HUGO
TWEE NIEUWE BIJBELSE ROMANS
ZONDAGSBLAD
BAREND DE GRAAF
HOEDER
Cultureel
venster
Mendelssohn, Strauss, Mozart
Ravel en Prokofieff
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1956
Mensen van vlees en bloed
zijn onze „bijbelheiligen
door ds. OKKE JAGER
De bijbelse roman heeft (vooral in Amerika)
jaren steeds meer opgang gemaakt. Twee pasverschenen ver
talingen laten ons de moeilijkheden èn de mogelijkheden zien
van de hachelijke onderneming om een bijbels verhaal in een
roman te verwerken. De eerste is „Jacob, de gezegen
de" van Peter Grove.*) Dit hoek leert ons beter de
tijd kennen, waarin Jacob leefde. Het tekent meesterlijk, hoe
de laatste spelt: „Vroeger of later zuilen zij
jouw God zelfs een vrouw en een
zoon toedichten, en dan zullen zij
die zoon Gods volmaakt op de
wijze der Babyloniërs en Egypte-
naren aanbiddenJacob is blijk- ]ing kom ik tot U. als een aie
baar blij. dat hij nog niet een in het duister tast en '.icht zoekt,
zoon van God" aanbidt, want hij Moge Uw zegen dalen op het
voelt God eerst en vooral in zijn hoofd van deze vreemdeling, want
ligen bloed. Die God van zijn hij heeft de
Beschrijvingskunst
Ontroerend is Naamans gang
naar de Jordaan: ,,0 machtige
God van Israël, als een vreemde-
- 1 1 T-. r cigcu UIUCU. Uit UUU VCUl iljll HIJ utlll
Jacob zijn broer Lzau tegemoetstrompelt, hoe Simeon en Levi bloed eist van hem geen geweld, gehoord en gaat uit c
hun zwaarden werpen in de kuil, waarin Jacob alle afgoden
begraven wil, en hoe Ezau na het bedrog de legerplaats uit
loopt om te staren over de wijde woestijn, die voortaan zijn
woonplaats zou zij. Lahan is een ruwe man, die grapjes maakt
zoals: „Die m
i Uw dienaar
gierig, dat hij niet
zijn behoefte als wij de
behalve als de mensen tegen Hem
ingaan, zoals in Sichem. Dan
spreekt zijn bloed <en dus zijn
God) een andere taal!
Ongetwijfeld heeft Jacob even-
i te ge-
God i
doet, als hij ergens te eten is, uit angst dat hij andermans akker
bemest.1' Ook andere bijfiguren worden raak geschilderd. Maar anders dan
het gjat om de hoofdfiguur, om
Het is waar. dat Jacob door het
leven is gegaan als een gezegen
de en dat die zegen zich open
baarde in de aanwas van zijn
schapen en slavinnen. Maar er
is méér geweest, waarin deze ze
gen zich geopenbaard heeft. En
dat komt in deze roman niet zo
duidelijk naar voren.
Op de klep van de omslag wordt
gezegd: „Jacob was niet de be
drieger, zoals hij zo vaak gete
kend wordt; zeker, zijn handige
lanipulaties waren verbeven bo
de normale Oosterse listig
heid. maar moet niet veeleer de
aandacht vallen op zijn vurige
liefde voor zijn gezin en zijn trou
we dienst aan zijn God?" Maar
in het boek valt de aandacht juist
meer op zijn listigheid dan op zijn
De Jacob uit het boek ziet de
slechte dingen wel bij anderen,
maar niet bij zichzelf. Dat zal bij
de echte Jacob ook wel vaak het
geval geweest zijn. Wij zouden
waarschijnlijk hevig schrikken,
als wij de „bijbelheiligen" eens
even konden zien, zoals zij in wer
kelijkheid geweest zijn.
Het kan geen kwaad, dat een
bijbelse roman het romantische
waardigheid en heilig-
zijn bloed telkens ver
ward. Maar in Pniël sprak God
trs dan zjjn bloed. Dat moet
een stempel zetten op een roman
over Jacob, hoe men dan verder
ook over Jacob's bloed wil uitwei
den. Anders wordt het wél een
boeiend boek
Hebreeër,
het
deed welke naam
God gaf, omdat de
am van Jahweh hem als een
ren was opgelegd.
De slavin van Naaman
;nt, dat Ns
nczen bij zijn soldaten t
is zó aangrijpend besch
men het bij het lezen v
bel voortaan steeds wei
Boeiend is de beschrijving van
het beleg van Samaria en de
aarzeling van Joram tussen Ize-
bel en Eliza.
Als Joram's dienaar roept: „Als
een verdwaald schaap zoekt uw
volk naar de kudde", is het alsof
men de roep om een Messias
opklinken uit de hongeren
de menigte. En als Joram in zijn
boetekleed naar Eliza gaat „valt
er een grote stilte, gelijk die van
hun voorvaderen bij de berg Si-
by de Ned. Radio
Voor de luisteraar van goeden wille
„Heeft de muze het lachen verleerd"?
Hugo Godron heeft een regeringsopdracht aanvaard
tot het componeren van een orkestwerk. Het moest onder
meer voldoen aan eisen van algemene verstaanbaarheid en
(toch!) hedendaags niveau.
Maar dit is immers onmogelijk! vinden de Modernen.
Men kan evengoed proberen een schoen te fabriceren die
van buiten klein en van binnen groot is. Of Godron deze
muziek-schoen inderdaad heeft gevonden? U moogt dit het
volgend radioseizoen zelf beoordelen. De muziek, waarin
een Wals, een Habanera en een Mars voorkomen, is ge
noemd: Promenades en zal, ligt het niet voor de hand?
vermoedelijk door het Promenadeorkest van Benedict
Silbermann worden uitgevoerd. Inmiddels heeft u al kun
nen luisteren naar Variations-Traditionelles, een gezellig
ouderwets thema met variaties, de laatste lang niet
ouderwets. De muziek werd al eerder uitgevoerd door het
Studentenorkest.
4- een uitnemend verteller
Godrons muzikaal denken wordt
getypeerd door de manier waar
op hij zijn adspirant-compositie-
leerlingen aan de tand voelt. „Zie
je die tafel? Daarop ligt muziek-
papier en potlood.
een kwartier
Men zou nu vermoeden dat de,
van zijn 6e jaar af compone-
?nde Hugo in die tijd een indruk-
,Zie wekkend oeuvre voor strijkinstru-
menten aan de dag bracht. „Maar",
Schrijf daar zegt hij: „ik was immers tussen
de piano's geboren. Dus schreef
stuk of tien melodietjes. En dan ik Piano-muziek".
Naast het verdiepen
Want: de techniek kan iedereen staande komt steeds het
leren. Maar
die de schat van de uitverkiezing met deze twee nieuwe aanwinsten
aarden vaten meedraagt. Ja- dus duidelijk demonstreren.
i j._ t v_ schrijver van „Dochter Is-
raëls" heeft het geheim
ZO heeft dan Barend de de lust tot vergelijken moei- ven is^
Graaf van „Het Steenen lijk kan weerstaan.
wijsfal.1 hoe men'bij'het lezen van paerd" het tweede deel van Ronduil de lnhoud De
deze geschiedenis zich betrokken zijn trilogie over het geslacht Graaf's verhaal is een verkwik-
weet bij de heilsgeschiedenis. q6 Qroot geschreven name- kin& 1,1 het kader van de moderne
i- 5 roman, waarin onbeschaamdheid,
a lijk het boek „W e r K e n d ongeremde realiteit, sexuele span-
cht ik", verschenen bij ningen, etc. J
melodie schrij-
e, waarbuiten je
het als componist niet kunt stel
len. Een 'componist die dit niet
kan is evenveel waard als een
zeef zonder gaten.
Hartstochtelijke belijdenis
Godron. i
muziek de r
fris
de
cob is al spoedig Jacob
wanneer wij proberen hem
schrijven. omdat Jacob n
maal^ méér was dan alleen
Daarom kan men zich i
bijbelse roman beter wagen
dit ningen. Het zij met vreugde schipperskind is
hij laat het geconstateerd, dat dit thema pfezier^eestl6 'S 0"e
„Israels" gezien,
zun aün de schrijver nog steeds vol-
hoofdfiguren uit de
roman bijfiguren worden, of lie
ver: Hoofdfiguren op de achter
grond.
Zo schreef Tolbert R. Ingram
„Wie dit boek leest, voelt zijn onder de titel „Dochter Israëls"
menselijke nood. hartstocht en "vv" Even imponerend is het c
vreugde klinkt telkens de stem doende spanning oplevert, telbaar vertrouwen van B.
uitgewerkte milieu-tekening, word^al da^menselijke"iet min* want er ziJn n0§ Seen symp-
,.bij men een bijfiguur uit de der menselijk van, of minder tomen, die wijzen op een in-
'6l tot hoofdfiguur van de ro- hartstochtelijk. Maar er
1 Dan de fanta- steeds een sluier opgetild
niet storend Dan kunnen de mysterie, dat „vlees en bloed"
niet hebben geopenbaard.
het klinkt, wordt toch door vele jon-
aVmend, geren (mét Britten. Debussy.
Beethoven en Bach) voor over
leefd uitgekreten. Maar ben
ik dan niet in uitstekend gezel
schap! Ja. ik ben in hart
innig
1 het be-
Ook in le
ven en werk van de jeugdige Go
dron. Als 18-jarig violist „monster
de" hij met drie even onderne
mende jongelieden bij de Korink-
lijke Hollandse Lloyd. Zij vorm
den een muziekkapel en voeren
ondanks mijnen en U-boten (het
was 1918!) driemaal naar Buenos
Aires, vervolgens naar het Noor
den: Rio, Bahia en New Orleans.
De oudere lezer, die zich zijn
kennismaking met de latijnse
dansritmen en de eerste onversne
den negerjazz herinnert, kan zich
gemakkelijk voorstellen, welk een
invloed deze uitheemse en vitale
zijn grote vader. Diens geloof,
diens inzichten zijn de zoon blij
vend richtwijzers op zijn nogal be-
Uitg" Bosch^en Keunig^Baan
ondering gr<
heid stukbreekt, dat wij om deze dat deze vagebond ondanks
i feit
ben. Zij waren mensen van vlees
en bloed, en daar kwam nóg
eens vlees en wereld bij. Jacob
was wél een bedrieger, en zijn be
drog is niet te verontschuldigen
met de opmerking van de om
slag: „Was de weg van de list
niet Gods eigen weg? Werden
Ezau en Laban niet door Gods
hand. in plaats van door Jacobs
geniale trucs, buiten de kring van
Naaman. Koning Joram en Eliza
komen er telkens in voor, en
Benhadad en Naaman van Syrië.
Dit is een zuiver boek. We bedoe
len niet „zuiver in de leer" of
„zuiver schriftuurlijk", alsof hier
willen alleen maar een weergave van
het bijbelse verhaal zonder meer
gegeven zou worden. Maar het is
Aan het eind wordt aan Jacob zuiver, omdat wij bij het lezen
gezegd, dat zijn wijsheid God wel ademen in het bijbelse klimaat,
heeft verstaan, maar dat hij zich J
W°het Zinking, al is de vaart van wogen levensweg. Voor
dit tweede deel aanzienlijk eerste deei heeft geie-
i i. zen, zal het slot geen
trager, dan in het eerste. verrassing zijn Dc
Dit is echter niet hinderlijk schrijver heeft ons het
en dit constateren is slechts reeds'g"
Gab e""'van een gevolg van het feit, dat suggereeid,
sijthoff. men ais criticus nu eenmaal
W. in nieren traditionalist. Zo erg. dat melodieën op de jonge Godron
ik zelfs nog in melodie geloof. uitoefenden.
En daarmee opent hij zijn Bij zijn terugkomst in Neder-
muzikaal credo als kunstenaar land in 1921 stelde hij zich direct
met een warmte, waarin zijn onder compositorische leiding van
Sem Dresden. Sedertdien
heeft hij heel wat mu
ziek geschreven. Meest
kamermuziek, doch ook
symfonische werken,
ik noem de
wondering kun-
n we goed gebruiken, maar
2 hadden graag in het boek zelf
i bij deze Jacob zélf iets
,n deze verwondering
CftrtrictrtrtriclrtcirCrti
üiiirtcü-tcttirirtrtt
dit boek op zichzelf
leest, zal de verrassing
volkomen zijn. Men mist
toch eigenlijk wel veel
van het belangrijke In
deze gebeurtenis,
de figuur
Ook deze
er goddelozen gerechtvaardigd
worden, maar hier staat er even
zeer onder „gerechtvaardigd" een
streep als onder „goddelozen".
Het wonder van Naaman's ge-
uuc nezing is hier maar niet een sen-
wij véél'en véél rijker zijn dan ««toneel mirakel Eliza to «een
Hn an-f-vaHore tovenaar maar het accent ligt
nu hzvzvV tan nnc hair«>n om °P de woorden van zijn slavin:
Zwart-wit w°'r' t^en dat wij rSi™ z°ta ««too# wel "jet h"» God.
weer te zien, aai wijrijKer zijn maar de doden, die ook niet kon-
TN het boek is Jacob zélf aan het da" 'JA}, ar/nü den geloven, zijn tot het leven te-
J woord, en hij zet zichzelf telkens God g°ddelozen rechtvaardigt. ruggekeerd! Als ge uw voetstap-
in het gunstigste licht; hij laat Maar wij zetten een vraag-eken pen richt naar het land van de
zichzelf wit afsteken tegen de als Jacob zélf zijn godsdiensthis- profeet, gehoorzaamt ge mis-
zwartheid van Ezau en Laban en torische kennis gaat spuien: „Jah- schien aan een wil, waarvan ge
Sichem. Maar het is de vraag, of vveh' komt van het Egyptische uzelf niet bewust zijt
de schrijver wil zeggen: zo goed woord voor de god van de m:
was Jacob, óf: zó slecht was Ja- maar „wat deed het ertoe, of r
cob, dat hij zichzelf goed vond. God de één of de andere na
Dat Jacob inderdaad dikwijls gaf?' en Natan, de
de zegen gezet?"
Dat God dwars door het gekon- Hem heeft vastgeklampt. Hèt is
kei en gekronkel van de mensen waar, dat dit kinderlijk vertrou-
alles leidt, zoals Hij het hebben wen in Jacob's leven vaak ont
wil. betekent niet, dat Hij ons tot brak. Wij beseffen niet half, hoe
deze listen inviteert.
Dit boek kan ons helpen
weer te zien, dat wij rijker zijn
dan wij zelf vermoeden, -
vriend Mamre,
woorden zichzelf heeft Abram
vrijgepleit, is uit Genesis wel af
te leiden. Het kan „ontdekkend"
zijn, wanneer men zoals Peter
Grove Jacob over zijn eigen le
ven laat vertellen. De visie van
Jacob op Jacob is uiteraard niet
bepaald objectief. Toch als Ja
cob na Pniël aan het woord komt,
moet er iets van de visie van
God in zijn verhaal meeklinken.
In de roman, die Cabriés over
Jacob schreef, en waarmee men
deze onwillekeurig gaat vergelij- pOEN de 20-jarige Men
die gehoorzaamheid zal het geloof,
dat u nodig heeft, vanzelf komen.
zelfs al was uw geloof nu nog
zo dood als het lijk va
van de Sunamietische 2
Ik wou, dat ik U even kon spreken;
ik heb U zeer liefgehad.
En zie Uw ogen nog smeken.
Gij waart het toch, die voor mij badt.
Gij wildet mij heel veel vragen,
maar de pijnen verzwakten Uw stem.
Het was haast niet te dragen,
Uw hart ging uit naar Hem.
De zon ging gloeiend onder
en Engelen daalden neer;
toen, ondier 't lichtend wonder,
waart Gij bij Uwen Heer.
WOLFE RT
Miebeti
wordt hier te summit
in behandeld. Men moet
weten van haar stugge
5 en trotse karakter, haar onver-
zettelijke wil en familietrots, om
11 dit slot te kunnen genieten.
tf. Barend de Graaf is de verteller
g- bij uitnemendheid. Men moet bij
hem niet zoeken het grootse, die-
pe en ontledende. Hij schrijft niet
jj. uit problemen. Zijn werk is
afstamming
Concertsuite voor Piano
met Strijkorkest. Deze
werd in 1948 bekroond.
Maar wat hij ook
schreef. de melodie
heeft hij nimmer ver
loochend.
Enige jaren geleden
heeft Godron in luiste
raarskringen de aan
dacht getrokken door
wee radiophonische sprookjes,
Asschepoester"
gecompliceerd. Zijn figuren
hem tot een vermaak, hij beziet
ze met- zijn stereotype glimlach,
men zou denken kritiekloos,
uit hun wedervaren kan rr-
geestelijke instelling van de te ontkennen.
schrijver ontdekken. We denken
hier b.v. aan de figuur van Mel-
chior, de neef, die ook in dit twee
de boek weer even, met al zijn lis
tigheid, opduikt.
Sterk spreekt dit vooral uit De
Graaf's misschien minder beken
de boek. dat niet bij een christe
lijke uitgever verscheen. „Ge
brandmerkt". een geschiedenis.
„Ik geloof in een'herleving van
de tonaliteit: in een goddelijke
inspiratie, die niet wacht tot na
uw broodje-met-kaasin de
ouderwetse gedegen composito- Jj
1" rische opleiding; in een nieuwe 'brulk'elijk, heruitzending"
hedendaagse melodische kunst, gen
iar die de oude tak waarop zij zit
de niet langer halsstarrig probeert
r..Doornroos-
Daarin wordt alles gebruikt
wat de radio kan bieden aan to
neel, klank, en geluidssuggestie.
Ongetwijfeld zullen deze char
mante werken nog wel eens wor
den uitgevoerd. Wie echter be
spoediging wenst kan, zoals ge-
Glimlachende muziek
besluit Godron,
dit alles wat ik geloof niet certleven het
zou zün, dan ben ook ik niet dom, het spel_
dan wil ik r
iets meer te maken hebben!
Traditie niet verloochend
ken, is Jacob ook
vlees en bloed, maar veel duide
lijker en dramatischer wordt
daarin de worsteling van zijn ge-
VIA NAALD
tN PLAAT
boeken te vergelijken
spanning in de beschrijving van
Cabriés doet die van Grove bijna
delssohn in maart 1829
een kunstreis van drie
gc. jaren ging maken door
loof getekend. Literair staat het Europa, had hij vooraf het
boek van Cabriés ook op veel ho- motto voor deze reis op
ger plan. Men behoeft alleen muziek gezet,
maar de sensationele scène van schickt er in
Lea" in Deide sohn overal veel eer ontvangen, als componist
urns in Engeland en Schotland, in München
slotte ook in Venetië en Rome. Op die
vlak aan. de Schotse en de Italiaanse Symfonie, ma
Men moet natuurlijk altijd ieder ideeën in het hoofd voor een Pianoconcert.
boek op zichzelf beoordelen en op
zijn eigen waarde schatten. Maar Tijdens een kort verblijf in
wanneer men vaag voelt, dat er München schreef hij dit werk.
aan het werk van Peter Grove „Das ist ein prachtiges Gefühl,
iets ontbreekt, kan men juist bij wenn man des Morgens aul-
een vergelijking met dat var. Ca- wacht und ein groszes Stuck Al-
briés concreter dit ontbrekende legro zu instrumentieren hat
aanwijzen. schreef hij uit München. In deze
In Grove's boek staat: „Lea en stad bracht Mendelssohn zeli het
Rachel waren als zusters vooi el- werk in premiere, in tegenwoor-
kaar." In Cabriés boek wordt de digheid van de Koning van Beie-
bewogen strijd tussen deze twee ren. Vijftien jaar later dirigeerde
rivalen, zoals de Bijbel die tel- Mendelssohn voor de laatste neer
kens aanduidt, in een fascinerend het Gewandhaus te Leipzig en
drama uitgebeeld. °P het programma stond het Pia-
Er wordt over Jacob wel gc- noconcert in g-moll. Dit maal
m?roken als over een gercfor- was de soliste Clara Schumann-
"mcerd ouderling. Mensen die hem Wieck.
zo zien. moeten van het lezen van Het Pianoconcert in g-moll Op.
dit boek wel een schok krijgen. 25 is dus het werk van een jon-
Dat kan gezond zijn. Jacob heeft geling. maar met brille geschre-
God nog niet gezien, zoals Jezus ven. Die brille overheerst welis-
Hem ons heeft leren kennen. Hij waar wel eens de inhoud, maar
zag Hem meestal als een stérke er is glans en blijdschap in de-
God. met Wie hij het maar goed ze compositie Fris en krachtig
getroffen had. is het eerste deel (Molto A1;egro
Toch moet er in zijn houding con fuocoi. waarna het Andante
tegenover God méér geweest zijn een innige lynek ademt. In dit
dan dit, - en dat komt in deze Andante is ,de melodi
niet helder tot uitdrukking.
l - -- - -■ -.sonn
ste Psalm, tn het slotdeel (Pres-
Cabriés to-Molto Allegro
maar het is typerend voor dit kcnt^
boek. dat allerlei pikante verhalen
uit het Oude Testament, zoals die
de dochters
ge element van afwisseling, ver
der blijft alles ln ritme, haiino-
nie en melodie steeds gelijk.
Dirigent Ferenc Fricsay geeft
met het RIAS-Symfonie-orkest uit
eio Berlijn een zeldzaam gespannen nie:
Wem Gott will rechte Gunst erweisen, den muziek geworden, geen geniale vertolking van deze Bolero. Voe- tig
'nie Welt'. In die wijde wereld heeft Mendels- munlrale khicfat. waym ren vele dirigenten in al tc gj|
Ook in Godrons leven zien we
Zeeland speelt en vertelt die aansluiting bij het verleden,
gentleman-deugniet, een iets héél anders dan het navol
don- gen van het bestaande! De com-
onge- ponist zelf. die op 22 november
'ijver, a.s. zijn 56e verjaardag viert in
het einde zijn woonplaats Bussum, vindt in
principe de afkomst en levensloop
van een kunstenaar niet belang
wekkend. Toch is het aardig te
vernemen dat zijn vader als eni
ge uit het gezin die geen musicus
mocht worden, terecht kwam in uic
pianohandel! Voorts, dat
d'f]13 vroege dood een onge- Hem dient naar mijn mening de
twijfeld zorgvolle moeder niet kon ruimste gelegenheid te worden
woon thema voor deze schrijver,
maar dat hij toch tc
vrij goed behandelde.
Kortom, men moet bij Barend
de Graaf het boeiende verhaal
zoeken, zonder meer en dat is op
zichzelf al verdienste genoeg en
het ontslaat de recensent
de plicht dieper ontledend op de
dit werk in te gaan, want het
nergens toe leiden.
Godron en niet hij alleen
vraagt zich af waar in ons con-
i muzikanten-
ernst en luim
luz'i'ek is gebleven. Zolang men zich te
goed voelt voor Johann Strauss,
of de Espagna-rhapsodie van
Chabrier, werkt men aan de vor
ming van een cultus, een graf
tombe. waarin het muziek-leven
de dood sterft.
„Want muziek", zegt Godron,
„is en blijft een kunstzinnig spel.
Bij een spel kan men ernstig zijn,
maar men moet ook kunnen la
chen. Geen schaduw zonder licht!
Waarom lacht men dan niet eens
een keertje flink, daar in dat Con
certgebouw!
Hugo Godron heeft zijn werk,
ook als leraar, criticus en mu-
ziekregisseur, zoveel hij kon in
dienst gesteld van een glimlachen-
muzikale klucht,
latere grote componist
kenbaar is. Het is het ge- onredelijk op, Fricsay houd! zich
e. streng aan de aanwijzing
rig enthousiasme het tempo
als pianist. Hij
Wenen en ten luid van de jonge Strauss, sir,
ontstonden niet alleen nog sterk onder invloed der Klas- vej aan het karakter
ar kwamen hem ook sieken stond en eerst later een Bolero: hij laat het wer
nieuw geluid zou doen horen, strenge, gespannen rust
Toch een meesterstuk, meester grote ontwikkeling komen
verhinderen dat haar zoon Iiugo
ten slotte terecht kwam op de
Keuning gebruikelijk pret- enige school waar hij paste: de..
Muziek-school (nl. „Toonkunst" te
Bussum, waar hij zijn opleiding
tot violist genoot).
De uitgave is zoals
Keuning gebruil
i goed verzorgd.
HERM. STEGGERDA
boden om die nieuwe melodische
muziek, welke aan eisen van al
gemene verstaanbaarheid én ni
veau beide voldoet, te propageren.
CARL LANS.
>t de
0-.1 juist
lijk gespeeld door Poldi Mildner. daardoor is er die obsederende
werking. Een pracht-opname, ook
de technisch, zoals we trouwens van
ru- de D-G.G. gewend zijn (25 cm.
in langspeelplaat LPE 170421.
Aan de andere plaatzijde is er
°P" de Symfonie Classique van Pro
kofieff, eveneens door het Rias-
orkest o.l.v. Fricsay. Prokofieff
heeft Haydn als voorbeeld geno
men bij zijn Klassieke Symfonie
denkt dan 90k
"erütt&&-trir{rMüüötttiïliireririrüir<Tïrirtrüft&<rirütrir{t'{r1rtr-ererö-erir-tr-{ri!r{rtr{r't!-er{r'ü4r-£r-£r-tri(r-tr'ütr-£[A'tr{rer'ü-tr-ir£r'ii
Nieuwe orgelfantasie van FRIEDRICH ZIPP
'yö er ergens sprake is van een opleving der echte orgel-
J kunst, dan is dat thans wel bij de Protestanten in
briek en van hem kwam
het Mozartjaar een nieuw
zartplaat uit bij DECCA, n
namen van de Fantasia
moll, de Sonate no. 10 in C-dur,
de Sonate no. 14 in c-moll en.
het Rondo in a-moll (30 cm lang
speelplaat LXT 5167). Backnaus
is een van de oudere pianisten
(geboren 26 maart 1884 te Leip-
zig). die in hun Mozartopvatting ten kunnen zich een dergelijke 1
nog een oude traditie meedragen, stijlimitatie veroorloven en toch muziek in Duitsland, maakt ook de orgelmuziek een weder-
Niet het glad-gepolijste en neel een volkomen eigen werk schep-
erg lichte, onpersoonlijke spel pen. Zo'n grote componist was
van de modernen (van wie ik b.v. Prokofieff. die met dit werk
Hans Henkemans noem) ligt hem, verrukkelijk
maar het spel dat veel meer van muziek heeft gemaakt,
binnenuit komt en dat daardoor ook rukkelijk en doorzichtig door Fe-
H Fricsay uitgevoerd. Echt een
volkslied, die Mendels-
verwerkt Bartholdy,
kennis in verwerkt
Felix Mendelssohn-
1 wie de Weense pia-
Mildner het Eerste
t oor Telef unken
speelde.
GESELLSCHAFT bracht
Juda en Tamar, hier in het Jeven
van Jacob zelf worden binnenge
trokken om nog naast Dina in Si
chem een plaats te krijgen.
Kort gezegd: het is typerend,
dat de wraak op Sichem
jitzonderlijk gaaf
spel, prachtig begeleid door het «uouuuo
RIAS-Symfonie-orkest uit Berlijn iangSpeeipiaat
o.l.v. Artur Rother (30 cm lang- pupUlaire orkestwerken, nl.
speelplaat LE 6568). „Bolero" van Maurice Ravel
„Symphonie Classique"
vivace) her-
dc componist van de
.Sommernachtstraum-" muziek derland. Een
met de elfensfeer. Een bijzonder
effectvol slot zorgt voor
iax van een jeugdwerk,
de drie delen zonder on
derbreking in elkaar overgaan.
Van dit weinig gespeelde Piano
concert zijn enkele grammofoon-
aar ae wraax op oicucui opnamen gemaakt Geruime tijd de orkest de befaamd,
boèk veeTfngrijpendêr is dan de geleden besprak ik in deze ko- für Klaviei
Doek veei mgrijpenaer is u lom een opname met de pianiste d-moll va..
worsteling bij Pmel. Eileen Joyce. Nu is TELH.FUN- Schreef Mendelssohn zijn Ee:
Dat „Peter Grove de verhalen K£N uitgekomen met Poldi- Mild- pianoconcert op 21-jarige leeftijd,
van Genesis op de voet volgt ea nor alc pn pPrliik aezeeti n^Karfi str;
nergens het bijbelse beejd 1
Het spel van Poldi Miidner
is veel krachtiger, veel persi
Het is verdiept spel. het is spel
van de wijze musicus, technisch
steeds volkomen beheerst en mu
zikaal van een ontroerende rijp
heid. Deze plaat is een van de
monumenten van Mozart-spel uit
de grote Europese school. Tech
nisch heeft DECCA de plaat bo
vendien zeer goed opgenomen.
hetzelf- lero
Bur.eske meer te zeggen. Wie z
und Orchester" in thema kunnen fluiten.
Richard
l het
Jacob verwringt",
slag zegt, lijkt ons aus te
zegd.
Verwondering
obsederende werk niet kennen,
wie zou niet steeds weer oewon-
j_, dering hebben voor de slag.
Is soliste en eerlijk gezegd Richard Strauss was ook 21 toen ker
geef ik er Eileen Joyce graag hij deze Burleske schreef, welk
-kest.
werk door het ritr
zerk hij opdroeg aan Eugen houden. Het werk
d'Albert. Straüss schreef dc Bur-
lijker en veel genuanceerder Het leske tijdens zijn leertijd bij
is buitengewoon brillant en toch Von Bülow
charmant, toch poëtisch. Poldi hij ook
■\TATUURLIJK heeft de schrijver Mildner is een Weense. die op
lN de vrijheid om Jacob met al- 11-jarige leeftijd ai m haar va-
lerlei romantische bijzonderheden 11-jarige leeftijd al optrad in 1933
te omweven, zoals zijn liefde voor al concerteerde in Amerika. De
een slavin, talloze adoraties voor oorlog hield haar uit Europa en zo
andere vrouwen, en extra listige werd Argentinië haar tweede va-
Meiningen, bij wi
het Pianoconcert 1
Mozart speelde. Na hel
het helf
is bestemc!
de danseres Ida Rubinstein
n Ravel maakt voor haar een
danse uniforme, maintenue dans
modérée, sans rtip- p,
de mélodie, d'harmonie
eerste deel merkte" Von Bülow de rythme Celui-ci est marqué
op: ..Wenn Sie nicht was Besse- par le tambour. Le seul élément
res waren, könnten Sie auch Kla- de changement consiste dans un
vierspieler sein". De Burleske is crescendo orchestral". Eeii
geboorte mee. Hugo D'stler en Ernst Pepping hebben niet
doorzichtig** stuk alleen de stoot daartoe gegeven, maar ook school gemaakt.
Hun werk, dat weer geïnspireerd was door figuren als Karl
Straube en Günther Ramin, is door Hermut Walcha tot nog
groter hoogte gebracht. En vanzelfsprekend maakt ook
Walcha weer school.
de Musikhochschule
sar hij compositie
studeerde bij Armin Knap en or
gel bij Fritz Heitmann. In 1946
werd hij leraar voor compositie
aan de Musikhochschule in Frank-
cantor van het Ev«.nge-
de liefhebbers.
CORN. BASOSKI
Binnen en buiten de kerk leeft ging hij n;
het muziekleven in Duitsland dus in Berlijn,
weer op. Want buiten de kerk
d.w.'z. de muziek voor de concert
en operazaal vindt men tnans
grote componisten als Werner
Egk. Boris Blacher.
Henzi
Hans Wer-
Giselher Klebe, Carl lische kerkkoor
Stockhausi
Frankfurt-
Orff. Karl Hé:
Heimo Erbse, om er maar enke
len te noemen. Binnen de kerk mermuziek.
betreft dus ook -de profane Bij Henry Litolffs Verlag
orgelmuziek vindt
gelingen van Distier
Een der leerlingen
is kort geleden meer
stelling gekomen
?n Walcha.1
van Walcha
de belang-
wel tijdens
Evangelische Kirchentag
Frankfurt. Het is de thans 42-ja
rige Frankfurter componist, can
tor en organist «Friedrich Zipp,
Frankfurt am Main is thans zijn
Fantasie für Orgel Op. 14 in druk
verschenen, welke ongeveer 7 mi
nuten durende compositie is op
gedragen aan Helmut Walcha. Wie
dit werk kent zal de opdracht be
grijpen. Greep Walcha terug
1 het Maestoso is te-
het begin van het fugathe-
ma van het Animato, welk the
ma weer het tweede Maestoso
inzet (vergroting in het pedaal)
en de volledige en majestueuze
terugkeer inleidt. Het is een zeer
z5ï*dö«
dit
heeft
bijzonder door
van wie toen twee werken zijn zichtig weefsel geschapen waar- "i"""!" va" .a"c
uitgevoerd, nl. dc Koorcantate bij de polyfone uitdrukkingswijze ^ip,p s<;h"?f
wervelend stuk kestraal crescendo is dus het eni-
D.G.G. met het RIASSymfonie
est uit Berlijn prachtige op
nen maakte ran Havel's Bolero
Prokofieffs .Symphonie Glas-
orgel met drie
manualen en pedaal, doch het is
ook op een orgel met twee ma
nualen en pedaal te spelen. Tech-
erst Van drie delen Is eieenlijk geen "aag' J"17"k wel
rfurl sprake, daar alles niet aUeen vol- Ee" g0ede aanwlnst
komen in elkaar overloopt.
„1st Gott für mich"
mengd koor, solostemmen, blaas-
orkest en orgel 1 en de „Fantasie
für Orgel" Op. 14.
Friedrich Zipp studeerde
in zijn geboortestad Frankfui
compositie bij Bernhard Sekles
orgel bij Helmut Walcha. Later ook thematisch één geheel vormt.
Men zou deze fantasie m drie
stukken kunnen delen: Maestoso.
Animato en Maestoso (A-B-A).
de concertorganist.
CORN. BASOSKI
