DOORZETTEN gerardi
Ferdinand Sauerbruch
ZONDAGSBLAD
meer dan chirurg
m mta vemM
t>0DK
Z7k"d':dT'
ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1956
Zijn vriend beweerde: Je zult haar ontmoeten en dan moet je
„Ziezo, dat zit
er op," dacht ik
terwijl de zo ver
trouwde stenen
uit onze straat
onder m'n schoenzolen voorbijkuierden. M'n vakantie was ook
voorbij. Luxemburg. Mooi land. 't Kostte wel veel moeite om
een rasechte Luxemburger te ontmoeten. Oppervlakkig bezien
huisden er meer Hollanders in het Groothertogdom. Gezellig
land.^Moezelwijn drinken en babbelen met een zwaar uitgezette
Zo liep ik nog wat na te mijmeren toen m'n oude vriend
Charles mij in de meest letterlijke zin tegen het lijf botste.
Hij zag er zoals steeds tot in de puntjes uit. „Hoe staat ie me?"
vroeg Charles.
..Buitengewoon," zei ik,
nend dat mijn vriend z'n ni>
modisch petje bedoelde, n
dit bleek niet het geval. Tot de
Don Juan-uitrusting van Char- ten maakte
Doorzetten KerelWat kijk
je energiek!.
M'n gemijmer werd afgebro
ken doordat het treintje aanstal-
een dc Trgelknipte tan
denborstel onder zijn neus toe
gevoegd. Hij bracht me verslag
de laatste serie
voor de afwis-
Je moet dichterbij zien te
komen Gerard, schoot het door
m'n brein. Dit leek me een vol
wassen gedachte en daarom
liep ik met vaste tred tot voor
de plaats waar het meisje zat
keek hevig geïnteresseerd door
het raampje naar de klakkeloos
neergezette huisjes, de uitwaai
erende sloten en liet me nadien,
met de blik nog steeds in het
verschiet gericht, plompverlo
ren op de bank neerzakken.
Buitengewoon Gerard. Een tien
met een griffel! juichte een
zelfvoldaan stemmetje birmen-
in-mij. Zie je wel dat het
vanzelf gaat als je Zij ontmoet!
Kort voor zijn overlijden
tverd deze foto gemaakt
van prof. dr. F. E. Sauer-
bruch. Dr. Friederich Sau-
erbruch, een zoon van de
beroemde chirurg, stelde
de foto welwillend voor
publikatie beschikbaar.
seling te stoppen. Een koude Nu punt twee Gerard: Aankno-
perronlucht viel
toen een heer met
tig dikke krant in
binnen,
opzich-
jaszak,
pen van een gesprek
Gerard, doorzetten! Ik keek
het meisje en bemerkte
overingen. Plotseling zweeg hij, het portier opende en met een dat zij juist haar ogen neer-
observeerde me strak en riep „Móge", mijn eenzelvige coupé sloeg met een wat bevreemde
,,Móge," antwoordde ik; je
moet ten slotte beleefd blijven Misschien een gevolg
eensklaps luid: „Maar kerel, ik kwam bevolken,
begrijp er geen snars van
waarom jij niet naar een aar
dig meisje omziet!"
,,'t Moet va:
men Charles,'
me flauwtjes.
„Onzin!" grinnikte
vriend zelfverzekerd. „Je moet ons rijtuig zich weer wat roro-
ook al ben je slaperig. De man
twee kanten ko- tegenover me vouwde met ver-
verweerde ik wonderlijke vlugheid zijn niéuws-
voorraad open en verborg er
zijn hoofd in. Ondertussen had
immers een vrouw
Maar je taktiek hè, ik bedoel
de manier waarop je zoiets
aanpakt, die is bij jou natuur
lijk een beetje stumperig hè?"
„Nou, noupruttelde ik.
„Houd maar op ouwe jongen,
ik ken je langer dan vandaag".
Nadien floot hij een vals wijs
je tussen z'n tanden en zei
meer tot zichzelf dan tegen
mij: „Ik kan me niet voorstel
len dat een meisje jou niet..."
De rest slikte hij mompelend IH
in, hield me vervolgens op doe je
armlengte van zich af
mij scherp op voor zo ver dat de oogharen doorgluren,
mogelijk was bij het dunne deed ik.
licht van een straatlantaarn.
„Nee,"
tige toon,
niet aan liggen."
i mijn
geraffineerde, onverwachte
plaatsverandering.
Een beetje schaapachtig
wendde ik m'n hoofd af om
nog juist de kregeligmakende
ontdekking te doen dat de kran
tenlezer achter zijn nieuws-
melig in beweging gezet en met
het gebonk der wielen op de scherm wegdook,
spoorstaven, kwamen ock op
nieuw de overpeinzingen door
m'n hoofd drenzen. Je bent
te houterig GerardJe laat
Nee, nee," zei ik bezwe-
je kansen voorbij gaan Ge- rend tegen mijn reeds eerder
rardZet 'm toch op Ge- -
rard
Toen m'n ogen bij een wis
selovergang openvielen, kwam
ik tot de ontdekking dat die van
mijn metgezel boven de krant Kon ik domweg bè*g~innenöemêt
uit op mij gericht waren. Wat haar te vragen of zij soms van
vermeld ikje, —Nee, toe bederf
de boel nu alsjeblieft niet!
Ondertussen verstreek de tijd
en nog steeds had ik geen kon-
Wat kon ik haar zeggen?
doordutten i
geval? Gewo
toe tussen
Dat
De kerel bespioneerde
hij op luidruch- herhaaldelijk!
„daar kan het ook „Och laat die goede man
ken'", suste ik m'n gauw-
gebrande-ikje dat net kriebelig
Nu wist ik zelf reeds dat m'n
neus erg lang was en m'n oren
sinds jaar en dag de hardnek- heenkijken"
spinazie hield waar" ik zelf
dol op was? Neen, immers'
Even goed kon ik informeren
of haar vader bijgeval een zeep-
ziederijtje dreef
Doorzetten Gerard!
Iets degelijks moest ik beden
ken, want de eerste indruk
moest een goede zijn. Rèsoluut
Men stond versteld van zijn wonderlijke gaven
Z'n jeugd bracht hij
door in een schoenuia-
kerswerkplaats, maar
op 30-jarige leeftijd
was hij reeds een be
roemd man. De hele
medische wereld sprak
met diep respect over
Ferdinand Ernst Sau
erbruch, de wonder
lijke Duitse chirurg,
die door zijn bijdrage
aan de moderne tho-
rax-chirurgie de opera
tieve behandeling van
longziekten mogelijk
maakte, 't Was een
vreemde figuur. Hal
verwege z'n leven werd
hij bijna geruïneerd
door het geven van cre-
liet aan een koning, hij
zijn overlijden ver
scheen slechts in en
kele kranten onder het
korte nieuws. Het gro-
mondziekte te publiek leerde Fer-
Voor grootvader
studeerde hij
boeken bereikten on
gekende oplagen. Er is
thans geen Duitser
meer of hij weet u wel j
iets over prof. dr. Sau- j
erbruch te vertellen. I
£ijn levensverhaal is
?en aaneenschakeling
ran wonderlijke ge
beurtenissen. Het be
gon reeds in zijn jeugd.
De jonge Ferdinand j
liet vader en grootva
der meermalen ver
steld staan van zijn
wonderlijke gaven.
ook een leerstoel aan de un-ver- sticht en daar bracht Sauerbruch
siteit van Zürich. Het was in deze zijn nieuwe techniek in de prak
tijd, dat Sauerbruch enkele
van Lenin en bij an
dere grote figuren, ko
ningen, keizers, sul
tans, generaals en dic
tators, was hij kind
aan huis.
Op 2 juli 1951 over
leed hij, 76 jaar oud.
In de medische wereld
was hij een figuur van
internationale faam,
maar het bericht van
dinand Ernst Sauer
bruch eerst kennen,
nadat enkele boeken
over hem waren ge
schreven, in tijdschrift
artikelen de aandacht
was gevestigd op het
wonderlijke leven van
deze Duitse chirurg en
nadat de film zijn le
vensverhaal had ge-
ichilderd. De film werd
een kassucces en de
mondziekte behandelde
van de toen nog onbekende in
Zwitserland in ballingschap le
vende Lenin. Dr. Sauerbruch ver
overde in Zürich ook de sympa
thie van een aantal Russische stu
denten toen hij het leven redde leraar
In 1918 be- 1
loonden dezelfde studenten hem tabele werkkring in Zürioh
hiervoor Tijdens door commu- wisselde voor de alleszins duoieu-
nisten georganiseerde wanordelijk- ze in München. Het was roerig in
heden in München werd Sauer- Duitsland en de vele relletje:
bruch gevangen genomen en hij griepepidemie, de inflatie
kige neiging vertoonden zich
ver mogelijk van mijn schedel
te verwijderen.
Ik was blij dat Charles de
ze keer die onvolkomenheden
niet opmerkte en zei daarom:
„Dank je wel Charlie."
„Hè wat?" vroeg m'n vriend
tot wie het niet doordrong
waarom ik hem dankbaar was.
maar intensief met z'n tong
klakte, een zeker teken dat
Charles sterk nadacht.
„Kerel", zei hij eindelijk opge
lucht, „geef jezelf een stevige
opdoffer. Jij met je mooie
naam, Gerard Hermanus nota
bene, een naam als klofkgelui
van de Big Ben. Kijk om je
heen Gerritje en grijp je kan
sen!"
„Ja," zei ik op
waarmee ik alle kanten uitkon.
,,'t Zit 'm in de takt he, de
slag die je hebt om met zulk
spul om te springen." Toen
mijn vriend dit had uitgezegd,
scheen hij mij een ogenblik to
taal vergeten. Hij oogde me ten
minste glad voorbij en dacht
blijkbaar aan liefelijke dingen,
te oordelen naar zijn anders
begon te worden. „Laat die nam ik daarom een besluit
de narigheid zei terwijl
smekend e
bedrijfs-zeker aangezien moet
't Is mooi
„Natuurlijk," lachte m'n gauw
aangebrande-ikje geheel opge- hebben
lucht. „Wat kan mij per slot niet?"
Hij was nauwelijks tien
jaar oud, toen hij een ge
vaarlijke infectie, veroor
zaakt door een schoenma
kersmes, dat behalve een
stuk leer ook een flink stuk
van grootvaders duim had
gesneden, op wonderbaar
lijke wijze genas. Deson
danks had de jonge „heel
kundige" slechts een gering vertrouwen in zichzelf. Z'n München.
Helaas, voor mij geen doek... toekomstplannen? Hij wilde schoenmaker worden in de KnN|]ytp
Terwijl ik mijn uiterste best werkplaats van zijn grootvader in Elberfeld. „Grootvader J
deed toch enigszins normaal te-' kan z0 m001 vertellen en het is zo gezellig hier....", zei De belangrijkste patiënt
lr li,Ir An An mo7olf m+cnhnld vnnr Sauerbruch tijdens Zijn Verblljl in
Ferdinand. Maar grootvader was het helemaal niet eens zürich heeft mogen behandelen, den chirurgen
met de beroepskeuze van zijn kleinzoon. Zijn besluit stond
tijk. Door operatieve behandeling
van de stompen van handen en
benen verschafte hij vele oorlogs
invaliden willekeurig beweegbare
kunstledematen.
Kort na de eerste wereldoorlog
werd Sauerbruch benoemd tot hoog-
Munchen. Het typeert
Sauerbruch dat hij zijn coinfor-
,a-^r waarlijk kijken en mezelf uitschold
tegelijkertijd toch een sufferd omdat ik mijn boor
den drie maten te klein had ge
nomen, begon het boemeltje
vaart te minderen.
bemoeilijk
ten het werk van Sauerbruch
aanzienlijk. Op velerlei gebied
toonde hij zijn gaven. De ziekte
van Basedow, hartoperaties, de
epilepsie en de dieetbehandeling
van chirurgische tuberculose had
den zijn speciale aandacht.
Zijn „uitvindingen" legden hem
in deze periode overigens geen
windeieren. Hoewel Sauerbruch
hieromtrent zwijgzaam was, groei
die de zijn vermogen na 1920 tot et
Sauerbruch tijdens zijn verblijf in telijke miljoenen marken. Honder-
stond ten dode opgeschreven. Een dere naoorlogse v
kwartier vóór het vonnis zou wor- u~*
den voltrokken, bevrijdden de Rus
sische studenten hun hoogleraar
die zij van Zürich uit waren ge
volgd, toen Sauerbruch na de eer
ste wereldoorlog (in 1918) was be
noemd tot gewoon hoogleraar te
G. H. VAN HAREN
Onder de in
druk van deze
unieke prestatie
wachtte ik ge
spannen haar ant
woord af; dat
kwam vrij spoe
dig. „Ja," zei ze.
Haar ogen wa
ren wereldwijd
gericht; ik moest
slikJken.
van rekening die man schelen
Wat gaat het mij aan al gaat
hij half een 's nachts in de dak
goot zitten met een bos uien ten de wielen.
om z'n nek." ,,'k Heb m'i
Omdat nu mijn innerlijk con- de rug,"
flict vrijwel was opgelost, wil- „O," z*
de ik me genoeglijk in een
hoekje nestelen, maar van suf
fen kon niets komen, want het
was weer zover. Het treintje doelde er mee: „Kind wat
verminderde snelheid. Het gil- je er aardig uit."
de een keer hoog uit, wellicht
van blijdschap omdat 't het vol
gende station toch weer had ge
haald, siste een beetje, hijgde
waten stond stil. Een
De „vrouw" pakte haar kof
fertje. Ze gaat er uit! flits
te het door mij heen. Enfin,
eigenlijk ook maar het beste..
Zij kan er ten slotte niks aan
doen dat ze getrouwd is, suste best: grootvader,
ik mijn opstandige natuur
De trein had alle vaart ver-
loren en daar ik me als heer
ge_ wenste te gedragen, wilde iCc
J~een verklaring geven
patiënten uit d(
ex-koning Konstantin van Grie- hele wereld bezochten Sauerbruch
n IfpnlflnH al^ banneline in Zwit- Het is juist hoewel Sauerbrucl
reeds vast: „Schoenmakersknecht Ferdinand Ernst Sauer- seriand'een schamel bestaan leed. dat nimmer heeft willen beamer
bruch" moest tot de fijne lui gaan behoren. Het weinige Overigens heeft deze koninklijke dat hij van elke collega-chi
geld werd bijeer, geschraap, en de jonge Sauerbruch (z'n ï£2« vo°„r
vader was inmiddels overleden) ging studeren. arm en moest zelfs enkele malen versiteitsoperatiekamer, waar Sau-
crediet vragen aan prof. Sauer-
Hoewel Ferdinand er niets
voelde, deed hij toch goed
bruch de door hem ontwikkeld!
het inwendige van de borst bruch. Afbetaling van deze schul- theorieën in praktijk bracht De
z'n van de zieke van buitenaf onder den heeft nimmer plaats gevon- geschiedschrijvers zeggen voort,
zo'n een druk te brengen, welke met den en het heeft slechts heei wei- dat Sauerbruch voor de operatie
grote genegenheid toonde, wilde die van de borstholte (lager dan njg gescheeld of dr. Sauerbruch van Koning George V, die
J 1 geruïneerd door de leningen longziekte had,
i miljoen i
nand de kantjes er af lopen
bleef zitten op het gymnasium Na
eindexamen ging hij
Zet door Gerard! cadans- voor mijn, in haar ogen. onte- burg medicijnen studeren, slaagde ken voor deze experimenten uiter-
genzeglijk vreemde gedrag.
(na
Nu heb ik de bizarre gewoon- spieken) eerst bij-de tweede keer mislukten,
Maar toen de normale atmosferische druk! 6V.,
ging Ferdi- overeenkomt. De jonge chirurg aan de koning. Konstantin was incasseerde!
construeerde een onderdrukcabine njet alleen bijzonder gesteld op nirinTC
van glas en begon in deze ruim- Sauerbruch omdat hij steeds be- L>IJrAt\ld
Mar- te proeven te nemen. Honden ble- rejd bleek geld voor te schieten. Gedurende drie jaar was Sauer-
ook bewonderde hij hem van- bruch de lijfarts van rijkspresi
dent Hindenburg. Zijn hulp
vergeefse poging om te mate geschikt. De eerste proeven wege zijn kunde en tact. Hel
aanvullend
-.1 wekenlang in- op grond van deze overwegingen evenwel te laat ingeroepen. Hin
-gespannen onderzoekingswerk had dat Koning Konstantin in de oor- denburg kwijnde langzaam weg
studeerde daarna in Sauerbruch succes. Op het chirur- logsjaren prof. Sauerbruch als ge- Sauerbruch was de enige die
Leipzig verder chirurgie. In 1901 gencongres te Bejlijn^werd de heim gezant met een brief naar bet sterfbed van Hindenburg
als ik één bok heb ge-
schoten, ik er meestal nog een pr?ek.s
in" wurm de^'sauerifruch met goed gevolg onderdrukcabine gedemonstreerd Keizer" WÏÏhelm zond. De Duitse kort°daarna sloot ffindenburf
wurm. startte zijn en hoewel de meeste geleerden in Keizer stak z'n bewondering voor eeuwig zijn ogen. Ook Hitier neef
den beginne ietwat sceptisch te- de handige Sauerbruch, die het zich nog geruime tijd door Sauer
't geduchte hersentraining wurm-
be- de ik er dan ook deze volzin medilcheTo^opbaan" als
neemt
huisarts in het dorpje genover de
vinding ston- toch
had gepresteerd de bruch laten behandelen. Kort
gaf ze ten ant- ik de kinderenik bedoel, ik furl. De praktijk
„Och ja
woord.
De krant ritselde en ik
me hinderlijk bewust dat
aanvalspogingen zo nauwlet-
wist niet dat u getrouwd was.
Het portier had ik intussen schrijven'
my
ik... Thüringen in de buurt van Er- den,
dr. Sauer- dierproeven toch zo overtuigend,
dat zij spoedig het grote belang stoelen of banken. „Ik kan jou dictator "nóg" eens tot razernij ge
methode voor de best gebruiken^', zei Wilhelm en bracht. Het gebeurde omstreek
pel perronnetje. Die zijn over- tend do°r een derde werden ga
al eender. Altijd tochterig en degeslagen.
geopend en zij staptje langs mij
heen met een uitdrukking op
haar gezicht van niet begrijpen.
Met een Cclap sloot ik de coupé
af. We reden weer.
bruch groeide snel doordat hij
royaal was met het voor-
Tokayer-wijn
aangloeide. „En beste Gerard,
die takt, die kan ik je niet le
ren he, dat voel je wel he,"
gniffelde hij fijntjes na een stil
zwijgen van een volle minuut, beurde het.
Nu voelde ik er eerlijk ge
zegd weinig van, maar ik stem
de toch grif toe. dat ie me zo
iets nooit en te nimmer Icon le-
tenen als de trein stilstaat. Een
dikbuikig heertje met een
bruinlederen aktentas, een moe
dertje in het zwartToen
„Eh..
hm. een aardig per-
Goed geraden.
„En toch beste kerel, hoef je
niet te wanhopen!"
„Nietzei ik.
„Nee, want eens zal je haar vio(_ iiit t
ontmoeten. Zij bedoel ik. En M,n k!opte hoopvol
die mijn lot bezegelde. „Waar soontje, niet?"
gaat u heen," vroeg ik. „Ik? Nooit had ik ku
O, ik ga weer terug naar de den dat ik zo haten kon.
kinderen, naar Ansje en Dirk bedoelt u?" vroeg ik
ik Ongetwijfeld wilde
nog meer zeggen, maar _0
plotselinge zielelijden dat zich had kunnen bijten,
op mijn gezicht aftekende,
bracht haar tot andere gedacn-
ten enze zweeg.
mogelijk, hoewel ik op erun
ogenblik wel een spijker door Jaar!
Toen hij hiermee moest stoppen,
daalde het aantal patiënten weer
snel. Sauerbruch bleef niet lang
in Thüringen. Hij werd dokters
assistent in een ziekenhuis te
Kassei en in de kliniek van Bres-
lau deed hij in
in de chirurgie,
vermoe- Sauerbruch hoofd
m. Wie siteits Polikliniek te Greefs-wald.
nónïraai Daarmee beëindigde hij de eerste
fase van zijn snelle carrière: Sau
erbruch was toen nauwelijks 30
thoraxchirurgie inzagen.
NIEUWE METHODE
Dr. Sauerbruch experimenteer
de inmiddels verder, terwijl de
methode werd toegepast.
i de krant.
Gerardoe," fluisterde hij me
vertrouwelijk in de oorschelp,
„en Gerardje, je zult zien als je
Zij ontmoet, dat het vanzelf
gaat!" Met aanstekelijke zeker-
Ja, Zij was het! Van het mo
ment af dat ik de eerste glimp
van haar opving, toen ze aarze-
lend op onze coupé afstapte, neej
wist ik haast met ontstellende wei 'eens een doef{ Dieeet te vaf- V
zekerheid, dat dit nu Zij was len en toelde me ïteeenkïSn °ntmoet
toen bloedrood mannetje, dat zich-
„Wel, dat daarnet uitstapte!'
Ik kreunde, alsof ik zwaa
werd gewond
cabine,
de atmosferische druk is
aangepast aan die in de borsthol
te. Het hoofd van de patiënt en
de rest van het lichaam bevinden
zich buiten de cabine. De ope-
ningen zijn hermetisch door gum- Turkije droeg
miringen afgesloten. Sauerbruch's Van een vakantieverblijf dan
Reeds vele jaren had dr. Sauer- boek „Chirurgie der Brustorga- een diplomatieke missie. De Sul-
is lange ^tijd het handboek tan voerde met Sauerbruch lange
j_ - gesprekken en hij toonde zich bij-
Wilhelm o
overhandigde Sauerbruch enkele eind" 1944. Hitler "verbleef
persoonlijke en gewichtige brieven bunker in Berlijn. Hij had Saue'r
met het verzoek deze af te geven bruch, die elders in de stad in een
aan Koning Ferdinand van Bul- bunker een kliniek had ingericht
garije en de Sultan van Turkije, ontboden, maar Sauerbruch ver
En zo gebeurde het dat prof dr. scheen niet op het aangegeven
Sauerbruch de operatietafel, de uur. Hij had een ongelukje met
de collegezaaj zijn auto gehad en verscheen tersl
1905 zijn intrede Vollen» dit systeem word' de ope- sludeerkamer
"a enige tijd verliet, om, gekleed twee uur later in de streng bej
- pronkend Duits officiersum- waakte bunker. Vóór hij zijr. op-
form, zijn opwachting te maken wachting bij de reeds razende dic
tator ging maken, liet Sauerorucl'
zich in de bunkerkeuken nog eet
j spiegelei goec
bij monarchen
Zijn bezoek
de Sultan
sneetje brood
geweest i
Ja, ik heb ze wel eens meer
de treinZij
de operatieve be- o
gische behandelingen. Vooral op handeling van longziekten. Slechts zonder geïnteresseerd
het terrein van de chirurg'sche weinigen^weten, dat aan deze thans varingen van de beroemde chirurg,
behandeling van longziekten open- „gewone' operatie de naam van Hij vertelde Sauerbruch van zijn Maar
de hij ongekende wegen. Honder- Ferdinand Ernst Sauerbruch, die kwaaltjes, 't Waren
het karakter smaken. Toen begaf hij zich r
„on Hitler In één van de vertroKkeó
trof hij een twintigtal generaals
aan. Zij waren met spoed door
Hitler ontboden om een dreigend
echec aan het oostelijke frontj
bespreking te onderwerpen
werden nog
den tuberculoselijders gingen
graag schoenmaker wilde i
ik me goed had gerealiseerd, ze]f doQi- de verkeerde kant van Doorzetten Gerard! cadansten
■kinderjuffrouw, geloof ik" die tijd nog ten gronde, omdat den, onverbrekelijk is verbonden, het ging verschafte Sauerbruch de bruch.
wat er nu moest geoeuren, nat. een verrek(jker bekijkt,
mijn medereiziger galant het y
portier geopend, haar koffertje
aangenomen, haar met een vol- 11111 l""1 IIIIÜ WW WW llllll Mill .lllli lllllf HIIIII IIIIII Mill lllllll! Illlll llllll lllll llllll llllll llllll llllb Jlllll lllllll lllllll Mill) llllll Willi Willi Will IIIII <11111 Willi
i moest gebeuren, had
Dr. Sauerbruch kwam op het idee methode dr. Sauerbruch
heid keek hij me toen nogmaals gens mij overdreven
aan, gaf me daarna een serie -
forse, doch vriendschappelijk be
doelde slagen op de schouder
en beende haastig weg
Terwijl ik nog wat nadeinde
op zijn woorden, .loorde ik hem
roepen: „En Gerard als je haar
ontmoet. Zij, aarzel dan niet,
maar zet door Gerard, zet
door!"
Een schriele voorbijganger
met een tonvormig hondje aan
het uiteinde van een koord,
bleef belangstellend staan luis- den opnieuw
teren, zodat ik het antwoord,
dat ik terug moest schreeuwen
en nog niet wist, rustig ongebo
ren kon laten
gemeen-
Veerkraohtig stapte ik de vol
gende morgen naar het station.
„Gerard," had mijn moeder ge
zegd, „je bent geloof ik weer
blij dat je aan de slag kunt na
de valkantie, is het niet? Je
kijkt tenminste zo energiek!"
Nou had ik nooit geweten dat
ik energiek kon kijken en dus
streelde het mijn zelfbewustzijn
niet weinig dat een ander dit
opmerkte.
„Jawal, dat gaat best," brom
de ik.
De treinreis leek in het be
gin niet veel bijzonders op te
leveren. Het treintje kwam er
eerlijk voor uit dat het een
boemeltje was en stopte prak-
Goede morgen, ook
weer eens in de trein" verwel
komd en was met een voldaan
gezicht weer gaan zitten.
Bah! Wat had ik het land
'k Kon die kerel van het begin
af aan al niet goed zetten. De
man scheen mijn hete gedach
ten te raden. Hij zag me en
kele ogenblikken krachtig aan,
glimlachte of grijnsde en las
weer verder.
De wielen onder mij reutel-
het gebonk
klonk hol door mijn hoofd,
waarin op dat moment vermoe
delijk een luchtledig was, tot-
dat me Charles' wijze woorden gekomen
te binnen schoten. „Als je Zij <x jQ.>
ontmoet, zet dan door Gerard!"
Juist, dacht ik. Doorzetten!
Frank en vrij er voor uit dur-
komen.
1910 zigheid van Sauerbruch gesteld,
dat hij hem verlof gaf zich vrije
lijk in het imposante paleis te be
wegen. Of de haremkamers daar
bij waren inbegrepen, wist Sauer
bruch niet, tenminste
be-
Gezin achter matglas (X)
A\ vertellend draaide onze
hulpprediker helemaal bij.
Hij dacht kennelijk niet zo
zeer meer aan de benarde
momenten in huize Peen door
gebracht. Hij dacht veeleer
aan het roemrijke feit dat hij
er toch maar in geslaagd was
gegevens los te pingelen, waar
emand vóór hem aan toe-
alsof z'n neus bloedde. In ieder
trüirtrtrCrirtr geval belandde hij tijdens een wan-
J deling door het paleis
In de gang, die leidde
het vertrek waar Hitler zici
vond, werd Sauerbruch plots
gevallen door een verscheurenc
uitziende reuzenhond. De verschrik-
te Sauerbruch aarzelde geen
hii deed ment. greep het beest
nij aeea lunrffH. hot
keel en worgde het om eigen lijl
te redden. Hitler werd bijna hys
terisch van woede toen hij hoor]
de dat Sauerbruch de hond had
vreemde woord hen toch leden. De man voor het eerst willen hebben en nou ja, ze n
niks aanbelangde omdat je er in 1922 getrouwd, amper 20 kregen nietsEn daar zag je
nooit een vleugje meer mar- jaar oud. De vrouw in 1932 maar weer aan dat de kerk
garine mee op je boterham op 24-jarige leeftijd in het ook een klasse-instelling was o
kreeg. ,J5n toen liet ik het huwelijksbootje aestapt, in ge- En je kon er van op an dat Êrika"
de" haremkamers. Hij ontmoette de dat Sauerbruch de hond had
daar de eerste vrouw van de Sul- lel<SeI?- ,,"I!,deïe?n teiH
tan. Erika heette zii. Sauerbruch bulderde hij. „Die hond was
voegde de vicaris zeischap van een zoontje, dat de dijakene zelf die melk
er vol zelfverwijt aan toe. nimmer geëcht is geworden, hadden opgedronken
„Ben je nog meer te weten
gekomen?" infor-meerde ik, En dan in de oorlogsjaren als „Geen leuk bezoek hè?"
om hem af te leiden. haar man in Duitsland zit om zei ik peinzend „Maar ik
Op die vraag kon hij triom- de uiteindelijke overwinning durfde er helemaal niet meer
fantelijk knikken. „Ik heb van Hitler beslist niet te be- om te vragen, hoe het precies
tan. Erika heette zij. Sauerbruch
praatte veel en lang met haar
het bleek, dat Erika n
lukkig was als zij er
de dochter
bakker. Haar afkomst
stige ziekte had zij voor de Sul
tan verzwegen omdat zij vreesde
uit zijn harem te worden gesto
ten. Het haremleven beviel haar,
alleen de ziekte kwelde haar
Ze verzocht de Duitse prof-
hulp. Sauerbruch toon-
„Ja" hervatte h\j
„Ze wisten doodgewoon niet
waarom die dochter van de
man uit zijn eerste huwelijk
Ik lonkte naar het schepsel- j te b".k.
tje dat aan de andere kant, st°ni- Ze. w"te"
schuin tegenover mij, aan het lensOmiormeerd was!
raampje zat. Ze keek naar bui- J En (°f dl» "tidste zoo#
ten en dus observeerde ik haar van, he™ "P""1 d«
met een graagte, die me later g veel geloven waren en dat het
rond-uit griezelig voorkwam <t v.oor een gewoon mens geen
Zwarte lolt ken met een koket ooen is om daar nou een keus
groen hoedje, een frisse huid 2 Ult te maken
Het hoofd
spelletje
wel bereid het
e te spelen: hij zou
zorgen dat Erika niet
werd gemist. Aldus geschiedde en
de Sultan is er nimmer achter
gekomen dat zijn eerste vrouw
olijk neusjekort-
Zij.
Bij haar aanblik kreeg ik
merkwaardig verwarde visioe
nen van symfonieën, uitgevoerd
door machtige orkesten en van
aardbeien met slagroom
Wat nu gedaan Gerard?
tisch bij elke dikke boom. Van bracht ik mezelf tot de werke-
„En wat zei jij toen?"
zo vaak tegengekomen en weet
nog niet wat ik er op antwoor
den moet.
De
yicaris schudde
troostig zijn hoofd. „Ik i
wat op zeggen" erkende hij toén ze 22
neerslachtig, maar ik kreeg
geen kans toe
inzienzei hij met gepaste deze twee reuzen, met daarop gewoon bang was
hovaardij. „En ik heb het volgende baby en echtschei- streelde de vicaris in zijn
allemaal mogen overnemendingen, alsmede een nieuwe ijdelheid, en ik mocht er op
Hij toonde echtvereniging, rekenen dat hij verder geen j in Zürich
zijn hierogly- En dan na dat rancune tegen me zou koeste- u- hofhouding werd
fen en ver- Klaartje nog ren. „Wat nou verder?" nnrnan
klaarde ze na- een Klazientje vroeg hij alleen „Ik wou zo
der. De man is |T77^ en 0718 ^aaPÏe Crafl£T wat voor die Jaapje
al eens eerder en het zoveel- doenbekende ik. Daar
getrouwd ge- ste Sjaantje! kon hij inkomendie was per
weest en de slot van rekening zoveel als door Sauerbruch met
vrouw ook.wist hij tc „Kijk", zei ik. „En dat zijn redder uit de nood ge- Ziirinh is cpnnproflH
ontcijferen. Ik zei hem maar niet Klazientje uit 1941 staat ineens weest! En ik piekerde me suf
dat we dat allang wisten; het weer wel als hervormd te of er daarvoor geen oplossing
leek me zo teleurstellend voor boekviel te vinden Omdat Jaapje J
hem. „En die vrouw had een De dominee-in-oprichting zo'n lief smoeltje heeft. Omdat
op haar eigen knikte: ,Ja, dat wisten ze nog. z'n haren zo lekker warrig en jf
staat, en dat kind heeft Dat was omdat ze toen gehoord waarschijnlijk minder-lekker 3
zelf nu ook weer zo'n hum- hadden dat hervormde kinder- vies zijn. Omdat hij zulke
meltje Hij rekende even tjes melk kregen van de kerk.
en vervolgde De fomïlie gaat En zweeds wittebrood en zo
op dat punt óók al achteruit Hij schudde daarop zijn hoofd
enige
ijgt h.
maar door ging met razen tegen
Sauerbruch en tegen het leger eri
de generaals, die het hem gewoonj
weg „onmogelijk maakten de c
log voor Duitsland te winne..
zei Sauerbruch opeens met kalm<
stem: „Ik wil niet horen wat de
Führer nu zegt. Ik ga direct weg!"
En Sauerbruch maakte inderdaad
aanstalten om het bunkervertreö
te verlaten, maar Hitler, die enigs-l
kalmeerde, riep hem terug.
Sauerbruch vreesde het
maar. Hitler beval hem slecht:
iLrika moest geopereerd worden direct naar Turkiie
d« de minister vYn Buitenlands,
Zaken, die daar verbleef, te ope#
Dat was alles en SauerJ
bruch kon gaan
Prof. Sauerbruch, die na Mün-I
chen nog hoogleraar was te 1 er]
lijn, werd in 1945 door de gealj
lieerde troepen gearresteerd Hn
werd evenwel weer spoedig vrij]
gelaten, omdat hij geen nationaal]
socialist was geweest en omdai
tegen zijn optreden in de oorlogs]
jaren geen noemenswaardige be
Inmiddels was de ster van Sau- denkingen waren gerezen. Onmid
erbruch nog hoger aan de he- dellijk na zijn vrijlating werd hi
mei der wetenschap gestegen De benoemd tot hoofd van het Ber
eerste wereldoorlog had onnoeme- üjnse Gezondheidswezen. Tot zijl
geopereerd.
STER STEEG
mschuldige ogen kan opzetten.
En omdat hij temidden van dit
regelrecht naar de af-
De moeder kreeg haar dochter „Maarze^ zijn^nog Redend ^r'ond gaat Maar voori0pig
dat punt aangeland, waar
zich willoos dan aan de éne naast mij te komen zitten
dan aan de andere gedachte uit haar een verhaaltje te vertel-
het onderbewustzijn overgeeft.
Misschien had Charles wel
gelijkJe wordt de volgende
maand al vierendertig Gerard.
onnozele glimlach uitnodigen
len. De ideeën en vermeende
oplossingen verdrongen zich in
mijn bol als een troep stoeiende
schooljongens.
begon toen opeens over de staarde hopeh
boeddisten te praten en toen kriebelkrabbel
zei zijn vrouw dat ie kletste njet meer uit.
en dat heel die kwestie -
kwepsie zei ze. er, ze keek I
er geleerd bij vanwege hei we
toen niets gekregei
haaT 17e verjaardag hebben. Ze hadden daar een
zit het nietHij heel verhaal over, maar ik ge-
kwam ik niet verder Er zijn
eveel kinderen, die naar de
- ifffrond koersen Je kunt er
z„n „e- loof er geen barst van!' De niet M vo„ bf_
kwam er dommee had ze naa, de h„eden Er moet „„st iets erqs
pastoor gestuurd en die had „ebevrr„ Wa„, zo doe„ »e
hen alleen maar willen helpen jat in Nederland..
MIEBEL.
lijk veel leed veroorzaakt. Sai
bruch maakte met dit leed ken
toen hij in 1914 gedwongen werd dood bleef hij ook de
enige maanden dienst te doen bij achte president van het Deulschi
het vijftiende legerkorps. Aan het Gesellschaft für Chiru.gie. Talloo:
frnnf hii Hiond an hphon. --- janecdotes, dii
front deed hij dienst, hij behan- zijn de verhalen
delde de gewonden, de vermink- over Sauerbruch de ronde"doen
ten soldaten die zo ernstig ge- In één opzicht stemmen dez.
wond waren, dat armen of benen halen vrijwel altijd overeen
geamputeerd moesten worden Het prof. dr. Ferdinant Ernst Sauer
Jjugubere ervaringen bruch, die in zijn loopbaan mee
j- dan 4Q oQo operaties verrichtte, ii
meest vreemdsoortige. ïnteressan-
dat Sauerbruch de medische
reld opnieuw verraste. In de
ste plaats door zijn publicatie te en beroemde chirurg
„Kriegschirurgische Erfahrungen" Duitsland ooit heeft gekend.
ier zijn afkomst
1 willen verlooche-
'TtvCi-CfCfCctc{rtr-Cvei-CrCri-{r-Ci<ctrtrfr-!r-£f>r<r&-CrCi't:i:-ütii!'£i&-ti-£r<r-!Ttr{r{r-CririiirCvtrirCvtrtc{rectr werd
bovenal door zijn boek Die
willkürlich bewegbare Hand". In heeft kunnen
Singen, vlak bij de Zwitserse g:
revalidatiekliniek ge-
KEES NOORDEWIER
