die
vlagvertoon in aanmerking komen.
De gemeenteraad van Elburg heeft de
politie-verordening met deze bepaling
aangevuld, omdat de nationale vlaggen
van vele landen volgens het college tegen
woordig al te vaak worden misbruikt.
Op het ogenblik geef ik in de sport
school van mijn vriend Tonny Wagenaar
aan jonge kinderen. Daarbij ls het
kwaardig. aan hun reacties gewaar te
worden, dat ze. juist door het besef weer
baar te zijn, zich niet meer zo makkelijk
■hten laten verleiden. Kinderen, die
graag vochten, worden kalmer en be
heersterZe komen erboven te staan.
En hierdoor worden de zwakkeren, die
1 aangevallen werden, meer met ru6t
gelaten
Incidenteel werkt Tiny Dekker ook
'el als mannequin, terwijl zij het
coupeusevak niet geheel vergeten is.
Zij ontwerpt namelijk nog altijd haar
eigen kleding. En wanneer zij zich
modieus op straat beweegt, leest men
haar grote, hemelblauwe ogen die
vaste overtuiging van „Als ik wil
gaat iedere man aan mijn voeten".
Letterlijk dan wel te verstaan
Uitbreiding raad van
bestuur Philips
Op 6 december zal een buitengewone
aandeelhoudersvergadering van Philips'
Gloeilampenfabrieken een voorstel be
handelen om de raad van bestuur uit te
breiden met de heren prof. dr. H. B. G.
Kasimir, A. J. Deenen, ir. R. van Dijk,
H. J. R. G. Hartong, ir. H. A. G. Hazeu.
G. J. L. M. Jenneskens en ir. A. Ooiman
in verband met de meer dan vervijfvou
digde bedrijvigheid in de laatste negen
jaar en voor zo gunstig mogelijkheden
verdere harmonische groei. Het
ligt in de bedoeling na deze verkiezing
A. J. Guepjn en ir. Th. P. Tromp te
benoemen tot lid van het presidium van
de raad. Voorts zal de heer O. M. E. Lou-
part wegens zijn leeftijd zijn bestuurs
functie beëindigen en voorgedragen wor-
Or commissaris.
Vergeefse missie
Engelse kolonel zocht
bijzondere paarden
Kolonel Reeves, dierenarts bij het Brlt-
i Rijnleger, is dezer dagen met een bij
zondere opdracht in Nederland geweest.
Hij is namelijk belast met de verzorging
de zestig zwarte paarden, die konin
gin Wilhelmina kort na de oorlog aan de
Royal Household Cavalry schonk, be
stemd voor het escorte bij het uitrijden
an de Koninklijke familie. Deze paarden
ijn inmiddels ouder geworden en thans
moeten er jaarlijks ongeveer vijftien wor-
:n vervangen.
Kolonel Reeves toog naar de Utrechtse
paardenmarkt, om te zien of hier paarden
e aan zijn verlangens voldeden.
Aangezien deze verlangens echter moei
lijk zijn te voldoen (de paarden moeten
geheel zwart zijn, zonder te hoge kragen
aan de onderbenen, een schouderhoogte
van 160 tot 165 centimeter hebben, vier
tot acht jaar oud zijn en bij voorkeur
ruinen zijn), slaagde hij niet.
De Van Oldenbarnevelt
ook om de Kaap
De Stoomvaart Mij Nederland heeft be
sloten dat de Johan van Oldenbarnevelt.
varende in charter voor de Nederlandse
regering, onderweg naar Amsterdam met
ongeveer 1050 repatriërenden uit Indonesi i
aan boord, niet door het Suezkanaal zal
varen. In verband hiermede wordt het
schip vandaag in Aden en 12 oktober in
Amsterdam verwacht.
De Oranje, die gisteren uit Colombo
vertrok, blijft voorlopig de oude route
volgen.
Twee min gulden voor
aardappelexporteurs
Het hoofdproduktschap voor akker-
bouwprodukten heeft gisteren besloten
het produktschap voor aardappelen twee
miljoen gulden te lenen als bijdrage in
de lening van acht miljoen gulden, die
wordt gegeven aan de door het destijds
Ingestelde aardappelexportverbod gedu
peerde aardappelexporteurs.
De rente voor deze lening is gelijk aan
de rente, die het hoofdproduktschap zelf
moet betalen voor het opnemen van dit
bedrag; men wilde namelijk winst noch
verlies bij deze lening.
De twee miljoen gulden zullen in tien
termijnen worden terugbetaald.
Verzending van zeepost
Den Haag, 13 sept. Met de volgende
schepen kan zeepost worden verzonden.
De data, waarop de correspondentie uiter
lijk ter post moet zijn bezorgd, staan
achter de naam van het schip vermeld.
Argentinië - m.s. Paraguay Star. 18 sept.
Australië - s.s. Heria. 19 sept. Brazilië -
m.s. Paraguay Star, 18 sept. Canada - s.s.
Groote Beer, 19 sept. en s.s. Rijndam, 20
sept. Chili - via New York 20 sept. Indo
nesië - m.s. Weltevreden, 20 sept. Ned.
Antillen - m.s. Artemis, 17 sept. Ned. Nw.
Guinea - m.s Weltevreden, 20 sept. Nw.
Zeeland - via Engeland 22 sept. Suriname
m.s. Hersilla. 17 sept. Unie van Z.-Afrika
m.s. Jagersfontein. 19 sept. Z.W.-Afrika
m.s. Carnarvon Castle, 22 sept.
Inlichtingen betreffende de verzendings
data van postpakketten geven de postkan-
