c
CHRISTELIJK
Vervreemding van de kerk is
aan haar zelf te wijten
1
Ds. H. Kluin volgende
week zeventig jaar
Geen tongentaal, maar laat de
kanseltaal kernachtig zijn!
Ons kleine land en
zijn bevolking
2
KANTTEKENING
Europese sectie van Geref. Wereldbond te Emden
Terugkeer uit de afgeslotenheid naar
het gewone leven is hoognodig
In Emden wordt een regionale conferentie gehouden van de Gere
formeerde Wereldbond, een bond van kerken, die een calvinistische
signatuur hebben. Vertegenwoordigers van 26 Europese hervormde
kerken van beide zijden van het ijzeren gordijn kwamen bijeen om
vijf dagen lang de vraag te bespreken, hoe de gereformeerde kerk
dienst moet zijn, opdat de christelijke boodschap door mensen van
deze tijd begrepen, de tem eenschap bevorderd en de verantwoorde
lijkheid der gemeente het leven van elke dag sterker gemaakt
kan worden. Zoals men weet, moet in internationaal verband het
woord gereformeerd vaak genomen worden in zijn betekenis van:
gesproten uit de Reformatie, met name die van Calvijn. Van Neder
landse zijde wordt aan de conferentie deelgenomen door vertegen
woordigers van de Nederlandse Hervormde Kerk (hervormd ge
reformeerd)
V roeg*
er en nu
In zijn begroetingswoord herinnerde
dr. E. Emmen eraan, dat vanuit Em
den reeds eerder beslissende impulsen
voor het leven der christelijke gemeen
ten waren gegeven in de tijd van de
Reformatie. Maar de kerk moge een rijk
verleden hebben, ze moet in deze tijd
leven. Daarom mogen ook bij de be
sprekingen over de liturgie de moeilijk
heden van het apostolaat en van het
pastoraat niet vergeten worden.
De minister van erediensten van het
Duitse land Nedersaksen, dr. Langehei-
ne. sprak over de invloeden van de Ge
reformeerde gemeenten bij de vorming
van de democratie. De Gereformeerde
kerk heeft steeds nadruk gelegd op de
Eersoonlijke verantwoordelijkheid in het
ïven en steeds op de bres gestaan voor
de rechten van onderdrukten en minder
heden. De minister begrdette met bij
zondere warmte de vertegenwoordigers
uit Oosteuropese landen, die vanuit hun
£eheel andere situatie aan de Westelijke
erken veel vragen te stellen zouden
hebben.
In het Oostfriese museum te Emden
is op de tentoonstelling Emden ten tijde
van de Hervorming o.m. de enige nog
overgebleven geschreven uitnodiging te
zien voor de beroemde synode van 1571.
die beslissend was voor de vorm der
Gereformeerde gemeenten in Duitsland
en Nederland.
Zelfkritiek
Daarvoor hadden de afgevaardigden
niet veel tijd. Uit hun besprekingen
klonken geluiden van openhartige zelf
kritiek. De Christenen moesten het
feit, dat zoveel gedoopten van de kerk
vervreemd zijn, niet aan de wereld
maar aan zichzelf wijten. Afgevaar
digden uit Hongarije en Zwitserland
wilden, dat de preek niet alleen theo
logische begrippen zou uitleggen.
maar ook de problemen uit de prak
tijk van het leven zou behandelen.
Hierbij helpt de liturgie niets, maai
alleen een terugkeer uit de afgesloten
heid naar het gewone leven.
Als de preek maar weer ,/iposto-
lair" en praktisch zou worden en ali
de gemeenten maar weer echte ge
meenschappen zouden zijn, dan wai
er hoop, dat velen, die de kerk uit
gewandeld zijn, weer terugkwamen.
De mensen van tegenwoordig zoe
ken warmte, persoonlijk contact er
praktische raad.
Zij mogen ook verwachten, dat ei
in de gemeente iets te pinden is var
vergeving, van vreugde en van
broederlijke liefde. Niet alleen de
vaak te zekere predikanten, maar ook
de vaak zelfingenomen, hoogmoedige
gemeenten moeten boete doen.
In augustus 1959 zal de algemene ver
gadering van de Gereformeerde Wereld
bond in Brazilië gehouden worden. Dan
is het honderd jaar geleden, dat de
eerste protestantse zendeling Brazili
aanse grond betrad.
VAN HER EN DER
Op Ceylon zal de zesde internationale
studentenconferentie bijeenkomen,
waarheep 55 nationale studentenraden
afvaardigingen zullen zenden. Van 11
tot 21 september zullen z(j samenko
men. om o.m. te spreken over klach
ten naar aanleiding van de situatie
op universiteiten in Zuid-Afrika, Oost-
Duitsland, Paraguay en Venezuela.
Naar Zuid-Afrika is een commissie
van onderzoek geweest, waarin
.Nederlander zitting had: de hee
J. Brinkman, rector van het Studen
tencorps aan de Vrije Universiteit.
Melodie en woord
der Ethergolven
WOENSDAG 22 AUGUSTUS 195S.
8.50 V d vrouw. 9.35 Waterst. 9 40 Gra
VPRO: 10.00 Het Boek van de reis. ca
10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20 Gra
.15.00 V d Jeugd.
17.00 Orgel-
Rijksdelen Overzee: A. A. Hey-
er: De economische ontwikkeling van de Ne
derlandse Antillen. 18.00 Nws en comm. 18.20
Lichte muz. 18.40 Act. 18.50 Gram. 19.15
De sociale positie v d beeldende kunstenaars,
caus. VPRO: 19.30 V d jeugd. VARA: 20.00
Nws. 20.05 Tussen de regels door. 20.15 Verz
progr v d mil. 20 45 Het blauwe oog. hoor
spel. 21.50 Radio Philh ork en solist. 22 45
g 23.00 Nws. 23.15
Hllvc
de
dag. 8.00 Nws en weerber. 8.15 Gram.
V d zieken. 9.25 V d vrouw. 9.35 Gram.
10.30 Morgendienst. 11.00 Gram. 11.15 Klank
beelden. 12.05 Lichte muz. 12.30 Land- en
meded. 12.35 Zigeunerkwintet, 12.55
tropole-
ork i
14.10 Viool.
13.00 Nw
liedje:
Radio
soliste. 15.40 Interscho-
16.00 V d Jeugd. 17.20
Puzzel mee
KRUISWOORDRAADSEL
7 duivel. 9 waterkeer. 10 zangnoot, 11
vogel, 14 bergplaats. 15 de lezer heil,
18 insekt, 22 klein persoon. 24 jong
dier. 25 plaat, 26 klndergroet, 27
lichaam.
Vertikaal: 2 Doorboord bolletje, 3
water in Friesland. 4 half, 5 grendeltje.
7 insekt, 8 dier. 9 kindergroet, 12 voch
tig. 13 btfb. figuur. 16 oliehoudend ge
was. 17 insekt. 19 geestdrift, 20 knaag
dier, 21 millimeter. 23 klas. 26 zamgnoot
OPLOSSING PUZZEL No. 494
Horizontaal: 2 Tabé. 6 ik. 8 seire. 10
stom. 12 lof. 13 paradijs. 15 ar. 16 do.
17 gedegen. 19 pal. 20 neat, 21 galop.
23 SS. 24 atol
Vertikaal: 1 Sitar, 3 as. 4 belijden. 5
Bros. 7 kor. 9 R.F.. 10 span, 11 matelot.
14 pont. 16 dessa, 17 gala, 18 ges, 19
pa. 22 Po.
Chr organisatie- en verenigingsleven, 19.00
Nws en weerber. 19.10 Barokviool en clave-
cimbel. 19.30 Buitenl overz. 19.50 Gram, 20.00
Radiokrant. 20.20 Kamerork en solist.
VARA: 20.00 Thuis:
'oordr. 12.15 Gra
V d kind. 17.55
22.30 Klankb.
V d kind. 14.00 Caus. 14.15 Caus. 14.45 Voor-
dr. 15.00 Sport rep. 15.20 Dansmuz. 15.45 Lich
te muz. 16.15 Mrs. Dale's dagboek, 16.30
Ork conc. 1730 Lichte muz. 18.15 Gevar
muz, 18.45 Hoorsp. 19.00 Nws. 19.25 Sport.
r-20 30 ojv,, progI
22.00 Nws. 22.15 Dar
23.50 Progr.-ove
en zijn tijd. 14.00 Gram. 14.30 Symf
koor en solist. (15.10—15.25); 16.00 Koi
16.02 Omr ork. 17.00 Nws. 17.10 Fluit en pi
ano. 17 40 Jachthoorns. 17.50 De boeken
markt. 18.00 Caus. 18.30 V d sold. 19.00 Nws.
19.40 Gram. 20 00 Symf.-ork. 21.00 Gra
22.00 Idem. 22.55—23.00 Nws.
Brussel, 484 m.: 12.00 Gevar muz. 13.00
14.00 Verz progr.
tijd. 22.55 N'
16.05 Lichte muz. 17.00 "N-
18.00 V d sold. 18.30 Gram! 19.30
w». 22.15 Vrije
Nws, 20.00 Orkestcor
(Over de 3e lijn)
'nsdag 22 augustus van II
sten Alfred Hause en Hanr
i Koks is da
:hön Mutter, der Manr
kann dafür -
- Das war in Schö-
lind alle Verbrechei
Hinterm Ofen
ben die Müdchen so gerne Das 1st d
Berliner Luft Fischerin du kleine Wei
die Liebe nicht wir Wenn die Blëtt
leise rauschen - Pauline geht tanzen F
lies Bergère— Schenk mir doch eln Bissch
Liebe Der kleine Finkenhahn Die Hol
auktion Des Klarinettisten Fluch Tri
Tröpfchen Eln
i Walde —Am Bosporus
zelt - Hochzelt machen das 1st wundersi
Der Rixdorfer Puppchen, du bist r
Augenstern Wenn eln Mëdel elnen H.
hat Unter Linden in der Nacht, w
die Llebe erwacht Feuerwehrgalopp
II. Benno Kusche. Kurt Adolf Thelen, Die
•kest Willv Mi
Bias
Hai
Muziekkorps
Groszes Rhelnlsches Marsch-Potpourr
ass dlr Zelt Groszes Rhelnlschei
sch-PotpourriRheinlënder—Melodlen -
Mëdel, ich bin dir so gut
v Erz.herzog-Johann-Jodler
>nntagabend die Dorfmusik
ickawalzer Heut' und Mor
en nicht nach Hause Heuts
sen blau MUnchner Kindl
n steht eln Hofbrëi r
- Wn rii» Alpenro«en blüb'
Münchi
solelt Polka Bavrlsche
)eflllermarsch Schöntaler Jodler -Klarl-
i»"en Muck»' - Stimmuncdëndl.
IV Orkest Cedrlc Dumont Tm Feuerstrom
n^hen - Ulster - Swi*s-bov
«arle-Marel - L» Plcclnla -Amboss-Pol
ta - Vllja-Lled - Swlss-glrl - Spi
—lm
Reben
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Zegveld: C. Vos te West
broek.
Aangenomen naar Hall (toez.) mr. J.
A. Vaandrager te Utrecht
Benoemd tot hulppred. te Wijk bij
Duurstede: W. M. A. Kalkman, emer.
pred. te Bunnik.
BAPTISTENGEMEENTEN
Bedankt voor Winschoten en voor Hoo-
gezand: J. Ketelaar te Tweede Exloër-
Als Gij, Here....
Die vraag benauwt de dichter
van Psalm 130: Als Gij, Here, de
ongerechtigheden in gedachtenis
houdt Here, wie zal bestaan?
Ja, laten we ons dat een ogen
blik indenken. De zoftden van één
zijn al zo veel, en dan de
zonden van een heel leven. Elke
weer struikelen, we. !We
weten 't zo goed en toch doen we
't telkens verkeerd. En de
Here kent onze zonden, veel beter
dan wijzelf.
Elke
belijden we met
heel de christe
lijke kerk: Ik
geloof de ver
geving der zon-
Nieuw bureau Bond v.
Ger. Jeugdorganisatie
Het nieuwe bureau van de nu 44 jaar
oude Bond voor Gereformeerde Jeugd
organisatie aan de Maliestraat 1 te
Utrecht zal op zaterdag 8 september
geopend worden. De Bond begon zijn
werk voor de jeugdclubs voor jongens
12 tot 16 jaar (de vroegere „kna-
penvergaderingen")later kwamen daar
de meisjesclubs bij en na de oorlog
jongens- en meisjesclubs van 8 tot 12-
jarigen.
Thans zijn bij de organisatie onge
veer 4000 leiders en leidsters aangeslo
ten, terwijl de clubs thans ruim 35.000
leden tellen. De uitbouw van het werk
maakte de aanstelling van drie vaste
secretarissen nodig. Door het nieuw
reau is het mogelijk, de werkzaamhe
den van de Bond geheel in eigen huis
te kunnen organiseren.
EEN
WOORD
VOOR
VAN
DAAG
den.
Maar toch
als 't de Here
eens begon te
verdrieten, als
Hij toch eens in rekening zou
brengen de door ons bedreven
ongerechtigheden
Dat zijn inderdaad benauwende
gedachten, en de Boze laat niet
na ze ons telkens voor te houden.
De dichter weet echter beter,
en ook wij weten beter: Maar bij
U is vergeving. Daarvan getuigde
de tempeldienst: de priester, het
offer en het bloed. En het volko
men bewijs, dat de Here de
ongerechtigheden van Zijn volk
niet in gedachtenis houdt, is
Golgotha, waar Hij Zijn Zoon de
straf op onze overtredingen liet
ondergaan.
Dit lied uit de diepte eindigt
Wereldivijde vriendenkring leeft mee
De bekende hervormde predikant Kluin
ds. H. Kluin te Nijmegen-Hees
viert donderdag 30 augustus zijn
70ste verjaardag. Velen in den
lande zullen die dag met hem
meeleven; velen, want ds. Kluin
was vele jaren predikant-direc
teur van de Weesinrichting Neer-
bosch, thans naar de oprichter
Van 't Lindenhoutstiohtingen ge
heten, waaraan ook zijn onlangs
overleden echtgenote als direc
trice verbonden is geweest. Deze
stichtingen verlenen thans onder
dak aan honderden kinderen:
ouderloze, zoals vroeger, maar
nu ook kinderen uit sociaal zwakke
gezinnen; die daar een opleiding
en opvoeding in protestants-
christelijke geest ontvangen.
Ds. Kluin werd in 1886 geboren in Em
men. Hij studeerde theologie aan d<
Groninger universiteit. Zijn eerste ge
meente was die van Stitswerd (1913)
vandaar vertrok hij naar Nederhemert
(1918); zes jaar later deed hij zijn
trede te Angeren bij Arnhem.
Op 9 mei 1928 kwamen ds. e
met de jubel: Hij zelf zal Israël
verlossen van al zijn ongerechtig
heden. Ook het geloof in de
schuldvergeving wordt eens ver
wisseld door volle beleving van
wat nu onze troost en kracht is.
De homiletiek moet op de helling
bezocht een Schots
predikant ons land en
hij schreef daarna in
tegen de kerkelijke predi
king: te begripsmatig en te
J beschouwelijk.
Nu kan men dergelijke
te brengen klachten wel negeren,
bij het lijkt me wijzer
Men heeft mi uoiuc IC- yen naai vvicu ie uiciigcu -
vensstrijd te voeren vaak op waar de mens van nu bij het lijkt me wijzer om hier-
Zlin kerkblad hoe ver- alle fronten van het aan- kan en innerlijk houvast m het element van gelijk
baasd hii eeweest was gevochten leven, huwelijk, aanheeft. voldoende te erkennen Ook
a j j opvoeding, bestaanskwestie, Inderdaad is het probleem 10 onze kerken blykt dat
dat m Amsterdam de enz. enz. En men is er aan der prediking een van de wle eenvoudig, hartelijk en
kerken 's avonds even vermoeid. Men heeft zelf om meest actuele in onze tijd. begrijpelijk preekt, zeker
„ie antwoorden te vechten en Er moet, het koste dan maar pet oor der schare zal be-
bezet waren als S mor- die ajs persoonlijk bezit te wat het koste, weer popu- houden.
gens. Zo was het ook in veroveren. En nu is de ty- 1 a i r gepreekt worden. Laat t °nze hjd is in alle ppzich-
^rhntland ppwepst Inner Pische vermoeidheidsreactie de Synode zich maar eens J*" een gestroomlijnde tijd.
ocnotiana geweest long deze dat men psychologisch werpen op het vraagstuk Zeker ook wat de motieven
years ago, veel jaren een onbewuste afkeer heeft der prediking. En dit vraag- betreft, die hem beheersen,
terup zo schriift ds tegen waarheden en zeker- stuk
,T, m scnriJI°5- heden, die men zelf
Chr. W. Teeuwen m De als geestelijk bezit
Bazuin, het orgaan van ven heeft-
owrt_ vwlol OT10 VCUI uc Overal is vereenvoudiging.
zelf nog niet praktische kant bezien. Het Ballast verdraagt men niet
r- theoreticisme moet in elk Voor de prediking be-
geval in de homiletiek duch- te^nt dit: werp zoveel mo-
mi i i tt tie bestreden worden Voor gelijk ballast buiten boord,
de Theologische Hoge- Het zal allemaal wel erg maar al te velen blijft de Tenslotte hebben wij ook
school te Kampen. waar zijn wat de man op de preek een uitstalling van val\ de sek*e ta ieren. Het
kansel theoretisch staat te gereformeerde waarheden. erom^dat de kerk ook
Natuurlijk zal deze reve- verkondigen, maar men Men kan zich een „goed- jf1 haar wyze van prediking
rend wel meegenomen zijn heeft geen aansluiting. De gereformeerde" preek ook haar leden weet vast te hou-
Zl °a ctir ontsluiting van het Woord „iet anders indenken den- Een beslist gerefor-
dsmse kmk en naar een be- «"""«"ins ta het „el geyolf la, dat men prediking die doel-
paalde pred.ker. De volte 1-«. althans bi) de .char, I. h.og
staT'eeiE'even 'vrmne wens H™™ "ANGT ^"reTjh'inge.ieid^ pTXTSSt
als in zo menig kerkelijk J?n nauw8t® samen, het logen hebben vaak moeite heeft altyd nog grote kan-
oord. In mijn je4d „aa het &r°bk'"f en ander alch nuehler De Heilige Geest zelve
al niet veel beter. De cate- r.;),..IV. al, v Z.l) te realiseren. Men beluistere beware ons voor het uit-
chismus wordt slechts door «°„h« "J! In dit oplicht
een bepaald kwantum der nreekkrltleken.
b«t£,Tehme Sïr'datTdit LutomlKh Bepreekt wordt,
kwantun^ over het algemeen SnTeeX'"".™"^ eS
den lande dunner gaat bidt_ daaraan schuldig. Ten-
'rrte>n slotte kan hjj met heel zijn
feit. dat de uitgebreide vorming
generatie van tussen de der. "7S al of niet ingesteld zijn op
worden.
blussen van de Geest op de
preekkri'tieken, die vaak wÜzeu der verstandelijke
worden uitgebracht op claa- overbelasting
slcale examens! De Brote kracht der ge-
Hoe is het mogelijk, dat reformeerde prediking en
men de preek alleen maar haar moderniteit is juist
kan zien als een proeve van haar kernachtigheid. Waar
feit dat dp vui.iiuig ma homiletische exegese en dit voldoende gehonoreerd
lu's4 dealdedr! al"o! K»?"™°ri? hee" d' k"k "°9
i vijftig de belangstel- f"a,ar ,w
voor do ratpphismiiR- bedoel.
veinig beginnen.
ling voor de catechismus-
preek niet meer kan op-
brengen. Op kerkvisitatie- J™»'; M?.™"
rapporten komt een en an- K v""""
der herhaaldelijk ter sprake.
En men gist altijd naar de
oorzaak. Dat het verschijnsel
van geestelijke vermoeid
heid er stellig veel mee te
maken heeft, staat
steeds weer opnfeuw" dit 0nie conclusie ls heel een gereformeerde er met
men de opname-capaciteit eenvoudig deze. dat de gauw toe om in tongen
van de mensen te hoog homiletiek op de helling te gaan spreken! De Stro-
aanslaat: het is zo gauw m°et. De populariteit der men van Kracht-meneer,
te zwaar en te geleerd, prediking ls haar levens- die ook een gereformeerde
En de generatie van de mid- voorwaarde. zuster tot tongentaai wilde
aüerni6h^l consequent* op JN verschillend, groter.
door eenvoudig niet te ver- 1plaatsen trekt een nieuwe raar op zijn neus geKetcen
p srhlïnpni Mpn ie ai vprm0eid sekte Stromen van Kracht hebben toen het slacht-
een of onder leiding van een zekere offer in kwestie, in haar
het"anders ^D^ieue^lieeft andere wjjze verstrooiing. heer Hoekendijk thans veel angst alleen maar uitriep:
meer élan en energie Zij is Dezelfde verstrooiing kan aandacht. Zij trekt ook veel do-re-mi-fa-sol-la-si-do.
ook merkwaardig trouw ter ook vinden bij bepaal- gereformeerden van de kerk (Historisch!)
kprkp aanwPTiv Moppliik de kanselredenaars, die het ai. ten soort nieuwe „Hink-
Elnlt h" ook hieme! siE geheim van boeiend en po- sterbeweging- doet zich in Tongentaai moge ons
men. dat zij inderdaad van Pulair spreken kennen. Die deze sekte gelden. Het spre- bespaard blijven, maar
rrSr rMer,s iaat 1»™*^ a™
veel, de stad optreden, ze nemen men daar de gebruikelijke m ieder geval de har-
hun gehoor altijd met zich maranathaprediking, die met t ffpn t-\_ ver_
De oudere generatie is mee. Zij verstaan de kunst groot enthousiasme en 7 7'
echter veelszins gedesillusio- om de massa niet teveel te uiterst populair wordt voor- moeide narten van een
neerd. Men zit vaak midden belasten en door een beziel- gedragen. De gereformeer- kerkpubliek dat door
in zijn strijd, zijn problemen de vereenvoudiging van de den. die ik erover sprak,
en zijn lijden. preekstof juist d i e motie- hadden allen dezelfde klacht deze tijden heen moet.
tot het VOlgen van een ineen.
van drie kwartier niet meer s<:h'Jnen! Men -
opbrengen. Bij dc jeugd ligt en ,men z9elct °P
de weesinrichting Neerbosch,
als directrice en dominee als
predikant van de gestichisgemeeme We-
zenxapel Neerboscn. Reeds toen warer
veel voogdijkinderen in ae stienting op
genomen. ivieer dan twintig jaren ar-
oeidde het eentpaar met veel zegen in
Neeroosch,
het zich vele vrienden
Na het bombardement van Nijmegen
werden meer dan vijfhonderd personen
ingekwartierd; na de bevrijding was
Neerbosch geallieerd hoofdkwartier. Ge
neraal McMillen en verdmaarschalk
Montgomery werden vertrouwde gasten
en aan deze tyd bewaart ds. Kluin veel
goede herinneringen.
Nog steeds omvangt hij brieven van
oud-bezoekers, terwijl talrijke vroegere
bewoners van Neerbosch, die over de
gehele wereld verspreid wonen, in con
tact blijven met hun oude predikant
directeur. Bij de jaarlijkse reünie wordt
ds. Kluin niet vergeten.
In 1949 legden ds. en mevrouw lUuin
hun arbeid neer. Nog enige tijd bleef ds.
Kluin als geestelijk verzorger aan de
Wezenkapel Neerbosch verbonden. Sinds
1952 is hij emeritus.
Ds. Kluin heeft enkele werken op zyn
naam staan. Hij is eindredacteur van het
feïllustreerde maandblad De Vriend des
uizes, dat op de drukkelij van Neer
bosch verzorgd wordt.
De waarheid over de
Kerkdag
Het
Oost-DuitsTand, niet onvermeld
kon blijven in de Oostduitse pers. Te
veel Oostduitsers hebben gehoord, hoe
Nuschke op de aggressieve vragen van
een landgenoot het antwoord schuldig
moest blijven tijdens de Kerkdag te
Frankfort.
Toch is dat niet Nuschkes schuld, zo
onthult het partijorgaan van de com
munistische partij Neues Deutschland.
De inquisiteurs van Bonn hebben met
gestapo-methoden invloed geoefend op
de Frankforter Kerkdag en echte ge
sprekken tussen vertegenwoordigers van
de beide Duitse regeringen verhinderd.
Bondskanselier Adenauer heeft ook tij
dens de Kerkdag de vervolging van de
tegenstanders van de dienstplicht laten
voortzetten.
Op last van Adenauer werden aan
belangrijke gasten uit de Oostelijke zo
ne provocerende vragen gesteld. De lei
ding van de Kerkdag was niet onafhan
kelijk en de bondskanselier heeft ge
dreigd, wanneer de leiding zijn aanwij
zingen niet volgde, ernstige maatregelen
te nemen. Om een oog in het zeil te
houden waren in Frankfort opvallend
veel vertegenwoordigers van de rege
ring in Bonn aanwezig.
Regering schonk 25
Rembrandtpenningen
Als herinnering aan de in het
Rëmbrandtjaar 1956 in Neder
land gehouden herdenkingsten
toonstellingen zijn in opdracht
van de regering, naar het ontwerp
van prof. V. P. S. Esser, hoog
leraar aan de Rijksakademie van
Beeldende Kunsten te Amster
dam 25 penningen in brons
gegoten.
D* minister
i wetenschap;
plaar aangebo<
onderwijs, kunsten
heeft een exem-
_jn Koningin Juliana
prins Bernhard, die de Rem-
brandl-lentoonstellingen in het Rijks
museum te Amsterdam en het Museum
Boymans te Rotterdam hebben
opend. Ook aan de gemeenten Am
sterdam, Rotterdam en Leiden is
penning aangeboden.
Voorts is namens de minis ier ten
departemente een exemplaar uitgereikt
aan de navolgende personen, uit
kentelijkheid voor het belangrijke
deel dat zij door hun arbeid aan
welslagen van de tentoonstel) mg heb
ben bijgedragen.
Jhr. D. C. Röell, hoofddirecteur
het Rijksmuseum te Amsterdam dr.
A. van Schendel. directeur van de
afdeling schilderijen van het Rijks-
urn te Amsterdam. Prof. dr. J. Q.
Regteren Altena, directeur
het Rijksprentenkabinet te Leiden. K.
G. Boon, wetenschappelijk ambtenaar
le klas bij het Rijksmuseum te Am
sterdam. Mei. J. C. Cleveringa, assis
tent A bij net Rijksmuseum te Am
sterdam. B. Haak, assistent A bij het
Rijksmuseum te Amsterdam. A. W. C.
L. Koot, algemeen secretaris van het
Rijksmuseum te Amsterdam. Mej. J.
Griebling, werkzaam bij het secre
tariaat van het Rijksmuseum te Am
sterdam. J. C. Ebbinge Wubben, direc
teur van het Museum Boymans te Rot
terdam. E. Haverkamp Begemann, we
tenschappelijk assistent by het Mu
seum Boymans te Rotterdam Mej. A
C. A. Drost, werkzaam bij het Museum
Boymans te Rotterdam, dr. A. B. de
Vries, directeur van het Mauritshuis
's-Gravenhage, dr. J. HuIskeV, chef
van de afdeling kunsten van
ministerie van onderwijs, kunsten
wetenschappen. N. J. van Wessem,
directeur van het Stedelijk Museum
De Lakenhal te Leiden.
101.
In de windstille, koele ochtend van 15 septem
ber stonden de vijf squadrons van 12 Groep
ing in groepen verspreid over het veld van
Duxford en de satelliet-basis vlak bij, en wacht
ten op orders. Een gebroken wolkendek dat de
ganse hemel bedekte bood een goede bescherming
voor bommenwerpers en weldra rapporteerde
R.D.F. dat vijandelijke vliegtuigen boven de vel
den in Noord-Frankrijk waren opgestegen. In
Operaties kon men op de piottafel zien hoe deze
toestellen zich tot groepen verenigden en op En
geland afkwamen. Niet lang daarna vingen de
jagers van 11 Groep hen op en joegen de vijand
boven Kent uit elkaar. De eerste aanval was af
geslagen; de velden waren bezaaid piet wrak
stukken en de resterende bommenwerpers, aan
geschoten of met staarten van rook, vluchtten
naar Frankrijk terug, terwijl de Hurricanes en
de Spitfires, met fluitend geluid doordat de
flappen over de geschutspoorten in de vleugels
waren weggeschoten naar de bases terugkeer
den om te tanken en munitie te laden. Op dat
ogenblik meldde R.D.F, dat een nieuwe golf
Vijf minuten later liet Woodhall 12 Groep Wing
opstijgen.
Toen ze in de lucht waren klonk zijn duidelijke
stem: Hallo, Douglas. Ongeveer veertig bandie
ten komen op Londen af. Wil je patrouilleren tus
sen Canterbury en Gravesend."
vijandelijke vliegtuigen in aantocht waren.
„O.K., Woodie."
Canterbury—Gravesend! Dat was prima. De
zon zat nog in het Zuid-Oosten en als de bom
menwerpers op Londen afkwamen, dan wist hij
waar hij ze moest zoeken. De drie squa-
DAN
PAUL BR1CKHILL
MAAR ZO!
drons Hurricanes klommen, in sectie van drie
achter elkaar vliegend, steil omhoog, met de
Spitfires een beetje links boven hen. Aan hun
rechterzijde lag Londen onder het inmiddels
dichter geworden wolkendek. 4000 meter... 5000
meter... 7000 meter... ze stegen nog hoger bo
ven de wolken. Toen ze bijna op 8000 meter wa
ren, zag hij recht voor zich uit de zwarte vlek
ken van luchtdoelgeschut en iets er onder en er
vöor de vijand, als een formatie gedresseerde
zwarte vliegen, die op de hoofdstad afkwamen
Ongeveer acht kilometer van hen vandaan., op
olus minus 8000 meter hoogte. JU. 88's er
"Jorniers
Hij draaide naar rechts om in duik op hen neer
ce komen, 't Kon niet mooier, met de zon ach
ter en de bommenwerpers onder hen. Hij zochi
achter en boven de formatie naar de 109's er
kon z'n ogen ndet geloven... niet één te zien
Bommenwerpers zonder jager-escorte! Zijn harl
sprong op van vreugde, het bloed suisde in zijr
oren, snel en scherp werkten zijn hersenen dc
situatie uit.
Hoog uit een lichte wolk bij de zon sprongen op
eens kleine, grijze haaien te voorschijn. Dringend
riep hij: Sandy, hou die 109's in de gaten."
„O.K., makker! Ik zie ze wel." Sandy Lane,
de leidei n 19 Squadron voerde zijn Spitfires al
omhoog naar de vijand.
„Sla ze uit mekaar!" schreeuwde Bader en
joeg al vurende door de voorste rijen bommen
werpers. Hij trok zijn toestel weer op en draaide
achter een grote Dornier aan, die naar links
was gezwenkt. Hij schoot en schoot nogmaals.
Een vlam spatte uit de stuurboordmotor van de
Donuer, gevolgd door een zware rookpluim. Plot
seling zat hij er bijna boven op en hij draaide af.
Overal waren de uiteen geslagen vliegtuigen in
een wilde verwarring. Vierhonderd meter voor
hem uit trachtte een andere Dornier zich in vei
ligheid te brengen. Hij haalde de vijand snel in
en toen zag hij een Spitfire steil omlaag en
vlak voor de Dornier omlaag schieten. Het dra
ma speelde zich snel af. De bestuurder van de
Spitfire had de Dornier kennelijk niet gezien
door de lange neus van zijn jager; hij dook er
bovpn op en met uitslaande vlammen brak de
Dornier door midden en sloeg zijn vleugels als
het ware om de Spitfire. Dwarrelende wrakstuk
ken glinsterden boven de brandende toestellen,
die in een dodelijke omhelzing omlaag stortten.
Zwetend zocht Bader naar een andere prooi.
Dp zij van hem tolde een Dornier omlaag, met
aen staart van vuur en rook achter zich aan, en
hij zag dat een man eruit sprong. Zijn parachute
ging onmiddellijk open te vroeg en onmid
dellijk likte de vuurpluim het witte scherm weg
sn stortte de man als een steen aan een touwtje
omlaag.
(WOftm VERVOLGD)
QNS LAND is maar klein en zijn
bevolking is verhoudingsgewijze
groot en dicht: gemiddeld 325 op een
vierkante kilometer. Maar ook in dat
kleine gebied loopt de dichtheid van
de bevolking nog sterk uiteen. In de
drie westelijke provincies Noord- en
Zuidholland en Utrecht wonen er niet
minder dan 5,2 miljoen oftewel 48 pet.
van de totale bevolking en de Rand
stad Holland alleen al telt rond 4
miljoen- (De Randstad Holland is de
krans van grotere en kleinere steden
en forensenplaatsen met Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en Utrecht als
zwaartepunten.)
De bevolking van ons land is dus
wel voor een belangrijk deel in het
westen geconcentreerd en dit zal in de
komende tijd stellig nog toenemen.
Deskundigen verwachten voor de
Randstad Holland tot 1980 een groei
tot 5 a 5,5 miljoen. Binnen de Rand
stad liggen samenballingen van de be
volking, die in de periode tot 1980 het
miljoen vermoedelijk wel zullen over
schrijden.
QIT ZIJN zo van die problemen, die
in de komende tijd de regering in
steeds grotere mate moeten bezig
houden. Want een groeiende bevolking
mag op zichzelf een verschijnsel zijn,
dat tot dankbaarheid stemt, er valt
dit opzicht wel het een en
ander te regelen en te besturen.
Vandaar al dadelijk, dat de studio
belangrijk is, waartoe, op verzoek van
de minister van wederopbouw en
volkshuisvesting en met instemming
de ministerraad, de Rijksdienst
voor het Nationale Plan en het Cen
traal Planbureau zijn overgegaan,
juist ook ter benadering van heel de
problematiek welke zich hier opdoet.
Het aanvankelijke resultaat van deze
studie is in een thans verschenen nota
neergelegd. De voornaamste conclusie
vah de studie is: er behoort gestreefd
te worden naar een betere versprei
ding van de bevolking over ons land
en dit dient met name te geschieden
doordat nieuwe bestaansbronnen
buiten het westen worden gestimu
leerd.
Dat dit geschieden gaat, is een be
lang van heel ons land: van het
westen, maar ook van het overige
deel. In het nationale geheel heeft het
westen een zeer belangrijke functie.
Maar bij een al te grote samenballing
komt, bij zoveel andere zaken, ook
deze functie in het gedrang.
QP DIT OGENBLIK valt daaraan
nog Iets te doen- Daarmee verkeert
Nederland, vergeleken met enkele
andere landen, in een betrekkelijk
gunstige positie. Elders immers is de
verstedelijking reeds onbeheerst voort
geschreden. Men denke aan steden als
Berlijn (4 miljoen), Parijs (5 miljoen),
Chicago (5,5 miljoen), het Roergebied
met Keulen (8 miljoen), Londen (8,5
miljoen).
Bij ons kan het concentratieproces
nog enigszins worden gematigd. Maar
dit behoort dan ook te geschieden. In
deze thans verschenen nota wordt als
eerste taak voor de komende tijd ge
noemd: het verschaffen van bestaans
mogelijkheid buiten het westen van
ons land aan rond 0,5 miljoen méér
mensen (dit is een getal ter grootte
het tot 1980 per saldo verwachte
vertrekoverschot uit overig Nederland
het westen). Slaagt deze politiek,
zou men vervolgens kunnen
trachten aan te sturen op een vesti
gingsoverschot in de gebieden buiten
het westen.
De nota adviseert een oplossing eer
te zoeken in stimulering van indus
triële activiteiten in gebieden buiten
het westen dan in beperkende maat
regelen voor de Randstad Holland.
Slechts als de positieve maatregelen
geen succes mochten hebben, zou men
volgens de nota op den duur genood
zaakt kunnen zijn, de toepassing van
scherpere middelen te overwegen als
soort van stok achter de deur.
^AAROP het volgens de nota aan
komt is: een harmonische totale
ontwikkeling van Nederland. Thans is
het westen nog bezig, een overmatig
deel van de economische, sociale en
culturele krachten van het land tot
zich te trekken. Dit gebeurt als regel
nog zonder keur, zodat er straks mis
schien geen armslag meer overblijft
voor een latere economische expansie,
die speciaal op het westen is aange-
Voorkomen moet worden, dat de
Randstad Holland zich gaat ontwikke
len tot een chaotisch conglomeraat,
waar de bevolking geen goed woon-
werkmilieu meer zou vinden en
waarvan de bediening en het bestuur
moeilijk en onevenredig kostbaar wor
den- Voorkomen moet ook worden, dat
de landsdelen buiten het westen In
leven en streven van ons volk geen
volwaardig aandeel kunnen nemen.
Er moet een stimulerende politiek
worden gevolgd, die In overig Neder
land meer welvaart kan scheppen en
daar het gehele milieu kan verheffen.
