SPROOKJE
VEILIG ONDER
DIT DAK
heeft de pastorie behouden
bet
ZONDAGS
BLAD
BRIEVEN AAN DE
flieuiue Cciterbc (üoiirnnl
ZATERDAG 7 JULI 1956
De dominee vertrok, maar
„Artikelen op bestelling"
kan ons Zondagsblad niet
leveren. Maar suggesties ont
vangen we graag. En als „er
Wat in zit" komt dat heus
wel in orde. We hebben trou
wens al een lijstje van onder
werpen, waarop lezers onze
aandacht vestigden. Men zij
dus in dit opzicht niet te be
schroomd. De lezers zijn er
nu eenmaal niet om de krant,
't Is precies andersom. Al
werd dan ook onlangs voor
de radio beweerd, dat „de
krant koning" is wij zien
haar taak meer als een die
nende.
i het Erirlambarhtsli
erlvjke outlc
er zijn hart
•n Oud-HoUat
kerk
Is houdt, kan
AMERlKAXE.lt' OP BE/.OliK
Mevr. L. T. krügt bezoek van
enige Amerikaanse vrienden, die
graag zoveel mogelijk van Holland
willen zien. Neem ze mee naar
Amsterdam. Leiden. Delft of Dor
drecht. Die steden vinden ze
meestal prachtig. Ook Rotti
I Lijnbaan I is zeer in trel
met hen een tochtje over
Mcrwede, en als 't goed weer is
Ze be-
Maak
ieh bü
GROENS WONING
er te Den Haag (Vijvei
iceft gewoond, bestaat nof
ierf hij op 19 mei 1876. E
Natuurlijk het zou veel gemakkelijker
geweest zijn de pastorie maar te verkopen.
Dominee Van Vessem was vertrokken en
eigenlijk had Gulpen dus geen pastorie meer
nodig. De gemeente was kerkelijk gecom
bineerd met Vaals, en iedere zondag kwam
dominee Blikkendaal uit Vaals, na eerst in
zijn eigen gemeente gepreekt te hebben, naar
Gulpen en leidde daar een dienst. De pastorie
had geen nut meer.
's ZOMERS STAMPVOL
Maar hoe gaat het de gemeenteleden ben ze veel voor hun kerk over,
- 1 1 i want in de collecte-zak wordt niet
van Gulpen, die h^l toch al aan het hart ging, |iei beruchte koper-geld" ge-
dat ze geen eigen dominee meer konden „be- daan.
talen", wilden niet nog eens een stukje van
hun kerkelijk bezit en zelfstandigheid prijs
geven. Ze wilden de pastorie, die daar naast
het kerkje in de Dr. Van Anckenstraat
staat, zelf behouden en ze zochten naar een
goede bestemming voor de grote, ouderwets-
ruime behuizing.
r.k. Limburgse land zich niet
als een vreemde eend in de bijt
behoeven te gevoelen, maar in
een vertrouwde sfeer kunnen ver-
NIET ZO EENVOUDIG
Het klinkt allemaal vrij eenvou
dig. Je hebt een groot huis i
pension
Het kerkje is maar klein en het
is oud. Er kunnen honderddertig
personen een plaats in vinden,
ruimte genoeg dus voor de ge
meenteleden. Maar in de zomer is
de kerk vaak stampvol met va-
cantiegasten (die, zoals de afge
lopen weken al een paar maal
gebeurd is, verrast constateren
dat pal naast die kerk „het" pen
sion is gelegen en die dan vaak
verzuchten: „Hadden we dat maal
eerder geweten en daarom
zullen er op 22 e 29 juli en op
5 en 12 augustus twee kerkdien-
maken sten zijn. Om half elf preekt als
ja. ja: Maar dan moet er ook gewoonlijk ds. Blikkendaal.
geld zijn en het moet een beetje 6 1
vlot gaan met de werkzaamheden diensten daaraan voorafgaande.
i handen vol geld kos-
Wie het eerst op de gedachte Tu.ee b
kwam om er een pension van të hi
maken? Het is moeilijk te zeg
gen Men dacht er eerst over eni- zieningen
ge gezinnen aan woonruimte te t?n.
helpen. De woningnood is in Gul- Een tehuis voor kinderen, of
pen schrijnend (er zijn rüim 120 een pension voor ouden van da-
krotwoningen in deze plaats van gen? Een jeugd- of een vacantie-
4000 inwoners!), maar het huis centrum? Ze hebben daar in Gul-
leende zich- niet voor bewoning pen vele mogelijkheden de revue
door twee of meer gezinnen. Er laten passeren, maar het werd
waren kamers genoeg. maar een pension, een pension
slechts één keuken en één toilet téstantse
huis verricht moeten
worden. En dót, ziet u, is in Lim
burg nu niet direct zo eenvoudig.
Och. het kleine groepje protestan
ten. of beter gezegd niet-rooms-
katholieken dat in de kerkelijke
gemeente van Gulpen woont,
wordt wel niet openlijk tegenge
werkt, maar kan nu ook weer
niet van medewerking spreken.
Het gaat er allemaal op zijn Lim
burgs, heel gemoedelijk: kom ik
er vandaag niet, dan morgen wel.
Het geld werd geleend het
ging om een bedrag van zes
duizend gulden. De kamers
moesten behangen worden, er
moesten vaste wastafels komen
en er werden divanbedden ge
kocht en beddegoed, de beide
kamers en suite werden als
eetkamers ingericht, dus er
werden tafeltjes en stoelen aan
geschaft.
genomen door predikanten, die ir
de omgeving vertoeven, gastpre-
dikanten dus.
maar dat geldt evengoed voor de
winter. Ze hebben daar in Gul
pen bijvoorbeeld gedacht aan al
leenstaanden, die met de Kerst
dagen niet weten waar heen te
gaan en toch echt Kerstmis be
de leven willen Dan is het in het
pension goed wonen en van de
diensten in het kleine kerkje gaat
veel wijding u:t, juist omdat_de
gemeenschap i H l
nen. Gulpen liggen, wanneer men de Gulpense berg
heeft beklommen. Een prachtig panorama!
i het aanleggen t
De heer en mevrouw Hardeveld,
die de leiding van het pension
hebben gekregen, hebben zich wel
eens afgevraagd of het allemaal
vóór de zomer nog tijdig in orde-
rpro- kon komen. Maar het is gelukkig
•gasten, die daar gebeurd, al ging het -
(rfrM-ifü-üij-b-üirv-iiii-fr-ü-irirtrtrirtririr-bii-tstrti-ii-ü-ti-t
de prachtige omgeving
■üirtrtriUfü-iiirti-iiirir-Cr-lfttiT-itiT-iiïrk-
Parmantig
Vertederend
Bemoedigend
Simultannkerk
kerk e
af de Gulpense berg kan men niet per vergissing,
het zien liggen, héél klein tus- de Katholiekendag in het bisdom
n kast van een Roomse Roermond meestal op dezelfde
n een klooster in, parman- dag valt) Natuurlijk heeft zo'n
i rank spitsje naar boven Protestantendag nog meer voor
delen dan het „getroost en be
moedigd de eenzame weg ver
der gaan".
1 het al vergde het wel heel veel van
het geduld van hen beiden, van
de verloofde van ds. Blikkendaal,
die adviseerde bij het inrichten
r? van de woning, en niet in het
minst van ouderling S. Schut en
J diaken, waarnemend kerkvoogd
g- D. de Looze.
„PASTORIE
HERV. GEMEENTE"
a- Maar tenslotte is het dan toch
in orde gekomen en kan het pen-
sion zijn gasten ontvangen. Bo-
van het bordje. Pastorie Her-
vormde gemeente, dat naast de
voordeur hangt, is een nieuw bord-
n„ je aangebracht. „Pension' staat
Omdat Aohtli^n öadpn Iciinnon in
de Beaufort
emeritus-predikant, die de
functie van ouderling heeft» speelt
voldoet dat dan trompet. Misschim, misschien
ook wel eens tot orgel
concerten kunnen komen. Maar
dan moet* het orgel, dat jaren ge
leden ondeskundig gestemd werd
aan een grondige revisie moeten
worden onderworpen.
En misschien komt het nog
wel eens zover, dat de finan
ciën toereikend genoeg zijn om
de vloer van het kerkje, die
hier en daar helemaal ver
molmd is, te repareren. Mis
schien! Voorlopig is het pen
sion één bewijs van de door
tastendheid van de protestan
ten in Gulpen.
Als de stoelen
ten. Meestal zijn het i
de diensten druk bezocht e
Maak van het
ft De „christelyke gcrefor-
meerde gemeynte tot Gulpen"
is ontstaan uit een verhuizing, stekend,
ft fnen Herzogcnrath, wat vol-
C gens de vrede van Munster Tussen altaar en abdij
ft rot het gebied van de Staten- T imKnVo r,
1 Generaal hehonrde hii een Zo steekt ook voor protestants gemeenten van Limburg, Gieven-
lil Irenelecreifn Limburg tussen statie en kloos- bicht. gesticht onder Dopeise
ft nadere grensregeling weer ler door een jjje spjts omhoog. invloeden, was in de loop der
gebied werd, moesten oe Spjts van de Protestantenda- eeuwen in letterlijke zin bijna
gen. Wie van de Gulpense^ berg ^®^^milie^ge\vorden^met aHe g bezit van de kerk biedt plaats
zeker veertig personen Daar-
i ook is de mogelijkheid, om
Voor deze bemoediging gaan de trokkenen de gelegenheid ande- n-iet- een ?rote
Limburgse Protestanten jaar- re geestverwanten dan hun ®io p
lijks naar hun Protestantendag verwanten te zien. Er kwam fris
(het gebeurt dan wel eens, dat bloed in de gemeente en zij her- .ae.n•
3." SPa; y -
natuurlijk de aanhangers
j' de gereformeerde leer óf het kleine torentje
Rooms worden óf vertrekken,
ft De meesten deden het laatste.
De „classe van Maastricht en
ft de landen van Overmacse"
werd dus een gemeente ar-
op. Achttien gasten kunnen
de ruime slaapkamers, waarvan
sommige voor meer dan twee pei-
t, sonen zijn ingericht, worden on-
dergebracht. Mevouw Hardeveld
c wc ,C1- J d001 al*es zelf; hulp '5 niet te
c wc6 vei krijgen.
protestantse Er zjjn echter nog hecl wat
meer plannen! De kelder is groot
en ruim en daar zouden zeker
x> twintig trekkers in kunnen over
nachten. De hooizolder, ook nog
moeite daaraan verbonden nadelen. Na
mtwaart voelt zich een beetje het ontstaan van de Protestan-
•tederd, maar ook bemoedigd, tendagen kregen deze terugge-
t,«uvonon an •*- eekend door te breji-
een conferentie te hou-
uitgesloten. Daarom ook
5 behoeft het pension
Nederduits heet) werd
ft Gulpen overgeplaatst, waardoor
in 1663 de hei vormde eredienst
voor het eerst geregeld in dit
ft dorp plaats vond en de classis
ft van Maastricht haar verlies weer
vergoed zag.
ft Ruim anderhalve eeuw moest
J de gemeente het stellen met een
zgn. simultaankerk; dat bete-
ft kende, dat het kerkgebouw in
ft Gulpen „bij beurte mogt dienen,
J sowel voor de cxcertitie der Ge-
reformeerde als voor de Room-
ft sche religie", waarbij de Room-
ft sen er voor moesten zorgen, dat
J het altaar en de beelden met
2 kleden waren bedekt, geduren-
ft de de ..hervormde uren". Ook
ft hier bleken de nadelen van sa-
ft menwoning. Men is niet ver
mis. wanneer men. zodra in de
ft resolution van de Maastrichter
ft classis „Paepsche stoutigheden"
f in Gulpen gesignaleerd worden,
moeilijkheden, verschil van me-
-5 ning of zelfs gewone ruzie om
ft de kerk denkt.
Het zou nog tot 1837 duren vóór
X de gemeente een eigen huis
■ft kreeg. Doelde Gulpens kerke-
V raad hierop, toen hij in 1738 op
ji hel kerkzegel onder de ark.
symbool van Gods bewaring, de
ft spreuk liet aanbrengen „Sub hoe
ft teclo lutus" veilig onder dit
f. dak? De dakloze gemeente kreeg
haar kerk van zeer onverwachte
ft Vreemd geld
Alle studenten-weerbaarheids-
-ft korpsen en tiendaagse veldtoch-
ft ten ten spijt was Zuid-Limburg
jï een tijd lang bezet door de op-
S standige Belgen. Een uiterst ver-
warde toestand was het gevolg:
ft de Gulpense Hervormden durf-
5 den niet meer van de kerk ge-
.ft bruik te maken uit vrees voor on-
ft geregeldheden! De Belgische re
ft gering zag intussen we', aanko-
men, dat van een blijvende be-
-ft zetting van Limburg geen spre-
ft ke kon zijn en vermoedde, dal
ft bij een weer verzetten van de
wet de kerk wel weer'simultaan-
■r-, kerk zou worden of misschien
ft wel alleen voor de Hervormden:
J geen van beide mogelijkheden
was voor de Roomsen bar aan-
lokkelijk. Daarom besloot de
ft Belgische regering dc bouw
ft van een nieuwe kerk tc subsi-
dieren, als de gemeente later
-ft geen recht meei zou doen gelden
pastoor en meneer do- leefde op
minee in de zelfde trein of bus Maar het blijft moeilijk,
s-Hcrtogen- stappen en gezamenlijk reizen, tussen altaar en abdij
alleen
(alhoewel
dragen
in de gr
S- maar kan het ook
g zocht worden. Er i
warming!
kamperen),
s winters be-
centrale ver-
de gelegenheid wil stellen lijk om gaat. Nu, de
tekenaar Marten
Toonder maakte na
de oorlog een strip
figuur, die niet al
leen in een leuk kin
derverhaal in ver
schillende dagbla-
kunnen overgaan den, een actieve rol
lot de aanschaf van een autobus- ging spelen, maar
if je. zodat de gasten gemakkelijk jie bovendien
2- vervoer hebben in de omgeving lf
Misschien, héél misschien, zouden door zlJn wyze
ze zélf in Gulpen een huis kun- spraken, door zijn
xi- nen bouwen voor de organist, die spectaculair gedrag
nu nog elders ergens inwoont
dan is er tenminste weer een pi
x;- tcstants gezin bij...
Ollie B. Bommel staat er,
de pijp in de hand, de buik
vooruit, voor zijn kasteel,
Tom Poes zit er voor zijn
huisje, en bij het futuris
tische, miniatuur-laboratorium
zit er professor Sickbock,
het puntbaardje venijnig
vooruitgestoken. En Hieper en Super, de schurken, com
missaris Bulle Bas, burgemeester Dikkerdak, Wammes
Waggel en de Markies de Canteclaer, ze kijken
allemaal aan, tegen het miniatuur-decor van de huisjes
van Rommeldam, de kastelen en torens, de straten en
pleinen. En we lopen er rond, en we zuchten stil voor ons
heen. En als we ieaereen een goede raad mogen geven dan
is dat: maak van het sprookje geen werkelijkheid, want
daar kan het sprookje niet tegen. En dan is Ollie geen
heer meer, en de markies geen aristocraat.
Het is allemaal
nogal verward, we
weten het, en nu
deze wijze en onfeil
bare raad de wereld
in is, kunnen we u
eens rustig vertel-
het eigen-
geen
werkelijkheid...!
Want dan is Ollie
geen heer meer
den dgn voor wat hij
u bedoeld was: de kin
derheld in vele
avonturen. En daar
om is het hele Mar
ten Toonder-verhaal
meer geworden dan
zomaar een strip;
net leeft toch ergens
wei in aller harten.
I PLANNEN GENOEG
bekendheid
wierf bij vele, vele
volwassenen in heel
)il zeggen t,et land.
Tom Poes was de
Wat dat laatste
in die overwegend xyjiu
katholieke streek is moeilijk te aanip;ain(,
t definiëren. De kerkeHfke ge- maken
meente van Gulpen beslaat een
uitgestrektheid van zo'n 30 km
5 en bestaat ook nog uit de
plaatsjes Noorbeek, Slenaken,
Mheer, Margraten. Mechelen, Maai' zijn grote
Epen, Eijs-Wittem, Simpelveld, vriend Ollie B. Bommel, die
Bocholtz. Wittem-Partij. Wijlre zichzelf vindt, dat hij
en Eikenrode. Het aantal m-
6 woners loopt in de duizenden,
en daarvan waren bij de telling
op 20 april 1955 in totaal...
negentig protestanten
Stadje
In Den Haag ver
rees Madurodam, de
miniatuurstad van
de studenten, in
Kaatsheuvel trok de
bekende tekenaar
Anton Pieck van
leer bij het ontwer
pen van het sprook- leden
jespark „De Efte-
ling", op Walcheren
verscheen een minia
tuurstad en toen, nu een sei
zoen geleden, kondigde men aan,
dat Rommeldam, het stadje
waarin Tom Poes en Ollie Bom
mel hun avonturen beleven, in
miniatuur zou verschijnen in de
bossen van het Branbantse Ois-
s t an de uitspanning verrookten
e pijprookclub nog even „een
vluggerd je"
de pijprokers-clubs „De Gesel-
lige Dampkring" en „De Rook
kolom" togèn naar Rommel
dam om daar Ollie B. Bom
mel, frequente pijproker als hij
ereldvredespijp aan te
terwijk. We hebben toen niet bieden. En toen zijn we naar
enthousiast gejuicht, we zijn Rommeldam gegaan, om dat
Marten Toonders schep- het werkelijkheid werd. Want
ping ook hadden
Wellicht wel, omdat we zo'n
bewondering voor zijn verhaal
hebben, want Madurodam, ja,
dat kon, en de Efteling ook.
het Rommeldam van Oisterwijk
is een speeltuin met bussen van
„Bussums Bloei" en „Har
derwijk Vooruit'' voor de deur,
een klein poesen
jongetje, dat allerlei
avonturen beleefde.
beeld dragen de
ach *uiuh «cv „y 'n heer merken van deze fijne,
drong zich langzamerhand
naar de voorgrond en is nu een
figuur van het eerste plan ge-
zenlijken
Frequente pijproker
lijk i
Politiek
Het verhaal van Tom Poes
dat er tóch nog zoveel blij- bleef geen kinderverhaal
moedig enthousiasme wordt opge
bracht voor zaken, die de kerk
betreffen. Want is het soms geen
enthousiasme dat de heren Schut
iV die stucadoor is en
(douanier» bezielt, om
dag allerlei karweitj'
kerk. de pastorietuin of het kerk-
De gemeente is maar klein, dc kerkeraad ook! Van rechts naar
links: ds. Blikkendaal uit Vaals, praeses van de kerkeraad, ds. A. J.
■ie Beaufort, emeritus predikant fouderlingen de heer T). de Looze,
louanier tc Bocholtz, diaken-tvnd. kerkvoogd. Ouderling S. Schut uil
Gulpen is het vierde lid.
stcikte zin van het woord. Net
als Tante Pollewop en Pa Pin
kelman van Godfried Bomans
De Looze stapten Tom Poes en Ollie B.
F ef"r7r!lo Bommel de wereld van de kran
tenlezende man binnen want
de politieke, maatschap-vliika
en culturele satyre deed haar
intrede in de Bommelse dialo
gen, in het optreden van de
ambtenaar Dorknoper, die
„streng en rechtvaardig zijn
plicht vervult", in dé amateur-
historicus H. J. Frikker, „die
de Rommeldamse jeugd f'P
voedt tot kennis, orde en vlijt",
Terpen Tijn, „de schilder met
weg. dat het abstracte palet" en ve'.e
kerkgang op zondag andere figuren en toestanden.
De laatste verhalen vèn Tom
dan bijvoorbeeld de „Klonters"
en de Giegelgakken bjjvoor-
it hof op te knappen
de inning van de bijdr.agen voor
de Generale Kas een hele dag
door die verspreide gemeente tc
x}- fietsen? Men moet het er maar
voor over hebben.
Maar ze hébben het er vooi
over, alhoewel, zo voelt een bui
tenstaander dat tenminste aan,
het vaak toch wel van een paar
p. mensen moet komen. Maar hele
ij- maal kan men dat dig verspreide
5' gemeente niet kwalijk
2i- dan drie uur kwijt zijn,
met de bus inbegrepen. Men
lan wel eens geneigd om dar
ar thuis te blijven. Toch heb
Maar kun je het Rommeldam het Rommeldam van Oisterwijk
an de tekenpen, het Rommel- is een „attractie" met groepen
am van Bommels dialogen en ouden van dagen en schoolkin-
"Kg*». in miniatuur verwe- dereni Umonadedrinkend in de
uitspanning. En de verklede
Ollie B. Bommel is een ondui
delijke man, die onverstaan
baar mompelt, en die geen bon
mot weet te vinden. En de Tom
Poes aan zijn zij is een blode
jongen in een kermispak, die
niets zegt, en die bovendien
door het grote poezen-masker
amper kan zien waar hij loopt,
als u begrijpt, wat ik bedoel.
De pijprokersclub bood Bom
mel zijn pijp aan en verrookte
op het terras van de uitspan
ning nog even „een vluggerd-
je" waarvan een illustratie
bijgaand en toen keerden
we Rommeldam weer de rug
toe. Begrijp me goed, Rommel
dam is aardig, bijzonder aardig
zelfs, en uw kinderen zullen er
alles uit het stripverhaal terug
vinden, leuk gemaakt, origineel
ïitgevoerd-
Maar als u, zoals wij, de sa
tyre en de dialoog wilt vinden,
ga dan niet naar Rommeldam,
loop dan naar (Je kiosk en koop
de échte Bommel en de échte
Tom Poes....!
