11
s
REIS DOOR
door
Ontstellende wreedheid
A
HET NIEUWE MAROKKO I
Van Algiers naar Casablanca;
een wereld van verschillen
Geen patrouillerende soldaten,
een levende volksopinie
H®
Wij doen ons best op
tijd te rijden
9 Toch is het zo 1
JL/^N
DINSDAG 14 AUGUSTUS 1956
^e-rvlE ONTSNAPTE GEVANGENE betrof een „zaak" van vier of vijf
008LJ mannen, die vlak bij m'n huis in de „boei" van Kepi verbleven. Ik
jverag ze bijna iedere dag tweemaal, omdat ik er langs moest als ik naar
lontroleur Cappetti ging. De „boei" was namelijk open.
Men kan zo'n gevangenis in geen enkel opzicht met een Nederlandse
3 fergelijken. Ze wordt bewaakt door enkele Papoea-agenten, die hun
kest doen, dat er geen gevangenen ontsnappen. Dat lukt echter niet
van[ jd* Tijdens m'n verblijf in Kepi ontsnapten er tot tweemaal toe
oepinkele zware jongens. Een deel ervan werd teruggebracht, nadat ze
ijfs-Joor de bewakers in het moeras waren opgepikt.
Ze zagen er vreselijk uit. Want zo'n moeras is interessant om erover
ion-* vliegen, maar men moet er niet doorheen hoeven te lopen. Dit is
mstjets ontzettends
AAROM werden die kerels
arresteerd en vastgezet? Daar-
^jNoor moeten wij in gedachten terug
d«»aar de Koningin Julianarivjer in
tktober 1955. Dat is dus nog geen
^laar geleden. De geschiedenis vormt
:en>levens een bewijs, dat het experi-
al-hent nog niet voltooid is in de
!- TT 5
De kepala-kampong, de leider van het
lorp Jagasoe, geheten Sorai, en behorend
nt de Ruwjoe-stam, bezat een pleegkind,
ten jongetje van een jaar of drie Er
tijn veel pleegkinderen in dit gebied. Men
injgt ze door koop, door ruil of duor ze
(ewoon mee te nemen na een sneitocht.
ïoebagai heette het ventje. Het behoor-
le thuis in de kampong Okomogir, doch
e-jet had dienst gedaan als gedeeltelijke
bij een vredessluiting en was zo-
in het bezit gekomen van vier
Soroi, Jomig, Songgond'on en Kore.
Zo'n vies kind
ichL
de COROI had het kind vaak bij zich en
te droeg het dan, naar Papoeagewoonte,
op de nek. Misschien was het allemaal
beter met de kleine afgelopen als hij niet
^eio onverstandig was geweest z'n oehoefte
^Sjens te doen op de rug van zijn pleeg-
ni' nader. Deze ontstak hierover zó in woede,
Ie*ilat hij het kind geen moment langer bij
bij Rich wenste te hebben. Hij, wilde ervan
>P-if en zocht contact met een bevriende
kampong. Daar
oelde men wel
'oor de koop. Een
i zou betalen met
ween bijl en een emaille bord. Hetgeen
^.iprompt geschiedde. Doch na de verkoop
deelde de pleegvader mede, dat men, wat
ill6Bièm betrof, het kind best vermoorden
tetnocht. Hij stelde op het voortleven van
Goebagai niet de minste prijs meer.
te Examen in hardheid
e TE/AT er vervolgens gebeurde, is onge
looflijk voor wte niets weet van on-
bestuurd gebied. Daar speelde zich nl.
rw een afschuwelijk drama af. En dat slechts
op één dag lopen van Kepil
ier Het kind werd gebruikt om de bibit,
o de jeugd van die kampong, te oefenen in
hardheid. Jeugd moet gehard worden op
'°"|allerlei manieren. Omdat men eerst dan
een goede sneller wordt. Omdat men
eerst dan geen last meer heeft van iets,
dat met menselijkheid te maken heeft.
Daaromhoe harderhoe heter.
En om nu te bewijzen hoé flink en krijgs
haftig ze waren, moesten de jongens hun
r- „examen" afleggen op het lichaam van
de kleine Goebagai
Ik verzwijg ook nu details, doch het
n- kwam erop neer, dat een aantal jongens
m en jongemannen, allen beneden de der-
t- tig, het ventje eerst aan een boom vast
bonden en er toen bun pijlen op afscho-
10 ten, zodat de kleine moord willoos
Weergaloos!
had te ondergaan. Daarop kwamen er
negen jongens, die het kind met hun
speren doorboorden
Toen er tijdens het korte politionele
proces werd gevraagd, of er nog meer
gestoken hadden, werd er bevestigend
geantwoord, maar men wist niet meer
precies wie. Er waren er zoveel geveest.
Daarna onthoofd
WADAT het kind, cverleden was (het
geen gelukkigwel vrij snel het geval
geweest zal zijn) sloeg de jongeman Soep
een parang, een kapmes, het hoofd
het kind af. Hel was een andere
jongeman, Orai geheten, die de onderkaak
het kopje haalde, hetgeen een ver
plichte ceremoniële handeling is. Later
kwam de „pleegvader" naar het overschot
van zijn „piara" kijken, zijn pleegkind.
Er was niet veel meer van oueV
Tijdens het proces werd gevraagd,
waar het stoffelijk overschot was geble
ven. Men wist dat al evenmin. Er werd
geïnformeerd, of ze het overschot op
gegeten hadden. Dat hadden ze niet. zei
len ze. Maar Frans Cappetti. de contro-
eur van Kepi, kijkt me zuchtend aan.
ils hij zover is gekomen met z'n verhaal
•n zegt: „Doch dit antwoord is waar
schijnlijk niet in overeenstemming met
de waarheid
enkele weken later een politie
patrouille het bos ingaan, teneinde na
speuringen te doen naar het stofïelijk
overschot van het kind. Als men niets
vinden zou de strafmaat van de ver
oordeelden verhoogd wordenCappetti
)u 't resultaat nog laten weten.
Tijdens het korte proces wees de con
troleur erop, dat deze beestachtige dingen
toch verboden zijn. „Ja, toean, het is ver
boden", zeiden de moordenaars.
„Waaróm i6 het verboden?" vroeg de
sstuursambtenaar daarop.
„Omdat toean bestuur het zegt, toean"
as het bescheid.
Men kan dan klagen en steunen Niet
alleen vanwege het misdrijf, maar ook
verband met de lange, lange weg, die
nog door bestuur en missie moet worden
afgelegd om enig begrip in deze duistere
breinen te brengen. Om ze aan te tonen,
im het niet mag. Waarom het ge-
is. Waarom het laf dient te werden
genoemd. Waarom.. nu. ga maar door.
Dat is geen kwestie van maanden, maar
jaren. Van geduld en nog eens geduld.
Schril contrast
T~\EZELFDE oonibroleur Cappetti was kor'
geleden verplicht op patrouille te
gaan, teneinde een andere moordzaak uit
zoeken. Hij zócht ze uit. En met suc-
Tijdens die campagne kwam hij in
i kampong, die door de mannen was
verlaten. Deze mannen hadden daar reden
genoeg voor. Maar de vrouwen waren in
haar huizen achtergebleven. Frans Cap
petti zag een van die vrouwen haar kind
wiegen. En hij hoorde haar zacht zyigen.
Was het een slaapliedje? Hij kende iets
van de taal en wilde dus wel eenj weten
wat die moeder haar baby voorzong.
Het luidde aldus: „Je zal groot worden,
kind. Eenmaal zal je groot zijn. Net
groot als je vader. Zorg dat je sti
bent. Want je moet dan nét zoveel koppen
snellen als je vader, kindje".
Zo zijn alle slaapliedjes anno 1956 in
het onbestuurde gebied vlak naas'
bestuurspost Kepi
De naam van die stam luidt Isagai.
Misschien voelt u behoefte er hee
gaan, om een millime'ter llohit in deze
inktzwarte duisternis te brengen
Wreedheid... hardheidbruut
heiddat was zo ongeveer het enige,
ik kennis maakte. En toch.
nieuw model!
2 diafragma's, 2 tijd-afstcllingen, flits-
aansluiting, doorzichtzoeker, handige zij-
sluiting, geheel metalen uitvoering.
slechts f 20.-
GRATIS!
Bij aankoop van Gevabox ontvangt u
tijdelijk gratis „Ollie B. Bommel's Foto
boek", de geestige handleiding voor foto
amateurs door Marten Toonrl
Romeinse attributen
in Nijmegen gevonden
Onder leiding van prof. dr. H. Brun-
sfcing, conservator aan 't Rijksmuseum
Oudheden te Lelden, worden sinds end ge
tijd opgravingen gedaan op het terrein
achter het raadhuis te Nijmegen tt
de Nieuwstraat en De Burgstraat. Reeds
zijn enige Romeinse scherven en graven
gevonden. Deze graven lagen ten o<
van het stadhuis en zijn zg. christelijk ge
oriënteerde graven, omdat zij in de rich
ting oost-west liggen. Tegelijkertijd zijn
de opgravers nog gestoten op enkele put
ten. die daar in de zeventiende eeuw zijn
gegraven door de oudheidkundige
Smetius, die indertijd onderzoekingen
naar de oorsprong van de bevolking
Nijmegen heeft gedaan.
Wie Schiermonnikoog belt
gebruikt mobilofoon
Vandaag is de P.T.T. begonnen de tele
foonkabel van Schiermonnikoog naa
Oostmahorn. die aan het einde van d-
vorige maand door het anker van eei
schip werd beschadigd, te herstellen. Het
telefoonverkeer zal tijdens de reparatie,
die beoogt de kabel weer op zijn oude
sterkte te brengen, worden onderhouden
via een mobilofooninstallatie. De zaak is
in october weer in orde.
daar ook tederheid, ook liefde. Ik
i mannen gezien, tiie urenlang hun
kleine jongens en meisjes op de nek
droegen, daarbij telkens voelend of ze
wel goed zaten. Het was vaak aandoen
lijk die zorg gade te slaan. Vooral als men
zich herinnerde, dat die mannen enkele
jaren geleden nog maar. sneller waren
Mijn witte benen
\OK zag ik. met hoeveel zorg de moe
ders met haar kinderen omgingen. Al
aren ze nóg zo vuil en smerig, ja te
es om aan te pakken, toch hielden die
•ouwen dat kroost comfortafel aan de
borst en het bleef daaraan, urenlang.
Ik geloof niet dat ooit een baby in Hol
land de borst van zijn moeder zé lang
krijgt.
In het huis van controleur Frans Cap
petti ontmoette ik eens enkele vrouwen
die Mappi-stam. Ze zagen er nogal
wild uit. maar ze waren gewend aan de
eerste beginselen van reinheid. En dan
gèót het wel. als men niet tè hoge eisen
stelt. Schrijver dezes werden voor'du-
rend wantrouwende, verschrikte blikken
toegeworpen. Ik hoorde later de reden
et waren mijn blanke benen!
nl. nog niet gebruind, omdat
het levensgevaarlijk is hier met een korte
broek te lopen. Zulks in verband met
de muskieten. Enkele malen echter had
kort broekje aan en toen wisten
deze vrouwen niet wat ze zagen. Ze
vroegen mevrouw Cappetti dan ook. of zo
alle i
t dat
de land, dat ergens moet liggen,
achtig eind over zee. Indien er iets is dat
deze mensen fascineert, dan is dat de
blankheid van onze huid.
Wrede blanke
TV/Tevrouw Cappetti heeft ook een baby.
Een kleine jongen van een maand of
vier. Flip Cappetti ligt in een wiegje
soms een paar uur lang op z'n duim te
zuigen. Ook wel te huilen. Precies zoals
alle andere baby's in Nederland. Maai de
Papoea-vrouwen begrijpen hier niets
van. Zij zijn onuitsprekelijk verontwaar
digd over het feit, dat een moeder haar
kind een paar uur zo maar laat liggen
in een kistzonder er naar om te
kijkenzonder hst er uit te halen als
het huilt, dit is toch wel het toppunt
van wreedheid! Voor deze Papoea
vrouwen is mevrouw Cappetti dan ook
een ontaarde moeder.
Met dat al slechts problemen waar men
niet goed uitkomt. Aan de ene kant beest
achtig optreden tegen kinderen, ja letter
lijk tegen alles wat leeft. En aan de èndere
kant tederheid en liefde van het hoog
ste gehalte.
Ik ga er, om u de waarheid te zeggen,
steeds minder van begrijpen. Wat lééft er
in de hoofden en harten van dit volk??
Ik vrees, dat men generaties lang onder
hen moet verblijven om er iets van te
doorgronden. Want ik sprak geestelijken,
die al verscheidene jaren werken ln dit
gebied, doch nog minder verstaan van
deze Papoea's, dan toen ze er voor het
eerst kennis mee maaktenEn dat is
dan mijn enige troost
Mag luitenant de burgerij van
Miinchen wakker laten zingen
s correspondent)
BONN, 14 augustus neer voor een groot «an-tal burgers de
Dr> tm* a/- r nachtrust voórbij is. De strijdkrachten
E VRAAG, oj een luitenant van de toger|] en
het nieuwe Westduitse leger het,nM haar piaateeni de ad™-;0!1 neerkletteren at»
CASABLANCA, AUGUSTUS.
(Van onze reiscorrespondent Link van Bruggen)
ET IS VIER UUR VLIEGEN van Algiers naar Casablanca: vier «ur
jenaam vertoeven in een comfortabele DC 4 van de Air
France, die van de Atlantische Oceaan tot Lybië het luchtruim boven
Noord-Afrika beheerst. De toestellen zijn tegenwoordig tot de laatste
plaats bezet. Je moet dagen van tevoren boeken om van een stoel ver
zekerd te zijn, ofschoon de dienst tussen Algerije en Marokko en om
gekeerd een grote frequentie bezit.
„Die tussenlanding in Oran is de reden voor al die drukte", ver
klaarde een Fransman, die naast me zat. „De onzekere toestand maakt het
reizen per trein in Algerije weinig aantrekkelijk en vandaar, dat zoveel
mensen nu het vliegtuig nemen
Diezelfde onzekere toestand is er ook oorzaak van, dat je momenteel
met weinig plezier in een stad als Algiers verblijft. Dit geldt niet alleen
voor de vreemdeling, maar ook voor iedere ingezetene, die in rustiger
tijden door vele Europeanen kon worden benijd vanwege het prachtige
klimaat, waarin hij dagelijks verkeert driehonderd dagen van het jaar
zonder jas, onder kleren bedolven landgenoten! en het steeds weer im
ponerende landsohapsschoon, waarmee hij omringd wordt.
houden echten- op mee te tellen, ails de
veiligheid van de burger op straalt en
zélfs in huis op een bed>en.hel\jk laag peil
gekomen is. Je kan beter in rust en vre
de Siberisch koude dagen en gure regen
buien doorstaan dan in een heerlijk kli
maat eik uur van de dag in een sfeer van
wantrouwen leven.
Hagelstenen, dóe in stormachtige vlagen
se politieagenten behoren
tot het straatbeeld van
recht heeft om om kwart over zes j oaai.
des morgens met marcherende en
zingende soldaten de burgerij wak-
ker te maken, willen enkele inwo-\ Jp# Detl Hollander
van de hoofdstad van Beieren,
Miinchen. door de rechter beant
woord zien
Zij hebben bij het kantongerecht van
München een aanklacht wegens buren
gerucht ingediend togen de vooralsnog
onbekende luitenant uit een kazerne in
het noorden van de lamdshoofdstad, die
elke morgen met zijn troepen voor een
fikse mars op uittrek*, en zijn soldaten
daarbij luide marslied^- i uit het nieuwe
„Gezangboek" van het leger laat zingen,
en. dat kwant over zes des mor-
het holst van de nacht nog voor
veCe lang- en langere slapers veel te
vroeg m>Vele Beieren hebben tegen
de plannen tot het weer opbouwen vèn
'Mtoir apparaat in de Bondsrepu
bliek en de gevreesde herleving van de
mdilitaire geest krachtig verzet aangete
kend en willen van minister Blank niets
weten.
Nu zal het Münchense kantongerecht
aldus de Bonner Rundschau" vandaag
of morgen te beslissen krijgen of ochtend-
irsgezang valt onder de bepalingen
t wetboek van strafrecht, dat zegt.
dat degene die „op onbehoorlijke wijze",
dat wil zeggen zonder goede gronden,
rustverstorend lawaai veroorzaakt, met
geldstraf van .150 mank kan worden
beboet.
Volgens de advocaat van de aanklagers
heeft de luitenant met te beslissen, wan-
In een rondschrijven
heeft de directie var
Spoorwegen er op
mogelijke te doen 01
treinenloop te bevordi
laatste maanden voor, dat meer treinen
dan vroeger to laat arriveerden.
Ir. F. Q. Den Hollander, president-
recteur der N.S., heeft gisteren tijdens
;n persrondgang door het nieuwe sta
tion Sloterdijk to Amsterdam, commen
taar geleverd op deze slechts voor in
tern gebruik bestemde circulaire.
„In het rondschrijven werd o.m. gezegd,
dat het aantal precies op tijd rijdende
treinen van 80 tot 65 pot is gedaald", ver
telde ir Den Hollander, „maar daarbij zijn
ook die treinen geteld, die slechts één
minuut te laat zijn. Wij bewaken de
regelmatige loop var. onze treinen uiterst
nauwkeurig en hopen, dat niemand uit
het rondschrijven verkeerde conclusies zal
trekken. Dat op enkele lijnen breinen soms
enige vertraging hebben, is in hoofdzaak
te wijten aan werken, d'ie op deze lijnen
in uitvoering zijn. De machinisten zijn
verplicht er langzaam te rijden. Dat kost
minuten".
:n gehoor dan ricooherende
kogels of ontploffende bommen. Wat ver
der het gewone straatbeeld betreft, het
geeft het hart meer vreugde iu hun kraag
verscholen burgers op de trottoirs te zien
lopen dan in khaki gestoken soldaten met
de matrai'.ette onder de arm.
Je voelt je, vooral 's avonds, bijzonder
j onveilig in Algiers. Alleen als het niet
anders kan, waag je je in het donker als
wandelaar op straat, alsmaar wensend
ogen aan alle zijden van het hoofd te heb
ben. Je doet je hotelramen dicht, als ze,
op welke wijze ook, van de straat af be
nei personeeJ reikbaar zijn of als je dat te benauwd
Nederlands. lmprovise„ je een „.„deling, die -t
al I minste risico oplevert,
t regelmatig*-1
Het kwam d« j Overal Marokkanen
afrika zegt. Als het vliegtuig boven de
stad cirkelt om te landen, merk je 't bijna
al. Een bekoorlijke, over een grote opper
vlakte verspreide metropool strekt zich
beneden je uit. De gebouwen en hulzen
zijn wit de plaats heeft er zijn naam
aan ontleend de boulevards zijn breed
en met machtige palmen beplant en de
haven, die aan het grijze water van de
Atlantische Oceaan ligt, is een en al be
drijvigheid.
Als je op het kleine, maar drukke vlieg
veld de machine verlaat, word je niet,
zoals in Algiers, door een bataljon grim
mig kijkende soldaten opgewacht Je ziet
in feite geen helm en geen geweer, iets
wat op zichzelf al een opluchtende uitwer
king heeft.
Direct valt ook op, dat in alle takken
van dienst Marokkanen ingeschakeld zijn.
Je ziet ze als vliegveld-employé, als doua
nier, als veiligheidsbeambte bij de pas
-
(SPIJKER)BROEKEN NIET
712) Er zyn mensen die tegen allerlei er nl. helemaal van af, wie dit kleding
1 nieuwigheden fel van leer trekken en stuk d-aagt en hóe het gedragen wordt,
k ze ale ongepast en onbehoorlijk brand- Precies hetzelfde kan van de rok, ol
ZO NIEUW
ah vrouwen een wijd. lang hemd met
mouwen, waarin natuurlijk wel geringe
verschillen in vorm en wijze van dra- i
merken, zonder precies te weten waar
om. Gaan we de redenen van dit verzei
analyseren, dan komt het er in liet
algemeen op neer, dat een zeker con
servatisme aan hun oordeel ten grond
slag ligt. Maar als we het van die kanl
bekijken, moeten we er ons terdege
welk ander omhulsel ook, getegrl
Sommigen vinden, dat de vrouw gich
1 gen voorkwamen, maar welk kleed in
beginsel voor mannen en vrouwen toch
hetzelfde was. Dit geldt eveneens voor i
de kleding in onze streken, die tot
ongeveer de 10de en 11de eeuw voor
gelijk was.
van bewust z\jn, dat dit conservatisme
steunt op gebruiken die ééns ook nieuw
zyn geweest en op hiln beurt ah onge-
past werden gebrandmerkt.
Wil men zich bij het argumenteren
dus beroepen op de gebruiken in vroe-
ger tijden, dan behoren de dames zeer
zeker de tegenwoordige mannenkleren
van de schrijfmachine ontvloden naar
aanleiding van enige opmerkingen die
de door meisjes gedragen Üpijker)-
verschillen die we tegenwoordig kennen
'o spoedig mogelijk worden uitgewist.
Een ander argument is, dat de vrouw
nu in details te vervallen, geven we
ah eerste opmerking ten beste dat een
oordeel hierover het best kan worden
gebaseetd op esthetische overwegingen
vjfiB
omdat ze die nooit gedragen heeft.
Ter weerlegging hiervan zullen we niet I
wijzen op de linnen broek, die in het
oude Egypte ook door vrouwen werd
Vindt iemand de dracht lelijk, uitste
kend, want de smaak vormt nu eenmaal
geen onderwerp van twist, mag dil
alth-tns niet zijn. Wil iemand de lange,
of driekwart broek voor dames verde
digen, dan heeft hij of zij daartoe het
zelfde rechL
Maar laten we niet in het geweer
komen met argumenten die naar niets
lijken. Het woord onzedelijk, dat me
by het nalezen van dit onderwerp
onder ogen kwam, is volslagen absurd,
want deze dracht behoeft in geen enkel
opzicht aanstnni ie geven. Hel hangt
r
daardoor in de kleren van de man hul:
en dat we ons bij de oude onderschei
ding van vroegere tijden moeten hou
den. Ware dit een welgemeend motief
dan zouden beide sexen zich juist iu
bijkans dezelfde kleren moeten hullen
want in de oudheid was de kleding
der vrouwen in principe dezelfde al-
die der mannen. In het Romeinse he
schavingsgehied droegen mannen zowel
gedragen. Van veel meer betekenis
ichijnl het ons toe, dat in de vroege
middeleeuwen de voorname vrouwen
op de jacht en ten oorlog een mans-
1 broek droegen, met een linnen kleding-
-tuk eronder. Dat was dus bij sportieve
gelegenheden, ah we het zo eens mogen
uitdrukken. Waarom dit de dames in
i deze sportieve tijd dan ontzegd? Gesteld
iltijd, dat hel sportief en niet onesthe-
Een volgende keer iets over de uit-
'*ding v»n hel hed.
(NADRUK VERBODEN)
poortencontrole en als loketbediende bi]
het geldwisselbureau. Ze werken er mis
schien maar pas, deze inheemsen. Maar
hun arbeid verloopt efficiënt en vlot en
doet niet onder voor die. welke de Fran
sen op andere vliegvelden in Noord-Afri
ka verrichten.
Als je een half uur later in de stad arri
veert. merk je pas goed, dat Marokko een
zelfstandige staat is. Dwars door de Fran
se invloedssfeer heen Franse burgers,
Franse straatnamen, Franse produkten
enz. zie je het rijk van Sultan Mo
hammed V gestalte krijgen.
Caïds in lange, witte gewaden en met de
fez op het hoofd rijden in sleeën van wa
gens door de straten. Volkomen Europees
geklede Marokkanen zitten in de restau
rants en op de café-terrassen en het per
soneel van bijna elk hotel bestaat voor 't
grootste deel uit Arabieren.
Casablanca draagt de duidelijke stig
ma's van een stad. waar de inheemsen de
Europeanen aan 't verdringen zijn. Ach
ter de schermen zal alles nog wel niet zo
gesmeerd gaan. maar men kan moeilijk
verwachten, dat een volk, dat eigenlijk
van de dag op de nacht zelfstandig is ge
worden, onmiddellijk over dezelfde be-
stuurservaring beschikt als een volk, dat
in dit opzicht op een rijke traditie kan
Hier wèl een volksopinie
DR LOPEN en rijden nog Fransen genoeg
in Casablanca. Het zijn hoofdzakelijk
burgers, maar er zijn ook groepjès mili
tairen bij, die geheel ongewapend zijn. Ze
worden met rust gelaten, hetgeen, gezien
de wanordelijkheden, die zich nog maar
enkele maanden geleden in Marokko heb
ben voorgedaan en de strijd, die daar,
bijna op gelijke wijze als op 't ogenblik
in Algerije, gevoerd is, van een ijzeren
discipline getuigt. De Marokkanen merken
deze Franse soldaten nauwelijks op. Ze
zitten, alsof er niets aan de hand is ge
weest, naast hen op hetzelfde café-terrasje, u?'
In de Medina, de inheemse wijk,
is het nu weer rustig. Voordat Marok
ko tot een onafhankelijke staat werd
geproclameerd, broeiden in deze stra
ten de haarden van verzet.
tuur van Algerije, als hij de prestige over
wegingen, die in de Franse politiek daar
een grote rol zijn gaan spelen, in hun
uiterste consequenties had doorzien, dan
zou h|j waarschijnlijk een heel ander ge
luid hebben laten horen.
Internationaal cachet
stad. De plaats heeft iets weg van de „vrij
haven" Tanger, waar een internationaal
gezelschap van mensen woont en die door
schepen van alle landen van de wereld
wordt bezocht. De handel, vooral de zwar
te, is er levendig en er zijn misschien wel
meer zakkenrollers dan in heel Frankrijk.
Op straat word je als vreemdeling dan
ook door alle mogelijke figuren aange
klampt. De ene wil (valse) dollarbigai: on
der de officiële koers aan je 9riaaj. ri
ander biedt je accijnzenvrije 'e/f ri
aan niet een of twee pakjes, erde
zenden sloffen tegelijk! en eV
wil je „echt goud" verkopen. m
Het is meestal niet moeilijk dezi^ vaar
lieden van je af te schudden. Je do l er~
net of ze lucht zijn en wandelt rustig1"*
der Spreek vooral niet tegen ze, ge aA
zelfs niet het woordje „nee", want
achtervolgen ze je straten lang en aarze*"1
len niet je tot ln Je hotelkamer toe te ver-
Ik kan dit allemaal uit eigen ervaring
vertellen, ondanks het feit, dat ik, terwijl
Ik dit schrijf, nog geen 48 uur geleden in
Casablanca aangekomen ben. Toen ik na
melijk in de buurt van m'n hotel aan het
fotograferen was. beging ik de stommiteit
een man, die me in het Engels dollars te
koop vroeg, te antwoorden, dat ik Hol
lander was en als zodanig niet over dol
lars beschikte.
groot litteken op de rechterwang haakte
hier onmiddellijk op in. Hij begon me te
vertellen hoe mooi hij Holland altijd weer
vond „Ik ga er elk jaar naar toe, weet
uit zijn verhaal s
In Marokko is het voor een vreemde
ling ook weer mogelijk met vertegenwoor
digers van de autochthone bevolking in
jet te komen, zonder voor een spion
•n collaborateur te worden aangezien.
Er bestaat een openbare volksopinie, die
1 Algerije miste, of beter: waar je
lijk achter kon komen, omdat nie
mand je ten volle vertrouwde. Vrijuit
wordt er gesproken over de onafhankelijk
heidsstrijd, die werd gevoerd en over de
haat, die men nog altijd jegens de Fran
sen koestert
"DEEDS EEN paar uur na de aankomst
kwam ik met een jonge nationalist in
aanraking, die wegens zijn politieke ge
zindheid ruim een jaar in een Franse ge
vangenis had doorgebracht. De man, een
jongen eigenlijk nog, sprak met gloed en
over de bereikte zelfstandigheid,
maakte zich. als elke fanaticus, aan
schromelijke overdrijving en simplisme
schuldig.
„De Fransen hebben hier een hard re
giem gevoerd" zei hij. „We zijn in Casa-
-a met twee revolvers begonnen en
hadden er spoedig meer dan we gebruiken
konden. In Algerije zal het net zo gaan
als bij ons. Eens zullen ook daar de rol
len worden omgekeerd."
„Kent u het land?" vroeg ik. op de ver
schillen tussen beide landen doelend, die
er op letterlijk elk gebied bestaan.
Nee," was het antwoord, „ik ben er
nog nooit geweest. Maar de dag is niet ver
dat ik er zonder hindernissen heen
kunnen gaan om mijn broeders daar te
kunnen begroeten."
?wi^e' "es bij me op. twijfel omtrent
het politieke gevoel van deze jonge man
In Casablanca mogen de bussen Franse
en Arabische opschriften dragen, evenals
de wegwijzers en diverse reklameplaten,
in Algiers heeft de Arabische taal nog
slechts een officieuze status.
Anders dan Algerije vormt Marokko
bovendien een eenheid zowel in politieke
als in etnologische zin.
Als mijn zegsman zich bewust zou zijn
geweest van de geschiedenis en de struc-
meer op te maken, dat hij waarschijnlijk
nog nooit buiten Marokko was geweest
Ik had nog geen tijd gehad iets terug
te zeggen, of hij begon avances tegen mijn
camera te maken. Hij wilde er onmiddel
lijk tweehonderdduizend frank voor geven
en begon het geld al uit te tellen.
„Nee," zei Ik, „hou je valse geld maar
i laat i
Onverstoord leuterde de man verder.
Hij had me iets aan te bieden, nou, dat
had lk m'n leven nog niet gezien. Hij to
verde een hevig glinsterende armband
uit z'n broekzak, hield het bengelende ding
voor m'n neus en sprak van 22 karaat
goud.
„Nee," zei ik. „Ik draag geen armban
den en verdwijn alsjeblieft."
Ik was inmiddels m'n hotel genaderd en
dacht, dat hij het nu wel opgeven zou.
Maar nee, onversaagd stapte hij mee naar
binnen en begon over sigaretten te zeu
ren Hij wist een adres 't ging nu alle
maal fluisterend achter de hand waar
ze echte Amerikaanse rokertjes ver onder
de prijs verkochten. Of lk. enz.
Nee," zei ik, „lk voel er niets voor om
me te laten rollen en scheer je nu weg."
Terwijl ik m'n kamersleutel aan
de receptie opvroeg, waagde het
heerschap een laatste poging. Of ik
misschien een sigaret voor hem had...
Het. klonk nogal ridicuul na die aan
bieding van daarstraks, maar ik gaf
hem er toch een.
„En nou, meneer", zei ik toen drei
gend, „als je
De man hoorde of zag me niet meer.
Hij stevende recht op een „echte
Amerikaan" af, die aan de andere
kant van de hal stond, om daar het
zelfde liedje af te draaien.
